Harry Potter
La saga de Harry Potter ye una serie de noveles de fantasía escrites pola británica J. K. Rowling (alcuñu de Joanne Rowling, enxertando la inicial del nome de la güela "Kathleen"). Los llibros presenten un mundu máxicu enllenu bruxes y magos, y el protagonista ye'l magu Harry Potter, un rapacín d'once años al entamu la serie. Dende la publicación de la primera novela, Harry Potter and the Philosopher's Stone (Harry Potter y la Piedra Filosofal) en 1997, los llibros ganaron una popularidá pergrande y un gran ésitu comercial per tol mundu, produciendo películes, videoxuegos, y un fargatáu d'otros artículos. Los seis primeros llibros tienen vendío más de 325 millones de copies en total y traduxéronlos a 66 llingües, incluyendo l'asturianu.
| Harry Potter | |
|---|---|
 | |
heptalogía (es)  , serie de noveles y canon (es) | |
| Datos | |
| Autor | J. K. Rowling |
| Fecha | 1997 |
| Xéneru |
fantasía, ficción para jóvenes (es) , novela de desarrollo (es) y Ficción para niños (es) |
| Llingua de la obra | inglés británicu y inglés |
| Editorial orixinal |
Bloomsbury Publishing, Scholastic Corporation, Salamandra, ABC Atticus (es) , Rosman (mul) , A-ba-ba-ha-la-ma-ha (es) , Raincoast Books (en) , Egmont Bulgaria (en) , Zangak y Qanun (mul) |
| País orixinal |
 Reinu Xuníu |
| Ilustrador orixinal | Mary GrandPré, Jim Kay, Kazu Kibuishi, Jonny Duddle y Andrew Davidson |
| OCLC | 1085412199 |
| Personaxes | |
| Llugar de la narración | Inglaterra |
| Formáu por |
Harry Potter y la piedra filosofal Harry Potter y la cámara los secretos Harry Potter y el prisionero de Azkaban (es) Harry Potter y el cáliz de fuego (es) Harry Potter y la Orden del Fénix (es) Harry Potter y el misterio del príncipe (es) Harry Potter y las reliquias de la Muerte (es) Precuela de Harry Potter (es) |
| Obres derivaes |
Harry Potter (es) |
 | |
La historia entama'l 31 d'ochobre de 1981, Voldemort descubre l'abellugu de Lily y James Potter y mátalos, pero de la que tenta de matar al naciellu, la maldición rebota, convirtiéndolu nun espíritu ente la vida y la muerte, y dexando un repuelgu con forma de rellampíu na frente de Harry Potter. Al ser la única persona que sobrevive a la maldición mortal de Voldemort, conviértese nuna lleenda ("El neñu que sobrevivió") ente los magos.
La serie sigue la tradición británica de lliteratura pa neños, lo más de la historia trescurre nel Colexu Hogwarts de Maxa y Bruxería, onde los escolinos tán internos, cúntanos la llucha de Harry Potter escontra Lord Voldemort y la so grei. Los llibros esploren l'amistá, l'ambición, l'amor, la reacción énte la muerte, etc. El mundiu máxicu de Harry Potter constitúise nuna sociedá paralela al mundu real, cola so historia, habitantes y cultura (con dél comparanza al universu tolkianu).
Espublizáronse yá los siete llibros de la serie (d'acorde cola autora), zarrando la serie Harry Potter and the Deathly Hallows en 2007.
Tolos llibros tán adaptaos en películes producíes pola Warner Bros, la grabación entamó en setiembre de 2007, y la estrena tuvo llugar el 15 de xunetu de 2009.
Les versiones n'inglés de los llibros espublícenles Bloomsbury (n'Inglaterra) y Scholastic Press (nos Estaos Xuníos d'América). N'avientu de 2009 Ediciones Trabe espublizó la primer aventura de Harry Potter en llingua asturiana.[1]
Noveles
editarLa serie compónse de siete noveles (una pa cada añu que pasa Harry en Hogwarts), y d'otres tres obres espublizaes accesories.
Harry Potter y la piedra filosofal
editar
El primer llibru de la serie, y únicu traducíu pel momentu al asturianu, Harry Potter y la piedra filosofal (n'inglés Harry Potter and the Philosopher's Stone), foi espublizáu por Bloomsbury Publishing nel Reinu Xuníu'l 30 de xunu de 1997. Foi asoleyáu nos Estaos Xuníos l'1 de setiembre de 1998 por Scholastic Press col títulu Harry Potter and the Sorcerer's Stone. Temiendo que los llectores estauxunidenses nun asociaríen la pallabra "philosopher" con temes máxicos, Scholastic insistió en camudar el nome col qu'al cabu se publicó pal mercáu d'aquel país.
El primer llibru de la serie introduz a los más de los personaxes principales, amás de los más de los llugares onde va tener llugar l'aición. Cuenta los primeros pasos de Harry nel mundu máxicu, y fala de la so segunda confrontación con Voldemort, que ta a la busca de la inmortalidá, intentando consiguir el poder de la Piedra Filosofal.
Con estimaciones de ventes globales de más de 110 millones de copies, Harry Potter y la piedra filosofal convirtióse nún de los llibros más vendíos de la historia. La torna n'asturianu (ISBN 978-84-8053-549-6), asoleyada n'avientu de 2009, ye obra de Xesús González Rato y l'aición de la espublizar correspuénde-y a Ediciones Trabe.
Harry Potter and the Chamber of Secrets
editarHarry Potter and the Chamber of Secrets (n'asturianu podría traducise como Harry Potter and the Chamber of Secrets) espublizóse per primer vegada nel Reinu Xuníu'l 2 de xunetu de 1998 y nos Estaos Xuníos el 2 de xunetu de 1999.
Nel segundu añu de Harry en Hogwarts, Voldemort tenta de reencarnase al traviés de les memories almacenaes nun diariu. Nesti llibru Harry decátase tamién de la so habilidá pa falar llingua pársel, la estraña llingua de les culiebres que davezu se rellaciona coles artes escures.
El llibru tien una conexón temática importante col sestu llibru, Harry Potter y el príncipe mestizu. Bien de la información qu'habría desvelase nesti volume treslladóse a la sesta entrega. Poro, abondos de los elementos qu'apaecen en La cámara los secretos vuelven salir en El príncipe mestizu cola so verdadera significancia.
Harry Potter and the Prisoner of Azkaban
editarEspublizáu nel Reinu Xuníu l'8 de xunetu de 1999 y nos Estaos Xuníos l'8 de setiembre de 1999, Harry Potter and the Prisoner of Azkaban (n'asturianu podría traducise como Harry Potter y el presu d'Azkaban) cuenta'l tercer añu de la educación máxica de Harry, nel que s'introducen a los personaxes Remus Lupin y Sirius Black (esti caberu yá s'introduxo brevemente nel primer capítulu del primer llibru), asina como s'esplica la historia de los padres de Harry. Ye l'únicu llibru de la serie nel que nun apaez Voldemort.
Harry Potter and the Goblet of Fire
editar
Harry Potter and the Goblet of Fire (n'asturianu podría traducise como Harry Potter y el cáliz de fueu) foi espublizáu l'8 de xunetu de 2000 al mesmu tiempu nel Reinu Xuníu y nos Estaos Xuníos. Nel cuartu añu de Harry, esti participa nel Tornéu Trimagu, que resulta na resurreición de Voldemort y la muerte d'un escolín.
Harry Potter and the Order of the Phoenix
editarHarry Potter and the Order of the Phoenix (n'asturianu podría traducise como Harry Potter y la Orde del Fénix) ye'l llibru más llargu de la serie, con 766 páxines na versión del Reinu Xuníu y 870 na de los Estaos Xuníos. La so espublización en tol mundu n'inglés foi'l 21 de xunu de 2003.
Nel quintu llibru, Harry Potter ha enfrentase a un Voldemort recién resucitáu, amás d'al restu del mundu magu que nun quier creyer qu'esto ye verdá, incluyíu'l Ministeriu de Maxa. Esto fai que Dolores Umbridge seya la nueva direutora de Hogwarts, y xunto a Luna Lovegood y Bellatrix Lestrange, son los tres personaxes más significativos introducíos nel llibru. Arriendes d'esto, revélase una importante profecía qu'implica a Harry y a Voldemort, y al cabu, cunta l'asesinatu de Sirius Black.
Harry Potter and the Half-Blood Prince
editarHarry Potter and the Half-Blood Prince (n'asturianu podría traducise como Harry Potter y el príncipe mestizu) espublizóse'l 16 de xunetu de 2005, y vendiéronse en tol mundu 11 millones de copies nes primeres 24 hores.
Nesti sestu llibru, Harry da con un vieyu llibru de testu de fervidiellos enllenu de notes y recomendaciones firmaes por un misteriosu escritor col seudónimu del Príncipe Mestizu. Amás, Harry participa en sesiones privaes de tutoría impartíes por Albus Dumbledore, nes que se-y revelen dellos recuerdos qu'impliquen a Voldemort. A lo cabero'l llibru, Severus Snape, que la so llealtá lleva siendo cuestionada en tola serie, asesina a Dumbledore y fuxe del colexu.
Harry Potter and the Deathly Hallows
editar
La séptima y cabera novela, Harry Potter and the Deathly Hallows (n'asturianu podría traducise como Harry Potter y las reliquies mortales), espublizóse'l 21 de xunetu de 2007. El llibru vendió 11 millones de copies nes primeres 24 hores namái nel Reinu Xuníu y nos Estaos Xuníos.
Esti llibru emprima namás morrer Dumbledore, cuando Voldemort acaba la so ascensión al poder y algama'l control del Ministeriu de Maxa. Harry y los sos amigos deciden nun asistir al so postrer añu en Hogwarts pa dir a la busca de los Horcruxes que falten. El llibru tamién revela detalles del pasáu de Dumbledore, asina como los verdaderos envises de Snape. La batalla de Hogwarts asocede inevitablemente, participando miembros de la Orde del Fénix, escolinos y profesores de Hogwarts, Voldemort y los sos Mortífagos, y delles criatures máxiques. Depués de la muerte de bien de xente y animales, Voldemort ye destruyíu por Harry y el mundu máxicu torna a como taba enantes de que Voldemort corrompiera la comunidá.
Otres publicaciones
editar
- Animales fantásticos y ú los atopar (2001)
- Quidditch al traviés de los tiempos (2001)
- Les fábules de Beedle el Bardu (2007)
- Precuela de la serie, tovía ensin publicar y ensin títulu (2008)
Personaxes principales
editar- Harry Potter: Ye'l protagonista principal y el que-y da'l títulu a la serie. Ye un güérfanu que vive colos sos crueles tíos, hasta que nel decimoprimer cumpleaños entérase de que ye un magu y de que cuando tenía un añu Lord Voldemort asesinó a los sos padres, y cuando tentó de facer lo mesmo con él, la maldición asesina AvadaKedavra volvióse escontra él mesmu, faciéndolu desapaecer, mentes qu'a Harry namái-y quedó un repuelgu na frente con forma de rellampíu. Más tarde descubre que'l so destín ta lligáu al de Voldemort, y qh'ha ser él quien impida'l resurdimientu del Señor Escuru.
- Ron Weasley: Ye'l meyor amigu de Harry Potter y xunto con Hermione Granger, ún de los sos compañeros d'aventures. Apaez descritu como un rapaz altu y roxu, que viven colos padres y hermanos (que tamién tienen un papel importante na serie) en «El Xoril». Ron vive a la solombra de los cinco hermanos mayores que tien, amás de la del propiu Harry, cosa que foi orixe de varies discusiones ente dambos a lo llargo la serie.
- Hermione Granger: Xunto con Harry y Ron compón el tríu de protagonistes. Anque nos primeros llibros el so papel ye minoritariu en comparanza col de los rapazos, dende Harry Potter and the Prisoner of Azkaban el desenrollu del so personaxe aduz, y les sos habilidaes son cada vegada más queríes. Ye perintelixente y estudiosa, y siempre antepón la llóxica y el pensamientu fríu per delantre de la valentía de los sos compañeros. Dende'l cuartu llibru espón los sos sentimientos haza Ron, que nun s'esclarien hasta la postrer entrega.
- Albus Dumbledore: Ye'l direutor de Hogwarts na gran mayoría de la serie. Ye consideráu como ún de los magos más poderosos del so tiempu y ún de los principales mentores de Harry. Los llibros suelen finar con una charra ente Harry y Dumbledore na qu'esti últimu revela detalles de les incógnites que surden na trama. Nel sestu llibru da clases particulares a Harry, deprendiéndolu sobre los horcruxes. A lo cabero d'esta novela ye asesináu por Severus Snape, dexando al mundu máxicu a mercé del segundu llevantamientu de Voldemort.
- Severus Snape: Ye'l profesor de les asignatures de Fervidiellos (primer a quintu llibru) y Defensa Escontra les Artes Escures (llibru sestu) en Hogwarts. Hasta la desapaición de Voldemor, foi un mortífagu, lo que fizo qu'hasta'l final de la serie nun se descubra la so verdadera llealtá. Tien una rellación de mutuu despreciu con Harry, polo que Snape suel ser el principal sospechosu del protagonista cuando surden misterios. En Harry Potter and the Deathly Hallows, constitúise direutor de Hogwarts.
- Lord Voldemort: L'antagonista de la serie, ye un magu escuru y malváu que quier dominar el mundu máxicu pa imponer la so ideoloxía basada na prevalencia de la sangre pura y eliminar a los muggles. El so verdaderu nome ye Tom Sorvolo Riddle y apaez descritu como un ser pálidu y altu, con regayes en cuenta de ñariz, y güeyos encarnaos con neñines verticales. Anque foi un exemplar alumnu de Hogwarts, dedicó la so vida a les artes escures, y na so desesperada busca de la inmortalidá, desenrolló sieta horcruxes, depositando un cachu de la so alma en caún d'ellos. Depués de graduase en Hogwarts, y xunto colos sos siguidores, los mortífagos, anició una dómina de terror nel mundu máxicu. Tres d'ascuchar una profecía na que s'auguraba la nacencia d'un rival, tentó de matar a Harry, pero nun tuvo ésitu y cuasi morrió. Llogró reconstruyir el so cuerpu nel cuartu llibru y llegó al poder de nuevo depués de la muerte de Dumbledore.
Material adaptáu
editarAudiollibros
editarToles noveles de la serie tán publicaes n'inglés en formatu audiollibru. Hai una versión británica narrada por Stephen Fry y una estauxunidense cuntada por Jim Dale. En castellanu namái publicáu'l primer volume, en formatu CR-ROM.
Películes
editarEn 1999 Rowling vendió los derechos de les películes de los cuatro primero llibros a Warner Bros. por 1 millón de llibres esterlines (1.241.348 €). Un pidimientu que fizo Rowling foi que los actores principales fueran estrictamente británicos, dexando tamién la inclusión de munchos actores irlandeses como Richard Harris nel papel de Dumbledore, y actores frances y d'Europa del Este en Harry Potter y el cálice de fueu, onde los personaxes de los llibros tamién lo yeren. Depués de remanar varios direutores como Steven Spielberg, Terry Gilliam, Jonathan Demme y Alan Parker, el 28 de marzu de 2000 Chris Columbus foi l'elixíu como direutor pa Harry Potter and the Philosopher's Stone. Depués de un estensivu casting, la filmación entamó n'ochobre de 2000 nos estudios Leavesden Film Studios y en Londres mesmu, finando la producción en xunetu de 2001. Harry Potter and the Philosopher's Stone estrenóse'l 16 de payares de 2001. Xusto tres díes depués, empecipiaba la producción de Harry Potter and the Chamber of Secrets, dirixida tamién por Columbus, finando nel branu de 2002. La película estrenóse'l 15 de payares de 2002.
Chris Columbus nun quixo dirixir Harry Potter and the Prisoner of Azkaban, de manera que trabayó namái como productor. El direutor mexicanu Alfonso Cuarón asumió'l trabayu, y depués de rodar en 2003, la película estrenóse'l 4 de xunu de 2004. Pol mor d'emprimar la producción de la cuarta película enantes de la estrena de la tercera, Mike Newell foi l'escoyíu pa direutor de Harry Potter and the Goblet of Fire, estrenada'l 18 de payares de 2005. Newell nun quixo dirixir la siguiente película, y el direutor de televisión británicu David Yates foi elixíu pa Harry Potter and the Order of the Phoenix, empecipiando la producción en xineru de 2006 y siendo estrenada'l 11 de xunetu de 2007. Yates dirixó tamién Harry Potter and the Half-Blood Prince, cola data d'estrena'l 15 de xunetu de 2009. L'adaptación postrera Harry Potter and the Deathly Hallows, dixebróse en dos partes. La primer parte estrenóse'l 19 d'abril de 2010, y la segunda parte'l 15 de xunetu de 2011, dambes dos dirixíes por David Yates.
Les ocho películes de Harry Potter tán na llista de les venti películes más taquilleres de la historia.
Bandes sonores
editarToles bandes sonores de les películes feches hasta la data tán editaes. Cuerren al cargu del famosu compositor John Williams.
Videoxuegos
editarElectronic Arts tien sacaos hasta agora venti videoxuegos basaos nos llibros y guiones de les películes. Amás de les diecisiete histories basaes direutamente nos cinco primeros rellatos, EA tamién fizo un xuegu de simulación de Quidditch: Harry Potter: Quidditch World Cup, asoleyáu en 2003, y dos xuegos de la franquicia Lego basaos nos primeros dos llibros y asoleyaos coincidiendo cola estrena de les películes.
Parque temáticu
editarEl 31 de mayu de 2007 Warner Bros., Universal Studios y Leavesden Film Studios anunciaron que va construyise un parque d'atraiciones en Orlando (Florida), nes Universal Orlando's Islands of Adventure. L'anunciu describía'l "Mundu máxicu de Harry Potter" como'l primer entornu temáticu de Harry Potter del mundu. Espérase que s'abra al públicu a finales de 2009.
Teatru
editarTa planiándose un musical basáu nes series, con envises d'estrena en 2008 nel teatru London's West End.
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ «Les aventures de Harry Potter yá puen lleese n'asturianu» (16 d'avientu de 2009). Archiváu dende l'orixinal, el 2009-12-23. Consultáu'l 8 d'ochobre de 2019.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Harry Potter.- Páxina web personal de J. K. Rowling
- Páxina web oficial de les películes de Harry Potter (Warner Bros.)
- Harry Potter en Bloomsbury.com (Editorial nel Reinu Xuníu) Archiváu 2005-08-06 en Wayback Machine
- Harry Potter en Scholastic.com (Editorial nos Estaos Xuníos)
- Harry Potter n'Ediciones Trabe (Editorial Asturiana)
- Rare Harry Potter Books
- Harry Potter en Salamandra.com (Editorial Castellana)
- Wiki de Harry Potter
Datos: Q8337- Multimedia: Harry Potter
