Columnes d'Hércules
36°0′N 5°21′W / 36.000°N 5.350°O
Les Columnes de Hércules fueron un elementu llexendariu d'orixe mitolóxicu, referíu na Antigüedá a los puexos que flanquean l'estrechu de Xibraltar. Yera la llende del mundu conocíu polos griegos hasta que, según l'historiador griegu Heródoto, Coleo de Samos travesar[1] en redol al sieglu VII antes de Cristu.
Darréu'l fin del ecúmene o mundu conocíu nos empiezos del Imperiu Romanu escontra l'oeste taba marcáu pol Puexu Sacru[2] onde s'apreciaba la puesta de Sol nel Océanu.[3] Dichu puexu asitiábase probablemente en Galicia. Sicasí, les Columnes de Hércules sí que fueron una llende ente l'esterior y l'interior de la cuenca del Mediterraneu y, hasta 1492, desconocíase la esistencia d'un continente más al oeste d'esti mar, polo que se rellacionó a les Columnes cola frase llatina Non Terrae Plus ultra (nun hai tierra más allá) y col Plus ultra (más allá) nel sieglu XVI, en referencia a los dominios hispánicos más allá d'esti puntu.
El nome más antiguu que con seguridá alude a les mesmes vien de los griegos, quien les denominaron Στῆλαι Ἡρακλήϊαι o Ἡρακλέων στηλέων «Cercos de Heracles» y que los romanos dempués llamaron Columnes Herculis, esto ye, Columnes de Hércules.
La columna norte (antiguu Kalpe o Calpe[4]) ye identificada col peñón de Xibraltar (426 m). La identidá de la columna sur (d'antiguo Ábila o Abila[4]) foi apostada al traviés de la historia, siendo los dos candidatos más probables el monte Hacho (204 m) en Ceuta (España) y el monte Musa (851 m) en Marruecos.
El décimu trabayu de Hércules
editarEl mitu de Hércules cuntar de maneres llixeramente distintes. Nuna llocada de llocura Heracles (Hércules) matara a los sos fíos. Repuesta la razón, el Oráculu de Delfos indicáralu que pa purificarse, tendría de tar al serviciu del rei de Tirinto, Euristeo, mientres doce años. N'otros casos, cúntase que los dolce trabayos mandaos a Heracles yeren necesarios pa llibrase de la esclavitú de Euristeo. Heracles yera fíu d'Alcmena, del llinaxe de Perseo, y de Zeus.[5]
Zeus tuviera jactándose el día antes del partu ante otru dioses de que'l fíu que diba nacer reinaría sobre los demás descendientes de Perseo. Hera, que taba celosa de Alcmena, foi a Argos, onde taba la esposa del rei Esténelo (fíu de Perseo), que tamién taba embarazada, y adelantró el so partu a midida que atrasaba'l de Alcmena.[5] D'esta forma la profecía cumplir nel fíu del rei de Esténelo, Euristeo, en llugar d'en Hércules y este tenía de ser entós siervu so.[5] Euristeo, rei de Tirinto y Micenas, esixía que, pa lliberar, Heracles tenía de realizar doce trabajos terribles.[5]
Euristeo unviaba a Hércules a llugares cada vez más remotos pa cumplir coles xeres encamentaes. El so décimu trabayu foi dir buscar el ganáu de Gerión, tamién referíu como Geríones. Heracles tuvo que viaxar a les llendes occidentales, hasta la islla d'Eritea que pertenecía al güei desapaecíu archipiélagu de les Gadeiras, na actual badea de Cádiz (España) Ellí, un perru de dos cabeces emparentáu con Cerbero y la Hidra guardaba los gües. Gerión yera nietu d'Aguamala y fíu del guerreru Crisaor. Geríones tenía dos piernes, pero de cintura pa enriba tenía trés tueros, seis brazos y tres cabeces. El trabayu consistía en ganar a esa bisarma, coyer los gües y traelos a Micenas.[5]
Nel so viaxe escontra l'oeste Heracles travesó'l norte de Libia, onde venció al xigante Anteo, fíu de Gea y Poseidón. Heracles tomó emprestada la Copa d'Helios pa navegar sobre l'océanu y llegar a la tierra de Gerión, la islla d'Eritea, que, según Herodoto, ye un enclave que s'atopaba cerca de Gadeira.[6]
Les Columnes de Hércules
editarMunchos testos cunten que Hércules, na realización del so décimu trabayu, al llegar a esti puntu asitió los dos columnes ende a manera de monumentu.[6]
El nome "columnes de Hércules" foi bien usáu na antigüedá, como ponen de manifiestu les descripciones xeográfiques de Plinio el Viejo. El xeógrafu romanu Pomponio Mela escribió:[7]
foi'l mesmu Hércules quien dixebró los dos montes xuníos (Abila y Calpe) como un cordal continuu y qu'asina foi como al Océanu, conteníu antes pola mole de los montes, dióse-y entrada a los llugares qu'agora anubre: dende equí'l mar espublízase yá más estensamente y avanzando con gran fuercia retaya les tierres que reculen y queden abondo más alloñaes.Pomponio Mela. Corografía, I5, 27
Los testos en diálogos Timeo y Critias del filósofu griegu Platón alluguen la mítica y popular islla de l'Atlántida nel océanu Atlánticu, xustamente delantre de les Columnes de Hércules.
Simboloxía
editar
El monarca Carlos I d'España incorporó como elementu esterior el símbolu de les columnes nel so escudu d'armes. El rei, gran humanista comenenciudu na cultura y les artes, aportó a la suxerencia d'un médicu y conseyeru so, Luigi Marliano, a incorporar les columnes[8] cola divisa Plus ultra. Probablemente esta suxerencia foi-y realizada nel XVIII Capítulu (xunta) de la Orde del Toisón d'Oru celebrada en Bruxeles en 1516.[9]
Esti elementu heráldicu permaneció con mayor o menor presencia nel cursu de los socesivos monarques, anque na actualidá nun apaecen nel escudo del Rei d'España, sí lo faen nel escudu d'España.
Les columnes de Hércules apaecieron tamién como símbolu heráldicu de les Indies del Imperiu español. El 14 de xunetu de 1523 por Cédula Real, el Rei Carlos I d'España y V d'Alemaña, concedió Escudu d'Armes a la Villa Rica de la Veracruz, en Méxicu, primer Conceyu d'América. Dichu escudu contién les columnes de Hércules y la lleenda "Plus ultra". Escontra'l sieglu XVII delles monedes americanes amosaben n'adversu dos columnes coronaes sobre ondes marines. Nel sieglu XVIII el símbolu evoluciona y representaba dos columnes coronaes (corona real) arrodiando dos mundos, surmontadas d'una corona real, y asitiaes sobre una islla o roca saliente d'ondes marines. La ceca de Ciudá de Méxicu convieno, en 1754, a camudar la corona real de la columna a la siniestra del símbolu por una corona imperial. Na mesma ceca l'adversu de les monedes de reales d'a ocho permaneció hasta 1772, mientres el reináu de Carlos III.[10] La rica villa imperial de Potosí incorporó les columnes y el lema PLUS ULTRA en 3 ocasiones dende la so fundación nel so escudu d'armes, como la mayor fonte de riqueza argentífera de les colonies y n'honores al so puxante desenvolvimientu mientres la colonia. Darréu, el rei Xosé I d'España (Xosé Bonaparte), diseñó'l so escudu siguiendo'l modelu d'anteriores monarques, anque cuartelándolo en seis cuarteles, nel qu'amás de los tradicionales de Castiella, Lleón, Aragón, incorporaba'l de Navarra, el de Granada y el de Reinos castellanos d'Indies Indies. Esti sestu cuartel introducía heráldicamente el símbolu que se creara n'América, en similar disposición: columnes (ensin corones) arrodiando dos mundos (ensin corona) y tou sobre ondes marines.
Símbolu del dólar
editarEl Real d'a Ocho foi una moneda de plata qu'acuñaba l'imperiu español dempués de la reforma de 1497 y mientres 3 sieglos foi moneda de reserva, convirtiéndose na primer moneda de reserva mundial.[11]La moneda de reserva mientres el sieglu XIX y parte del XX foi la llibra esterlina británica y dende 1944 lo ye'l dólar d'Estaos Xuníos. La moneda de reserva ye usada polos gobiernos, bancos centrales ya instituciones como forma de pagu internacional o pa influyir nel tipu de cambéu internu. Por que una moneda pase a ser moneda de reserva mundial ye precisu que seya estable y que seya emitida con un país con gran poderíu militar ya industrial.[12] Esistía una moneda Austriaca de plata que nun foi tan importante como'l Real d'a Ocho, el Thaller o talero, polo que al Real d'a Ocho Español llamóse-y Spanish Daller, d'onde vien la pallabra dólar.[11]
El Real d'a Ocho foi la primer moneda de cursu llegal n'Estaos Xuníos y caltúvose n'usu nel país hasta qu'una llei de 1857 desautorizó'l so usu. Mientres taba n'usu nesi país tenía'l mesmu valor que'l dólar.[11] Sía que non, hasta 1997 curiosamente'l preciu de les aiciones nel mercáu de valores d'Estaos Xuníos taba dau en "octavos de dólar".[11]
Nel Real d'a Ocho atopaben les dos columnes de Hércules envueltes con una cinta col testu "Plus ultra". La simplificación del símbolu de los dos columnes y la cinta ye una esplicación del surdimientu del símbolu del dólar.
-
Real de 8 o columnario -
Escudu d'España coles Columnes de Hércules a cada llau. -
Escudu de la ciudá autónoma de Melilla, nel que permanez el lema «Non Plus ultra». -
Escudu de la ciudá de Cádiz, orixe del escudu d'Andalucía. -
Escudu de San Fernando (Cádiz). -
Emblema d'Andalucía con Hércules ente les columnes onde apaez como fundador d'Andalucía. -
Escudu d'Estremadura -
Escudu de San Diego (California) -
-
-
-
.svg)
.svg)
.svg)
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ Plácido Suárez, Domingo (1987-1988). «Estrabón III: El territoriu hispanu, la xeografía griega y l'imperialismu romanu». Habis (18-19): páxs. 243-256. http://institucional.us.es/revistas/habis/18-19/20%20prestáu%20suarez.pdf. Consultáu'l 20 de setiembre de 2014.
- ↑ Francisco Villar y Francisco Beltrán Lloris (1999). Pueblo, llingua y escritures na Hispania Prerromana. Ediciones Universidá, Salamanca.
- ↑ García Quintela, Marco. 1999: Mitología y mitos de la Hispania prerromana III. Akal, páx. 169 y siguientes.
- ↑ 4,0 4,1 Praos Martínez, Fernando (2007). Los fenicios: del monte El Líbanu a les columnes de Hércules. Marcial Pons, Ediciones Historia, S.A., páx. 13.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Varios Autor (2005). Mitología. RBA, páx. 126-130.
- ↑ 6,0 6,1 «Hércules, Misión n'Iberia». Bien Historia: páxs. 56. setiembre de 2014.
- ↑ Diego Salvador. «LES COLUMNES DE HERCULES». Consultáu'l 20 de setiembre de 2014.
- ↑ Marie, Tanner (1993). The Last Descendant of Aeneas: The Hapsburgs and the Mythic Image of the Emperor. Yale University, páx. 113.
- ↑ Manuel Chust Calero y Víctor Mínguez (2003). La construcción del héroe n'España y Méxicu (1789-1847). El Colexu de Michoacán. Departamentu de Publicaciones, páx. 56.
- ↑ Mexico City Mint - Spanish Colonial 8 Reales - 1732 to 1771
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Mueller, Marion (24 de mayu de 2013). El Real d'a Ocho de plata foi la primer moneda de reserva mundial. OroyFinanzas.com. http://www.oroyfinanzas.com/2013/05/real-de-a-ocho-plata-primer-moneda-reserva-mundial/. Consultáu'l 20 de setiembre de 2014.
- ↑ Mueller, Marion (13 de marzu de 2013). ¿Qué ye una Moneda de Reserva Mundial?. Oroyfinanzas.com. http://www.oroyfinanzas.com/2013/03/que-moneda-reserva-mundial/. Consultáu'l 20 de setiembre de 2014.
Datos: Q152854
Multimedia: Pillars of Hercules
