Wikipedia

Casnewydd

Wikiproyeutu: Asturies - Cymru

Casnewydd (n'inglés: Newport) ye una ciudá y autoridá unitaria asitiada nel sureste de Gales (Reinu Xuníu),[2][3] a 12 kilométros al este de la capital, Cardiff. Newport tien el so propiu autoridá unitaria, nel condáu tradicional de Monmouthshire y el condáu calteníu de Gwent. Ta al llau del ríu Usk, que desagua a la canal de Bristol dempués de Newport. Con 116.143 habitantes (censu de 2001), Newport ye la tercer ciudá de Gales tres Cardiff y Swansea, y la llocalidá más grande de Gwent.[4] L'autoridá unitaria tien una población de 159 600 hab. (2021), la séptima mayor de Gales. Newport foi tradicionalmente un puertu carboníferu xunto al estuariu del ríu Severn.

Casnewydd
Alministración
PaísBandera del Reinu Xuníu Reinu Xuníu
Nación constitutivaBandera de Gales Gales
Tipu d'entidá ciudá
Nome oficial Newport (en)[1]
Casnewydd (cy)[1]
Nome llocal Newport (en)
Códigu postal NP
Xeografía
Coordenaes 51°35′19″N 2°59′52″W / 51.5886°N 2.9978°O / 51.5886; -2.9978
Casnewydd alcuéntrase en Reinu Xuníu
Casnewydd
Casnewydd
Casnewydd (Reinu Xuníu)
Superficie 190.0 km²
Demografía
Población 159 600 hab. (2021)
Porcentaxe 5.1% de Gales
Densidá 840 hab/km²
Más información
Prefixu telefónicu 01633
Estaya horaria Tiempu mediu de Greenwich
Llocalidaes hermaniaes Kutaisi, Annapolis, Guangxi y Heidenheim an der Brenz
newport.gov.uk
Cambiar los datos en Wikidata

El 14 de marzu de 2002 Newport foi dau'l estatus de ciudá, pa celebrar el 50° añu de la regla de la Reina Sabela II del Reinu Xuníu.[5]

Nome

editar

El so nome traduz como Nuevu Puertu. Anque Newport tien un puertu, port significaba villa de mercáu nel idioma inglés vieyu.[6] El so nome galés, Casnewydd, significa <<Nuevu Castillo>>, y el so nome oficial, Casnewydd-ar-Wysg significa <<Nuevu Castillo al llau del Usk>>.[7]

Historia

editar

Antes la Revolución Industrial

editar
 
El Castiellu de Newport yera de madera mientres la dómina saxona, pero foi reconstruyíu en piedres polos normandos en 1090.

La primer llocalidá en Newport foi Caerleon en 75, una llocalidá militaria romana. Los sos restos inclúin un anfiteatru y un bañu.[8]La so primer ilesia foi construyíu en 864, y un castiellu de madera en 1140. En 1385, Hugh, el Conte de Stafford, dío Newport una carta de villa.[9] Tamién mientres el sieglu XIV, flaires empezaron un hospital pa tratar enfermadades infeicioses. En 1403, mientres una revuelta, Owain Glyndŵr, el príncipe de Gales, quemó toa de Newport, por cuenta de les sos cases de madera con techos de paya. En 1538 l'hospital foi cerráu pol Rei Enrique VIII d'Inglaterra que confiscó la so propiedá. El so restu llámase Spitty Fields, que vieno de Ysbyty, una pallabra galés que significa hospital. En 1623 Newport foi dau una nueva carta y podía tener dos fiestes per añu.

Mientres la Revolución Industrial

editar

Antes de la Revolución Industrial la so población yera menor de 1.000 habitantes. Aumentó a 7.000 en 1831 y 19.000 en 1851. En 1850 Newport ganó'l so primer ferrocarril. L'aumentu foi debíu al puertu de Newport, qu'esportaba fierro y carbón, que yeren minaos en Gales mientres el sieglu XIX. Dos muelles artificiales fueron construyíos, pero agora fueron enllenaos. Otra industria llocal yera cerámica. Munchos habitantes vivíen en chabolos y había una epidemia de cólera que mató 69 persones en 1849. Dempués, el conseyu construyó un alcantarelláu en 1859. Anque, la vida en Newport ameyoró con lluces de gas nes cais (1825) y el primer campusantu non relixosu del Reinu Xuníu (1842). En 1871 la primer biblioteca pública abrió, y cuatro años más tarde tranvíes tiraos por caballos fueron introducíos. En 1895 una central llétrica foi construyida. La población llegó a 35.000 en 1881 y foi 67.000 en 1901.[10]

Población

editar

Nel censu de 2001, 93,1% de Newport foi blancu, menos que'l mediu galés (96%) pero más que'l mediu británicu (92,1%). La minoría más grande na ciudá ye asiáticu (2,6%), entós mestizu (1,2%). El restu ye negru (0,5%), chinu (0,2%) o otra etnia (0,3%).

Tamién nel censu de 2001, la relixón principal en Newport foi cristianismu (71,88%). 16,76% nun tuvo nenguna relixón y 8,13% non respondó. Islám ye la relixón más grande dempués de cristianismu (2,55%). El restu de la población (0,68%) tuvo otres relixones, que'l so el budismu foi'l más popular (0,18%).[11] Solamente 0,06% fai xudaísmu, pero Newport tien una sinagoga asquenazí.[12]

Enllaces internacionales

editar

Dende 1980, Newport ta hermanada con Heidenheim, un conceyu alemán na rexón de Baviera. La ciudá ta hermanada tamién con Kutaisi, la segunda ciudá de Xeorxa (dende 1989). Dende 1996, Newport ta hermanada con Guangxi, una provincia nel sur de China.[13]

Deporte

editar

El Newport County Association Football Club foi fundáu en 1912 y foi escoyíu al tercer nivel de fútbol inglés en 1920. El club foi apostráu al Conference National en 1988 y terminó de xugar en 1989.[14] Los Newport Dragons, fundaron en 2003, xueguen al rugbi para Newport, Monmouthshire, Torfaen, Blaenau Gwent y Caerphilly. Newport cunta con un velódromu cubiertu con pista de madera de 250 metros de llargor de cuerda, que ye la sede del Centru Nacional de Ciclismu. Newport foi'l llugar de la Copa Ryder de golf en 2010.[15]

Referencies

editar
  1. ↑ 1,0 1,1 «standard forms of Welsh place-names database». Welsh Language Commissioner.
  2. ↑ Office for National Statistics. «United Kingdom: Counties and Unitary Authorities» (inglés). Consultáu'l 24 de febreru de 2013.
  3. ↑ Office for National Statistics. «Counties, Non-metropolitan Districts and Unitary Authorities» (inglés). Consultáu'l 24 de febreru de 2013.
  4. ↑ http://www.ons.gov.uk/ons/downloads/census2001/ks_ua_ew_part1.pdf
  5. ↑ http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk_politics/1872577.stm
  6. ↑ https://archive.today/20120629083531/www.bbc.co.uk/wales/whatsinaname/sites/placenames/pages/newport.shtml
  7. ↑ https://archive.today/20120629083532/www.bbc.co.uk/wales/whatsinaname/sites/placenames/pages/casnewydd.shtml
  8. ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2014-08-02.
  9. ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2012-10-30.
  10. ↑ http://www.localhistories.org/Newport.html
  11. ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2012-03-18.
  12. ↑ http://www.jewishgen.org/jcr-uk/community/newp/index.htm
  13. ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2014-08-02.
  14. ↑ http://historicalkits.co.uk/Newport_County/Newport_County.htm
  15. ↑ http://www.rydercup.com/2010/usa/


Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Casnewydd&oldid=4275066»