Xeografía d'Islandia
Islandia (nome llocal, Ísland) ye un país insular d'Europa del Norte ente'l mar de Groenlandia, el mar de Noruega y l'Atlánticu Norte. Ta al sur del círculu polar árticu, al noroeste d'Escocia y al oriente de Groenlandia. Atopar nuna zona de contautu ente les plaques Euroasiática al este y la Norteamericana. Na so zona central tán les Tierres Altes, con dellos picos, volcanes, guéiseres y grandes glaciares, ente ellos el Vatnajökull, el segundu más estensu del continente. Los sos ríos formar pol destemple de les nieves d'esi sector. El so calce sigue una direición que va del centru de la islla escontra la mariña, con percorríos accidentaos y vistoses cascaes. Sobremanera al norte y al occidente, la mariña ye accidentada, con badees y fiordos.
| Xeografía d'Islandia | ||
|---|---|---|
 | ||
| Llocalización | ||
| Continente | Europa | |
| Rexón |
Europa del Norte Escandinavia | |
| Carauterístiques xeográfiques | ||
| Superficie | 103.000 km² | |
| 100.250 km² (tierra) | ||
| 2.750 km² (agua) | ||
| Llinia de costa | 4.970 km | |
| Puntos estremos | ||
| Puntu más baxu | Océanu Atlánticu 0 m | |
| Puntu más altu | Hvannadalshnukur 2.110 m | |
| • Plataforma continental | 200 nmi | |
| • Zona económica esclusiva | 200 nmi | |
| • Mar territorial | 12 nmi | |
| [editar datos en Wikidata] | ||
Relieve
editarEl so relieve revela un nuedu orográficu submarín ente les dorsales de Reikiavik, al suroeste, y la Occidental de Jan Mayen. Dambes son segmentos septentrionales de la Mesoatlántica y son la zona de contautu de les plaques Euroasiática al este y la Norteamericana al oeste.
La hendidura dixébrase de cutio unos pocos milímetros cada sieglu según la tectónica de plaques. La separación notar polos valles de los ríos Thjórsá (na metá suroeste) y Skjálfandafljót (na metá noroeste). La islla ta amás sobre una xigantesca caldera magmática.
La mayor parte del territoriu ye pandu con dellos picos montascosos, glaciares, volcanes, guéiseres y mariñes accidentaes con badees y fiordos.
El picu Hvannadalshnjúkur, nel nordeste del volcán Öræfajökull, ye el puntu más eleváu d'Islandia con un altor de 2109,6 msnm.[1] Forma parte del Parque nacional Skaftafell, na rexón oriental d'Austurland.
Mariña
editarLa mariña islandesa presenta múltiples accidentes. Ente les sos badees, destaquen les de Faxaflói, Skjálfandi y Vaðlavík.
La so principal península ye Vestfirðdir, que constitúi de la mesma una de les rexones alministratives del país. Entiende la zona noroccidental de la isla.
Tamién nel océanu Árticu atópense les penínsules de Skagi y de Vatnsnes, na rexón de Norðurland Vestra, y les de Melrakkaslétta y de Langanes, na de Norðurland Eystra, na zona nororiental del país. La llende ente dambes rexones pasa pola de Tröllaskagi, ente los fiordos Eyjafjörður y Skagafjörður.
La so mariña ta semada de fiordosobremanera nes rexones d'Austurland, onde tán el Álftafjörður, el Borgarfjörður y el Hornafjörður, y na de Vestfirðdir, onde s'atopen el Arnarfjörður, el Ísafjarðardjúp y el Jökulfirðdir. Na de Norðurland Eystra atópase'l Eyjafjörður, y na de Norðurland Vestra el Skagafjörður.
Volcanes
editarIslandia ye unu de los países con más actividá volcánica. Hai alredor de 200 volcanes posglaciales, de los cualos siquier 30 fixeron erupción desque'l país foi establecíu nel sieglu IX.
En permediu una erupción tien llugar cada cinco años y ta estremáu por plaques tectóniques. Les erupciones volcániques funden los xelos y provoquen grandes fenómenos vulcano-glaciales, llamaos jökulhlaup.
El volcán islandés más famosu ye'l Hekla, conocíu nel mundu cristianu de la Edá Media como la Morada de los condergaos. Dende la so primer erupción rexistrada en 1104, que destruyó vastes árees incluyendo'l pobláu de Þjórsárdalur, Hekla entró n'erupción 17 vegaes, causando gran dañu nel campu circundante.
Al empiezu de la so erupción en marzu de 1947, la columna de fueu y cenices xubió a 30.000 m y hubo nueves erupciones en 1980,1981 y 2010[ensin referencies].
.jpg)
La más recién y dramática erupción tuvo llugar mientres la nueche del 23 de xineru de 1973 na única islla habitada del grupu Vestmann, Heimaey.
El total de la población d'unes 5.300 persones foi sacupada escontra'l continente en cuestión d'hores ensin nengún accidente, nuna estelante operación.
La erupción duró hasta mayu y la metá de la ciudá foi soterrada pola llava, ente que'l restu yera cubiertu por trupes capes de cenices. El puertu y la más importante planta procesadora de pexe fueron salvaes por científicos islandeses quien, alentosamente, recurrieron al usu d'agües del mar pa esfrecer la llava en movimientu llogrando depués detenela.
La última erupción submarina, cerca de les islles Westman, empezó visiblemente'l 14 de payares de 1963, formando tres islles; una de les cualos aguantó'l pasu'l tiempu y foi denomada Surtsey con una superficie de casi 4 km². La erupción duró más de dos años atrayendo científicos y turistes de tol mundu.
El volcán llinial más importante del mundu Laki, ta n'Islandia con una estensión de cerca de 25 km de llargor con más de cien cráteres. Surdió d'una fisura nel volcán Grímsvötn, mientres una erupción qu'empezó en 1783 y duró 8 meses, hasta 1784. Trátase de la segunda más mortíferes de tola historia. Esta acabó cola vida de 9.000 islandeses¹ y más del 50 % del ganáu de la isla.
.jpg)
Guéiseres y el calor geotermal
editarIslandia ye más rica en fontes itáliques y árees xeotérmiques que cualesquier otru país del mundu. Carauterizar por pozos de vapor, piletas de folla y precipitáu de sulfuru. Les principales árees d'altes temperatures son Torfajökull al este del volcán Hekla y Grímsvötn nel glaciar Vatnajökull.
Esisten unes 250 zones geotermales d'esti tipu con un total de, aproximao, 800 fontes termales. Dalgunes son manantiales con importantes remexos o guéiseres; el más famosu d'ellos ye'l Gran Geysir en Haukadalur n'Islandia meridional, del cual deriva la pallabra guéiser. Otru famosu geiser cercanu al Gran Geysir ye'l Strokkur.
Otra área geotermal d'importancia turística ye una llaguna cerca de Reikiavik llamada Bláa lónið ("Llaguna azul").
Glaciares
editarEnte les carauterístiques más distintives d'Islandia tán los glaciares. Ellos cubren 11.800 km² o'l 11,5% del total de la superficie del país. Mientres les recién décades los glaciares amenorgaron la so espesura considerablemente por cuenta de un clima más benignu y dalgunos de los más pequeños sumieron.
El mayor cascu glacial ye'l Vatnajökull nel sureste del país con una superficie de 8.400 km², lo qu'iguala n'estensión a la totalidá de los glaciares nel continente européu. Algama una espesura de 1.000 m y un volume de 3.100 km³.[2] Atópase estremáu entres les rexones d'Austurland, Norðurland Eystra y La soðurland.
Otros glaciares importantes son el Langjökull y el Hofsjökull, dambos con una área cimera a los 900 km². El primeru atópase estremáu ente les rexones de Vesturland y La soðurland, y el segundu ente les de Norðurland Vestra y La soðurland.
El Myrdalsjökull atopar n'El soðurland y ye'l cuartu de los grandes glaciares, con 596 km². El so cume algama los 1.493 msnm. Otru glaciar mayor ye'l Drangajökull, na península de Hornstrandir en Vestfirðdir, con 160 km² d'estensión.
Otros glaciares ente 50 y 19 km² d'área son el Tungnafellsjökull, el Þórisjökull, el Eiríksjökull, el Þrándarjökull, Tindfjallajökull, Torfajökull y Snæfellsjökull.
Munchos campos de xelu y glaciares d'Islandia atópense sobre volcanes, como'l Grímsvötn y el Bárðarbunga, cerca al Vatnajökull.
Hidrografía
editarRíos
editar
Los ríos n'Islandia son numberosos y relativamente caudalosos por cuenta de les importantes precipitaciones y a la gran cantidá d'agua de destemple glacial, pero nengunu d'ellos ye navegable por cuenta de les rápides corrientes.
Munchos de los ríos aniciar nos glaciares, nes Tierres Altes del centru de la isla. Arriendes d'ello, cárguense de detritos. Son turbios y de cutiu presenten una tonalidá marrón amarellentada.
El ríu más llargu, l'Þjórsá nel sur, tien un llargor de 230 km y tien una descarga permediu de 385 m³ per segundu. Otros ríos importantes del sur son l'Hvitá, l'Ölfusá, el Skeiðará y el Skógá.
Al oeste atopen el Fossá, l'Hvitá y el Norðurá. Na rexón de Vestfirðdir tán el Dynjandi y el Staðará
Cascaes
editarSon carauterístiques del paisaxe islandés les numberoses cascaes, de les cualos les más famoses son Gullfoss, la "cascada d'oru", con 32 metros, nel ríu Hvitá; la Skogafoss, de 60 metros, nel Skógá; y la Dettifoss, de 44 metros, nel Jökulsá á Fjöllum. Les primeres dos atópase na rexón de La soðurland y la postrera, nel Parque nacional Jökulsárgljúfur, na de Norðurland Eystra.
Otres cascaes importantes son Goðafoss, Hafragilsfoss, Seljalandsfoss y Selfoss.
Llagos
editarLos llagos abonden n'Islandia, pero la mayoría d'ellos son bastante pequeños. Dalgunos d'estos llagos fueron formaos por fundimientu del terrén (Þingvallavatn, Kleifarvatn), otros enllenen depresiones producíes pola erosión glacial (Jökulsárlón, Logurinn, Skorradalsvatn, Mývatn). Dalgunos tán bien apinaos de llava (Þórisvatn, Mývatn).
Los cinco llagos más grandes son el Þingvallavatn (83 km²), el que tien 109 m de fondura; el Þórisvatn (68 km²), el Logurinn (52 km²); el llagu-llaguna Hóp (45 km²), y el Mývatn (38 km²). El llagu Mývatn ye conocíu mundialmente pol so fascinante vista y perrica variedá d'aves.
Clima
editar
Na Clasificación climática de Köppen, el clima d'Islandia ye oceánicu, fríu cerca de la mariña y de tundra tierra adientro nes zones altes. Inflúi l'allugamientu del país na zona llende ente dos distintos corrientes d'aire, una d'orixe polar y la otra tropical (dixebraes pol frente polar).
El tiempu n'Islandia ye polo xeneral abondo cambiante. Depende del cursu de les depresiones atmosfériques que crucien l'Atlánticu Norte.
Hai una zona de baxa presión constante cerca d'Islandia, acertadamente llamada la depresión d'Islandia que s'atopa ente Islandia y Groenlandia. Esta zona afecta a la cantidá d'aire que se trai del Árticu escontra l'este, y la que va dende l'Árticu escontra l'oeste. Esta zona ye parte d'un sistema de presión mayor conocida como la Oscilación del Atlánticu Norte.
Tamién inflúin nel clima d'Islandia dos corrientes oceániques. La primera d'elles, la del Atlánticu Norte, que percuerre les mariñes del sur y del oeste, fai'l clima de la islla más templáu de lo que s'esperaría considerando'l so llatitú xusto al sur del Círculu polar árticu. La segunda, la corriente de Irminger, refuerza esti efeutu y ayuda a templar la temperatura de la isla.
El iviernu ye relativamente nidiu pa la so llatitú. Les llanures meridionales de la islla tienen temperatures alredor de 0 °C nel iviernu, ente que nes tierres altes tiende a tar alredor de los −10 °C. Les temperatures más baxes na parte septentrional de la islla tán ente los −25 y −30 °C. La temperatura más baxo rexistrada ye de −39,7 °C.[3]
Les temperatures medies en xunetu na parte meridional de la islla ye d'ente 10 y 13 °C. Los templaos díes veraniegos pueden algamar ente 20 y 25 °C. La temperatura más alto rexistrada fueron 30,5 °C nos fiordos orientales en 1939. Les hores medies de sol añales en Reikiavik tán alredor de 1.300, que ye paecíu a ciudaes n'Escocia ya Irlanda.[3]
La direición prevalente del vientu ye oriental. Los del oeste son bien infrecuentes. Falando en términos xenerales, la velocidá tiende a ser más alta nes tierres altes, pero los accidentes topográficos pueden agravar los vientos y causar fuertes rabaseres nes llanures.
La velocidá del vientu con frecuencia algama los 18 metros per segundu; nos díes tormentosos, llega a 50 metros per segundu. Intenses nubes de polvu pueden atopase con fuertes vientos glaciares.
Hasta 10 tonelada de material puede tar en movimientu por transect y hora. Estes nubes son bien frecuentes a principios del branu nes grebes tierres altes al norte del glaciar Vatnajökull.
Les nubes son desaxeradamente infrecuentes n'Islandia, con menos de cinco tormenta al añu na parte meridional de la isla. Son comunes sobremanera a finales del branu. Pueden tar causaes por templaes mases d'aire que vienen del continente, o baxes presiones que vienen del suroeste nel iviernu. Los rayos pueden reparase usualmente en conexón coles columnes de ceniza que de los volcanes de la isla.
L'aurora boreal puede trate de cutiu especialmente na seronda y nos empiezos d'iviernu. Mientres dos o tres meses nel branu hai continua lluz de día n'Islandia y nos empiezos de la primavera y escontra fines de la seronda esfrutar de llargos tapeceres. El periodu realmente escuru (trés a cuatro hores de lluz de día) dura, aproximao, dende mediaos de payares hasta fines de xineru.
Medioambiente
editar.jpeg)
Destaca nel so patrimoniu natural Surtsey, bien natural declaráu patrimoniu de la Humanidá pola Unesco en 2008. 58.970 hectárees tán protexíes como güelgues d'importancia internacional al amparu del Conveniu de Ramsar, en tres sitios Ramsar: Grunnafjördur, parte de la rexón Mytvan-Laxá y Thjörsárver.
Dende 2008, Islandia tien los parques nacionales de[4] Thingvellir, n'Islandia meridional, fundáu en 1928; Snæfellsjökull, nel occidente, fundáu en 2001; y de Vatnajökull, nel sureste, fundáu en 2008.
Antes había cuatro parques nacionales n'Islandia; esi añu xuniéronse Jökulsárgljúfur y Skaftafell ya integráronse nel Parque nacional Vatnajökull, que ye amás el parque nacional de mayor tamañu n'Europa.[5] El Ásbyrgi ye un cañón con árees montiegues que s'atopa nel norte, a unos dos hores al este d'Akureyri, na rexón de Norðurland Eystra.
Los peligros naturales d'Islandia son terremotos y erupciones volcániques. Los problemes medioambientales son la contaminación d'agua por escorrentía de fertilizantes; tratamientu de refugayes de l'agua non aparente.
Flora
editarNamái un cuartu del total de la superficie d'Islandia tien una capa continua de vexetación. Esto debe principalmente al clima desfavorable, a l'actividá volcánica, a los movimientos glaciares y al accesu del ganáu a llendo.
.jpg)
La vexetación sufrió grandes deterioros mientres los once sieglos d'ocupación humana, amás d'una importante erosión de los suelos. Estensos montes d'abeduriues fueron destruyíos pola indiscriminada balta y pol llendo, de manera que namái dellos restos d'ellos entá sobreviven.
N'ocasión de la celebración del 1.100° aniversariu del establecimientu d'Islandia como Nación, el Althing (asamblea-parlamento) axuntar en Þingvellir el 27 de xunetu de 1974, y aprobó una resolución axudicando una suma importante de dineru pa detener la erosión de la islla y pa la recuperación de lo que yá s'había perdíu.
Dende entós estenses zones fueron protexíes del llendo, y realizáronse esperimentos de reforestación con coníferes en gran escala. Los árboles más grandes atópense agora nos montes d'abeduriues de Hallormsstadarskógur nel este y Vaglaskógur nel norte, los alcafresnues y álamos crecen en delles partes.
Polo xeneral la vexetación n'Islandia ye de naturaleza subártica y estrémase pola bayura de yerbes, juncias y especies allegaes. Tamién abonden praos, banzaos y ciénaga, y esisten munches zones de pandoriales y gorbizales. Pero en tol país y especialmente nes planicies inhabitadas hai grandes estensiones de roca desnuda, desiertos cascayosos, pandoriales arenosos, y campos de llava.
Xeografía económica
editarLos recursos naturales d'Islandia son la pesca, la enerxía hidráulica, la xeotérmica y la diatomita.
Malapenes el 0,07 % de la tierra ye arable y nun hai colleches permanentes. El 23% del territoriu de dedica a pasturas permanentes. La pesca del langostino y de la llagosta convirtióse últimamente nuna actividá codalosa en delles partes del país.
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ "The highest mountain in Iceland re-measured" Vatnajokull.com Consultáu'l 8 de xunu de 2014.
- ↑ «??». Raunvis.hi.is. Archiváu dende l'orixinal, el 8 de payares de 2012. Consultáu'l 31 de xineru de 2014.
- ↑ 3,0 3,1 "Climate in Iceland"
- ↑ «National Parks in Iceland». Iceland Tourist Board. Visiticeland.com. Archiváu dende l'orixinal, el 27 de mayu de 2012. Consultáu'l 9 de xunetu de 2010.
- ↑ «Vatnajokull National Park». Háskóli Íslands. hi.is. Archiváu dende l'orixinal, el 16 de payares de 2008. Consultáu'l 9 de xunetu de 2010.
Bibliografía
editar- "ICELAND" Archiváu 2020-05-18 en Wayback Machine, en The World Factbook de la CIA
Enllaces esternos
editar
Datos: Q678377
Multimedia: Geography of Iceland
