Alí Khamenei
Alí Hoseiní Khamenei (en persa, 
سید علی حسینی خامنهای (?·i)), nacíu'l 17 de xunetu de 1939 na ciudá de Mashhad,[3] ye anguaño líder supremu d'Irán, máximu dirixente de la clase dirixente clerical conservadora islámica del so país y «fonte de emulación» (marŷaʿ) del chiismo duodecimano.
Presidente d'Irán ente 1981 y 1989, y Líder Supremu desque fuera designáu p'asoceder al ayatolá Khomeini en dichu cargo en xunu de 1989, ye reconocíu como una de les trés figures que más marcaron la trayeutoria de la República Islámica d'Irán, siendo les otres dos el mesmu Jomeini, fundador de la República Islámica, y el ayatolá Akbar Hashemí Rafsanyaní.[4] En 2010, la revista Forbes clasificar como la 26ª "persona más poderosa del mundu".[5]
Biografía
editarVida familiar
editarCasáu y con seis fíos, el ayatolá Khameneí baxa d'una familia clerical orixinaria de Tafresh, instalada en Tabriz.[6] Alí Khameneí ye'l segundu d'ocho hermano, dos de los que son tamién ulemes.
El so hermanu mayor Mohammad ye antiguu miembru del Conseyu d'Espertos Constitucionarios y preside la Fundación Sadra de Sabiduría Islámica. El so hermanu menor Hadí ye miembru influyente de la reformista Asamblea de Clérigos Combatientes, foi delles vegaes diputáu nel Parllamentu, y foi editor del diariu reformista Hayât-y Non, clausuráu en 2003 por orde del Tribunal Especial del Cleru.[7] La so hermana Badri Hoseini Khameneí yera esposa del ulema revolucionariu Sheikh Alí Tehraní. Dambos formaron parte de la organización armada d'oposición Muyahidines del Pueblu d'Irán, hasta l'añu 1995 en que volvieron a Irán del so exiliu iraquín. El so hermanu menor Hasán Khameneí ye responsable de la Comisión de Siguimientu de les Infraiciones Alministratives del ministeriu del Petroleu.[8]
Una de les fíes de Alí Khameneí ye nuera de Mohammad Golpayeganí, direutor del Despachu del Líder Supremu dende 1989.[9] El so fíu Moŷtabá Khameneí ye xenru de Gholamalí Haddad Adel, antiguu presidente del Parllamentu, miembru del Conseyu de Discernimiento del Interés del Estáu, direutor de l'Academia de la Llingua Persa y miembru del Altu Conseyu de la Revolución Cultural.[10] El so fíu Mostafá ye xenru del ayatolá Joshvaqt, miembru del Conseyu Cimeru de la Revolución Cultural nos primeros años de la Revolución Islámica.
Infancia y formación
editarAlí Khameneí foi criáu con suma cencellez y austeridá. Dende'l so niñez siguió un currículu tradicional d'estudios islámicos y lliterarios so la supervisión del so padre y otros clérigos. N'asistiendo a los seminarios islámicos de Mashhad, fixo un pelegrinaxe a Nayaf, onde estudió mientres dellos meses hasta que, tres dellos meses, el so padre obligar a tornar a Irán.[3] Ente 1958 y 1964, Khameneí prosiguió colos sos estudios nos seminarios de Qom, onde se benefició de les enseñances de ulemes de gran prestíu, como los grandes ayatolás Seyyed Hosein Boruyerdí y Allamé Tabatabaí y del ayatolá Ruhollah Khomeini, que naquellos años empezaba a destacar pol so activismu políticu contra los proyeutos modernistes del Shah.
En 1964 vese obligáu a tornar a Mashhad pa curiar del so padre, que perdió la visión d'un güeyu por causa d'unes catarates. En Mashhad siguió estudiando hasta 1968, amás d'empezar a impartir clases pa los seminaristes más nuevos.[11]
Khameneí apodera'l persa y l'árabe, amás de falar con menos fluidez l'azerbaixanu, llingua materna del so padre. Tradució del árabe al persa dellos llibros, incluyíes obres del influyente teóricu islamista Seyyed Qotb. Como otros numberosos estudiantes de la so dómina, Alí Khameneí implicóse muncho más na militancia política que nos estudios relixosos.[12] Na so mocedá, Alí Khameneí foi bien aficionáu a la poesía ya inclusive la música, y frecuentó los círculos lliterarios de Mashhad, y a los sos poetes más destacaos como Mehdí Ajaván-y Salés y Mohammad-Reza Shafií Kadkaní.[13]
Llucha política contra'l réxime monárquicu
editarMagar Alí Khameneí preséntase como discípulu del ayatolá Khomeini en materies de fiqh, principios teolóxicos, política y activismu revolucionario, afirma que les primeres chispes del so combate contra'l réxime monárquicu recibir de Navvab Safaví, quien en 1952 entamó xunto al so grupu Fedayines del Islam un encendíu discursu en Mashhad na mesma escuela Soleymán Jan en qu'estudiaba Khameneí, discursu nel que trató de la revivificación del islam y la puesta a valir de los sos mandatos, y amosó la so oposición al réxime Pahlevi y al Reinu Xuníu, acusándolos de falsos y traidores a la nación iranina.[14]
Represión
editarAlí Khameneí foi deteníu per primer vegada'l 2 de xunu de 1963, y salió llibre a otru día. El 5 de xunu del mesmu añu foi deteníu'l ayatolá Khomeini, dando llugar a un multitudinariu y cruentu movimientu de protesta. Khameneí foi entós de nuevu arrestáu na ciudá de Biryand, y reteníu mientres 10 díes. A finales de xineru de 1964 foi deteníu pola SAVAK en pronunciando un discursu en Kermán, y foi encarceláu en réxime d'aislamientu mientres dos meses en Teḥrán. En 1965, la persecución de la SAVAK poles sos clases de pensamientu islámicu llevar a la clandestinidá. Ente los años 60 y 70 volvió pasar delles vegaes por prisión, nun ambiente pre revolucionariu en que frente a la represión gubernamental surdíen distintos grupos armaos y los clérigos víen aumentar el públicu qu'escuchaba les sos prédiques cada vez más politizaes. Deteníu en xineru de 1975, foi calteníu en réxime d'aislamientu hasta seronda del mesmu añu. En marzu de 1978, foi de nuevu deteníu y desterráu a Iranshahr (en Sistán y Baluchistán) hasta la seronda. En víspores yá de la cayida del réxime Pahlevi, Khamenei foi llamáu por Khomeini a integrar el Conseyu de la Revolución Islámica, xunto a figures como Morteza Motahharí, Mohammad Beheshtí y Rafsanyaní, y en marzu contribuyó a la fundación del Partíu de la República Islámica.[3]
Tres el trunfu de la Revolución
editarDende'l trunfu de la revolución, Alí Khameneí ocupó numberosos puestos: en 1979, viceministru de Defensa, xefatura de los acabante formar Cuerpos de la Guardia Revolucionaria Islámica (los Pasdarán) y direutor de la plegaria de vienres en Teḥrán. En 1980, representante del pueblu de Teḥrán nel Parllamentu de Consulta Islámica y delegáu del ayatolá Jomeini nel Conseyu Cimeru de Defensa (yera frecuente la so presencia activa nel frente de guerra arriendes de la invasión del territoriu iranín en setiembre de 1980 pol réxime de Sadam Husein).[3]
En xunu de 1981, en declarándose la organización Muyahidines del Pueblu de pies de guerra contra'l nuevu réxime, Khameneí foi víctima d'un atentáu nuna conferencia de prensa, con un esplosivu camuflao nuna grabadora de casete. Khameneí salvó la vida por pocu, y perdió pa siempres l'usu del so brazu derechu[15] .[16] Tres l'asesinatu n'agostu del presidente Rayaí, Khameneí foi escoyíu p'asocedelo por una mayoría apolmonante n'eleiciones celebraes n'ochobre, convirtiéndose nel primer clérigu n'ocupar el cargu.
Nel so discursu de invistidura, Khameneí comprometer a esaniciar "les esviaciones, el lliberalismu y el izquierdismo influyíu per Estaos Xuníos".[17] El nuevu réxime enfrentar a la enérxica oposición de distintos sectores, tanto pacífica como violenta (con asesinatos, guerra de guerrilles ya insurrecciones). Tanto antes como mientres la presidencia de Khameneí, la represión estatal foi brutal a lo llargo de la década de 1980, topando la muerte miles de simples miembros de los grupos insurxentes, de cutiu xulgaos sumariamente polos tribunales revolucionarios.[18]
Tres la espulsión del exércitu iraquín d'Irán en 1982, Khameneí foi xunto al primer ministru Mir-Hosein Musaví unu de los principales oponentes a la decisión del ayatolá Khomeini de contraatacar invadiendo'l territoriu iraquín.[19]
En 1985, Alí Khameneí foi reelixíu pa un segundu mandatu presidencial, llogrando'l 85,66% del total de votos emitíos.
En 1989, en siendo forzáu a arrenunciar al so puestu'l gran ayatolá (âyatollâh-ol-ozmâ, آیتالله العظما) Hosein Alí Montazerí por criticar les tortures y execuciones nes cárceles, Khomeini designó a Khameneí como direutor de la plegaria pública de los vienres en Teḥrán.
Mientres tola década de los años 80, Khameneí contribuyó na direición del país mientres este travesaba la dura guerra frente a Iraq, lo que-y dexó desenvolver estrechos venceyos cola crecientemente poderosa Guardia Revolucionaria. El presidente Khameneí yera conocíu pol so notable interés nos asuntos militares, presupuestarios y alministrativos.[15]
Lideralgu Supremu de la República Islámica
editarLa noción de tutelar d'un alfaquí o xurista islámicu (en persa, ولی فقیه /vali-y faqih/, o /velâyat-y faqih/) sobre'l gobiernu fuera desenvuelta pol ayatolá Khomeini nuna serie de conferencies publicaes dempués en forma de llibru.[20][21] La Constitución d'Irán denomina como “Líder”, “Guía” o “Caudiellu” (en persa rahbar: رهبر) al alfaquí qu'exerz felicidá tutela sobre l'Estáu islámicu,[22] función que foi desempeñada por el mesmu ayatolá Jomeini dende'l trunfu de la revolución islámica hasta la so muerte, asocedida'l 3 de xunu de 1989. Un día dempués, l'Asamblea d'Espertos del Lideralgu designó a Alí Khameneí (por mayoría de dos tercios) pa ocupar el cargu, en refugando la formación d'un direutoriu de trés persones (los ayatolás Meshkiní, Musaví Ardabilí y Khameneí), según el Lideralgu del gran ayatolá Mohammad Reza Golpayganí.[23][24]
Designación de Khameneí y discutiniu sobre la so autoridá relixosa
editarLa Constitución de la República Islámica esixía que'l Líder Supremu seya marŷa (marŷa'-y taqlid, مرجع تقلید «fonte de emulación»), grau que nun había alcanzáu Khameneí (nin siquier yera ayatolá). Sicasí, la disconformidá del ayatolá Khomeini colos candidatos disponibles p'asocedelo llevar a designar n'abril de 1989 una comisión pa reformar la Constitución nel sentíu de que se riquir al Líder ser namái espertu en xurisprudencia islámica y tener les capacidaes polítiques y d'alministración fayadices».[17][25] La élite política de la República Islámica cerró files en redol al designáu y el so estatutu pasó de hoyyatoleslam a ayatolá de la nueche al día. La enmienda constitucional nun fuera entá sometida a plebiscitu, polo que nun primer momentu l'Asamblea d'Espertos dio a Khameneí un títulu provisional, hasta qu'entró a valir la nueva llei fundamental.
L'estatutu de marŷa de Khameneí ye revesosu pa delles persones. En 1994, en finando'l gran ayatolá Mohammad Alí Arakí, l'Asociación de Profesores del Seminariu de Qom declaró a Khameneí como nuevu marŷa. Sicasí, cuatro 'grandes ayatolás' pertenecientes a la oposición iranina negar a reconoce-y esi rangu: Mohammad Shirazí, entós n'arrestu domiciliariu pola so oposición a Khomeini; Hosein Alí Montazerí; Hasán Tabatabaí Qomí y Yasuboddín Rastegarí.[26][27]
A pesar d'esti discutiniu, el mesmu Alí Khameneí ye autor d'una fátua que decreta que'l criteriu del vali-ye faqih en materies rellacionaes col islam prevalecen sobre'l del pueblu enteru.[28] En calidá de Marya´ (referencia relixosa), Khameneí emitió, como otros relixosos que llegaron a la so xerarquía, fátuas en respuesta a entrugues plantegaes por fieles musulmanes xiinos de tol mundu «sobre toles temes, de la llei islámica a los apuestes sobre baloncestu, les ayudes d'estudiu pa neños curiaos por non musulmanes, l'usu de motocicletes por muyeres o la estancia n'hoteles frecuentaos por budistes». Decretó en contra del usu de corbates y a escuchar determinaos tipos de música, anque non contra los piercing na ñariz, siempres y cuando queden cubiertos.[29]
Orientación xeneral de Alí Khameneí como Líder Supremu
editarEl Lideralgu de Khameneí difirió n'enforma del de Khomeini. Magar prosiguió cola política de Khomeini consistente en "caltener n'equilibriu a unos grupos contra otros, asegurándose de que nenguna faición atropa demasiáu poder",[15][30] al escarecer del carisma y estatus clerical de Khomeini, Khameneí desenvolvió distintes redes d'influyencia. Primero, dientro de les fuercies armaes; de siguío, ente los clérigos alministradores de les grandes fundaciones relixoses (los bonyad) y de los seminarios islámicos de Qom y Mashhad.[30] El politólogu Vali Nasr señala que pasar al Lideralgu, caltuvo munchos de los poderes de la Presidencia, convirtiéndose nun "supervisor toupoderosu de la escena políticu iranina". Los axentes a les órdenes de Khameneí inflúin les distintes instituciones iranines, n'ocasiones en conflictu ente sigo: "el Parllamentu, la Presidencia, el Poder Xudicial, la Guardia Revolucionaria, l'exércitu regular, los servicios d'intelixencia, los organismos policiales, la élite clerical, los direutores de la oración del vienres y gran parte de los medios de comunicación", según diverses "fundaciones non gubernamentales, organizaciones, conseyos, seminarios y grupos empresariales".[15]
Nos sos discursos, Khameneí acostuma mentar motivos habituales de la revolución de 1979 y de les problemátiques actuales del mundu islámicu: xusticia social, independencia nacional, autosuficiencia, gobierno basáu en principios islámicos y oposición resuelta a Israel y Estaos Xuníos. Nun viaxó fora d'Irán desque aportó al puestu de Líder supremu, anque sí efectuara un viaxe a Libia nel so periodu de presidente de la República Islámica.[31]
Orientación en política nacional
editarKhameneí, como Líder Supremu, ye comandante en xefe de toles fuercies armaes d'Irán, y designa a los xefes del Poder Xudicial y de la radiotelevisión nacional IRIB.
Xestión económica
editarAlí Khameneí afaló'l programa de privatizaciones lleváu a cabu polos distintos gobiernos d'Irán,[32] en particular col cambéu del artículu 44 de la Constitución iranina, qu'acutaba pa la xestión estatal les infraestructures básiques del país.[33] Khameneí amosó'l so sofitu a la xestión del presidente Ahmadineyad, afirmando que naide tenía derechu a culpar al so gobiernu de los problemes económicos y encamentando a la población contentase y evitar espilfarros, ensin esmolecese poles sanciones económiques impuestes a Irán.[34][35]
Islamización de les universidaes
editarNun discursu de 2002, el ayatolá Khameneí manifestó'l so descontentu cola actuación del ministru de Ciencies y Educación reformista Mostafá Moín por dexar que los estudiantes realizaren actividaes qu'él consideraba contraries al Islam, como estudiar ya interpretar música y otres artes, viaxar a países non islámicos y realizar viaxes de calter non relixosu. Khameneí reclamó que s'aplicara un control más estrictu nesti sentíu.[36]
Ciencia y teunoloxía
editarAlí Khameneí afala nos sos discursos el progresu científicu. Foi de los primeros relixosos islámicos en dexar la investigación con célules madre (a condición de ser usada pa crear partes, non seres humanos enteros), según la clonación terapéutica.[37][38] En 1999, Khameneí emitió una fetua sobre reproducción asistida que contradicía l'antes promulgada por Gad El-Hak Ali Gad El-Hak, de la universidá islámica exipcia d'Al-Azhar, nel sentíu d'una lliberalización. Khameneí decretaba llexítima la intervención d'un terceru, yá seya por donación d'espelma o óvulu, o una madre d'arriendu.[39] Esto condució a una alza del "turismu de fertilidá" n'Irán.[40]
Khameneí tamién manifestó'l so convencimientu de la importancia de la teunoloxía nuclear d'usu pacíficu, por non ser eternes les reserves de petroleu y gas.[41]
Fetua contra l'armamentu nuclear
editarEl ayatolá Khameneí ye autor d'un decretu relixosu pol que ta prohibíu nel islam producir, almacenar o usar armamentu nuclear.[42] La fetua foi citada en declaraciones oficiales del gobiernu iranín nuna xunta en Viena cola Axencia Internacional de la Enerxía Atómica n'agostu de 2005.[43]
Minoríes relixoses: los bahaíes
editarEl periodu de Khameneí caracterizóse por una serie de midíes que ponen de manifiestu intolerancia escontra grupos minoritarios. La comunidá bahaí d'Irán, minoría relixosa non islámica más numberosa del país, sufre a esti respectu en mayor grau al nun tar reconocida como confesión llexítima, a diferencia del zoroastrismu, cristianismu y xudaísmu. Tres la persecución sufierta mientres la primer década de República Islámica, sol lideralgu del ayatolá Khameneí les aiciones violentes tendieron a ser sustituyíes por una estratexa d'esclusión social y bilordiu nos medios de comunicación estatales, como espresa'l documentu presentáu ante la ONX en 1993 como memorando oficial secretu, y que porta la firma del ayatolá Khameneí. Les autoridaes iranines nieguen l'autenticidá del documentu, conocíu como Memorando Golpayganí, anque les midíes prescrites aplicar n'Irán, como la esclusión del sistema universitariu, y la detención con cargos políticos de los líderes de la comunidá.[44][45][46]
Medios de comunicación
editarLa Constitución iranina atribúi al Líder Supremu la potestá de designar y destituyir al direutor de la radiotelevisión estatal IRIB.[47] En 2000, Khameneí secundó'l vetu del Conseyu de Guardianes a una reforma parllamentaria de la llei de prensa, aduciendo que la llei vixente evitara que los enemigos del Islam apoderar de la prensa.[48] Esi mesmu añu, el Comité pa la Proteición de los Periodistes calificar como "unu de los diez mayores enemigos de la prensa y la llibertá d'espresión".[49]
Plan de Medría de la Seguridá en Sociedá
editarAAlí Khameneí secundó enérxicamente[50] la vasta serie d'operaciones policiales llanzaes dende'l primer mandatu presidencial de Mahmud Ahmadineyad sol nome de «Plan de Medría de la Seguridá en Sociedá» (طرح ارتقاء امنیت اجتماعی),[51] que marcó de manera notable la vida social iranina, amás d'amenar vivos discutinios xurídicos al atribuyir competencies llexislatives non previstes nel ordenamientu llegal d'Irán a los cuerpos policiales y al Conseyu Cimeru de la Revolución Cultural, primer espositor del plan.[52] Ente los aspeutos del plan atópense violentes intervenciones contra individuos espuestos públicamente, ensin xuiciu previu, como "canaya";[53] la sistematización del control vestimentario de los viandantes por patrulles específiques;[54] abordaxe de veceros a la salida de tiendes de ropa y zarru de les mesmes;[55][56] medría de la fiscalización del parentescu ente persones de distintu sexu n'espacios públicos;[57] zarru d'estudios fotográficos, cafés, cyber-cafés, etc.;[58] apertura d'espedientes xudiciales por vistimienta desaveniente de muyeres;[59] control de conteníos de los teléfonos móviles (entá desmentíu oficialmente),[60] etc.
Muyer
editarEn xunetu de 2007, Khameneí criticó a les militantes iranines pro derechos de la muyer y la CEDAW, afirmando: «Nel nuesu país… delles activistes, y dellos homes tamién, tuvieron tratando de xugar coles normes islámiques p'afaese a les convenciones internacionales referentes a les muyeres. Esto ta mal». Khameneí realizó estes declaraciones dos díes depués de que fuera condergada la militante feminista Delaram Alí a 34 meses de cárcel y 10 latigazos.[61] En rellación cola vistimienta femenina, el ayatolá Khameneí aboga pola obligatoriedá del hiyab.[62]
Eleiciones
editarComo Líder Supremu, Alí Khamenei inflúi los procesos eleutorales iraninos al traviés de la designación de la metá de los miembros del Conseyu de Guardianes, encargaos de ratificar o vetar toles candidatures. Nes eleiciones llexislatives de febreru de 2004, el Conseyu de Guardianes anuló miles de candidatures, incluyíes les d'ochenta diputaos salientes —unu d'ellos el vicepresidente de la cámara—, gran parte de los parllamentarios reformistes y tolos candidatos del Frente de Participación del Irán Islámicu, partíu del entós presidente Khatamí. Por cuenta de estos vetos, los conservadores llograron el 70% de los escaños, marcando un puntu d'inflexón decisivu na evolución política d'Irán, una y bones los comicios punxeron puntu final al movimientu de reformes empecipiáu por Mohammad Khatamí desque fuera escoyíu por mayoría apolmonante en mayu de 1997.[63]
Na eleición presidencial de 2005, les alusiones de Khameneí a la importancia de la llucha contra la corrupción, la fidelidá a los ideales de la Revolución islámica y la superioridá de la intelixencia y dinamismu de los inxenieros fueron interpretaes por dalgunos como un sutil respaldu a la candidatura de Mahmud Ahmadineyad (doctor n'inxeniería de tráficu). Dende la eleición de 2005, Khameneí espresó'l so sofitu al presidente Ahmadineyad con un grau d'apertura y decisión bien distintos de lo que fuera la so rellación col presidente reformista Khatamí.[17]
Crisis posterior a la eleición de 2009
editarKhameneí adoptó una posición de firmeza frente a lo que se describió como "el mayor desafíu internu en trenta años" a los dirixentes de la República Islámica: les protestes post eleutorales de 2009. El Líder d'Irán declaró que nun va reconsiderar los resultaos eleutorales nin dexará ante la presión popular pola revesosa reeleición pa la presidencia de Mahmud Ahmadineyad.[64] "Gracies a Dios, la eleición presidencial llevar a cabu con correición, y los asuntos qu'agora se planteguen tienen de siguir el so cursu llegal".[65] Nuna comparecencia pública pa dirixir los rezos del vienres 19 de xunu, manifestó'l so sofitu al vencedor anunciáu y acusó a les potencies estranxeres —incluyíes Reinu Xuníu, Israel y Estaos Xuníos— de fomentar les protestes poles resultaos eleutorales.[66] Khameneí describió en particular al Reinu Xuníu como «el más llaín» de los enemigos,[67] asegurando que'l pueblu iranín respondería con "puñu de fierro" en casu d'entemetese les potencies occidentales nos asuntos internos d'Irán.[68]
A mediaos d'agostu de 2009, un grupu anónimu d'antiguos llexisladores reformistes reclamó a l'Asamblea d'Espertos qu'esaminara la capacitación de Alí Khameneí pal exerciciu del cargu de Líder Supremu.[69] Una selmana más tarde publicóse otra carta anónima, en nome d'un grupu de ulemas, na que se calificaba a Alí Khameneí de «dictador» y reclamábase la so destitución. Les cartes fueron consideraes como un golpe a la reputación de Khameneí como «árbitru neutral y personalidá del Islam»,[70] amás d'un desafíu ensin precedentes al home más poderosu del país», magar el so poder de fechu nun se resintió d'igual manera. El diariu New York Times reflexaba cómo «empezara a apaecer en pintaes sobre los murios de Teḥrán la frase "muerte a Khameneí", cuasi inimaxinable pocu tiempu tras».[70]
Orientación en política internacional
editarAcordies cola Constitución d'Irán, Khameneí tien «responsabilidá direuta» na política internacional de la República Islámica, que «nun puede llevase a cabu ensin la so aprobación y participación direutes». Tien un equipu propiu de política esterior «qu'inclúi a dos antiguos ministros d'esteriores», independiente del de la presidencia, y «puede, en tou momentu, introducise nel procesu políticu y correxir una midida o decisión incorreutes».[31]
Oposición a los Estaos Xuníos
editarEsta páxina o seición ta desactualizada. La información que tien ye vieya o insuficiente. |
Foi recurrente'l desdeñu manifestáu por Khameneí escontra los Estaos Xuníos y, de manera xeneral, Occidente, nos sos discursos, yá fuera l'asuntu d'estos la política esterior, l'agricultura o la educación.[17] Según Khameneí, ye «evidente que'l conflictu y la confrontación» ente la República Islámica d'Irán y EE.XX. son «daqué natural ya inevitable», yá que Washington «trata d'establecer una dictadura global y promover los sos intereses particulares apoderando a otres naciones y apatayando los sos derechos».[71] Pero más apocayá declaró posible un eventual acercamientu magar que «la rotura de los venceyos con Estaos Xuníos forma parte de la nuesa orientación básica» y que «cualquier rellación apurriría a los americanos la posibilidá de infiltrarse n'Irán, allanando el camín a los sos servicios d'intelixencia y los sos espíes»: «Nunca diximos que les rellaciones siguiríen cortaes eternamente. El día en que caltener rellaciones con Estaos Xuníos seya beneficiosu pa la nación iranina, yo voi ser ensin dulda el primeru n'aprobales».[72]
Tres los atentaos del 11 de setiembre de 2001, Khameneí condergó los ataques y a los sos autores, y pidió una condena de les actividaes terroristes en tol mundu, de la que ponía en guardia con vehemencia contra una intervención militar n'Afganistán.[73]
Khameneí alvirtió'l 4 de xunu de 2006 de que, en casu de ser atacáu Irán per Estaos Xuníos, atayaría los fluxu enerxético del Golfu Pérsicu (alredor del 20% del suministru diariu mundial de petroleu traviesa'l estrechu de Ormuz, frente a les costes iranines), y aportunó en qu'Irán nun arrenunciaría al so derechu a producir combustible nuclear.[74]
El día 14 de setiembre de 2007, el ayatolá Khameneí predixo que George W. Bush y otros responsables estauxunidenses seríen dalgún día xulgaos nun tribunal penal internacional pola invasión d'Iraq.[75] Poques selmanes dempués, Khameneí responsabilizó a Washington de la inseguridá y el "terrorismu ciegu" reinante n'Iraq tres la invasión.[76]
El día 21 de marzu de 2009, un día dempués d'ufiertar inesperadamente a Irán el presidente d'Estaos Xuníos Barack Obama «un nuevu empiezu» en rellaciones diplomátiques, Khameneí amosóse escépticu ante lo que calificó de meru cambéu retóricu suficiente, añadiendo: «Vamos Reparar y vamos xulgar… Si ustedes camuden, nós vamos modificar el nuesu comportamientu».[77] En xunu de 2011, Khameneí cuestionó'l discursu de los Estaos Xuníos sobre «terrorismu» invirtiendo términos; acusando de terroristes les aiciones de Washington en Paquistán, Afganistán, Irán y emponderando como llucha de lliberación territorial la de los grupos palestinos combatientes.[78] Nesti mesmu sentíu, yá en 2006 Khameneí desacreditara pa dar lleiciones sobre «derechos humanos y llucha contra'l terrorismu» a «quien tien prisiones como Guantánamo o Abu Ghraib».[79]
Khameneí ye un firme oponente al estáu d'Israel y el sionismu. En 2000 tuvieron enforma ecu les sos declaraciones: «esti tumor cancerosu ten de ser esaniciáu de la rexón» y «naide va dexar qu'un puñáu de matones y bandaes repugnantes de Londres, Washington y Moscú gobiernen a los palestinos». Na mesma ocasión afirmó que «los refuxaos palestinos tienen de tornar, y los musulmanes, cristianos y xudíos van poder escoyer un gobiernu pa sigo mesmos, escluyendo a los xudíos inmigraos».[80]
En 2005, Khameneí retrucó a la sonada frase del presidente Ahmadineyad sobre «borrar de la páxina del tiempu al réxime ocupante d'Al-Quds» esclariando que «la República Islámica nunca amenació nin va amenaciar enxamás a nengún país».[81] El principal conseyeru de Khameneí en política esterior, Alí Akbar Velayatí, negóse amás a participar na conferencia sobre l'Holocaustu de 2006 en Teḥrán, calificando l'Holocaustu de xenocidiu y de realidá histórica».[82]
Nel sermón pronunciáu en Teḥrán el vienres 19 de setiembre de 2008, Khameneí calificó de «erróneu, irracional, inútil y absurdu dicir que síamos amigos del pueblu israelín», prohibiendo que prosiguiera un alderique sobre la cuestión.[83] Trátase d'una refutación de les declaraciones del vicepresidente Esfandiar Rahim Mashaí nel sentíu de que'l conflictu d'Irán con Israel nun contradicía l'amistá cola nación israelina.[84]
Obra escrita
editarUna de les obres sobre Alí Khamenei ye un llibru de les sos memories. La casa editorial Andisheh Sharq (Islamoriente) publica n'español el primer llibru de memories y la biografía de Seyyed Ali Khamenei.
Esta obra titulada “Les memories más belles del Líder de la Revolución Islámica d'Irán” y escrita por Yafar Hamzeh, dexa a los pueblos hispanofalantes que tengan una conocencia de la personalidá de Khamenei.
Nesti llibru puede lleese les memories y les alcordances que guarden autoridaes de la República Islámica de la vida y personalidá del Líder iranín en distintes etapes de la so vida.
Esta obra traducida por un grupu islámicu.[85][86]
Creación orixinal
editar
|
|
| Predecesor: Ruhollah Jomeini |
 Líder Supremu d'Irán 1989 - actualidá |
Socesor: Nel cargu |
| Predecesor: Mohammad Reza Pahleví |
Presidente d'Irán 1981-1989 |
Socesor: Akbar Hashemí Rafsanyaní |
Notes
editar- ↑ «La Libre Belgique» (francés). Consultáu'l 20 setiembre 2024.
- ↑ Afirmao en: autoridaes BNF. Identificador BnF: 14430828m. Data de consulta: 10 ochobre 2015. Autor: Biblioteca Nacional de Francia. Llingua de la obra o nome: francés.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Biografía na web de IRNA, Axencia de Noticies de la República Islámica.
- ↑ Ganji, Akbar, "The Latter-Day Sultan: Power and Politics in Iran", Foreign Affairs, Payares-Avientu de 2008
- ↑ Forbes, visitáu'l 16-XI-2011 (n'inglés).
- ↑ «نسب و والدین رهبر معظم انقلاب ، حضرت آیت الله خامنه ای-1. Consultáu'l 16-XI-2011 (en persa).». Archiváu dende l'orixinal, el 2011-11-20.
- ↑ توضيحات هادی خامنهای در مجلس راجع به کاريکاتور اهانتآميز. Consultáu'l 16-XI-2011 (en persa).
- ↑ سید حسن خامنه ای عضو کارگروه پیشگیری و مبارزه با رشوه در صنعت نفت شد. Consultáu'l 16-XI-2011 (en persa).
- ↑ از ازدواج انقلابی تا ازدواج سياسی. Consultáu'l 16-XI-2011 (en persa).
- ↑ داستان ازدواج پسر مقام معظم رهبری با دختر دکتر حداد عادل. Consultáu'l 16-XI-2011 (en persa).
- ↑ زندگينامه. Biografía de Alí Khameneí na so web oficial. Consultáu'l 17-XI-2011 (en persa).
- ↑ Rahnemaré, Ali (1998). An Islamic Utopian: A Political Biography of Ali Shariati. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1860645526. Consultáu'l 17 de payares de 2011.
- ↑ «The Cleric Who Changed: Ayatollah Ali Khamenei, Iran's Supreme Leader, was not always deeply conservative. Consultáu'l 17-XI-2011 (n'inglés)». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-11-20.
- ↑ مصطفیزاده, اکبر (1387 (2008)). «نگاهی اجمالی به مبارزات سیاسی رهبر فرزانه انقلاب». موسسه فرهنگی آموزشی امام حسین. http://tabaar.com/article2/viewarticle.asp?id=2344&catname=%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%83%D8%A8%D8%A7%D8%B1%20%D8%B3%D8%AA%D9%8A%D8%B2%D9%8A&activestatecode=704.
- ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 Nasr, Vali (9 d'avientu de 2007). «Meet 'The Decider' of Tehran. It's Not the Hothead You Expect.» (inglés). The Washington Post. Consultáu'l 17 de payares de 2011.
- ↑ [ ]
- ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 Reading Khamenei, estudiu de Karim Sadjadpour sobre la ideoloxía de Khameneí, publicáu en 2009 por Carnegie Endowment (n'inglés).
- ↑ , páx. 292. ISBN 978-0465068883.
- ↑ Karsh, Efraim (2002). The Iran-Iraq War 1980-1988 (n'inglés). Oxford: Osprey Publishing, páx. 41. ISBN 1-84176-371-3.
- ↑ so legáu espiritual_en_la_revolucion_islamica.html Imam Khomeini y el so legáu espiritual na Revolución Islámica. Consultáu'l 17/XI/2011.
- ↑ Jomeini, Ruhollah (2004). El gobiernu islámicu. Biblioteca Islámica Ahlul Bait, páx. 188. Consultáu'l 17 de payares de 2011.
- ↑ IRNA (ed.): «Constitución de la República Islámica d'Irán». Archiváu dende l'orixinal, el 8 de mayu de 2012. Consultáu'l 19 de payares de 2011.
- ↑ «رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام: از مهمترين پيشرف. Consultáu'l 17-XI-2011 (en persa).». Archiváu dende l'orixinal, el 2012-02-06.
- ↑ «هاشمی رفسنجانی: در سال 68 مهمترین مخالفت با رهبری یك فرد را، خود مقام معظم رهبری داشتند» (persa). Teḥrán: Axencia ILNA (7/XII/2006). Archiváu dende l'orixinal, el 25 de payares de 2011. Consultáu'l 17 de payares de 2011.
- ↑ Samii, Bill (16 de setiembre de 2004). «Analysis: Iran's Theological Community Contends With Changing World» (inglés). Radio Free Europe. Consultáu'l 17 de payares de 2011.
- ↑ John Pike (ed.): «Grand Ayatollah Ali Khamenei» (inglés). Consultáu'l 17 de payares de 2011.
- ↑ Sahimi, Muhammad (12 de xunetu de 2009). Tehran Bureau (ed.): «Grand Ayatollah Montazeri's Fatwa» (inglés). pbs.org. Consultáu'l 17 de payares de 2011.
- ↑ El so fetua establez lliteralmente: En casu de conflictu cola voluntá y arbitrio de la totalidá del pueblu, les decisiones del vali-y faqih en materies rellacionaes col bien común del Islam y los musulmanes prevalecen y rixen sobre'l arbitrio y les decisiones de la totalidá del pueblu, constituyendo esto una sucinta aclaración sobre tutelar absoluta. Orixinal persa: تصميمات و اختيارات ولى فقيه در مواردى كه مربوط به مصالح عمومى اسلام و مسلمين است، در صورت تعارض با اراده و اختيار آحاد مردم، بر اختيارات و تصميمات آحاد امّت مقدّم و حاكم است، و اين توضيح مختصرى درباره ولايت مطلقهاست. Disponible na web oficial del Líder Archiváu 2010-08-31 en Wayback Machine
- ↑ Wright, Robin (2008). Dreams and Shadows : the Future of the Middle East (n'inglés). Penguin Press, páx. 292. «on everything from Islamic law to betting on basketball, student loans to children in day care with non-Muslims, women on motorcycles to staying in hotels used by Buddhists»
- ↑ 30,0 30,1 Abrahamian, Ervand (6 de payares de 2008). «Who's in Charge?» (inglés). iran-bulletin.org. Consultáu'l 17 de payares de 2011.
- ↑ 31,0 31,1 Majd, Hooman (2008). The Ayatollah Begs to Differ : The Paradox of Modern Iran (n'inglés).
- ↑ Peyvand News (ed.): «Iran: Supreme Leader calls for acceleration of privatization program» (inglés) (19 de febreru de 2007). Archiváu dende l'orixinal, el 2009-06-18. Consultáu'l 17 de payares de 2011.
- ↑ Tehran Times (ed.): «Leader sets 10 guidelines for new govt.» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 6 d'abril de 2015. Consultáu'l 17 de payares de 2011.
- ↑ Reuters (ed.): «Iran leader defends government handling of economy» (inglés) (30 d'abril de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 2012-10-04. Consultáu'l 17 de payares de 2011. «"We are not afraid of Western sanctions," Khamenei told a mass rally in the southern city of Shiraz. Referring to three decades of various U.S. sanctions, he said: "Was the Iranian nation harmed? Never ... We used sanctions for our progress".»
- ↑ Tehran Times (ed.): «Iranians turn threats into opportunities: Leader» (inglés) (1 de mayu de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 9 de mayu de 2012. Consultáu'l 17 de payares de 2011. «The leader suggested “financial discipline” by the administration to ease prices. He also advised people and the government to avoid waste.»
- ↑ «Discursu emitíu por IRIB» (persa). Consultáu'l 17 de payares de 2011.
- ↑ Meyer, Megan (9 d'avientu de 2009). Muslim Voices (ed.): «Stem Cell Research Is Consistent With Shiite Islam» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2010-07-27. Consultáu'l 19 de payares de 2011.
- ↑ Pincock, Stephen (11 d'agostu de 2006). The Scientist (ed.): «Cloning in Iran» (inglés). Consultáu'l 19 de payares de 2011.
- ↑ Inhorn, Marcia C. (xineru de 2006). «Fatwas and ARTs: IVF and Gamete Donation in Sunni v. Shia Islam». The Journal of Gender, Race & Justice (9-2).
- ↑ Goodwin, Jan (2008). «Faith & Fertility». Conceive Magacín iviernu 2008.
- ↑ VOA News (ed.): «Khamenei: Iran's Nuclear Program Important to Nation's Future» (inglés) (18 de febreru de 2007). Archiváu dende l'orixinal, el 3 d'abril de 2008. Consultáu'l 19 de payares de 2011.
- ↑ Afrasiabi, Kaveh (17 de marzu de 2006). Asia Times (ed.): «An Iran option the US prefers to ignore» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2012-06-13. Consultáu'l 19 de payares de 2011.
- ↑ Radio Free Europe (ed.): «Factbox: Timeline Of The Iranian Nuclear Apueste [2002 a 2007]» (inglés) (11 d'agostu de 2005). Consultáu'l 19 de payares de 2011.
- ↑ Iran Human Rights Documentation Center (ed.): «A Faith Denied: The Persecution of the Bahá'ís of Iran» (inglés) (2006). Consultáu'l 19 de payares de 2011.
- ↑ Affolter, Friedrich W. (2005). «The Specter of Ideological Genocide: The Bahá'ís of Iran». War Crimes, Genocide, & Crimes against Humanity 1 (1). ISSN 1551-3238. Archivado del original el 2007-11-27. https://web.archive.org/web/20071127015745/http://www.aa.psu.edu/journals/war-crimes/articles/V1/v1n1a3.pdf. Consultáu'l 2018-10-14.
- ↑ Federación Internacional de los Derechos Humanos (ed.): «Discrimination against religious minorities in IRAN» (inglés) (agostu de 2003). Consultáu'l 19 de payares de 2011.
- ↑ IRNA (ed.): «Constitución de la República Islámica d'Irán». Archiváu dende l'orixinal, el 8 de mayu de 2012. Consultáu'l 19 de payares de 2011.
- ↑ BBC (ed.): «Profile: Ayatollah Ali Khamenei» (inglés) (17 de xunu de 2009). Consultáu'l 19 de payares de 2011. «"Thus any re-interpretation of the law is not in the interests of the country," the letter argued.»
- ↑ Comité pa la Proteición de los Periodistes (ed.): «Spotlight on Press Tyrants: CPJ Names Ten Worst Enemies of the Press» (inglés) (3 de mayu de 2000). Consultáu'l 19 de payares de 2011. «This April, following an inflammatory speech by Khamenei, Iran's judiciary banned 16 publications in less than a week, decimating the reformist press. In his speech, Khamenei charged: "[T]here are newspapers whose only aim is to create tension and make people cynical of the regime... It seems that 10 to 15 newspapers are guided from one center; they write similar headlines ... They insult official institutions..." Within days, these publications were banned.»
- ↑ «خامنه ای: طرح امنیت اجتماعی با قدرت ادامه یابد» (persa) (7 de payares de 2007). Consultáu'l 20 de payares de 2011.
- ↑ «اجرای طرح افزايش امنيت اجتماعی در تهران» (persa) (6 de setiembre de 2005). Consultáu'l 20 de payares de 2011.
- ↑ «شکایت وکلا و حقوقدانان از نیروی انتظامی به کمیسیون اصل ۹۰ • مصاحبه» (persa) (17 de xineru de 2008). Consultáu'l 20 de payares de 2011. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- ↑ «جشن خشونت» (persa) (18 de mayu de 2007). Consultáu'l 20 de payares de 2011.
- ↑ «طرح امنيت اجتماعي بانوان در تهران به اجرا در آمد» (persa) (1 de mayu de 2008). Consultáu'l 20 de payares de 2011.
- ↑ «دور جدید طرح ارتقای امنیت اجتماعی» (persa) (15 de mayu de 2008). Consultáu'l 20 de payares de 2011. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- ↑ «ماموران گشت ارشاد ساک خرید زنان را بازرسی کردند» (persa) (15 de marzu de 2008). Consultáu'l 20 de payares de 2011.
- ↑ «روابط افراد در شرکت ها کنترل می شود، جزييات اجرای طرح امنيت اجتماعی در شرکت های خصوصی» (persa) (29 d'abril de 2008). Consultáu'l 20 de payares de 2011.
- ↑ «پلمپ تعدادی از آتلیهها و کافی نت های متخلف در تهران» (persa) (19 d'ochobre de 2011). Consultáu'l 20 de payares de 2011.
- ↑ «ضابطان قوه قضایئه موظف به تشکیل پرونده برای افراد بدحجاب هستند / رییس دادگستری خراسان شمالی: با افراد بدحجاب و هنجارشکن قاطعانه برخورد میکنیم» (persa) (22 de xunu de 2010). Archiváu dende l'orixinal, el 2019-07-14. Consultáu'l 20 de payares de 2011.
- ↑ «رادان: پليس كنترل موبايل نداريم» (persa) (9 de xunu de 2011). Consultáu'l 20 de payares de 2011.
- ↑ Radio Farda (ed.): «انتقاد رهبر ایران از تلاش برای تغییر قوانین زنان» (persa) (13 de payares de 2007). Archiváu dende l'orixinal, el 13 de payares de 2007. Consultáu'l 19 de payares de 2011.
- ↑ Jeffrey, Terence P. (14 de xineru de 2008). CNS News (ed.): «Iran's Ayatollah: West Abuses Women, Islam Honors Them» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 18 de xineru de 2008. Consultáu'l 19 de payares de 2011.
- ↑ Gasiorowski, Marc (2004). «Iranian Politics After the 2004 Parliamentary Election». Strategic Insights III (6). http://www.nps.edu/Academics/centers/ccc/publications/OnlineJournal/2004/jun/gasiorowskiJun04.pdf.
- ↑ «Iran's supreme leader declares: The vote stands» (persa) (25 de xunu de 2009). Consultáu'l 20 de payares de 2011.
- ↑ «Supreme Leader Apures Mousavi to Proceed Through Llegal Channels» (persa) (14 de xunu de 2009). Archiváu dende l'orixinal, el 4 de payares de 2015. Consultáu'l 20 de payares de 2011.
- ↑ «Timeline: 2009 Iran presidential elections» (inglés) (16 de xunu de 2009). Archiváu dende l'orixinal, el 11 de febreru de 2011. Consultáu'l 20 de payares de 2011.
- ↑ «UK investigates Iran charge claim» (inglés) (4 de xunetu de 2009). Consultáu'l 20 de payares de 2011.
- ↑ «Iran's Supreme Leader Blasts Alleged 'Western Meddling' in Iran» (inglés) (6 de xunetu de 2009). Consultáu'l 20 de payares de 2011.
- ↑ «'Investigate if Khamenei fit to rule'» (persa) (14 d'agostu de 2009). Archiváu dende l'orixinal, el 5 de febreru de 2012. Consultáu'l 20 de payares de 2011.
- ↑ 70,0 70,1 «Clerics' Call for Removal Challenges Iran Leader» (inglés) (16 d'agostu de 2009). Consultáu'l 20 de payares de 2011.
- ↑ Discursu del 12 de mayu de 2003 na Universidá Shahid Beheshtí, recoyíu en Reading Khamenei, estudiu de Karim Sadjadpour sobre la ideoloxía de Khameneí, publicáu en 2009 por Carnegie Endowment (n'inglés).
- ↑ Discursu del 3 de xineru de 2008 na Universidá de Shahid Beheshtí, recoyíu en Reading Khamenei, estudiu de Karim Sadjadpour sobre la ideoloxía de Khameneí, publicáu en 2009 por Carnegie Endowment (n'inglés).
- ↑ «Iran condemns attacks on US» (inglés) (17 de setiembre de 2001). Consultáu'l 23 de payares de 2011. «Les matances de seres humanos son actos catastróficos (que tienen de ser) condergaos uquier qu'asocedan y quienquiera que sían los sos perpetradores y les sos víctimes.»
- ↑ «Iran Will Close Strait of Hormuz If Attacked, Fars Reports» (inglés) (6 de xunetu de 2006). Consultáu'l 22 de payares de 2011.
- ↑ Karimi, Nasser (14 de setiembre de 2007). «Iran Leader: Bush Will Be Tried» (inglés). Consultáu'l 22 de payares de 2011.
- ↑ «Imam Khamenei: US trying to save Israel» (inglés) (13 d'ochobre de 2007). Consultáu'l 22 de payares de 2011.
- ↑ Reuters (ed.): «Iran sees non change in U.S. policy: Khamenei» (inglés) (21 de marzu de 2009). Consultáu'l 23 de payares de 2011.
- ↑ The Associated Press (ed.): «Iran's supreme leader accuses U.S. of terrorism» (inglés) (25 de xunu de 2011). Archiváu dende l'orixinal, el 2012-03-23. Consultáu'l 17-XII-2012.
- ↑ BBC (ed.): «Irán: alvertencia con petroleu» (4 de xunu de 2006). Consultáu'l 23 de payares de 2011.
- ↑ CNN (ed.): «Iran leader apures destruction of 'cancerous' Israel» (inglés) (15 d'avientu de 2000). Archiváu dende l'orixinal, el 5 d'abril de 2007. Consultáu'l 23 de payares de 2011.
- ↑ Edalat, Abbas (5 d'abril de 2007). The Guardian (ed.): «The US can learn from this example of mutual respect» (inglés). Consultáu'l 23 de payares de 2011.
- ↑ Guetta, Bernard (14 de febreru de 2007). «Ali Akbar Velayati, Advisor To The Leader: “Everything is negotiable”» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 27 de setiembre de 2011. Consultáu'l 23 de payares de 2011.
- ↑ «Iran leader talks tough on Israel» (inglés) (20 de setiembre de 2008). Consultáu'l 23 de payares de 2011.
- ↑ Cohen, Dudi. «Iranian VP: We are friends of the nation in Israel» (inglés). Consultáu'l 23 de payares de 2011.
- ↑ «Irán publica les memories del Líder iranín en llingua española».
- ↑ «Les memories más belles del Líder de la Revolución Islámica d'Irán; Ayatolá Khameneí». Archiváu dende l'orixinal, el 13 de marzu de 2016.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Alí Khamenei.- Biografía por CIDOB (n'español)
Datos: Q57336- Multimedia: Ali Khamenei
