Chenopodium petiolare

Chenopodium petiolare;
Clasificación científica
Reinu:	Plantae
Subreinu:	Tracheobionta
División:	Magnoliophyta
Clas:	Magnoliopsida
Subclas:	Caryophyllidae
Orde:	Caryophyllales
Familia:	Amaranthaceae
Subfamilia:	Chenopodioideae
Xéneru:	Chenopodium
Especie:	Chenopodium petiolare; kunth
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew	Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online	World Flora online
	[editar datos en Wikidata]

La quinoa o quínoa negra (Chenopodium petiolare Kunth) ye una grana andina perteneciente a la subfamilia Chenopodioideae de les amarantacees. Ye considerada tamién una destacada fonte de minerales antidepresivos.

Historia

La quínua negra al igual que'l so asemeyáu la quinoa, quínoa o kinwa (Chenopodium quinoa) ye un cebera alimenticiu que contién amás alta concentración d'elementos químicos como: fierro, litiu, magnesiu, potasiu y cinc. A lo llargo del tiempu la quínua negra foi considerada un tradicional remediu pa [[trestornos del estáu d'ánimu] ]como ansiedá y depresión.

D'antiguo foi unu de los principales alimentos de los pueblos andinos preincaicos y incaicos. Y dientro del mundu andín ye utilizada tamién como parte de rituales aciagos na ellaboración de panes tradicionales, yá que actúen como un ansiolíticu o tranquilizante menor qu'ayuda a la relaxación, aliviu de la murria y otros trestornos psiquiátricos como la depresión, según a tornar la velea y la murnia.

Composición

La quínua negra ta compuesta d'antocianina, lisina, litiu y saponinas que contribúin a l'apariencia carauterística d'esta grana andina.^[1]

Antocianina

L'antocianina actúa como un pigmentu y contribúi a da-y el color negru carauterísticu d'esti cebera. Amás de prevenir les enfermedaes cardiovasculares actúa tamién como una proteutora solar natural y potente antioxidante.

Lisina

La quínua negra contién un altu conteníu de lisina. Aproximao la quínua contién 8.4 mg de lisina por cada 100 g . Y ente les principales ventayes alcuéntrase'l desenvolvimientu mental y la hormona de la crecedera. Cabo resaltar que'l consumu de lisina xunto la L-carnitina ayuda a amenorgar el nivel de colesterol nel sangre.

Plantadera y collecha

El sistema más apropiáu pa la llantadera ye en fileres, ésti puede realizase por aciu derrotu a tracción motriz. La dómina de llantadera realizar xeneralmente mientres la segunda quincena d'ochobre, anque va tar suxeta a los cambeos de tiempu. Nesi sentíu encamiéntase recurrir al Observatoriu Agroambiental Granible del MDRyT. Con grana certificada calidable y/o con grana local escoyida. - La fondura de llantadera bazcuya ente seis y ocho cm

• Densidá de llantadera. La cantidá de grana per hectárea varia ente 10 a 12 kg, con grana certificada y/o grana local escoyida. La llantadera tien de realizase cuando'l suelu tien un bonu mugor aprovechando les agües. Hai de solliñar que'l mugor proporcionao por poca cantidá d'agua duro bien poques hores y darréu piérdese por evaporación, por ello ye importante aprovechar al máximu'l tiempu.

• Variedaes cultivaes. La quinoa del Altiplanu bolivianu abarca cuatro variedaes, tres grupos de variedaes o 17 races. El so periodu vexetativu varia ente 150 a 240 díes con una flexibilidá d'adaptación a distintes condiciones ambientales. Estes variedaes presenten una relativa indiferencia al respective de fotoperíodo y a l'altitú y pueden cultivase dende'l nivel del mar hasta los 3.900 msnm, toleren suelos nuna amplia gama de pH de 6 a 8,5 (ANAPQUI, 2001). collechar n'árees húmedes como la Sierra Norte d'Ecuador y sur de Colombia, ye aconseyable faer coincidir la collecha de la quinoa cola dómina seca del añu (de xunu a setiembre), pa evitar perdes o deterioru de los granos por efeutu del mugor ambiental (Nieto, Castillo y Peralta, 1986).

Saponinas

Les saponinas llibérense nel momentu en que la quinoa toma contautu col agua. Los sos saponinas tamién son emplegaes en tratamientos plaguicides y yerbicides amás de ser un productu natural y seguro.

Intereses

La quínua negra tien un altu valor alimenticiu, les sos fueyes tienen altu valor nutricional en ácidos grasos esenciales, minerales, vitamines y clorofila. Encamiéntase tamién llicuar les sos fueyes verdes col zusmiu de frutes.

Taxonomía

Chenopodium petiolare describióse por Carl Sigismund Kunth y espublizóse en Nova Genera et Species Plantarum (quarto ed.) 2: 191. 1817[1818].^[2]

Etimoloxía

Chenopodium: nome xenéricu que deriva de la particular forma de les fueyes similares a les pates de gansu: del griegu "chen" = (gansu) y "pous" = (pie) o "podion" = (pie pequeñu).

petiolare: epítetu llatín que significa "con peciolos.^[3]

Sinonimia

Chenopodium album var. andinum J.Rémy
Chenopodium bolivianum Murr
Chenopodium collae Phil. ex Aellen
Chenopodium hastatum Phil.
Chenopodium paniculatum Hook.
Chenopodium paniculatum var. reniforme Murr
Chenopodium sparsiflorum Phil.^[4]

Ver tamién

Referencies

↑ Col nuesu Perú. «Quinua negra termina cola depresión.». Consultáu'l 4 d'abril de 2013.
↑ «Chenopodium petiolare». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 6 de xunetu de 2013.
↑ Chenopodium petiolare n'Epítetos Botánicos
↑ Chenopodium petiolare en PlantList

[1] Col nuesu Perú. «Quinua negra termina cola depresión.». Consultáu'l 4 d'abril de 2013.

[Trop-2] «Chenopodium petiolare». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 6 de xunetu de 2013.

[3] Chenopodium petiolare n'Epítetos Botánicos

[4] Chenopodium petiolare en PlantList

[1]

[2]

[3]

[4]