Cucumis sativus

especie de planta

La cogombrera[1] (Cucumis sativus) ye una planta yerba añal de la familia de les cucurbitácees.

Cucumis sativus
cogombrera
Clasificación científica
Reinu: Plantae
Subreinu: Tracheobionta
División: Magnoliophyta
Clas: Magnoliopsida
Subclas: Dilleniidae
Orde: Cucurbitales
Familia: Cucurbitaceae
Subfamilia: Cucurbitoideae
Tribu: Benincaseae
Subtribu: Cucumerinae
Xéneru: Cucumis
Especie: Cucumis sativus
L., Sp. Pl., vol. 2, p. 1012, 1753[1]
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online World Flora online
[editar datos en Wikidata]
Pepino
Tamañu de porción
Enerxía 16 kcal 65 kJ
Carbohidratos 3.63 g
 • Zucres 1.67
 • Fibra alimentaria 0.5 g
Grases 0.11 g
Proteínes 0.65 g
Agua 95.23
Tiamina (vit. B1) 0.027 mg (2%)
Riboflavina (vit. B2) 0.033 mg (2%)
Niacina (vit. B3) 0.098 mg (1%)
Ácidu pantoténicu (vit. B5) 0.259 mg (5%)
Vitamina B6 0.04 mg (3%)
Vitamina C 2.8 mg (5%)
Vitamina K 16.4 μg (16%)
Calciu 16 mg (2%)
Fierro 0.28 mg (2%)
Magnesiu 13 mg (4%)
Manganesu 0.079 mg (4%)
Fósforu 24 mg (3%)
Potasiu 147 mg (3%)
Sodiu 2 mg (0%)
Cinc 0.2 mg (2%)
% de la cantidá diaria encamentada p'adultos.
Fonte: Pepino na base de datos de nutrientes del USDA.
[editar datos en Wikidata]
Flor, detalle.
Frutos y flores.

Descripción editar

El pepinu ye una planta añal, monoica, esto ye qu'hai flores femenines y masculines nel mesmu individuu. El tarmu ye postráu/rastreru, ramificáu, angulosu, arispiu y con bilortos. Les fueyes son delgaes, con peciolu de 8 cm, con llimbu de 12-18 por 11-12 cm, viloso-hispídulo nos nervios y piloso en dambes cares; la so contorna ye cordáu-ováu, tri/penta palmatilobáu, con lóbulos triangulares, dentaos, acuminaos o agudos nel ápiz, el medianu de mayor llargor y bien agudu. Les flores masculines, de 3 estames, son fasciculaes, con pedicelos de 0,5-2 cm, delgaos, híspidos y el receptáculu, con tubu de 8-10 mm, son campanuláu o subcilíndrico, densamente viloso, y lóbulos de llargor subigual a la del tubu, lliniares, patentes, híspidos; la corola tien 2-3 cm de diámetru con 5 lóbulos oblongo-llanceolaos, agudos. Les flores femenines son solitaries o fasciculaes, con pedicelo d'hasta 2 cm, viloso; el periantu asemeyar al de les flores masculines. L'ovariu, de placentación axial ye d'ordinariu fusiforme, cubiertu de pelos setiformes, dilataos na base. El frutu (pepónida), el pepinu, de tamañu bien variable, ye xeneralmente oblongo, de cilíndricu a subtrígono, de color verde y esparcidamente tuberculáu cuando inmaduru, depués mariellu verdoso y lliso. Les granes de 8-10 por 3-5 mm, son oblongues y ablancazaes.[2] Davezu dichu frutu recuéyese entá verde y consúmese crudu, o ellaboráu como encurtido, y entós suelse denominar pepinillo.


Composición editar

La mayor parte del so pesu corresponder a l'agua (hasta 97 %) polo que na so composición, anque equilibrada, nun s'atopen valores relevantes, sinón que sería'l conxuntu de nutrientes lo que realicen los sos efeutos beneficiosos.[3]

Historia editar

El pepinu ye natural de la India, onde se cultiva dende hai más de 3000 años. Nun ye mentáu nel Rig-veda (el testu más antiguu de la India, de mediaos del II mileniu e.C.). Apaez per primer vegada nel Atharva-veda (el cuartu testu más antiguu de la India, de principios del I mileniu e.C.) col nome de uruaru.[4] Anque se dixo que yá formaba parte de la gastronomía griega (col nome de sikuos) y romana ya inclusive se citó a Pliniu'l Vieyu, en realidá tratar d'un tracamundiu con otra cucurbitácea. Fontes lexicográfiques siries, perses y bizantines suxuren que la presencia de los pepinos al este y al nordeste del mar Mediterraneu (actual Irán, Iraq y Turquía), nun se produciría hasta'l sieglu VI o VII de la nuesa era.[5] Fontes árabes medievales asitien el pepinu en Túnez escontra'l 920 (nel Llibru de particulares sobre la dieta), n'Al-Ándalus (España) na segunda metá del sieglu X, y n'Italia nel sieglu XI.[5] Nel edictu de Carlomagno Capitulare de villis vel curtis imperii artículu nᵘ70, apaez mentada col nome de cucumeres.[5]

Los conquistadores españoles llevaron el pepinu al continente americanu.[ensin referencies]

Usos editar

Culinariu editar

Anguaño, ye un ingrediente típicu nes ensalaes mediterránees y la so variante encurtida un popular aperitivo.

Emplegar con frecuencia crudu nes diverses cocines del mundu como ingrediente d'ensalaes, anque esisten platos nel norte d'Europa conocíos como sopes de pepinu que son bien populares. El pepinu ye frecuentemente tratáu como un encurtido pal so envase y preservación. Recuéyese enantes d'algamar la maduración total, pel branu.[6]

Cosméticu editar

Ye un potente hidratante cutaneu ―gracies, ente otros, a les sos vitamines B y C― y por ello usáu en diversos mázcaros o productos hidratantes, amás de blanquiar la piel.[6]

Melecinal editar

Principios activos: contién abondosos mucílagos, esencia, vitamina C, carotenos, aminoácidos, celulosa.[6]

Indicaciones: úsase como demulcente, antipruriginoso, emoliente, diuréticu, depurativu. Indicáu para cistitis, urolitiasis, oliguria. N'usu tópicu, pa los cuidos de la piel: pieles grases, comedones, pieles sensibles, arrugues.[6]

Por cuenta del so altu conteníu en celulosa, puede resultar indixestu. Delles variedaes presenten un sabor amargoso por cuenta del so conteníu en cucurbitacina C, teniendo de refugase.[6]

Taxonomía editar

 
Pepinu n'invernaderu de zones subtropicales templaes del Ecuador

Cucumis sativus foi descritu por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 2: 1012. 1753.[7]

Sinonimia

Amás, los numberosos taxones infraespecíficos descritos na lliteratura botánica son consideraos, güei día, meros sinónimos.[8]

  • Cucumis sativus subsp. agrestis Gabaev
  • Cucumis sativus f. albus M.Hiroe
  • Cucumis sativus f. albus Pangalo
  • Cucumis sativus var. albus Ser.
  • Cucumis sativus var. anatolicus Gabaev
  • Cucumis sativus var. anglicus L.H.Bailey
  • Cucumis sativus var. arakis Forssk.
  • Cucumis sativus f. australis Kitam.
  • Cucumis sativus var. battich-djebbal Forssk.
  • Cucumis sativus f. borealis Kitam.
  • Cucumis sativus var. brullos Forssk.
  • Cucumis sativus f. brunnescens Gabaev
  • Cucumis sativus var. chatte Forssk.
  • Cucumis sativus var. chiar Forssk.
  • Cucumis sativus var. cilicicus Gabaev
  • Cucumis sativus var. ennemis Forssk.
  • Cucumis sativus var. europaeus Gabaev
  • Cucumis sativus var. fakus Forssk.
  • Cucumis sativus var. falcatus Gabaev
  • Cucumis sativus var. fastigiatus Ser.
  • Cucumis sativus subsp. gracilior Gabaev
  • Cucumis sativus var. grossularioides Tkachenko
  • Cucumis sativus var. hardwickii (Royle) Gabaev
  • Cucumis sativus var. indo-europeus Gabaev
  • Cucumis sativus var. irano-turanicus Gabaev
  • Cucumis sativus var. izmir Gabaev
  • Cucumis sativus f. pallescens Gabaev
  • Cucumis sativus var. pallidus Gabaev
  • Cucumis sativus subsp. rigidus Gabaev
  • Cucumis sativus var. schemmam Forssk.
  • Cucumis sativus var. squamosus Gabaev
  • Cucumis sativus var. testudaceus Gabaev
  • Cucumis sativus f. tuberculatus Hiroë
  • Cucumis sativus var. tuberculatus Gabaev
  • Cucumis sativus f. typicus Gabaev
  • Cucumis sativus var. usambarensis Zimm.
  • Cucumis sativus var. variegatus Ser.
  • Cucumis sativus f. viridis Gabaev
  • Cucumis sativus var. viridis Ser.
  • Cucumis sativus var. vulgatus Gabaev
  • Cucumis sativus var. xishuangbannanesis Qi Chunzhang & Yuan Zhenzhen

A principios del sieglu XX (1901-1902), solo n'Estaos Xuníos catalogárense cuasi 400 distintos cultivares de pepinos.[9]

Nomes vernáculos editar

Ente paréntesis indica la frecuencia del vocablu n'España.[10]

  • cogombro (2)
  • cogombro cultiváu *cogombro

domésticu *cohombro (5)

  • cohombro común (2)
  • cohombro cultiváu *combros
  • pepinera
  • pepinillo (3)
  • pepinu (36)
  • pepinu común
  • pepinu redondu (2).

Principales países productores editar

Producción de pepinu y pepinillo
en tonelaes
Datos de FAOSTAT (FAO)

País 2000 2005 2011
  China 19.869.181 30.053.118 47.360.521
  Turquía 1.825.000 1745000 1.749.170
  IRN 1.342.000 1.720.690 2.352.140
  Rusia 1.192.000 1.414.010 1.202.360
  Estaos Xuníos 1.106.350 960.333 759.290
  Xapón 766.500 674.700 58600
  UKR 709.000 687.900 966.000
  Exiptu 566.980 600.000 665.070
  Méxicu 459.261 475.443 425.433
  Corea del Sur 453.525 445.000 303.805
  Indonesia 423.282 552.891 521.535
  Países Baxos 410.000 440.000 430.000

Ver tamién editar

Referencies editar

  1. URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.
  2. Cucumis sativus en Flora Ibérica, RJB/CSIC, Madrid
  3. «Pepinu, composición nutricional y beneficios». Nutribonum. Consultáu'l 20 de marzu de 2013.
  4. Na India antigua había munches maneres de mentar a les diverses especies de pepinu, según numbérase nel Sanskrit-English Dictionary del sanscritólogo británicu Monier Monier-Williams (1819-1899):
  5. 5,0 5,1 5,2 Paris, Harry S.; Daunay, Marie-Christine; y Janick, Jules (2011): «Occidental diffusion of cucumber (Cucumis sativus) 500–1300 CE: two routes to Europe», artículu n'inglés na revista Oxford Journals. 30 de setiembre de 2011.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 «Cucumis sativus». Plantes útiles: Linneo. Consultáu'l 30 d'avientu de 2009. - Enllaz rotu
  7. 7,0 7,1 «Cucumis sativus». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 16 d'agostu de 2014.
  8. Cucumis sativus en The Plant List
  9. Tracy, W. W. Jr. (1903): «List of American varieties of vegetables for the years 1901 and 1902», artículu n'inglés na revista USDA - US. Bur. Pl. Industrial Bulletin, 21, páxs. 167-182, GPO, Washington, 1903.
  10. «Cucumis sativus» en Anthos, sistema d'información sobre les plantes d'España. Madrid: RJB, ensin fecha.

Enllaces esternos editar