Metz
Metz (pronunciáu 
mɛs (?·i))[2] ye una ciudá nel nordeste de Francia, antigua capital de la rexón de Lorena hasta 2015, y actual capital del departamentu de Moselle. Ye una de les ciudaes con mayor patrimoniu arquiteutónicu medieval de Francia.
 Metz | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  Francia | ||||
| Organización territorial | Francia metropolitana | ||||
| Rexón |  Gran Este | ||||
| Departamentu |  Moselle | ||||
| Tipu d'entidá | comuña de Francia | ||||
Alcalde de Metz (es)  | Dominique Gros | ||||
| Nome oficial | Metz (fr)[1] | ||||
| Nome llocal | Metz (fr) | ||||
| Códigu postal |
57000, 57050 y 57070 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 49°07′11″N 6°10′37″E / 49.1197°N 6.1769°E | ||||
  Metz Metz (Francia)  | |||||
| Superficie | 41.94 km² | ||||
| Altitú | 179 m | ||||
| Llenda con | |||||
| Demografía | |||||
| Población |
120 874 hab. (1r xineru 2021) - 57 099 homes (2017) - 59 330 muyeres (2017) | ||||
| Porcentaxe |
11.51% de Moselle 2.17% de Gran Este 0.19% de Francia metropolitana 0.18% de Francia | ||||
| Densidá | 2882,07 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria |
UTC+01:00 (horariu estándar) UTC+02:00 (horariu de branu) | ||||
| Llocalidaes hermaniaes | |||||
| metz.fr | |||||
 | |||||
Con 389.700 habitantes, Metz ye la 24ª área urbana de Francia.
Xeografía editar
Metz atópase na confluencia de los ríos Moselle y Seille. La ciudá tien 3 islles habitaes: La pequeña Saulcy, la gran Saulcy y Chambière. Les islles xunir ente sigo y cola ciudá puramente dicha por pontes: La ponte medieval, la ponte de los muertos, la ponte de les roques, la ponte Saint-Marcel, la ponte de la prefeutura, la ponte negra, la ponte Saint-Georges y la ponte de les rexes.
Les ciudaes cercanes más importantes y a poca distancia son Nancy, 49 quilómetros al sur, la ciudá de Luxemburgu, 55 quilómetros al norte y Estrasburgu, cerca de la frontera con Alemaña, 60 quilómetros al este. Al empar ta asitiada a la metá de camín ente Estrasburgu y Reims y de la mesma forma ente París y Frankfurt del Main.
Los barrios actuales de la ciudá son: La ciudá medieval de Metz, Bellecroix, Borny, Devant-les-Ponts, La Grange-aux-bois, Grigy Technopôle, La Corchade, Les Îles, Magny, Metz-centre, la ciudá nueva de Metz, Patrotte Metz-nord, Plantières Queuleu, Le Sablon y Vallières-lès-Metz. [3]
Demografía[4] editar
| 1793 | 1800 | 1806 | 1821 | 1831 | 1836 | 1846 | 1851 | 1856 | 1861 | 1866 | 1872 | 1876 | 1881 | 1886 | 1891 | 1896 | 1901 | 1906 | 1911 | 1921 | 1926 | 1931 | 1936 | 1946 | 1954 | 1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 | 2006 | 2007 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 36 878 | 32 099 | 39 131 | 42 030 | 39 767 | 42 793 | abs. | abs. | abs. | 56 888 | 54 817 | 51 332 | 45 856 | 53 131 | 54 072 | 60 186 | 59 794 | 58 462 | 60 419 | 54 965 | 62 311 | 69 624 | 78 767 | 83 119 | 70 105 | 85 701 | 102 771 | 107 537 | 111 869 | 114 232 | 119 594 | 123 776 | 124 500 | 123 580[5] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Pa los censos de 1962 a 1999 la población llegal correspuende a la población ensin duplicidaes (Fonte: INSEE [Consultar]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Prehistoria editar
En 1882, un bifaz con una antigüedá de 200 000 años foi afayáu nun arenal de Montigny-lès-Metz. Los homes que vivíen nesti periodu yeren cazadores y pañadores, y yeren nómades que los sos desplazamientos venceyar notablemente col so suministru d'alimentu.
Les Hauts-de-Sainte-Croix atoparon dellos cascos del IV milenariu e.C., pero la primer actividá importante atestiguada nel sitiu empieza namái nel I sieglu e.C. cola presencia de cabañes y de los allugamientos de cases de madera.
Los arqueólogos desenterraron tamién un muriu galu. Este yera parte de les muertes del pueblo galu, que'l so territoriu estender dende'l Argonne hasta'l Rin y al que Tácito yá mentaba nel sieglu IV antes de Cristu.
Historia editar
El periodu galu-romanu editar
Na dómina de la conquista romana, Metz yera una de les ciudaes gales más importantes y dempués de la so conquista foi anexonada a la Galia belga, que la so capital yera Reims. El territoriu qu'ocupaben los sos habitantes yera dende'l Argonne hasta los Vosgos.
Les escavaciones arqueolóxiques de los últimos cincuenta años revelaron un pobláu d'edificios de madera y adobe, establecíu según la cuadrícula llimpia de les ciudaes romanes con cardu y decumanus; la superficie multiplicar dende la formación de Francia. Metz fíxose una parada importante na ruta na que converxíen les víes que llegaben de Lyon, Reims, Tréveris, Mainz y Estrasburgu.
En Metz, como nel restu de la Galia, la civilización galorromana llegó entós a la so rellumanza. La población de Metz, cuntaba ente 15.000 y 20.000 habitantes, qu'habitaben en construcciones de piedra.
A partir del 245, los periodos de paz fueron atayaos por episodios violentos y destructivos. Nesti clima de poca seguridá, la ciudá arródiase agora d'una cortil onde son reempleados bloques d'arquiteutura y cercos. A finales del sieglu III o principios del sieglu IV, fecha de la construcción del edificiu de planu basilical conocíu sol nome de basílica de Saint-Pierre-aux-Nonnains.
Nel 297, la ciudá ye integrada na primer Bélxica y pierde el so territoriu al oeste cola emerxencia de la ciudá de Verdún. Sicasí, Metz gocia de la proximidá de Tréveris promovida a nivel de capital del Imperiu.
La Edá Media editar
Metz convertir na capital del reinu de Austrasia mientres dos sieglos antes de la formación de Francia, dende'l 511 hasta'l 751. A la muerte de Clodoveo en 511, Thierry I reconquistó la rexón nordeste y llamar Austrasia. Primitivamente estableció la so capital en Reims, pero velozmente escoyó a Metz en virtú de la so situación central, construyó un palaciu sobre la llomba de la Santa Cruz, qu'acueye anguaño a los museos de la Corte d'Oru.
Metz convertir col tiempu una ciudá llibre del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu. Nel sieglu IX, los edificios católicos multiplicáronse y la Ilesia facer con un papel importante nel corazón de la ciudá. La burguesía desenvolvióse y fixo de Metz nel sieglu XIII una república oligárquica empobinada por El Colexu de los Eclesiásticos.
Renacimientu editar
En 1552, el rei de Francia Enrique II convertir en soberanu de los trés ciudaes eclesiástiques del Imperiu: Metz, Toul y Verdún. Depués de la entrada na ciudá, entós independiente del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu, Carlos I quixo poner a estos trés ciudaes totalmente sol poder del rei de Francia. Entamó'l protectoráu de Metz, que foi defendíu victoriosamente pol duque François de Guise, entós gobernador francés de la ciudá. El protectoráu foi dexáu en xineru de 1553. Nun foi hasta 1648, cola firma del tratáu de Westfalia, que Metz volvióse llegalmente parte de Francia y capital de la provincia des Trois-Évêchés, Metz, Toul y Verdún. Dende 1633 la ciudá convertir na sede del so parllamentu.
Metz tresformóse entós nuna ciudá de guarnición, fuerte importante del reinu de Francia, siguiendo desenvolviéndose.
La proximidá con Suiza y col Sacru Imperiu romanu-xermánicu favoreció l'adopción de la Reforma en Metz, que se convirtió nun centru protestante importante pero que volvió la so fidelidá a la Santa Sede de forma precoz en respuesta a la emigración de los ciudadanos protestantes de Metz a Berlín en respuesta a la revocación del edictu de Nantes.
Los xudíos fueron autorizaos a instalase en Metz en 1565 y la so comunidá algamaba a 2200 persones de primeres del sieglu XVIII.
La Edá Contemporánea editar
.jpg)
Metz foi asediada mientres la guerra franco-prusiana de 1870. Abandonada pola mayoría de los diputaos francés y dexao en manes de los diputaos alsacianos, que votaron casi totalmente pola anexón, la ciudá convertir en parte del Imperiu Alemán, fechu que foi llegalizáu cola firma del Tratáu de Frankfurt y na capital del distritu de Lorena, nel Territoriu imperial d'Alsacia y Lorena dende 1871 hasta 1919.
Dempués de l'anexón, a pesar de la protesta de les sos élites y d'otros "ciudadanos" pola vuelta a Francia, la ciudá siguió aumentando de tamañu y convirtiéndose, conducida pola figura del so gobernador francés, Monseñor Pablo Dupont des Loges, que ye escoyíu diputáu "protestante" nel Reichstag. Metz tresfórmase y el so urbanismu fai un escaparate del imperiu alemán. Apaecen numberosos edificios d'estilu neoclásicu o neogóticu, ente los que destaquen el pórticu de la catedral, el templu protestante y el palaciu del gobernador. Como toles ciudaes de Reich, recibe una torre Bismarck, una columna de piedra marcada cola efixe del canciller, qu'apodera la ciudá dende'l monte San Quintín a Scy-Chazelles, y ye tapada en delantre pola vexetación.
Convertida nun puntu estratéxicu de la defensa del Imperiu, siguir por orde de Bismarck los trabayos de fortificación empezaos mientres el Segundu Imperiu Francés. Dende 1871, el gobiernu alemán tuviera revisando minuciosamente el sistema defensivu de la ciudá, construyendo particularmente fuertes, como'l Fuerte "von Biehler" alredor del pobláu. En 1914, Metz ye la mayor fortaleza del mundu. Sicasí, foi llargamente dexada de llau nos mapes de los oficiales de la Primer Guerra Mundial.
Vuelta a manes franceses en 1918, Metz caltuvo'l so rol de guarnición de primera importancia. Más de 300 cafés convirtieron a la villa nuna "Pequeña París del Este". Aquel día, anque de fala francesa dende siempres, la ciudá volvióse billingüe poles poques xeneraciones de neños que fueren enseñaos a, non yá aprender, sinón tamién a falar, alemán nes escueles. Nos años 80 inda los vieyos falaben alemán ente sigo y nes escueles oyer a los neños, xugando a la pillapilla, dicir «frei!», en llugar de «pouce!» ensin saber el verdaderu orixe de dichu términu.
De nuevu ocupada y anexada polos alemanes mientres la Segunda Guerra Mundial, Metz convertir na Westmark de l'Alemaña Nazi, la marca del oeste», del Tercer Reich. La so población foi intentada germanizar, constituyéndose por casu los "mozos alsacianos", una imitación de les mocedaes hitlerianes que'l so nome constituyía un gruesu error xeográficu per parte de los alemanes.
Metz foi lliberada en payares de 1944 pola 95ª división d'infantería d'Estaos Xuníos.
Economía editar
Les actividaes económiques más importantes de Metz son la metalurxa, el comerciu, la industria automovilístico, petroquímica y loxística.
Metz ye la sede de la Cámara de Comerciu ya Industria de Moselle. Ésta entama'l Centru de formación d'aprendices, el puertu nuevu de Metz, el puertu de Metz Mazerolle, y el puertu fluvial de Thionville.
Metz ye al empar un importante centru fruti-hortícola, siendo la so especialidá la ciruela de mirabel.
Metz, con Nancy, Épinal y Thionville, forma un centru urbanu de más d'un millón d'habitantes.
Forma parte del QuattroPole con Luxemburgu, Tréveris y Sarrebruck, unión que tien por oxetivu'l progresu y el trabayu ente diches ciudaes.
Finalmente, Metz y Thionville xuntaron nel 2007 a una organización al estilu del Benelux, el LLUELLA, renombráu LLUELLA+ pola ocasión. Cola entrada Metz y Thionville, el LLUELLA+, formáu hasta entós por Luxemburgu, Esch-sur-Alzette, Longwy y Arlon buscó favorecer el comerciu nel oeste de los Alpes.
Alministración editar
Dominique Gros, l'alcalde de la ciudá, foi escoyíu'l 16 de marzu de 2008 y reelecto el 30 de marzu de 2014, depués d'una segunda vuelta enfrentando a la candidata de la derecha y a la candidata del Front National. Ye'l primer alcalde socialista escoyíu dende la institución del sufraxu universal en 1848.
En 1961, Metz fundir con 3 comuñes de la so periferia: Borny, Magny y Vallières.
Metz ye la sede del conseyu rexonal de Lorena y, polo tanto la capital d'ésta.
Educación editar
La ciudá cunta un nome importante de grandes escueles, sobremanera escueles d'inxeniería. Por casu, un de los mayores campus de los Arts et Métiers ParisTech ta instaláu nel parque teunolóxicu dende 1996. La universidá americana Georgia Tech tamién construyó un edificiu d'enseñanza y un institutu d'investigación nel parque. La École supérieure d'électricité tienne un campus en Metz.
La Universidá de Lorena ye la universidá histórica de la ciudá. Los sos edificios tán asitiaos principalmente na islla del Saulcy.
Tresportes editar
La ciudá de Metz ye accesible peles autopistes A4, que la xune con París, Reims y Estrasburgu y per l'autopista A31, que la xune con Luxemburgu al norte y Nancy al sur.
Dende'l 10 de xunu de 2007, la terminal de trenes de Metz ta direutamente venceyada con París en 82 minutos pol TGV Este, reforzando los llazos ente la rexón lorena y la parisina.
Metz tien una rede d'autobuses xestionada pola rede de tresportes públicos de la ciudá, "LeMet". A diferencia d'otres ciudaes importantes, o de la so vecina Nancy, Metz nun tener tranvíes nin llinies de ómnibus en territoriu propiu. Ésti fechu dio pie a numberoses protestes. El nuevu alcalde, Dominique Gros, realizó progresos na materia, apostando a la creación d'una llinia d'autobuses de tránsitu rápidu de 16 quilómetros y mediu ente Woippy y el futuru hospital de Mercy. El sistema de buses recibió'l nome de Mettis, y cada vehículu tien capacidá pa tresportar aproximao 150 persones.
Cultura editar
Gastronomía editar
Dellos platos propios de Metz son:
- El Boulet de Metz
- Les cirueles Mirabelle
- El gochucu de Metz
- La tarta de cirueles Mirabelle
- La Quiche Lorraine
- El Potée Lorraine
- El Pâté Lorrain
El llicéu hoteleru de Metz ye vistu como unu de los meyores de Francia, xunto colos de París y d'Estrasburgu.
Deporte editar
En Metz ta'l club de fútbol FC Metz qu'anguaño milita na Ligue 1 francesa.
Personalidaes amestaes a la comuña editar
- Louis Hestaux, pintor miembru de la École de Nancy.[6]
Diversos editar
El fotógrafu francés Yann Arthus-Bertrand prindó Metz dende'l cielu, ufiertando a una vista aérea privilexada de la ciudá y la so redolada.[7]
Referencies editar
- ↑ «code officiel géographique». Consultáu'l 6 xineru 2019.
- ↑ Jean-Marie Pierret, Phonétique historique du français et notions de phonétique générale, Peeters, Louvain-la-Neuve, 1994, p.104.
- ↑ http://base-datos-clima-meteo.homedns.org/station-9.php
- ↑ Error de cita: La etiqueta
<ref>nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaescass - ↑ INSEE (ed.): «Populations légales en vigueur à compter du 1er janvier 2010». Consultáu'l 24 de xunu de 2010.
- ↑ (en francés) Louis Hestaux na web de la École de Nancy
- ↑ «Metz y el so país, vista alta, película entera, por Yann Arthus-Bertrand». Consultáu'l 6 de xunu de 2013.
Enllaces esternos editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Metz 
.- metz.online.fr
- Metz Turismu
- INSEE
- Añales de Metz.
- Testu francés, con anotaciones esti idioma, nel sitio de Philippe Remacle (1944 - 2011): trad. de François Guizot, que cubre'l periodu 883 - 903, de siguío del final de la de los Añales de San Bertín (Annales Bertiniani).
