Enfermedá pol virus del Ébola
La enfermedá pol virus del Ébola (EVE) o fiebre hemorráxico del Ébola (FHE), tamién conocida como enfermedá del Ébola[1] o a cencielles como ébola,[1] ye una enfermedá causada nel ser humanu pol virus del Ébola. De normal los síntomes empiecen ente los dos díes y los trés selmanes dempués de contraer el virus, con fiebre, dolor de gargüelu, dolores musculares, y dolor de cabeza. Polo xeneral, siguen estomagaes, vultures, y foria, xunto con fallu hepáticu y renal. Nesi momentu, dellos pacientes empiecen a sufrir entueyos hemorráxiques.[2]
| Enfermedá pol virus del Ébola | ||
|---|---|---|
 Fotografia de 1976, con dos enfermeres de pies xunto a un paciente infestáu pol virus del Ébola, que morrió pocos díes dempués por cuenta de graves hemorraxes internes. | ||
| Clasificación y recursos esternos | ||
| CIE-10 | A98.4 | |
| CIE-9 | 065.8 | |
| CIAP-2 | A77 | |
| DiseasesDB | 18043 | |
| MedlinePlus | 001339 | |
| eMedicine | med/626 | |
| MeSH | D019142 | |
| Especialidá | infeutoloxía | |
 Avisu médicu | ||
| [editar datos en Wikidata] | ||
El virus puede contraer por contautu cola sangre o los fluyíos corporales d'animales infestaos (xeneralmente monos o esperteyos de la fruta).[2] Nun s'hai documentáu la tresmisión aérea na redolada natural.[3] Créese que los esperteyos de la fruta son portadores del virus y pueden arimalo ensin resultar afeutaos. Una vegada qu'un ser humanu resulta infestáu, la enfermedá tamién puede arimase ente persones. Los sobrevivientes de xéneru masculín pueden tresmitir la enfermedá al traviés del semen hasta per añu y mediu. Col fin d'establecer un diagnósticu, polo xeneral refúguense antes otres enfermedaes con síntomes asemeyaos, como la malaria, el cólera y otres fiebres hemorráxiques virales. Col fin de confirmar dichu diagnósticu faen pruebes de sangre pa detectar anticuerpos, ARNviral o'l mesmu virus.[2]
La enfermedá ye causada por cualesquier de los cinco especies de virus Ebola que fueron identificaes como: Bundibugyo ebolavirus (BDBV), Reston ebolavirus (RESTV), Sudan ebolavirus (SUDV), Taï Forest ebolavirus (TAFV) y Zaire ebolavirus (ZEBOV).[2]
La prevención inclúi l'amenorgamientu de l'andada de la infeición de monos o gochos al home. Una forma de llevalo a cabu sería la verificación de la infeición en dichos animales y la so matanza y posterior eliminación de los cuerpos en casu de detección de la enfermedá. Tamién sería d'ayuda una fayadiza cocción de la carne, según llevar ropa proteutor mientres la so manipulación, como llevala tamién y llavase les manes siempres que se tea cerca de daquién infestáu. Les muestres de texíos o fluyíos corporales de pacientes infestaos tienen de manipoliase con especial procuru.[2]
Nun se dispón d'un tratamientu específicu; los esfuercios realizaos p'ayudar a los pacientes infestaos consisten n'alministra-yos bien sales de rehidratación oral (agua con azucre y sal) o fluyíos intravenosos.[2] Nel añu 2015 empezó la fase de pruebes d'una vacuna, comprobándose nos ensayos preliminares una efeutividá del 100%.[4]
La tasa de mortalidá de la enfermedá ye alzada: con una frecuencia de fallecimientos d'ente'l 50% y el 90% de los infestaos pol virus.[2][5]
La infeición pol virus del Ébola foi identificada per primer vegada en Sudán y na República Democrática d'El Congu. La enfermedá apaez de normal en biltos nes rexones tropicales del África subsaḥariana.[2] Ente 1976 (añu nel que se detectó'l virus per primer vegada) y 2013 la Organización Mundial de la Salú reportó 1716 casos.[2][6] esto ye, resultaron infestaes menos de 1000 persones per añu.[2][6] Hasta 2014 los biltos de ébola solo afectaren a rexones concretes d'África. A partir de la epidemia de 2014 aniciada n'África Occidental, produciéronse andaes n'otros continentes. El biltu de 2014-2015 foi'l más bederre, y afectó a Guinea, Sierra Lleona, Liberia y Nixeria.[7][8][9]
Epidemioloxía
editarEl primer biltu documentáu de ébola asocedió en 1976, simultáneamente en Zaire y Sudán (zones que güei pertenecen a la República Democrática d'El Congu y a Sudán del Sur, respeutivamente), onde se detectaron 3418 casos y 2830 muertes con una tasa de letalidad de 83%. Esti biltu foi causáu pol virus Ébola-Zaire, una de les cepes más epidémiques y mortales de la hestoria. Los biltos de fiebres hemorráxiques virales tienen una tasa de mortalidá d'ente'l 41 y el 89%.[10]
Considérase que los esperteyos frugívorossobremanera Hypsignathus monstrosus, Epomops franqueti y Myonycteris torquata, son posiblemente los güéspedes naturales del virus del Ébola n'África. Por ello, la distribución xeográfica de los Ebolavirus puede coincidir primeramente cola de dichos esperteyos.[11]
Nel añu 1976 morrieron alredor del 92 % de los infestaos.
Dada la naturaleza letal del Ébola, yá que nun esiste una vacuna aprobada[12] o'l tratamientu nun ta disponible, ta clasificáu como un axente de bioseguridad de nivel 4, polos Centros pal Control y Prevención d'Enfermedaes de los Estaos Xuníos d'América. Ta clasificáu como de categoría A como axente de bioterrorismu, porque tien el potencial de sirvir como arma pal so usu en guerra biolóxica. Sicasí la so eficacia como arma biolóxica pudiera considerase como llindada pola so letalidad rápida, una y bones los pacientes morreríen demasiáu rápido primero que tuvieren en condiciones d'espardimientu de l'andada.
Nel 2014 nos Estaos Xuníos foi probáu un sueru de manera esperimental en dos persones arimaes por esti virus; tal sueru podría ser la cura pa esta enfermedá anque nun se tienen más detalles del mesmu. N'España en 2014 tamién s'aplicó esti sueru a un paciente, que sicasí 2 díes dempués finó.[13]
Tresmisión
editar
El virus del Ébola introducir na población humana por cuenta de un contautu estrechu con el sangre, secreciones, órganos o otros líquidos corporales d'animales infestaos. Esti virus solo tresmítese vía contauto direutu con fluyíos del cuerpu infestáu de mamíferos.[15] N'África comprobáronse casos d'infeición acomuñaos a la manipulación de chimpancés, gorilas, esperteyos de la fruta, monos, antílopes de los montes y puercuspinos infestaos que fueren atopaos muertos o enfermos na selva. Inclusive depués de práutiques d'embalsamamientu sigue'l riesgu d'andada.[15][16]
Darréu, el virus arrobinar na comunidá por aciu la tresmisión de persona a persona, debíu al contautu estrechu con el sangre, secreciones, órganos o otros líquidos corporales de persones infestaes.[16] Les ceremonies de inhumación nes cualos los integrantes del cortexu aciagu tienen contautu direutu col cadabre tamién pueden desempeñar una función significativa na tresmisión.
El virus tresmitir por contautu direutu con líquidos corporales y excreciones infestaos como la cuspia, el sudu, la sangre, el semen, el fluxu vaxinal, sumáu a los líquidos biolóxicos d'estudios bioquímicos como'l cefalorraquídeo, el sinovial, el pleural o'l peritoneal, amás de vultures, orina y fieces, tantu d'animales —principalmente simios y esperteyos— como d'humanos, yá seya vivos o finaos. Tamién por contautu indireutu al traviés de fómites o reservorios animales: aquéllos que presenten la infeición en forma asintomática (ensin síntomes) pero contaxosa. Les ceremonies d'inhumación que se celebren en ciertes aldegues africanes por cuenta de la idiosincrasia paecen tar rellacionaes na andada, una y bones los miembros del cortexu aciagu entren en contautu direutu col cadabre.[17][18] La causa del caso índiz entá ye desconocida.
Nel casu de los esperteyos, estudios recién amuesen que'l virus del Ébola coesistió colos esperteyos por siquier 25 millones d'años nuna especie de guerra armamentista na que dambes especies evolucionaron una pa protexese de la enfermedá y la otra pa siguir afectándolos. L'estudiu amuesa que delles especies d'esperteyos desenvolvieron mecanismos de proteición contra'l virus y, probablemente en respuesta, el virus desenvolvió nuevos mecanismos pa infestalos.[19]
Númberu básicu de reproducción - R0
editarEl númberu básicu de reproducción - R0 del ébola ye baxu comparáu con otres enfermedaes contaxoses como SARS, SIDA, o la gripe español de 1918, esto significa que cada casu individual produz menos andaes qu'estes enfermedaes mientres el periodu d'infeición del paciente. Nel casu del ébola el R0 atopar ente 1.2 y 1.9 lo que significa que cada persona infestada, en permediu arimara a ente 1.2 y 1.9 persones mientres la duración de la mesma.[20]
Apaición de cepes y biltos de ébola
editarCepa ébola-Zaire
editar
La cepa Ébola-Zaire tien la mayor tasa de mortalidá, hasta 90 % en delles epidemies, con una media d'un 83 %.
El primer biltu tuvo llugar el 26 d'agostu de 1976 en Yambuku, una ciudá del norte de Zaire (anguaño, República Democrática d'El Congu). El primer casu rexistráu foi Mabalo Lokela, un profesor d'escuela de 44 años que volvía d'un viaxe pel norte del Zaire. La so alta fiebre foi diagnosticada como un casu de malaria, y en consecuencia alministróse-y quinina. Lokela volvió al hospital acaldía; una selmana dempués, los sos síntomes incluyíen vultures incontrolables, foria sangrienta, dolor de cabeza, mareos y dificultaes respiratories. Más tarde empezó a sangrar per ñariz, boca y cursu morriendo'l 8 de setiembre de 1976, apenes 14 díes dempués de manifesta-y -y los primeros síntomes.
Biltu de ébola n'África Occidental de 2014
editarEn 2014 surdió'l mayor biltu de la hestoria d'esta cepa[ensin referencies] y tamién el mayor biltu de ébola hasta entós, afectando primeramente a Guinea-Conakry y espandiéndose darréu a Sierra Lleona, Liberia y Nixeria.
El 8 d'agostu de 2014, la OMS decretó la situación como "emerxencia pública sanitaria internacional" y encamentó midíes pa detener la so tresmisión metanes la soriella esmolición mundial ante'l riesgu de pandemia global. Ente elles, pidía a los países onde se detectaren afeutaos que declararen emerxencia nacional y faía una llamada a la solidaridá internacional.[21]
La declaración producir al rondar la cifra de 1000 finaos pola epidemia qu'amenaciaba con siguise estendiendo en fallando los mecanismos de contención iniciales. Los primeres afeutaos tresportaos oficialmente a Estaos Xuníos mientres el biltu, fueron llevaos a Atlanta pa ser trataos con ZMapp[ensin referencies], un sueru esperimental procedente de Xinebra que diera resultaos positives con simios[ensin referencies]. El día 9 d'esi mes confirmábase qu'España recibiera dichu fármacu[ensin referencies].
El 7 d'ochobre de 2014 declarar en Madrid (España) el primer casu d'andada de ébola fora d'África. Una de l'auxiliares d'enfermería qu'atendieron al misioneru repatriáu dende Sierra Lleona Manuel García Viejo (fináu pola mor del virus) resultó arimada pola enfermedá.[22][23][24] El 11 d'ochobre siguiente súpose d'otru casu d'andada fora d'África, al ser infestada una trabayadora sanitaria en Dallas (Estaos Xuníos) al tratar al paciente Thomas Duncan, fináu de resultes de la enfermedá.[25]
En Nixeria'l biltu epidémicu que llegó al país al traviés d'un vuelu con un pasaxeru infestáu pudo controlase totalmente n'ochobre d'esi mesmu añu, con un total de 19 andaes y 8 finaos.[26]
| Fecha | Llugar d'apaición | Caso/muertes (tasa de letalidad) |
|---|---|---|
| 1994: avientu-febreru |  Gabón |
49/29 (59 %) |
| 1995: abril-xunu |  Zaire (anguaño RDC) |
345/256 (74 %) |
| 1996: xineru-abril | Gabón |
93/68 (73 %) |
| 2001/2002: ochobre/marzu | Gabón y  República d'El Congu |
122/96 (79 %) |
| 2002/2003: avientu/abril | República d'El Congu, nes villes de Mbomo y Kellé del Departamentu Cuvette Ouest |
143/128 (90 %) |
| 2003: payares-avientu | República d'El Congu, nes villes de Mbomo y Mbandza del Departamentu Cuvette Ouest |
35/29 (83 %) |
| 2007: abril-ochobre | Kasai Occidental ( República d'El Congu) |
264/187 (71 %) |
| 2012: xunetu-ochobre |  Uganda |
24/17 (71 %)[27] |
| 2012: setiembre-payares |  República Democrática d'El Congu |
62/34 (55 %)[28] |
| 2014 |  Guinea,  Liberia y  Sierra Lleona (Biltu de Ébola n'África Occidental de 2014) |
28610/11308 (54 %)[29] |
| 2014: 6 d'agostu - ochobre |  Nixeria |
20/8[26] |
| 2014: 5 d'ochobre |  España, primer andada fora d'África (vease Ébola n'España).[30] |
1/0 |
| 2014: 11 d'ochobre |  Estaos Xuníos, primer andada n'América. |
4/1 |
| 2017: 22 d'abril | República Democrática d'El Congu |
43/3 |
Cepa ébola-Sudán
editar
El Ébola-Sudán foi la segunda cepa clasificada del virus, en 1976. Aparentemente anicióse ente los trabayadores d'una fábrica d'algodón en Nzara, Sudan, una y bones el primer casu rexistráu foi unu de los trabayadores. Sicasí, los científicos qu'analizaron a tolos animales ya inseutos qu'había na fábrica, nun pudieron atopar nengunu que diera positivu al virus Ébola. El tresmisor orixinal entá se desconoz.
La epidemia acabó causando 151 muertes ente les 285 persones que resultaron infestaes.
| Fecha | Llugar d'apaición | Caso/muertes (tasa de letalidad) |
|---|---|---|
| 1976 | Condaos de Nzara y Maridi (Sudán), nel actual Estáu de Ecuatoria Occidental (Sudán del Sur) | 285/151 (53 %) |
| 1979 | Condáu de Nzara (Sudán) | 34/22 (65 %) |
| 2000 - 2001 | Distritos de Gulu, Masindi, y Mbarara (Uganda) | 425/224 (53 %) |
| 2004 | Sudán | 17/7 (41 %) |
Cepa ébola-Reston
editarApaeció en payares de 1989 nun grupu de cien macacos (Macaca fascicularis) importaos dende Filipines hasta Reston (Virginia), EE. XX.. Otru cargamentu de macacos infestaos foi tamién unviáu a Filadelfia, EE. XX. Esta epidemia foi altamente letal nos macacos, pero nun causó nenguna muerte ente los humanos. Sicasí, seis de los encargaos de manipoliar los animales dieron positivu al virus, dos d'ellos por cuenta de una esposición previa. Sobre esti incidente l'escritor estauxunidense Richard Preston escribió un llibru de notable ésitu:[31] The Hot Zone,[32] traducíu al español col títulu de Zona caliente. Más monos infestaos con Ébola-Reston fueron unviaos de nuevu a Reston y Texas en febreru de 1990. Tamién se detectaron en 1992 en Siena (Italia) y en Texas de nuevu en marzu de 1996. Nengún humanu foi infestáu nestos últimos biltos.
El 23 de xineru de 2009, el Gobiernu de Filipines anunció la detección d'anticuerpos IgG frente al virus Ebola Reston (ERV) nuna persona que podía tar en contautu con gochos enfermos.
El 30 de xineru de 2009, el Gobiernu filipín anunció la detección d'anticuerpos anti-ERV n'otros cuatro persones: dos granxeros de Bulacán y otru de Pangasinán (los dos granxes, dambes nel norte de Luzón, tuvieron en cuarentena por detectase infeiciones porcines por ERV) y un carniceru d'un mataderu de Pangasinán. El casu seropositivu anunciáu'l 23 de xineru tien una esplotación doméstica de gochos en Ciudá Valenzuela (un barriu del área metropolitana de Manila).
Unos 6000 gochos d'una esplotación ganadera asitiada al norte de Manila fueron sacrificaos pa torgar la espansión d'una epidemia del virus Ébola-Reston.
Estos casos en Filipines representaron la primer vegada que'l Ébola-Reston fuera detectáu en gochos, y tamién la primer vegada que s'abarruntó d'una tresmisión del virus Ébola-Reston dende'l gochu al ser humanu.
Cepa ébola-Tai-Forest
editarEsti subtipo de Ébola foi afayáu ente los chimpancés de los montes de Tai en Costa de Marfil. El 1 de payares de 1994, atopáronse los cadabres de dos chimpancés nesti monte. Les autopsies revelaron qu'había sangre marrón nel corazón de los dos chimpancés, y qu'unu d'ellos presentaba los pulmones encharcados de sangre. Los estudios de los texíos tomaos de los chimpancés refundiaron munches semeyances cola cepa Ébola-Zaire que mientres 1976 causó estragos en Zaire y Sudán. Más tarde, en 1994, atopáronse más chimpancés muertos. Munchos d'ellos dieron positivu al Ébola en utilizándose tests moleculares. Créese que l'orixe del biltu foi la carne de dellos monos infestaos de la especie Colobus colorada que los chimpancés atacaben. Una de los científicos que llevaron a cabu les autopsies de los chimpancés infestaos contraxo Ébola. Desenvolvió los primeros síntomes, similares al dengue o la malaria, aproximao una selmana dempués de les autopsies. Foi tresportada a Suiza pa recibir tratamientu. Dos selmanes dempués foi dada d'alta, y seis selmanes dempués de la infeición taba dafechu recuperada.
Cepa ébola-Bundibugyo
editarEl 29 de payares de 2007, el ministru ugandés de Salú confirmó que la fiebre hemorráxico que matara siquier a 35 persones y qu'infestara a 127 n'Uganda, fuera provocada pol virus del Ébola. Les muertes rexistrar na rexón de Bundibugyo, na frontera cola República Democrática d'El Congu. N'analizando muestres el Llaboratoriu Nacional d'Estaos Xuníos y el Centru pal Control de les Enfermedaes, la Organización Mundial de la Salú confirmó que se trataba d'una cepa nueva del virus Ébola.
Cuadru clínicu
editar-es.svg)
La sintomatoloxía del ébola na fase inicial ye paecida a un estáu gripal carauterizáu por aballa, fiebre, cefalees, y dolor nes articulaciones, los músculos y el abdome.[33] Tamién son comunes el vultura, la foria y la perda de mambís. Otros síntomes menos frecuentes inclúin dolor de gargüelu, dolor nel pechu, hipu, dificultá p'alendar y pa tragar. El periodu d'incubación habitual ye de 8 a 10 díes, pero puede variar ente 2 y 21 díes.[34][35] N'aprosimao 5-50% de los casos, les manifestaciones cutanees pueden incluyir una erupción maculopapular. Los primeros síntomes pueden ser similares a los de la malaria, el dengue, o otres fiebres tropicales, primero que la enfermedá progrese a la siguiente fase.[33]
La fase de sangráu suel empezar a los 5-7 díes de les primeres manifestaciones sintomátiques del EVE.[36] Nel 40-50% de los casos produzse sangráu nes mucoses y nes zones de punción.[37] Les hemorraxes internes y subcutánees manifestar en forma d'encarnizamientu de los güeyos y tos, vultures o excreciones con sangre.[38] Na piel, créanse petequies, equimosis y hematomes, especialmente ellí onde se-y hayan punzado la piel con inyeiciones.[39][40]
Nel analís del sangre detéctense leucocitosis neutrofílica, trombocitopenia y anemia. La muerte produzse, polo xeneral, na segunda selmana de la enfermedá, por cuenta d'hemorraxes y shock hipovolémico pola perda de sangre.
Diagnósticu
editar
La reconocencia basar n'estudios epidemiolóxicos (permanecer nun área reinal, col contautu col paciente, etc) y los síntomes clínicos carauterísticos. Pruebes de llaboratoriu especializaes detecten antígenos específicos y/o xenes del virus. Los anticuerpos contra'l virus pueden determinase, el virus puede ser aislláu en cultivu celular. Les pruebes nes muestres de sangre acomuñóse con un mayor riesgu d'infeición y tien de llevase a cabu nel nivel máximu de proteición biolóxica (Nivel 4 de riesgu biolóxico). Tamién s'analicen muestres de cuspia y orina.
Tratamientu
editarNun esisten vacunes aprobaes pa la so dispensación nin tratamientos antivirales d'eficacia probada contra la enfermedá del Ébola.[41] Tán utilizándose una serie de tratamientos esperimentales.[41] Esiste una vacuna que s'atopa en desenvolvimientu pola Axencia de Salú Pública de Canadá y que según la OMS nes resultaos preliminares realizaos en 2015 mientres la so fase d'ensayu ufierta una efeutividá del 100%.[4]
El tratamientu actual ye principalmente de dar sofitu al organismu del afeutáu contra la infeición ya inclúi amenorgar al mínimu los procedimientos invasivos, re-permediando los niveles de fluyíos y electrolitos pa compensar la deshidratación, l'alministración d'anticoagulantes na infeición temprana pa prevenir o controlar la cuayamientu intravascular tremada, l'alministración de procoagulantes na infeición tardida pa controlar hemorraxes, caltener los niveles d'osíxenu, la xestión del dolor, y l'alministración d'antibióticos o antimicóticos pal tratamientu d'infeiciones comenencioses secundaries.[42]
Un fármacu que se ta emplegando esperimentalmente en dellos casos ye'l favipiravir, melecina antivírico qu'amosó eficacia n'animales.[43] Tamién s'ensayó'l ZMapp[44] y l'axente antiviral brincidofovir.[45] Otros fármacos que se tán investigando son el clomifeno y toremifeno, que podríen tornar la progresión de la enfermedá según dellos estudios iniciales n'animales.[46]
Rastrexu de contactos con afeutaos
editarPa frenar la estensión de la enfermedá, una de les midíes necesaries ye realizar busques sistemátiques de los contactos colos afeutaos pola enfermedá. El CDC (Centros pal Control y Prevención d'Enfermedaes) del Gobiernu de los Estaos Xuníos d'América produció información sobre cómo s'efectúa'l rastrexu d'estos contactos.
Zoonosis
editarYe importante estudiar esta zoonosis (más específicamente una antropozoonosis: andada d'animales a humanos), dende'l puntu de vista de la epidemioloxía de les enfermedaes infeicioses humanes. Tocantes a esta patoloxía específica, nun estudiu científicu en Gabón sobre casos humanos del Ébola, investigóse una muestra de perros monteses que llegaríen a comer animales selvaxes posiblemente infestaos, que presentaron estudios serológicos del 32% positivos a anticuerpos específicos contra'l virus en cuestión.[47]
Dichos estudios llegaron a la conclusión, nel añu 2005, de que los animales domésticos pueden polo tanto infestase y escretar el virus mientres un periodu determináu pa cada especie animal, convirtiéndose asina nuna fonte d'infeición pa los humanos. Ye bien necesariu evaluar el papel de los perros domésticos nes epidemies de la enfermedá y poder asina controlala, según l'Institutu d'Investigación pal Desarrollu de París.[47]
Na actualidá, ochobre de 2014, surdió un casu de Ébola en Madrid por andada d'una enfermera auxiliar que se dedicaba a l'atención d'un segundu enfermu de Ébola traíu dende África que terminó finando, convirtiéndose asina nel primer casu d'esta enfermedá pandémica arimada fora d'África. El so home, quien caltuvo mayor contautu con felicidá enfermera auxiliar, presenta seroloxía negativa enagora, pero les autoridaes, ante'l riesgu, determinaron sacrificar unilateralmente al perru de la familia ensin realizalu estudiu serológico dalgunu. Esto fixo imposible comprobar si l'animal pudiera ser fonte d'andada o, eventualmente, estudiar l'actividá del virus n'animales domésticos. El dueñu nun autorizó'l sacrificiu.[47]
Esta tema en particular ye de potencial importancia pa estudios y siguimientos de la enfermedá n'animales domésticos, nesti casu con un perru, pa determinar si efeutivamente estos animales pueden representar un focu d'infeición nes epidemies del Ébola, una y bones les aldegues africanes afeutaes tán con sobrepoblación de los mesmos, tanto domésticos como amontesaos.[47]
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ 1,0 1,1 «ébola, escritura fayadizo.» Fundéu. Consultáu'l 12 d'agostu de 2014.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 «Ebola virus disease Fact sheet N°103». World Health Organization (March 2014). Consultáu'l 12 d'abril de 2014.
- ↑ «2014 Ebola Virus Disease (EVD) outbreak in West Africa» (Apr 21 2014). Consultáu'l 3 d'agostu de 2014.
- ↑ 4,0 4,1 La vacuna del ébola funciona. El País. 31 de xunetu de 2015. https://elpais.com/elpais/2015/07/31/ciencia/1438344073_374967.html. Consultáu'l 2 d'agostu de 2015.
- ↑ (2005) Virus taxonomy classification and nomenclature of viruses; 8th report of the International Committee on Taxonomy of Viruses, páx. 648. ISBN 9780080575483.
- ↑ 6,0 6,1 «Ebola Viral Disease Outbreak — West Africa, 2014» (27 de xunu de 2014). Consultáu'l 26 de xunu de 2014.
- ↑ «CDC apures all US residents to avoid nonessential travel to Liberia, Guinea, and Sierra Leone because of an unprecedented outbreak of Ebola.» (31 de xunetu de 2014). Consultáu'l 2 d'agostu de 2014.
- ↑ «Outbreak of Ebola in Guinea, Liberia, and Sierra Leone» (4 d'agostu de 2014). Consultáu'l 5 d'agostu de 2014.
- ↑ «Bye bye ébola» (13 de xineru de 2016). Consultáu'l 13 de xineru de 2016.
- ↑ King, John W. «Ebola Virus». Consultáu'l 25 de mayu de 2013.
- ↑ [1]
- ↑ «Virus del Ébola: qué faer nel aeropuertu o al viaxar n'avión». Consultáu'l 8 d'agostu de 2014.
- ↑ (n'inglés) «UPDATE 3-Ebola therapy hopes shift to small California biotech.» Reuters.
- ↑ Williams Y. «African monkey meat that could be behind the next HIV». Health News - Health & Families. The Independent. «25 people in Bakaklion, Cameroon killed due to eating of ape»
- ↑ 15,0 15,1 American CDC: Ebola Transmission CDC report, 3 d'ochobre 2014
- ↑ 16,0 16,1 «CDC Telebriefing on Ebola outbreak in West Africa» (28 de xunetu de 2014). Consultáu'l 3 d'agostu de 2014.
- ↑ «¿Por qué ye tan letal el virus Ébola?». Consultáu'l 8 d'agostu de 2014.
- ↑ «virus-del-ebola Qué ye'l virus del Ébola y cómo se previén». Consultáu'l 10 d'ochobre de 2014.
- ↑ Albert Einstein College of Medicine (ed.): «Study Reveals Arms Race Between Ebola Virus and Bats, Waged for Millions of Years» (23 d'avientu de 2015). Archiváu dende l'orixinal, el 2018-09-11. Consultáu'l 25 d'avientu de 2015.
- ↑ Miguel Ángel Criado (8 d'ochobre de 2014). «La ratio d'andada del ébola ye inferior a la del sarampión o'l VIH». elpais.com. Consultáu'l 10 d'ochobre de 2014.
- ↑ RTVE (ed.): «La Organización Mundial de la Salú decreta una alerta mundial pol biltu de ébola» (8 d'agostu de 1912).
- ↑ Diariu El País (ed.): «Una sanitaria de Madrid, primer andada por ébola fora d'África.». Consultáu'l 7 d'ochobre de 2014.
- ↑ http://www.lesechos.fr/monde/europe/0203835220078-ebola-un-premier-cas-de-contamination-a-madrid-1050542.php
- ↑ http://www.who.int/csr/don/09-october-2014-ebola/en/
- ↑ Un trabayador sanitariu de Dallas, nuevu positivu por ébola n'EEXX. Europa Press. 12 d'ochobre de 2014. https://www.europapress.es/internacional/noticia-positivu-ebola-dallas-eeuu-pruebes-preliminares-20141012114028.html. Consultáu'l 13 d'ochobre de 2014.
- ↑ 26,0 26,1 Molano, Eduardo S. (9 d'ochobre de 2014). El ébola nun ye imparable: el casu de Nixeria. ABC. https://www.abc.es/sociedad/20141009/abci-ebola-nigeria-control-201410081154.html. Consultáu'l 13 d'ochobre de 2014.
- ↑ «L'Observador». Consultáu'l 29 de xunetu de 2012.
- ↑ «gobiernu-del-congo-declara-el fin oficial-del biltu-de-ebola-en-el-pais,2de153923d43b310VgnCLD2000000ec6eb0aRCRD.html Fin del biltu de Ébola na RDC». Consultáu'l 27 de payares de 2012.
- ↑ «Ebola virus disease, West Africa – update». Organización Mundial de la Salú (OMS).
- ↑ «Una sanitaria gallega, arimada de ébola n'España» Faro de Vigo. Consultáu'l 6 d'ochobre del 2014.
- ↑ «Best Sellers: June 4, 1995». The New York Times Book Review. The New York Times. Consultáu'l 29 de setiembre de 2008.
- ↑ [2]
- ↑ 33,0 33,1 Gatherer D (2014). «The 2014 Ebola virus disease outbreak in West Africa». J. Xen. Virol. 95 (Pt 8): páxs. 1619–1624. doi:. PMID 24795448.
- ↑ «Ebola Hemorrhagic Fever Signs and Symptoms» (28 de xineru de 2014). Consultáu'l 2 d'agostu de 2014.
- ↑ «Ebola virus disease». Fact sheet N°103. World Health Organization (1 d'abril de 2014).
- ↑ Simpson DIH. «Marburg and Ebola virus infections: a guide for their diagnosis, management, and control» (PDF). WHO Offset Publication Non. 36 páx. 10f.
- ↑ «Ebola Virus, Clinical Presentation». Medscape. Consultáu'l 30 de xunetu de 2012.
- ↑ «Ebola haemorrhagic fever.». Lancet 377 (9768): páxs. 849–62. 5 de marzu de 2011. PMID 21084112.
- ↑ «Appendix A: Disease-Specific Chapters». Chapter: Hemorrhagic fevers caused by: i) Ebola virus and ii) Marburg virus and iii) Other viral causes including bunyaviruses, arenaviruses, and flaviviruses. Ministry of Health and Long-Term Care. Consultáu'l 9 d'ochobre de 2014.
- ↑ Hoenen T, Groseth A, Feldmann H (July 2012). «Current ebola vaccines». Expert Opin Biol Ther 12 (7): páxs. 859-72. doi:. PMID 22559078.
- ↑ 41,0 41,1 http://infoebola.gob.es/2014/10/12/tratamientos/
- ↑ «Outbreaks of Filovirus Hemorrhagic Fever: Time to Refocus on the Patient». The Journal of Infectious Diseases 196: páxs. S136–S141. 2007. doi:. PMID 17940941.
- ↑ Successful treatment of advanced Ebola virus infection with T-705 (favipiravir) in a small animal model. DOI: 10.1016/j.antiviral.2014.02.014
- ↑ «ZMapp Information Sheet». Mapp Biopharmaceutical. Archiváu dende l'orixinal, el 12 d'agostu de 2014.
- ↑ Texas Ebola Patient Gets Chimerix Drug, Clinical Trials Planned. Consultáu'l 15 d'ochobre de 2014
- ↑ Johansen LM, Brannan JM, Delos SE, Shoemaker CJ, Stossel A, Lear C, Hoffstrom BG, Dewald -Y, Schornberg KL, Scully C, Lehár J, Hensley -Y, White JM, Olinger GG (2013). «FDA-approved selective estrogen receptor modulators inhibit Ebola virus infection». Sci Transl Med 5 (190): páxs. 190ra79. doi:. PMID 23785035. Resume divulgativu – Healthline Networks, Inc..
- ↑ 47,0 47,1 47,2 47,3 EL ÉBOLA N'ESPAÑA: “Nun hai que matar al perru de l'arimada del Ébola, ye importante pa la ciencia” (según el diariu El País, 7 d'ochobre de 2014)
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Enfermedá pol virus del Ébola.- La evolución del ébola n'imáxenes
- Gobierno d'España. Comité Especial pa la xestión de la enfermedá pol virus ébola
Datos: Q51993- Multimedia: Ebola virus disease
