Granville

Granville
Alministración
País	Francia
Organización territorial	Francia metropolitana
Rexón	Normandía
Departamentu	Mancha (es)
Tipu d'entidá	comuña de Francia
Alcalde de Granville (es)	Gilles Ménard
Nome oficial	Granville (fr); Granville-la-Victoire (fr); Champ-Libre (fr)
Códigu postal	50400
Xeografía
Coordenaes	48°50′17″N 1°35′13″W / 48.8381°N 1.5869°O
	Granville Granville (Francia)
Superficie	9.9 km²
Altitú	1 m, 0 m y 67 m
Llenda con	Donville-les-Bains, Saint-Pair-sur-Mer, Saint-Planchers y Yquelon
Demografía
Población	12 799 hab. (1r xineru 2022); - 5594 homes (2017); - 6986 muyeres (2017)
Porcentaxe	100% de Mancha (es)
Densidá	1292,83 hab/km²
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00 (horariu estándar); UTC+02:00 (horariu de branu)
Llocalidaes hermaniaes	Houffalize (es) , Altea (es) , Bad Kötzting (es) , Bellagio (es) , Bundoran, Holstebro, Meerssen, Niederanven (es) , Preveza, Sesimbra (es) , Sherborne, Karkkila, Judenburg (es) , Chojna, Kőszeg (es) , Sigulda (es) , Sušice, Municipio de Türi (es) , Zvolen, Prienai, Marsaskala (es) , Siret, Agros, Škofja Loka y Triavna (es)
	ville-granville.fr

Granville,^[3] Graunville en normandu,^[4] ye un comuña francesa, asitiada nel oeste del departamentu de Manche, na rexón de la Normandía, na mariña de la badea del Monte Saint-Michel.

La villa de Granville ye la cabecera de la so cantón homónimu y la tercera n'importancia del departamentu, con una población cercana a los 13000 habitantes.^[5] Ye unu de los centros económicos de la rexón, gracies a l'actividá del so puertu pesqueru, el primeru de Francia en captures de moluscos y d'antiguo especializáu na captura de bacaláu, el so puertu comercial, con rutes escontra les islles Anglu-normandes y la de Chausey y el turismu, atraíu dende'l sieglu XIX pola so sablera, celebrada por dellos escritores como Victor Hugo o Stendhal.

El centru históricu de Granville estender a lo llargo d'un puexu predresu polo que tamién ye conocida col apellativu de la Mónacu del Norte. Ente'l so patrimoniu arquitectónico y cultural, ricu n'antigües residencies en granitu, destaca'l muséu-xardín dedicáu a la figura y obra de Christian Dior y el d'Arte Moderno constituyíu a partir de la coleición privada del llibreru parisín Richard Anacréon.

Xeografía

Xeografía física

Granville ta asitiada nel estremu suroccidental de la península de Cotentin, cerrando pel norte, la badea del Monte Saint-Michel, polo que la so mariña atópase afeutada pol réxime de les marees d'esta rexón, les más fuertes d'Europa, que pueden algamar una amplitú d'hasta 14 metros. La erosión consecuente de la mariña foi oxetu d'una campaña de midíes ente 1994 y 2006, constatándonse una progresión del mar d'ente 50 cm y 1,4 metros, según el puntu de midida.^[6]

El cascu históricu de Granville, llamáu haute ville, estender a lo llargo d'una península acantilada, formada por sustratos graníticos y d'esquistu, tamién conocida como llamáu Cap Lihou o Pointe du Roc. A partir d'esti llugar, les progresives ampliaciones urbanístiques viéronse forzaes a ocupar los terrenes disponibles al Este escontra'l continente, y a partir d'equí, escontra'l Norte, siguiendo'l cursu'l ríu -y Boscq, y escontra el Sur, a lo llargo de la llinia costera formada por una serie de cantiles y sableres, hasta'l regueru de La Saigue.

Dende'l sieglu XIX, Granville desenvolvióse como estación balnearia redolada al turismu atraíu polos sos cuatro sableres de sable, una al norte, ente la península y el ríu, y trés al sur, empobinaes escontra la badea.

A lo llargo de la mariña occidental de Granville estiéndese l'archipiélagu de les islles Chausey, alministrativamente xestionaes pola comuña, compuestu por una serie d'islles y castros de naturaleza granitica asitiaes sobre la plataforma mariniega, poco fonda, polo que'l so númberu visible varia en función de les estremes marees; asina, en pleamar estrémense 52 d'elles, ente qu'en baxamar el archipelago algama hasta 365 elementos, ocupando una superficie total d'aproximao 5000 ha.

En cuanto al clima de Granville, este ye de tipu oceánicu, característicu de la canal de la Mancha, magar la so posición abellugada pola badea del Monte Saint-Michel, una entrada de mar ente les porciones de tierra ocupaes na unión de Normandía y Bretaña, abelluga la villa de les habituales torbonaes y de los fuertes vientos dominantes, conocíos como suroît, resultando unos niveles de temperatura más acaldáu que los de la so redolada.

Mes	Xineru	Febreru	Marzu	Abril	Mayu	Xunu	Julio	Agostu	Setiembre	Ochobre	Payares	Avientu	Añu
Temperatures máximes (media) (°C)	7	8	10	12	16	19	21	21	20	16	11	9	14,2
Temperatures mínimes (media) (°C)	3	3	5	7	9	12	14	15	13	11	7	4	8,6
Temperatures medies (°C)	5	6	8	10	13	16	18	18	16	13	9	6	11,4
medies mensuales de precipitación (mm)	57.0	53.2	49.9	39.7	50.5	40.8	36.8	36.3	50.8	59.0	68.5	64.3	606.8
Fonte: Rexistros meteorolóxicos mensuales - Pointe du Roc (1961-1990)

Xeografía humana

Evolución demográfica de Granville
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1846	1851	1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896	1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954	1962	1968	1975	1982	1990	1999	2008
6649	5454	7834	7030	8347	7581	12 191	11 035	13 568	17 180	15 622	14 747	12 527	11 040	11 620	12 721	12 005	11 667	11 940	11 347	9489	10 497	10 229	12 085	10 132	12 690	12 069	12 715	13 330	13 546	12 413	12 687	13 087
Pa los censos de 1962 a 1999 la población llegal correspuende a la población ensin duplicidaes (Fonte: INSEE [Consultar])

Aglomeración urbana

La aglomeración urbana inclúi tamién les comuñes de Donville-les-Bains, Yquelon, Bréville-sur-Mer y Longueville, con una superficie de 148,67 km² y una población (población oficial del INSEE pa 2012) de 33108 habitantes, siendo la tercera más poblada del departamentu.^[7]

Evolución demográfica de Granville
1936	1954	1962	1968	1975	1982	1990	1999	2007
14 624	16 106	16 153	17 240	18 153	18 460	17 390	18 137	18 817
Pa los censos de 1962 a 1999 la población llegal correspuende a la población ensin duplicidaes (Fonte: INSEE [Consultar])

Historia

Oríxenes

Granville y contorna nel mapa de Francia llamáu de Cassini, realizáu por esta familia de cartógrafos italianos pal Observatoriu de París mientres los sieglu XVII y XVIII.

En principiu Granville y el barriu insular de Chausey taben englobados na Fôret de Scyssy, absorbíes en 709. Granville, que yera entós el centru d'estes tierres, foi llamada Dinard o Saint-Malo una villa costera col nome de Roque de Lihou.

En 1066, Guillermo'l Conquistador solicitó l'ayuda de la familia Grant. En reconocencia de l'ayuda emprestada Guillermo concedió-yos les tierres de Roque de Lihou. Los Grants fueron, poro, los primeres señores de la villa, dempués de los viquingos.^[8] En 1143 foi creada la parroquia de Notre-Dame. En 1252, nun habiendo un descendiente masculín, Jeanne de Granville casóse con Raoul d'Argouges, señor de Gratot. En 1439 empecipióse la construcción de la ilesia de Notre-Dame-du-Cap-Lihou.

1439, el 26 d'ochobre ye tamién la fecha na que Sir Thomas Scales, senescal de Normandía, oficial inglés na Guerra de los Cien Años, mercó la Roque a Jean d'Argouges. Por orde d'Enrique VI d'Inglaterra y con cuenta de aisllar el Monte Saint-Michel, última cabeza de ponte en territoriu normandu, edificáronse les muralles de Granville. En 1440 empezó la construcción de la fortaleza (Haute-Ville). Pa llograr una meyor proteición de la ciudá, Thomas Scales fixo cavar una foso ente la península y el continente, de manera que, ente'l mar y les agües del ríu Boscq, formárase la punta d'una isla..

Pero'l 8 de payares de 1442, astutamente Louis d'Estouteville facer col castiellu que, de magar, quedó, definitivamente, en manes de los franceses. Carlos VII de Francia decidió faer de Granville una villa fortificada y robló, en 1445 un documentu por aciu el cual otorgába-yos les armes y eximía de los impuestos a los sos habitantes. Dende'l 1450, los barcos pescaben en Terranova. En 1470 Lluis XI de Francia foi a la villa p'asegurase de la so fidelidá ante'l conflictu surdíu que-y enfrentaba a los bretonos y borgoñeses. En 1492, los xudíos d'España espulsaos pol Decretu de la Alhambra, llegaron a Francia. Una comunidá instalar en Granville, el so derechu pa comerciar y emprestar dineru dexó que la villa facer con una importante flota.

De los corsarios a los baños de mar

En 1562 empecipióse l'arreglu de les muralles y una guarnición instalar nos cuarteles. Más tarde, en 1593 fuéron-y apurríes les llaves de la ciudá a Enrique IV, xestu col que demostraben la importancia que la villa tenía pal reinu. Mientres el reináu de Lluis XIII, les fortificaciones fueron afeches pa l'artillería. A partir del reináu de Lluis XIV, los navíos granvillais llograron la Patente de corsu. Dende esi momentu, ente 70 y 80 navíos fueron armaos y Granville apurrió 15 almirantes a Francia, ente los más conocíos atópase Georges-René Pléville -y Pelley. En 1688 Louvois fixo destruyir una parte de les defenses de la villa. Lluis XIV designó, en 1692 al primer alcalde de la ciudá: Luc Leboucher de Gastagny. Pero en 1695 mientres la Guerra de los Nueve Años los ingleses bombardiaron la ciudá, destruyendo 27 casones. Vauban plantegóse entós la posibilidá d'ameyorar la plaza fuerte, pero nun había tiempu pa ello.

Dempués de sufrir esti ataque, en 1720 les muralles fueron alzaes y ampliaes; los trabayos d'acondicionamientu y ampliación del puertu reiniciáronse y en 1750 construyóse'l malecón qu'inda subsiste. Estes obres terminar en 1757 y, mientres, construyóse un nuevu cuartel. En 1763 una quema afaró los arrabaldes. En 1777 añadióse un nuevu cuartel, el cuartel Gênes qu'inda puede trate. El 20 de xunetu de 1786 producióse una nueva quema qu'afectó al barriu de la Tranchée, a les puertes de la ciudá.

Del 14 de payares al 24 brumario del añu 2 d. C. tuvo llugar l'asediu lleváu a cabu polos Vendéens. Repelidos pola población, y entá habiendo perdíu 2.000 homes, persistieron nel asaltu anque finalmente abandonaron la plaza amburando la cai de los xudíos al partir. El 14 de setiembre de 1803 los ingleses volvieron a bombardiar la villa n'imponiendo'l bloquéu de la mariña.

A partir de 1815, tres dellos años de conflictos militares en plena Restauración, Granville decidió entamar una nueva orientación. Creóse Cámara de comerciu ya industria, y en 1816 les veres del Boscq fueron bautizaes col nome de Cours Jonville, en 1823, el malecón foi xuníu a la tierra y, en 1827 púnxose la primer piedra del faru del Roc. El puertu, dende 1856 quedó tal que puede trate anguaño, y fueron inauguraes la dársena y la esclusa. En 1860 el primer casino de madera foi construyíu ya inauguráu pol antiguu alcalde Méquin. En 1865 construyóse'l primera Hospiciu Saint-Pierre. En 1866, Victor Chesnais compunxo un himnu pa la ciudá, La Granvillaise, que foi afechu en 1868 pal teatru.

En 1867, la villa adquirió la primer llancha de salvamentu a remos: la "Saint-Thomas" y "Saint-Joseph-de-Saint-Faron". En 1869, creóse'l periódicu -y Granvillais y, en 1870, inauguróse la Llinia París-Granville. La ciudá convirtióse, entós, nuna verdadera estación balnearia a la qu'allegaben los parisinos y na que s'agospiaron personaxes tan famosos como: Stendhal, Jules Michelet o Victor Hugo, y los padres de Maurice Denis que nació "por fuercia" en Granville.

A partir de 1875, empecipiáronse importantes obres qu'entendieron la construcción d'un depósitu de 1.200 km² dos cuarteles: Polotosk y Solférino, y un mercáu de puyes. Inaugurar en 1884 la biblioteca municipal, en 1886 construyóse'l grupu escolar Saint-Paul, en 1887 un dique carenero y, en 1897, creóse'l cuerpu de zapadores-bomberos.

Pa entretener a los braniantes "La Sociedá de Regatas Granvillaises" foi fundada en 1889, l'hipódromu y la Sociedá de les Carreres de Granville crear en 1890, el golf en 1912 y, d'últimes inauguróse la ilesia de Saint-Paul (San Pablo).

El sieglu XX empezó cola quema del castiellu de la Crête en 1904. En 1908 creóse un "Sindicatu d'Iniciatives". Granville pasó a ser un centru de comunicaciones cola apertura, en 1908, de la llinia ferrial y la tranvía de Granville a Sourdeval pasando por Avranches estendiéndose escontra Condé-sur-Vire en 1910. En 1911 fueron inauguraos, pol ministru Jules Pams el nuevu casino, la maternidá y la Caxa d'aforros. En 1912 llegó la lletricidá a la ciudá y abrióse el Normandy-Hotel. 1914 foi un añu tráxicu por cuenta de la perda de cuatro marinos nun accidente asocedíu na llancha de salvamentu, y la partida a la guerra del almirante Amédée-Roze y los soldaos de la 2ª y 202 reximientos d'infantería.

Terminada la guerra, volvieron empecipiase les regatas en 1919 y, en 1920 volvió celebrase'l Antroxu. El mozu granvillais Lucien Dior foi escoyíu ministru de Comerciu pol 7º gobiernu de Aristide Briand que visitó la villa en 1921. En 1925 inauguróse una nueva estación y Granville convertir nuna estación de tratamientu del asma. En 1926 abrió les sos puertes el Hotel de los Baños; y en 1931, l'últimu navío bacaladeru tornó de Terranova.

Granville mientres la Segunda Guerra Mundial

Llugar de guarnición y ciudá costera qu'abelluga la Badea del Monte Saint-Michel, Granville foi siempres acobiciada nos conflictos armaos. El 17 de xunu de 1940, los alemanes entraron en Granville. El 21 de setiembre de 1941, apaeció un artículu en -y Granvillais robláu por Camille nel que l'autor sollertaba a los llectores sobre los peligros y la falta de fundamentos de les próximes lleis sobre los estatutos de los xudíos del Réxime de Vichy. Magar esta señal de resistencia, ocho granvillais xudíos fueron deportaos a Auschwitz: Léon Bobulesco y los sos dos fíos Armand y Rodolphe, Simón Goldenberg, la so esposa Minka y los sos fíos Henri y Rubén, y Smil Weesler. Trés comunistes corrieron la mesma suerte: Léon Lamort, René Loncle y Charles Passot.

El conxuntu de la población soportó les coacciones de la ocupación. Dende'l principiu de la ocupación los alemanes construyeron unes fortificaciones na punta del Roc y torgaron l'accesu al puertu. El 20 de mayu de 1942, un nuevu conseyu municipal foi impuestu pol prefeutu. El 1 d'abril de 1943, la totalidá de l'Alta Villa foi sacupada, una barrera de carro de combate torgába-yos l'accesu. El Hotel Normandy foi tresformáu en kommandantur y n'antena de la Gestapo.

Nesti periodu destaca'l nome d'una persona: Maurice Marland. Nacíu'l 12 de febreru de 1888 en Falaise, profesor d'inglés y de francés, lo mesmo que d'instrucción cívica, lideró una rede de resistencia. Notable de la ciudá, en 1939, entamó l'acoyida de los refuxaos belgues y la evacuación de los soldaos británicos. Dempués, cola ayuda de Jules Leprince entamaron los fuximientos escontra Xerséi. Mientres tola ocupación, les sos rellaciones dexáron-y entamar una rede clandestina d'información sobre les instalaciones portuariu y ferroviariu, y sobre los dispositivos enemigos nes Islles Anglu-Normandes. Prindáu y lliberáu en 1941 y 1943, siguió, magar tou, coles sos actividaes clandestines hasta'l 22 de xunetu de 1944 añu nel que foi prindáu y abatíu nel monte de Lucerna a pidimientu de los collaboracionistes. El 23 de xunetu de 1944, el so fíu, Serge Marland punxo una denuncia por un Crime contra la humanidá, la investigación terminó col so asesinatu a manes de los alemanes. Anguaño'l llicéu municipal de la ciudá lleva'l so nome. El 6 de xunu de 1944, llevar a cabu'l Plan Vert col sabotaxe de les llinies ferroviaries y l'interrupción de la llinia París-Granville. Lliberada ensin combates el 31 de xunetu de 1944, Granville volvió ser ocupada mientres unes hores el 9 de marzu de 1945 polos soldaos desembarcaos de Xerséi.

Alministración

Granville llinda al Este coles comuñes de Donville-les- Bains, Yquelon, Saint-Pair-sur-Mer y Saint-Planchers.

Estremar nos siguientes barrios:

La Haute Ville.
Couraye.
La Tranchée.
Le Calvaire.
Le Centre.
Saint-Nicolás, que correspuende cola antigua comuña de Saint-Nicolás-près-Granville, absorbida en 1962.

La comuña ocupa una estensión de 990 ha, una superficie práuticamente na so totalidá destinada al suelu urbanizáu, magar el restu de suelu atopa protexíu pola directivu europea Natura 2000 y la Llei de preservación de la mariña.

Economía

Tresportes y comunicaciones

Granville ye accesible por:

Automóvil, peles carreteres nacionales desclasificaes N 171 (anguaño RD 971 dempués llamada Carentan) y N 24bis (anguaño RD 924 escontra Villedieu-les-Poêles), ta asitiada a 25 km de l'A 84 (E 401). Ta travesada de norte a sur pola antigua N 811 anguaño RD 911, la carretera de la mariña hasta Avranches.

Tren dende la estación de Granville, pela llinia Intercités y Baxa-Normandía París-Granville con salida de la Gare Montparnasse. El proyeutu del entamo norte de la LGV dende los Estuarios va amontar les posibilidaes de conexón dende y escontra Granville.

Autobús coles llinies 3, 7, 116, 122, 202, 300, 302 et 305 de la rede departamental Maneo y pola rede urbana STN esplotaes pola compañía Veolia Transport.

Avión dende'l aeródromu de Granville

Barcu el puertu de Granville comunica les islles Chausey y les Anglu-Normandes (44 100 pasaxeros), con una capacidá, pal flete de 197.000 t.

Granville ta asitiáu a 17 km al Sureste de la so zona insular de Chausey, a 288 km al oeste de Notre-Dame de París, a 49 km al suroeste de Saint-Lô, a 24 km Nordeste d'Avranches, a 27 km al suroeste de Coutances, a 91 km al sur de Cherburgo-Octeville, a 23 km al norte del Monte Saint-Michel, a 26 km al nordeste de Cancale, y a 99 km al suroeste de Caen.

Heredera de les xeneraciones de marinos fíos de la ciudá, Granville ta asitiada, tamién, a 5.356 km de Granville nel Estáu de Nueva York, a 6.053 km de Granville en Virxinia Occidental, a 6.196 km de Granville n'Ohio y a 7.766 km de Granville Island en Vancouver, ente otres.

Panorama del puertu de Granville y de la badea dende la Haute Ville.

Cultura y patrimoniu

La comuña foi catalogada con tres flores nel Concours des villes et villages fleuris,^[9] gracies a los sos parques y xardinos: el xardín Christian Dior, el xardín Val-ès-Fleur de 3 hectárees, les places Marland, del Arsenal, Chartier, del Bisquine, los paseos Carlos VII, del puertu y el Plat Gousset, y el golf construyíu en 1912 en Bréville-sur-Mer pol paisaxista Harry Shapland Colt. El conceyu pertenez a l'asociación Plus beaux détours de France.

Les islles Chausey, inscrites como llugar protexíu pola Direction régionale de l'Environnement de Normandía,^[10] fueron propuestes en 1992 pa integrales na Rede Natura 2000, pero'l conseyu de la communauté de communes emitió en 2003 un dictame desfavorable bloquiando'l procedimientu.

Llugares naturales

Pointe du Roc, cabu que marca la llende septentrional de la badea del Mont-Saint-Michel.
Les islles Chausey (52 con marea alta, 365 mientres la marea baxa) dependen alministrativamente de la comuña. Sacante 17 ha de la islla mayor, son de propiedá privada. Inclúin un faru y un fuerte Vauban.

Ilesies

Ilesia de Notre-Dame, na Haute-Ville. Les partes más antigües del edificiu de granitu remontar al sieglu XV. La nave ye de los sieglu XVII y XVIII. Alluga la imaxe de La nuesa Señora de Cap Lihou (nome tradicional del estremu de Pointe du Roc). Esta imaxe, del sieglu XIV, ye oxetu de gran veneración local, particularmente con motivu del Gran Perdón de les Corporaciones, l'últimu domingu de xunetu.

Construcciones militares

La Haute-Ville atópase totalmente arrodiada de muralles. L'accesu realizar pola Grand'Porte, tamién fortificada y qu'anguaño contién el muséu del Vieux Granville.