Llista d'emperatrices romanes y bizantines
Les tables que siguen numberen a les emperatrices romanes y bizantines recoyíes nes fontes. Estes fueron les esposes de los emperadores romanos y bizantinos. Mientres l'Imperiu romanu nenguna llegó a gobernar pola so cuenta, salvu quiciabes por curtiu tiempu la esposa d'Aureliano, Ulpia Severina, a la muerte del so home. Nel Imperiu bizantín delles pareyes imperiales actuaron como correxentes y hubo trés emperatrices efeutives: Irene, Zoe y Teodora.
Nome
editarLos romanos nun teníen un términu únicu que designara esta posición: los títulos llatinos y griegos como Augusta (deriváu del primer emperador Augustu), Caesarissa o Kaisarissa (derivada de Xuliu César), basilissa (griegu, βασίλισσα), la forma femenina de basileus ('basileo') y Autokratorissa, la forma femenina d'autócrata, usáronse toos. Nel sieglu III, Augustae podía recibir tamién los títulos de Mater castrorum ('madre de los campamentos') y Mater patriae (madre de la patria). Otru títulu de les emperatrices bizantines yera Eusebestatē Augousta ('La más pía augusta'); tamién-y les llamaba Kyria (Señora) o Despoina (δέσποινα), la forma femenina de Despotes ('déspotes'). Por cuenta de la práutica d'estremar l'Imperiu romanu baxu distintos emperadores, hubo periodos nos qu'había más d'una emperatriz romana. Toles emperatrices romanes atópense incluyíes nesta llista con delles coemperatrices. Non toes elles recibieron el títulu de Augusta. Delles Caesarissas y Despoinas que nunca fueron emperatrices tamién-y les inclúi, yá que los títulos yeren abondo asemeyaos al de emperatriz; sicasí, nel Imperiu romanu d'Oriente estos títulos son de cutiu más bien equivalentes al términu modernu «Princeses coronaes».
Delles variaciones del títulu son:
- Emperatriz de Roma
- Emperatriz del Imperiu romanu
- Emperatriz romana
- Emperatriz del Imperiu romanu d'Occidente
- Emperatriz romana occidental
- Emperatriz del Imperiu romanu d'Oriente
- Emperatriz romana oriental
- Emperatriz de los romanos
- Emperatriz de Romania
Variaciones cristianu occidentales y modernes:
- Emperatriz del Imperiu bizantín
- Emperatriz bizantina
- Emperatriz de Bizancio
- Emperatriz de Constantinopla
- Emperatriz de los griegos
Emperatrices consortes del Imperiu romanu
editarDinastía Julio-Claudia (27 e.C.–68 d. C.)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Livia Drusila (LIVIA•DRVSILLA) |
Marcu Livio Drusu Claudiano (Gens Claudia) | 30 de xineru de 58 e.C. | 17 de xineru de 38 e.C. | 16 de xineru de 27 e.C. | 19 d'agostu de 14 | 29 | Augustu | |
Livia Orestila | ? | ? | 37 o 38 | pocos díes dempués del matrimoniu | ? | Calígula | ||
Lolia Paulina | Marcu Lolio Paulino el Mozu | ? | 38 | 6 meses más tarde | 49 | |||
Milonia Cesonia | ? | 6 | finales del 39 o principios del 40 | 24 de xineru de 41 | Hores dempués de la muerte del so maríu | |||
Valeria Mesalina | Marcu Valerio Mesala Barbáu | h. 17/20 | 37 o 38 | 24 de xineru de 41 | 48, por conspirar contra'l so home | Claudio | ||
Agripina (IVLIA•AGRIPPINA) (η Ιουλία Αγριππίνη) |
Xermánicu (Gens Claudia) |
6 de payares de 15 | Día d'Añu Nuevu de 49 | 13 d'ochobre de 54 | Marzu de 59, posiblemente por cuenta de les rellaciones del so fíu, l'emperador Nerón, con Popea Sabina | |||
Claudia Octavia (CLAVDIA•OCTAVIA) |
Claudio (Gens Claudia) |
Finales de 39 o principios de 40 | 9 de xunu de 53 | 13 d'ochobre de 54 | 1 de xineru de 61 | 9 de xunu de 62 | Nerón | |
Popea Sabina | Tito Olio | 30 | 62 | 65 | ||||
Estatilia Mesalina | ? | h. 35 | 66 | 9 de xunu de 68 | dempués de 68 | |||
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Galeria Fundana | Galerio (nacíu h. 15), un pretor | h. 40 | h. 50 | Marzu de 69 | Avientu de 69 | dempués de 69 | Vitelio | |
Domicia Longina | Gneo Domicio Corbulón | h. 53 | h. 70 | 14 de setiembre de 81 | 18 de setiembre de 96 | h. 130 | Domiciano | |
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Emperadores Antoninos (96–192)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Pompeya Plotina | Lucio Pompeyo | ? | ? | 28 de xineru de 98 | 7 d'agostu de 117 | 121/122 | Traxanu | |
Vibia Sabina | Lucio Vibio Sabín | h. 80 | 100 | 10 d'agostu de 117 | 136 o 137 | Adriano | ||
Ania Galeria Faustina la Mayor | Marco Anio Vero | 21 de setiembre h. 100 | 110-115 | 11 de xunetu de 138 | 141 | Antonino Pío | ||
Ania Galeria Faustina la Menor | Antonino Pío (Antoninos) |
16 de febreru ente 125 y 130 | 13 de mayu de 145 | 8 de marzu de 161 como coemperatriz consorte Marzu de 169 como única emperatriz consorte |
175 | Marco Aurelio | ||
Ania Aurelia Galeria Lucila | Marco Aurelio (Antoninos) |
7 de marzu de 148 o 150 | 164 como coemperatriz consorte | Marzu de 169 | 182 | Lucio Vero | ||
Brutia Crispina | Cayo Brutio Presente | 164 | Julio de 178 | Julio de 178 como coemperatriz consorte 18 de marzu de 180 como única emperatriz |
182 | 182 o 187 | Cómodu | |
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Añu de los cinco emperadores y Dinastía Severa (96–235)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Flavia Ticiana | Tito Flavio Sulpiciano | ? | ? | 1 de xineru de 193 | 28 de marzu de 193 | Dempués de 193 | Pertinax | |
Manlia Escantila | (Gens Manlia) | ? | Antes de 153 | 28 de marzu de 193 | 1 de xunu de 193 | ? | Didio Xulianu | |
Julia Domna | Familia árabe | 170 | Finales de la década de los 180 | 14 d'abril de 193 como coemperatriz consorte Febreru de 197 como única emperatriz Abril de 202 como emperatriz-consorte mayor |
4 de febreru de 211 | 217 | Septimio Severu | |
Publia Fulvia Plaucila | Gayo Fulvio Plauciano (Fulvio) |
185/alredor de 188/189 | 13 de mayu de 145 | Abril de 202 como co/emperatriz consorte menor | 22 de xineru de 205 | Principios de 212 | Caracalla | |
Nonia Celsa | ? | ? | ? | 8 d'abril de 217 | Xunu de 218 | ? | Macrino | |
Julia Cornelia Paula | Julio Cornelio Paulo (Gens Cornelia) |
? | 219 | Principios de 220 | ? | Heliogábalo | ||
Julia Aquilia Severa | Quintu Aquilio | ? | 220 | 221 | ? | |||
Ania Aurelia Faustina | Tiberiu Claudio Severu Próculo | ? | Xunetu de 221 | Finales de 221 | ? | |||
Julia Aquilia Severa | Quintu Aquilio | ? | 221 | 222 | ? | |||
Seya Herenia Salustia Barbia Orbiana Augusta | Seyo Salustio | ? | 225/226 | 227 | ? | Alexandru Severu | ||
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Crisis del sieglu III (235–284)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Cecilia Paulina | ? | ? | ? | 20 de marzu de 235 | 235/236 | Maximino el Traciu | ||
Roxura Sabinia Tranquilina | Timesiteo | h. 225 | Mayu de 241 | 11 de febreru de 244 | Dempués de 244 | Gordianu III | ||
Marcia Otacilia Severa | Otacilio Severu o Severiano (Otacilio) |
? | 234 | Febreru de 244 | Setiembre/ Ochobre de 249 | ? | Julio Filio «l'Árabe» | |
Ania Cupresenia Herenia Etruscila | Familia senatorial desconocida d'Etruria | Setiembre de 249 | Antes de 230 | Setiembre/Ochobre de 249 | Xunu de 251 | Xunu de 251 dempués del so home |
Decio | |
Afinia Gémina Bebiana | ? | ? | ? | Xunu de 251[1] | Agostu de 253 | ? | Treboniano Galu | |
Gaya Cornelia Supera | ? | ? | ? | Agostu de 253 | Ochobre de 253 | ? | Emiliano | |
Julia Cornelia Salonina | ? | ? | ? 243 | Ochobre de 253 | Setiembre de 268 | Galieno | ||
Ulpia Severina | Ulpio Crinito (Ulpio) |
? | ? | Setiembre de 270 | Setiembre o ochobre de 275 | ? | Aureliano | |
Magnia Urbica | ? | ? | ? | 282 como Caesarissa n'Occidente Finales de xunetu/principio d'agostu de 283 como sola emperatriz consorte 20 de payares de 284 en conflictu con la emperatriz Prisca |
285 | ? | Carino | |
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Tetrarquía y dinastía constantiniana (284-364)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Prisca | ? | ? | ? | 20 de payares de 284 en conflictu con Magnia Urbica 285 como sola emperatriz consorte 1 d'abril de 286 como coemperatriz consorte d'Oriente |
1 de mayu de 305 | 315 | Diocleciano | |
Eutropia | Siria | ? | Alredor de 283 | 21/25 de xunetu de 285 como Caesarissa 1 d'abril 286 como coemperatriz consorte d'Occidente Finales de 306 el maríu declarar a si mesmu Augustu |
1 de mayu de 305 Julio de 310 |
Dempués de 325 | Maximiano | |
Flavia Maximiana Teodora | Flavio Afranio Anibaliano | ? | 293 | 293 como Caesarissa 1 de mayu de 305 como emperatriz consorte d'Occidente |
25 de xunetu de 306 | ? | Constancio I | |
Galeria Valeria | Diocleciano | ? | 293 | 1 de marzu/21 de mayu de 293 como Caesarissa 1 de mayu de 305 como emperatriz consorte n'Oriente |
5 de mayu de 311 | 315 | Galerio | |
Valeria Maximila | Galerio | ? | Alredor de 293 | 28 d'ochobre de 306 emperatriz consorte d'Occidente | 28 d'ochobre de 312 | ? | Majencio | |
Minervina | ? | ? | ?[2] | 25 de xunetu de 306 como Caesarissa | Antes de 307 | ? | Constantín I | |
Fausta Flavia Máxima | Maximiano | 289 | 307 | 307 como Caesarissa n'Occidente 309 maríu proclamáu emperador Abril de 310 aceptáu n'Oriente 29 d'ochobre de 312 indisputada emperatriz-consorte n'Occidente, emperatriz consorte mayor nel Imperiu 19 de setiembre de 324 emperatriz-consorte del imperiu unificáu |
326 | |||
Flavia Julia Constancia | Constantín I (Constantiniano) |
Dempués de 293 | 313 | 313 como emperatriz-consorte d'Oriente | 324 | h. 330 | Licinio | |
Innominada[3] | Julio Constancio (Constantiniano) |
? | 335 o 336 | 335 o 336 como Caesarissa 22 de mayu de 337 como coemperatriz consorte 350 como sola emperatriz consorte nel imperiu |
353/4 | ? | Constancio II | |
Flavia Aurelia Eusebia | Flavio Eusebio el Cónsul Macedoniu | ? | 353 como sola emperatriz consorte nel imperiu | 360 | ||||
Faustina | ? | ? | Iviernu de 360 como sola emperatriz consorte del imperiu | 3 de payares de 361 | Dempués de 366 | |||
Helena Constancia | Constantín I (Constantiniano) |
Payares de 355 como Caesarissa Febreru de 360 como emperatriz consorte[4] |
360? | Xulianu | ||||
Charito | Luciliano | ? | ? | 27 de xunu de 363 | 17 de febreru de 364 | Dempués de 380 | Joviano | |
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Dinastía teodosiana (379–395)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elia Flavia Flacila | ? | 375-376 | Agostu de 378 como emperatriz romana consorte n'Oriente | 385 | Teodosio I | |||
Flavia Gala | Valentiniano I (Valentiniano) |
370-375 | 387 como emperatriz romana consorte n'Oriente 15 de mayu de 392 como sola emperatriz romana consorte |
17 de payares de 375 | 394 | |||
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Emperatrices consorte del Imperiu romanu d'Occidente
editarDinastía teodosiana (395–455)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
María | Estilicón | ? | Febreru de 398 como la emperatriz romana d'Occidente consorte | 370 | 407 | Honorio | ||
Thermantia | ? | 408 como la emperatriz romana d'Occidente consorte | h. 408 | 415 | ||||
Elia Gala Placidia | Teodosio I (Teodosiano) |
392 | 1 de xineru de 421 | 8 de febreru de 421 como la emperatriz romana d'Occidente consorte | 2 de setiembre de 421 | 27 de payares de 450 | Constancio III | |
Licinia Eudoxia | Teodosio II (Teodosiano) |
422 | 29 d'ochobre de 437 como la emperatriz romana d'Occidente consorte | 16 de marzu de 455 | 462 | Valentiniano III | ||
17 de marzu de 455 dos veces la emperatriz romana d'Occidente consorte | 31 de mayu de 455 | Petronio Máximu | ||||||
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Non dinástiques (455–476)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elia Marcia Eufemia | Flavio Marcianu | ? | 453 | 12 d'abril de 467 | 11 de xunetu de 472 | ? | Antemio | |
Gala Placidia Valentiniana la Menor | Valentiniano III (Valentiniano) |
439-443 | 454 o 455 | 23 de marzu o 11 de xunetu de 472 | 23 d'ochobre o 2 de payares de 472 | 475 | Olibrio | |
Sobrina innominada de Lleón I | ? (Leónida) |
? | ? | Xunu de 474 | 25 d'abril de 480 (dende'l 28 d'agostu de 475 de Dalmacia) |
? | Julio Nepote | |
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Emperatrices consorte del Imperiu romanu d'Oriente
editarDinastía teodosiana (395–457)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elia Eudoxia | Flavio Bauto | ? | 27 d'abril de 395 | 6 d'ochobre de 404 | Arcadio | |||
Elia Licinia Eudocia | Leoncio | h. 401 | 7 de xunu de 421 | 28 de xunetu de 450 | 20 d'ochobre de 460 | Teodosio II | ||
Elia Pulqueria | Arcadio (Teodosiano) |
19 de xineru de 399 | 28 de xunetu de 450 | Xunetu de 453 | Marcianu | |||
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Dinastía de Lleón (457–518)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ficheru:Tremissis-Aelia Verina-s4344.jpg | Elia Verina | ? | ? | ? | 7 de febreru de 457 | 18 de xineru de 474 | 484 | Lleón I |
Elia Ariadna | Lleón I (Leónida) |
h. 450 | 466/468 | 9 de febreru de 474 per vegada primera |
9 de xineru de 475 | 515 | Zenón | |
Elia Zenonis | ? | ? | ? | 9 de xineru de 475 | Agostu de 476 | 476/477 | Basiliscu | |
Elia Ariadna | Lleón I (Leónida) |
h. 450 | 466/468 | Agostu de 476 segunda vegada |
9 d'abril de 491 | 515 | Zenón | |
20 de mayu de 49 tercer vegada |
515 | Anastasio | ||||||
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Dinastía justiniana (518–602)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Eufemia | ? | ? | 491-518 | Julio de 518 | h. 524 | Justino I | ||
Teodora (Θεοδώρα) |
Acacio | h. 500 | ? | 1 d'agostu de 527 | 28 de xunu de 548 | Xustinianu I | ||
Elia Sofía | Sitas[5] | h. 530 | ? | 14 de payares de 565 como sola emperatriz consorte 5 d'ochobre de 578 aomo coemperatriz consorte |
5 d'ochobre de 578 | Dempués de 601 | Justino II | |
Elia Anastasia | ? | ? | ? | 7 d'avientu de 574 como Caesarissa Setiembre de 578 como coemperatriz consorte 5 d'ochobre de 578 como sola emperatriz consorte |
14 d'agostu de 582 | 593 | Tiberiu II Constantino | |
Constantina | Tiberiu II Constantino (Dinastía justiniana)[6] |
h. 560 | Seronda de 582 | 27 de payares de 602 | h. 605 | Mauricio | ||
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Non dinástiques (602–610)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Leoncia | ? | ? | ? | 23 de payares de 602 | Ochobre de 610 | ? | Foques | |
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Dinastía heracliana (610–711)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Fabia Eudoxia | Rogas d'África | h. 580 | 5 d'ochobre de 610 | 13 d'agostu de 612 | Heraclio | |||
Martina | Martino | ? | 613 como sola emperatriz consorte 629/630 como emperatriz consorte mayor |
11 de febreru de 641 | Dempués de 641 | |||
Gregoria | Nicetas | Años 610 | 629/630 | 629/630 como emperatriz consorte menor 11 de febreru de 641 como emperatriz consorte mayor |
Mayu de 641 | ? | Constantino III | |
Fausta | Valentino (Arsácida) |
h. 630 | 642 | 15 de setiembre de 668 | Dempués de 668 | Constante II | ||
Anastasia | ? | ? | ? | 668 | Setiembre de 685 | Dempués de 711 | Constantino IV | |
Eudoxia | ? | ? | ? | h. 685? | h. 695? | ? | Xustinianu II | |
Teodora de Jazaria | ? | ? | 703 | 705 | Avientu de 711 | ? | ||
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Non dinástiques (711–717)
editar- Nenguna
Dinastía isáurica (717–802)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
María | Tervel de Bulgaria[5] (Dulo) |
? | ? | 25 de marzu de 717 | 18 de xunu de 741 | ? | Lleón III | |
Ana | Lleón III (Isáurico) |
h. 705 | ? | Xunu de 741 como emperatriz consorte rival | Payares de 743 | Dempués de 743 | Artabasdo | |
Irene de Jazaria | Bihar | ? | h. 732 | h. 732 como coemperatriz consorte 18 de xunu de 741 como emperatriz consorte rival 2 de payares de 743 como sola emperatriz consorte |
h. 750 | Constantino V | ||
María | ? | ? | h. 750 | h. 751 | ||||
Eudoxia | ? | ? | h. 751[7] | 14 de setiembre de 775 | ? | |||
Irene Serantapecaina (Ειρήνη η Αθηναία, Eirēnē) |
? (Sarantapecói) |
h. 752 | 17 d'avientu de 769 | 17 d'avientu de 769 como coemperatriz consorte 25 de marzu de 775 como sola emperatriz consorte |
18 de xunu de 780 | 9 d'agostu de 803 | Lleón IV | |
María de Amnia | ? | h. 770 | Payares de 788 | Xineru de 795 | Dempués de 823 | Constantino VI | ||
Teodoto | ? | h. 780 | Setiembre de 795 | h. 797 | Dempués de 797 | |||
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Dinastía fócida (802–813)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Teófano (Θεοφανώ) |
? | h. 580 | 20 d'avientu de 807 | 807 como coemperatriz consorte 26 de xunetu de 811 |
2 d'ochobre de 811 | ? | Estauracio | |
Procopia | Nicéforo I (Fócida) |
h. 770 | dinales del s. VIII | 2 d'ochobre de 811 | 11 de xunetu de 813 | dempués de 813 | Miguel I | |
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Non dinástiques (813–820)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Teodosia | Arsaber | h. 775 | ? | 11 de xunetu de 813 | 25 d'avientu de 820 | Dempués de 826 | Lleón V | |
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Dinastía frixa (820–867)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Tecla | Bardanes Turkos | ? | Antes de 803 | 25 d'avientu de 820 | h. 823 | Miguel II | ||
Eufrosine | Constantino VI (Isáurico) |
h. 790 | h. 823 | 2 d'ochobre de 829 | Dempués de 836 | |||
Teodora l'Armenia (Θεοδώρα) |
Marín (Mamiconiano) |
h. 815 | 5 de xunu de 830 | 20 de xineru de 842 | Dempués de 867 | Teófilo | ||
Eudoxia Decapolitisa | ? | ? | 855 | 23-24 de setiembre de 867 | ? | Miguel III | ||
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Dinastía macedonia (867–1056)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Eudoxia Ingerina[8] (Ευδοκία Ιγγερίνα) |
Inger | h. 840 | 865 | 26 de mayu de 866 como coemperatriz consorte 24 de setiembre de 867 como sola emperatriz consorte |
882 | Basilio I | ||
Teófano (Θεοφανώ) |
Constantino Martiniaco | h. 705 | h. 883 | 29 d'agostu de 886 | 893/897 | 10 de payares de 897 | Lleón VI | |
Zoe Zautzaina (Ζωή Καρβωνοψίνα) | Estiliano Zautzes | ? | 893/897[9] | Mayu de 899 | ||||
Eudoxia Bayana | ? | ? | Primavera de 900[7] | 12 April 901 | ||||
Zoe Karbonopsina | ? | ? | 9 de xineru de 906[10] | 11 de mayu de 912 | ? | |||
Elena Lecapena | Romanu I | h. 910 | Mayu de 919 | Mayu de 919 como coemperatriz consorte 27 de xineru de 945 como sola emperatriz consorte |
9 de payares de 959 | 19 de setiembre de 961 | Constantino VII | |
Teodora (Θεοδώρα) |
? | ? | ? | Setiembre de 920 como Caesarissa 17 d'avientu de 920 como coemperatriz consorte mayor |
20 de febreru de 922 | Romanu I | ||
Teófano[11] (Θεοφανώ) |
Anastaso | h. 941 | 956 | 956 como coemperatriz consorte 9 de payares de 959 como sola emperatriz consorte |
15 de marzu de 963 primer vegada |
Dempués de 976 | Romanu I | |
Agostu de 963 segunda vegada |
10-11 d'avientu de 969 | Nicéforo II | ||||||
Teodora la Macedonia (Θεοδώρα) |
Constantino VII (Macedoniu) |
h. 946 | Payares de 971 | 10 de xineru de 976 | ? | Xuan I | ||
Helena | Alipio | ? | 976? | 976? como sola emperatriz o emperatriz consorte menor 15 d'avientu de 1025 como emperatriz consorte mayor |
15 de payares de 1028 | ? | Constantino VIII | |
Zoe la Macedonia (Ζωή) |
Constantino VIII (Macedoniu) |
h. 978 | 12 de payares de 1028 | 15 de payares de 1028 primer vegada |
11 d'abril de 1034 | Xunu de 1050 | Romanu III | |
11 d'abril de 1034 segunda vegada |
10 d'avientu de 1041 | Miguel IV | ||||||
11 de xunu de 1042[7] tercer vegada |
Xunu de 1050 | Constantino IX | ||||||
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Dinastía comnena (1057–1059)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Catalina de Bulgaria | Iván Vladislav de Bulgaria (Dinastía Comitopuli) |
? | Antes de 1057 | 5 de xunu de 1057 como emperatriz consorte rival 31 d'agostu de 1057 como sola emperatriz consorte |
22 de payares de 1059 | Dempués de 1059 | Isaac I | |
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Dinastía de los Ducas (1059–1081)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Eudoxia Macrembolitissa (Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα) |
Juan Macrombolites (Macrembolites) |
1021 | Antes de 1050 | 24 de payares de 1059 primer vegada |
22 de mayu de 1067 | 1096 | Constantino X | |
1 de xineru de 1068 segunda vegada |
1071 | Romanu IV | ||||||
Irene Pegonitisa | Nicetas Pegonites | ? | ? | ¿alredor de 1059? como Caesarissa 1074 maríu proclamáu emperador ensin deseyalo por rebelde normandu |
? | ? | César Juan Ducas | |
María de Alania (Μαρία της Αλανίας) |
Bagrat IV de Xeorxa (Bragátidas) |
h. 1050 | 1065 | 1065 como emperador consorte menor 22 de mayu de 1067 como coemperatriz consorte 1071 como sola emperatriz consorte 1075 ''como emperatriz consorte mayor |
31 de marzu de 1078 | Dempués de 1103 | Miguel VII | |
h. 1078 | 10 d'avientu de 1081 | Nicéforo III | ||||||
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Dinastía comnena (1081–1185)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Irene Ducas (Ειρήνη Δούκαινα) |
Andrónico Ducas (Ducas) |
h. 1066 | 1078 | 4 d'abril de 1081 | 15 d'agostu de 1118 | 19 de febreru de 1123 o 1133 | Alejo I | |
Ana Comneno (Άννα Κομνηνή) |
Alejo I (Comneno) |
1 d'avientu de 1083 | 1097 como Caesarissa | 1118/1137 | 1153 | César Nicéforo Brienio | ||
Irene d'Hungría | Ladislao I d'Hungría (Árpádes) |
1088 | 1104 | 1104 como coemperatriz consorte 15 d'agostu de 1118 como sola emperatriz consorte |
13 d'agostu de 1134 | Xuan II | ||
Irene de Sulzbach | Berengario II, conde de Sulzbach (Babenberg) |
Años 1110 | dempués de la Epifanía de 1146 | 1159 | Manuel I | |||
María de Antioquía | Raimundo de Antioquía (Ramnúlfidas) |
1145 | 24 d'avientu de 1161 | 24 de setiembre de 1180 | 1182 | |||
Ana de Francia | Lluis VII de Francia (Capeto) |
1171 | 2 de marzu de 1180 | 24 de setiembre de 1180 | Ochobre de 1183 | Dempués de 1204 | Alejo II | |
1183 | 12 de setiembre de 1185 | Andrónico I | ||||||
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Dinastía de los Ánxeles (1185–1204)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
María d'Hungría | Béla III d'Hungría (Árpádes) |
1175 | h. 1185 | 12 de setiembre de 1185 primer vegada | 8 d'abril de 1195 | 1223 | Isaac II | |
Eufrósine Ducas Kamatera (Ευφροσύνη Δούκαινα Καματερίνα ή Καματηρά) |
Andrónico Ducas Kamatero (Ducas) |
h. 1155 | h. 1169 | 8 d'abril de 1195 | 17/18 de xunetu de 1203 | 1211 | Alejo III | |
María d'Hungría | Béla III d'Hungría (Árpádes) |
1175 | h. 1185 | Julio de 1203 segunda vegada | Xineru de 1204 | 1223 | Isaac II | |
Eudoxia Angelina[12] (Ευδοκία Αγγελίνα) |
Alejo III (Ángel) |
1 d'avientu de 1183 | ¿1204? | 1211 | Alejo V | |||
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Emperatrices consortes del Imperiu romanu d'Oriente (nel exiliu)
editarEmperatrices consortes del Imperiu romanu d'Oriente (restauráu)
editarDinastía Paleólogu (restaurada a Constantinopla, 1261–1453)
editarImaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Teodora Ducas Vatatzaina | Xuan III Ducas Vatatzés (Ducas) |
h. 1240 | 1253 | 1 de xineru de 1259 como coemperatriz consorte de Nicea 18 d'agostu de 1258 como sola emperatriz consorte de Nicea 25 de xunetu de 1261 como emperatriz consorte, restaurada a Constantinopla 8 de payares de 1273 como emperatriz consorte mayor 1281 como única emperatriz consorte |
11 d'avientu de 1282 | 4 de marzu de 1303 | Miguel VIII | |
Ana d'Hungría | Esteban V d'Hungría (Árpádes) |
h. 1260 | 8 de payares de 1273 como coemperatriz consorte | 1281/2 | Andrónico II | |||
Irene de Monferrato | Guillermu VII, marqués de Monferrato (Aleramici) |
1274 | 1284 como sola emperatriz consorte 16 de xineru de 1294 como emperatriz consorte mayor |
1317 | ||||
María d'Armenia | Lleón III d'Armenia (Hetúmidas) |
10/11 de xineru de 1278 | h. 1185 | 16 de xineru de 1294 como emperatriz consorte menor 1317 ómo única emperatriz consorte |
12 d'ochobre de 1320 | Julio de 1333 | Miguel IX | |
Irene de Brunswick | Enrique I, duque de Brunswick-Lüneburg (Welf) |
h. 1293 | Marzu de 1318 | Marzu de 1318 como coemperatriz consorte Julio de 1321 como emperatriz consorte rival |
16-17 d'agostu de 1324 | Andrónico III | ||
Ana de Saboya | Amadeo V, conde de Saboya (Saboya) |
1306 | Ochobre de 1326 | Ochobre de 1326 como emperatriz consorte rival 24 de mayu de 1328 como sola emperatriz consorte |
15 de xunu de 1341 | 1359 | ||
Irene Asanina | Andrónico Rustan (Rustan) |
h. 1300 | Antes de 1320 | 26 d'ochobre de 1341 como emperatriz consorte rival 8 de febreru de 1347 como coemperatriz consorte |
4 d'avientu de 1354 | 1363-1379 | Xuan VI | |
Helena Cantacucena | Xuan VI (Cantacuceno) |
1333 | 28-29 de mayu de 1347 | 28-29 de mayu de 1347 como coemperatriz consorte 1352 como emperatriz consorte rival 4 d'avientu de 1354 como emperatriz consorte mayor |
12 d'agostu de 1376 | 10 d'avientu de 1396 | Xuan V | |
Irene Paleóloga | Déspota Demetrio Paleólogu (Paleólogu) |
1327 | 1340 | 15 d'abril de 1353 como coemperatriz consorte 4 d'avientu de 1354 como emperatriz consorte rival |
1357 | Mateo Cantacuceno | ||
María de Bulgaria | Iván Alexandru de Bulgaria (Shishman) |
1348 | Dempués del 17 d'agostu de 1355 | Dempués del 17 d'agostu de 1355 como coemperatriz consorte 12 d'agostu de 1376 como emperatriz consorte mayor |
1 de xunetu de 1379 | 1390 | Andrónico IV | |
Helena Cantacucena | Xuan VI (Cantacuceno) |
1333 | 28-29 de mayu de 1347 | 1 de xunetu de 1379 como emperatriz consorte mayor, restauración del so home 14 d'abril de 1390 como emperatriz única 17 de setiembre de 1390 como emperatriz consorte mayor, restauración del so home |
16 de febreru de 1391 | 10 d'avientu de 1396 | Xuan V | |
Helena Dragaš | Constantino Dragaš (Dragaš) |
h. 1372 | 10 de febreru de 1392 como emperatriz consorte mayor | 21 de xunetu de 1425 | 23 de mayu de 1450 | Manuel II | ||
Irene Gatilusio | Francisco II de Lesbos (Gatilusio) |
1333 | Antes de 1397 como coemperatriz consorte | 22 de setiembre de 1408 | 1 de xunu de 1440 | Xuan VII | ||
Ana de Moscú | Basilio I de Moscú (Ruríkida) |
1393 | h. 1411 | 1416 como "Despoina" y pocu dempués coemperatriz consorte | Agostu de 1417 | Xuan VIII | ||
Sofía Paleóloga de Monferrato | Teodoro II, marqués de Monferrato (Paleólogu) |
1396 | 19 de xineru de 1421 | 19 de xineru de 1421 como coemperatriz consorte 21 de xunetu de 1425 como sola emperatriz consorte |
Agostu de 1426 | 21 d'agostu de 1434 | ||
María Megale Comnena | Alejo IV de Trabzon (Comneno) |
? | Setiembre de 1427[7] | 17 d'avientu de 1439 | ||||
Imaxe | Nome (español, llatín, griegu) |
Padre | Nacencia | Matrimoniu | Convirtióse n'emperatriz | Dexó de ser emperatriz | Muerte | Maríu |
Emperatrices consortes pretendientes del Imperiu romanu
editarL'Imperiu romanu d'Occidente acabó nel añu 476 y l'Imperiu romanu d'Oriente en 1453. Anque otros siguieron reclamando títulos asemeyaos dempués de la Cayida de Constantinopla en 1453 — por casu, emperatrices sacru romanes (como herederes del Imperiu Occidental) o zarinas y emperatrices ruses (como les emperatrices de la Tercera Roma) — la postrera emperatriz consorte reinante del Imperiu romanu oriental de Constantinopla foi María de Trabzon. El postreru pretendiente paleólogu, Andrés Paleólogu, vendió'l so derechu a la socesión imperial a Carlos VIII de Francia, pero tamién mandó los títulos imperiales a Fernandu II d'Aragón y Sabela I de Castiella, de manera que dende'l sieglu XV tantu les reines franceses como les reines españoles fueron les emperatrices titulares del Imperiu romanu d'Oriente. Otru paleólogu, Manuel Paleólogu, vendió'l so derechu de socesión al sultán otomanu Beyazid II (los sultanes otomanos yá pretendíen ser los Kaizer-i Rum o emperadores romanos); pero como nun hai nada asemeyao a una sultana por cuenta de que los otomanos practicaben la poligamia, nun hai consortes otomanes. Otru posible pretendiente pudieron ser les antigües reines de Grecia porque la monarquía griega foi principalmente creada en 1832 como socesora del Imperiu bizantín. Les anteriores reines d'Italia pudieron ser otres pretendientes yá que los sos maríos fueron los únicos monarques europeos que efeutivamente teníen la ciudá de Roma, la sede del imperiu romanu dende los sos entamos.
Nin les emperatrices de Rusia, les reines de Francia, España, Italia o de los helenos pretendieron nengún tipu de títulu romanu y los pretendientes que claramente aportunaron más n'usar la pallabra romanu nel so títulu, les emperatrices del Sacru Imperiu Romanu xermánicu y reines de los romanos, dexaron la so pretensión cola disolución del imperiu nel añu 1806. Anguaño los consortes de cinco d'estos estaos son pretendientes nos sos propios países, elles, y l'actual Reina d'España nun pretenden tener títulos romanos. L'estatus de los actuales pretendientes a los estaos socesores de Bizancio de Trabzon, Epiru, son bastante inseguros, asina que menos claros son los derechos de los sos cónyuges; los déspotes de Morea convertir nos emperadores bizantinos (nel exiliu) en 1453.
Xunto col actual pretendiente al imperiu llatín, los pretendientes de los estaos cruzaos y veceros dientro del Imperiu llatín tamién tán pocu escamplaes.
- Pa una llista de los consortes del gobernante d'estos estaos y los cónyuges de los pretendientes d'estos estaos, vease Llista de consortes de los estaos cruzaos griegos.
Notes
editar- ↑ Nunca titulada.
- ↑ El so estatus como concubina o esposa desconozse.
- ↑ Mentada en Carta al Senáu y al Pueblu d'Atenes por Xulianu l'Apóstata.
- ↑ Nun se sabe si vivió hasta ver esto.
- ↑ 5,0 5,1 Teoría histórica.
- ↑ Adoptivu.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Los terceros matrimonios yeren dexaos pola Ilesia Ortodoxa, anque los desaprobaba fondamente.
- ↑ Enantes amigu de Miguel III.
- ↑ Hai una contradicción sobre'l estatus exactu de Zoe Zautzaina en 893–897. Según Simeón, el matrimoniu de Lleón VI con Teófano yera oficialmente nulu. Lo que dexaba que Lleón y Zoe casárense esi añu. Según Teófanes, el matrimoniu orixinal entá yera válidu y Zoe siguió siendo l'amante real. Teófano morrió nel so monasteriu'l 10 de payares de 897. Según Teófanes, Lleón y Zoe casáronse entós. Tanto Simeón como Teófanes tán d'alcuerdu en que Zoe namái foi coronada Augusta dempués de la muerte de la so predecesora.
- ↑ Un cuartu matrimoniu nun yera canónicu a los güeyos de la ilesia ortodoxa.
- ↑ Amante del futuru emperador Xuan I.
- ↑ Dacuando nun-y la considera la última emperatriz bizantina consorte antes de la Cuarta Cruzada por cuenta de que desconozse la fecha del so matrimoniu.
Ver tamién
editarEnllaces esternos
editar