Nancy

comuña del departamentu de Meurthe-et-Moselle, Francia


Nancy ye una ciudá francesa, capital del departamentu de Meurthe y Mosela na rexón de Gran Este, al nordeste de Francia. Asitiada nel cursu baxu del ríu Meurthe, cerca del so confluencia col ríu Mosela, ye un puertu fluvial de les canales Marne-Rin y París-Nancy.

Nancy
y
Alministración
PaísBandera de Francia Francia
Organización territorial Francia metropolitana
RexónBandera de Gran Este Gran Este
DepartamentuBandera de Meurthe-et-Moselle Meurthe-et-Moselle
Distritu distrito de Nancy (es) Traducir
Tipu d'entidá comuña de Francia
Alcalde de Nancy (es) Traducir Mathieu Klein
Nome oficial Nancy (fr)[1]
Nanzeg (lb)
Códigu postal 54000 y 54100
Xeografía
Coordenaes 48°41′34″N 6°11′01″E / 48.6928°N 6.1836°E / 48.6928; 6.1836
Nancy alcuéntrase en Francia
Nancy
Nancy
Nancy (Francia)
Superficie 15.01 km²
Altitú 212 m, 188 m[2] y 353 m[2]
Llenda con Vandœuvre-lès-Nancy, Jarville-la-Malgrange, Laxou, Malzéville, Maxéville, Saint-Max, Tomblaine y Villers-lès-Nancy
Demografía
Población 104 260 hab. (1r xineru 2021)
- 49 926 homes (2017)

- 54 360 muyeres (2017)
Porcentaxe 100% de distrito de Nancy (es) Traducir
Densidá 6946,04 hab/km²
Más información
Estaya horaria UTC+01:00 (horariu estándar)
UTC+02:00 (horariu de branu)
Llocalidaes hermaniaes
nancy.fr
Cambiar los datos en Wikidata

La ciudá forma parte de la Comunidá Urbana de Gran Nancy, que cunta con venti municipalidad.

Foi capital del ducáu de Lorena. Nos sieglos XVI al XVIII construyó la mayor parte de lo que güei ye'l centru de la ciudá. Nel corazón de Nancy atópase la Plaza Stanislas, antigua plaza real, del sieglu XVIII, d'estilu neoclásicu, que debe'l so nome actual al home qu'encargó la so construcción, Stanislas Leszczynski, benefactor de la ciudá, el rei destronáu de Polonia y últimu duque de Lorena que gobernó a mediaos del sieglu XVII gracies al so xenru Lluis XV.

Historia

editar

Piénsase que etimológicamente Nancy provién del celta "NANT" que puede significar, banzáu, valle, ríu, riega, depende del contestu. Inda s'escucha'l raigañu celta NANT en distintos llugares y ciudaes, como Nantes, Nanteuil, Nantua, Nans-sous-Sainte Anne, Nans y les Nans. Los pueblos galos qu'habitaben los valles de monte llamábense ellos mesmos Nantuates, pola definición de (Nant = Valle). Per otra parte, la terminación CY provién del Galu (CY = MONTE), y tamién subsisten numberosos exemplos nos nomes d'otres ciudaes y llugares en Francia, como Bercy, Coucy, Raincy, Sancy, Mancy, etc. Más tarde y por cuenta de la influencia llatina vamos ver el nome escritu como Nanciacum en distintos documentos medievales.

Créese que Nancy foi fundada nel sieglu IV [ensin referencies]. Anque inda se menta como un vau apenes pobláu, los sos progresos fueron lentos, entá nel sieglu X tenía poca importancia. El primer testimoniu escritu de Nancy conocíu data del 29 d'abril de 1073 nun documentu perteneciente a Pibon, obispu de Toul, onde se menta: Oldelrici advocati de Nanceio.

El ducáu de l'alta Lorena (Lorena actual) yera un territoriu que pertenecía al Sacru Imperiu Romanu Xermánicu, qu'entendía lo que fuera l'antiguu reinu Lotaringio, y foi cedíu pol so emperador Enrique III a Gerardo I d'Alsacia, conde de Metz en 1048. La residencia de los duques afitar nel pobláu de Saint Dié hasta qu'en 1153 el duque Mateo I de Lorena tresllada la capital a Nancy, que perteneciera hasta esi momentu a Drogo, fíu de Herman, Senescal de Lorena.

Drogo camudó o permutó el castiellu de Nancy pola castellanía de Rosières que pertenecía al duque de Lorena, cola condición de qu'él y los sos descendientes podríen siguir ostentando'l títulu de Señores de Nancy. Esta ciudá dependía en dicha dómina del conde de Champaña, que tenía feudos importantes na diócesis de Toul.

Foi según Nancy foi capital del ducáu de Lorena dende 1153 hasta la desapaición del ducáu en 1766 y la so posterior anexón al Reinu de Francia.

Nel sieglu XIII la lliberación de les ciudaes y comuñes del xugu feudal estender por toa Lorena. Esta lliberación foi concedida per una carta o testu conocíu como Llei de Beaumont y foi-y concedida a Nancy en 1261 pol duque Ferry III, quien amás en 1288 llibera a tolos siervos que quedaben nel ducáu, lo que-y valió una gran enemistá per parte de los barones del so reinu.[ensin referencies]

Distintes guerres y conflictos asoceder a lo llargo del sieglu XIII ente les ciudaes de Toul, Metz, Nancy, Vaudémont, ente'l ducáu de Lorena, el Ducáu de Chigre y Champaña. Sicasí, a partir del sieglu XV Nancy renaz de les sos cenices dotada de riques fortificaciones en piedra, nun cesa de crecer y espolletar.

En 1298, el castiellu ducal quita la so plataforma al abellugu de les peligroses crecíes del ríu la Meurthe (actual cai Lafayette) pa instalase como palaciu en cantu de la Grand-Rue. La influencia del arte galorromano de la Champaña y l'arte xermánico fueron determinantes nes arquitectures relixosu y civil.

Hasta'l sieglu XV, los duques trataron siempres de caltener un equilibriu ente'l Reinu de Francia y el Sacru Imperiu Romanu Xermánicu, garantizando la independencia del pequeñu ducáu. L'artesanía y el comerciu, tan activos na ciudá, contribúin a que Nancy apuerte a una de les places de mercáu y finances más importantes d'Europa.[ensin referencies] Xustamente gracies a la so posición xeográfica como encruciyada ente los dos grandes potencies vecines, el ducáu tien la so propia moneda, que ye acuñada na casa de monedes que yá cunta la ciudá. La so influencia beneficia considerablemente'l ducáu. Por esta dómina edifíquense importantes monumentos, como la colexata de Saint-George en 1339, la puerta de la Craffe (segunda metá del sieglu XV) y el barriu de Saint-Dizier.

Cuando'l duque Raul fundó la colexata de Saint-George, nel interior del so palaciu axustóse que los duques de Lorena, al efectuar la so primer entrada en Nancy, dirixiérense a caballu escontra aquella Colexata y emprestaren el xuramentu de reparar los privilexos de la ciudá y de caltener les llibertaes de la colexata.

 
El cuerpu de Carlos el Temerariu descubiertu dempués de la Batalla de Nancy.

La Guerra civil ente armagnacs y borgoñonos solmenó la Lorena. Asina, Carlos el Temerariu, duque de Borgoña, sitió y conquisto Nancy en 1475, magar una capitulación honrosa aseguró'l caltenimientu de los sos privilexos ya inmunidaes, según les de les sos fortificaciones. Al cabu d'un tiempu, Carlos el Temerariu abandonó Nancy pa dirixise a Suiza, onde sufrió les derrotes de Grandson y Morat (1476). Aprovechando'l vacíu de poder, René II de Lorena reconquistó, polo que Carlos el Temerariu tornó en 1477 a tratar de salvar la ciudá y al pie de la so muralla llibró una sangrienta batalla na que les tropes borgoñesas fueron ganaes, perdiendo Carlos El Temerariu la vida na Batalla de Nancy,[3] tres la cual, la ciudá tornó al señoríu del Duque de Lorena.

La reconocencia del duque al esfuerciu de la so capital se evidenció na construcción pocu dempués de la ilesia franciscana de "Les Cordeliers", basílica consagrada en 1487 y que se convertiría en mausoléu de los duques de Lorena.[4]

Nel sieglu XVI, Nancy tomó parte en dellos disturbios que ximelgaron Francia y Alemaña nesi sieglu, y dellos predicadores intentaron introducir el protestantismu, pero fueron refugaos polos Duques de Lorena.[ensin referencies]

El fin del sieglu XVI y la primer parte del XVII amuesen un ducáu lorenés soberanu ya independiente, pero naguáu pol rei de Francia, pos ésti interponíase ente les sos fronteres y les del imperiu xermánicu. La so propia posición estratéxica ente dos grandes potencies - qu'antaño favorecía - llueu se volvería en contra del pequeñu ducáu. Les epidemies de peste solmenen desoladoramente la ciudá. Sicasí, ello nun torgar que les artes floriaren na pequeña capital gracies a la presencia d'artistes de talla escepcional, como Jacques Callot, Claude Déruet, Jacques Bellange y Georges de la Tour.

En 1632, Carlos IV de Lorena dio asilu a Gastón d'Orleans a pesar de les protestes del rei de Francia Lluis XIII. De resultes d'ello, los exércitos franceses sitiaron el ducáu, y por consiguiente Nancy, nel añu de 1632, produciéndose asina la primer invasión francesa. La ciudá defender contra l'invasor francés, pero la superioridá numbérica llevó la victoria al bandu galu.[ensin referencies] Tarreciendo'l duque una derrota casi segura, alcordó la retirada de los franceses por aciu un tratáu, quien sacuparon el ducáu, pero darréu negóse a cumplir les condiciones que xurara, polo que l'exércitu francés volvió a Nancy. El duque pidió de nuevu la paz, pero'l Cardenal Richelieu esixó qu'abandonara Nancy. Anque'l duque quixo abdicar antes en favor del so hermanu, el poderosu Cardenal nun lo almitió y la ciudá de Nancy tuvo que rindise'l 24 de setiembre de 1633.[ensin referencies]

Por un tratáu posterior, Lorena foi vencida al duque Carlos pero siguió ocupada polos franceses hasta la Paz de los Pirineos en 1660, en que se-y apurrió de facto otra vegada Lorena a Carlos IV. El 1 de setiembre de 1670, l'exércitu francés entró nuevamente en Nancy escalando'l palaciu ducal y apoderándose de los archivos y del Tribunal de Cuentes.[ensin referencies] Carlos V de Lorena esforciar por reparar la ciudá sometida a tantos asedios y llevantó nuevos monumentos, protexó'l comerciu y dio a Nancy nueva importancia, lo que cual xeneró una gran almiración de los ciudadanos pola Casa de Lorena.[ensin referencies]

El ducáu de la Lorena y la so capital Nancy recuperaron la so soberanía ya independencia en 1698 al traviés del tratáu de Ryswick. El duque Leopoldu I realizó una nueva campaña de reconstrucción de la ciudá, dotándola de nueves muralles defensives, una nueva ilesia (Ilesia de Saint-Sebastien), una ópera y tou tipu d'edificios de luxu encargaos pola nobleza lorenesa y l'alta burguesía.

 
Estanislao I Leszczynski

El fíu de Leopoldu François casar en 1736 con María Teresa d'Austria ya intercambia col rei de Francia Lluis XV el ducáu de Lorena pola Toscana, lo que provoca un gran descontentu popular nel ducáu y dellos llevantamientos contra la imposición de la dominación francesa. Por esti motivu, Lluis XV lleva a cabu un procesu de transición y afrancesamientu del ducáu y noma al so xenru, l'ex-rei de Polonia exiliáu Estanislao I Leszczynski, d'equí p'arriba duque de Lorena. A pesar de que'l nuevu duque empezó a gobernar con reticencia por parte de los ciudadanos y la nobleza, l'alministración de Stanislas foi favorable, llevantándose nuevos edificios y les puertes triunfales de la ciudá dedicaes a Lluis XV. La famosa Plaza Stanislas (antigua Plaza Real) data d'esta dómina, según los grandes tresformamientos urbanísticos que güei caractericen a bona parte de la ciudá. A la muerte del Duque Stanislas en 1766, el ducáu de Lorena y la so capital Nancy convertir en provincia de Francia.

La Universidá de Pont-à-Mousson, primer universidá de Lorena, fundada en 1572, ye treslladada en 1768 a Nancy ya instalada nos antiguos edificios del colexu real.

Finalmente, la ciudá de Nancy xuntar al movimientu xeneral de la revolución francesa en 1789.[ensin referencies]

Nancy conoció una renacencia cuando en 1871 Francia, al traviés del Tratáu de Frankfurt, venció al Imperiu Alemán los departamentos franceses que conformaben Alsacia y el norte de Lorena. La frontera alemana averar a namái 15 km de Nancy, polo que la ciudá ve entós aumentar considerablemente la so población al convertise nuna ciudá fronteriza y recibir parte de la población que decide abandonar los territorios cedíos.

La inmigración masiva de alsacianos implicó una esplosión demográfica na ciudá, según un resurdimientu económicu, colo que se desenvuelven la industria químico y siderúrxica.

En 1894 empecipióse'l movimientu artísticu conocíu como Escuela de Nancy. Esta espresión artística refléxase sobremanera na arquiteutura Art Nouveau d'edificios de calter civil, como la Cámara de Comerciu, la villa Majorelle, el café Excelsior ya inclusive una ciudá xardín: el parque de Saurupt. Dellos artistes destacaos d'esti movimientu fueron Émile Gallé, Jacques Majorelle, Eugène Vallin, Jacques Gruber, Jean Prouvé, Jean Daum, etc.

En 1954, dempués de los dos guerres mundiales, Nancy conoz un nuevu renacer demográficu y diversos planes d'urbanización llevar a cabu. Asina, créase la ciudadela de Haut du Lievre, obra del arquiteutu Zehrfuss. Cinco años dempués, los conceyos qu'arrodien la ciudá histórica de Nancy fueron aconceyaos creando la Comunidá Urbana de Gran Nancy.

En 1983, el conxuntu arquiteutural del sieglu XVIII, Plaza Stanislas, Plaza de la Carriere y la vieya ciudá, son nomaos Patrimoniu de la Humanidá pola Unesco.

En 2005 la ciudá foi sede una de los cumes del llamáu Triángulu de Weimar.[5]

Xeografía

editar

Economía

editar

Gocien de gran nome comercial los formosos bordaos que salen de los sos talleres.

Nancy tien tamién industries testiles, fábriques de paños, botones, texíos d'algodón, tenerías, papel pintáu, bugías, boles d'aceru conocíes como boles de Nancy, industria químico y metalúrxica.

Nancy ye una ciudá comercial qu'enxareya l'este d'Europa con Francia. Tien grandes edificios d'oficines, numberosos comercios, producción de granos, vinos, aceite, cueru, llana, etc. Hai que destacar dellos productos típicos de la ciudá, como les bergamotes de Nancy, el llicor de Mirabelle, según los famosos macarrones de Nancy apaecíos en 1793 y que'l so secretu de fabricación entá se tresmite de xeneración en xeneración de reposteros.

Demografía

editar
Evolución demográfica de Nancy
1793180018061821183118361846185118561861186618721876188118861891189619011906191119211926193119361946195419621968197519821990199920062007
29 14128 22730 53229 24135 90131 44538 79540 28948 19949 305abs.52 97866 30373 22579 03887 11096 306102 559110 570119 949113 226114 491120 578121 301113 477124 797128 677123 428107 90296 31799 351103 605105 400105 349
Pa los censos de 1962 a 1999 la población llegal correspuende a la población ensin duplicidaes
(Fonte: INSEE [Consultar])

Cultura

editar
Museos
  • Muséu nacional de Belles artes.
  • Muséu Lorenés (Palaciu Ducal).
  • Muséu de la escuela de Nancy.
  • Muséu acuariu de Nancy.
  • Muséu del Fierro (Jarville-la-Malgrange).
Principales sales d'espectáculos
  • Teatru de Operar de Nancy y de la Lorena.
  • Sala Poirel.
  • Teatru de la manufactura (sala de teatru dramáticu).
  • Teatru Mon désert.
  • La otra vera (sala de conciertos).
  • Centru cultural André-Malraux (Vandoeuvre-lés-Nancy).
  • Teatru Gérard-Philipe.
  • Centru rexonal de música.
  • El Zénith de Nancy (gran sala de conciertos).
Principales manifestaciones culturales
  • Bienal internacional de la imaxe de Nancy.
  • Festival internacional de cantar coral. (Abril y Mayu)
  • Festival de música esperimental (mayu)
  • Festival de teatros d'Europa del este (mayu)
  • Festival universitariu de teatru de Europa del este (mayu)
  • Festival internacional de curtiumetraxes. (Setiembre)
  • Festival Nancy Jazz Pulsation. (Ochobre)
  • Fiesta de San-Nicolas. (avientu)

La escuela de Nancy

editar

La esplosión económica que conoció la rexón cuando en 1871 Francia vencer al Imperiu Alemán atraxo a artistes ya intelectuales.

Ye nesi periodu que los artistes del movimientu artísticu conocíu la Escuela de Nancy inspirar nes ciencies de la naturaleza que ta siempres presente nes obres d'Émile Gallé y Louis Majorelle.

El movimientu esportó les sos obres y artistes algamando una dimensión internacional y esportando téuniques, idees y estilos nel Art Nouveau puramente de Nancy.

La llegada de la Primer Guerra Mundial afectó la continuidá del movimientu, dexando na ciudá una buelga arquitectónica notable.

Heráldica

editar

La ciudá de Nancy lleva como escudu d'armes, sobre fondu plateado, una planta de cardu en verde sinople arrancada de raigañu floriáu en color púrpura, con dos fueyes estendíes como brazos a puntu de picar. El cardu ye'l símbolu de Nancy y foi adoptáu depués de la victoria de la ciudá frente al asaltu de Carlos el Temerariu en 1477, xunto al lema en llatín "Non inultus premor" "Qui s'y frotte s'y pique" en francés y que traducíu al castellán significa "El que me raspie pícase". Nel centru del escudu ta representáu'l blasón de Lorena adoptáu en 1538 y los otros escudos adquiríos pela ciudá a lo llargo de la so historia.

Monumentos

editar
 
Catedral de Nancy
 
Puerta del palaciu Ducal, sieglu XVI
 
Plaza Stanislas
 
Puerta de la Craffe

monumentos más notables cabo citar:

  • Ilesia de los Franciscanos: Onde s'atopa la capiya ducal y los sepulcros de los duqes de Lorena, destruyíos mientres la Revolución y reparaos na dómina de la restauración.
  • Catedral de Nancy: los primeros planos fueron encargaos en 1700 a Giovanni Betto (autor de la ilesia de Saint-Dié y d'obres encargaes por diverses congregaciones relixoses) y foi l'hermanu del duque, François, quien punxo la primer piedra. De 1709 a 1715 atayáronse los trabayos. Betto foi bien criticáu pol gran arquiteutu francés Jules-Hardouin Mansart, qu'encamentó permediar los volumes con una cúpula con llinterna na encruciada del cruceru. Esto nun torgar que l'arquiteutu trabayara na obra hasta 1722, fecha de la so muerte. Germain Boffrand acabó entós les obres con menos gastos (ente otres coses, ensin la cúpula). Debémos-y el dibuxu de les torres con llinterna (1729) y el de les sielles del coru. La catedral nun dexó de ser estremada y en 1867 aportó a categoría de basílica privilexada. L'ayalga de la catedral axunta oxetos llitúrxicos atribuyíos a San Gauzelain, obispu de Toul: evangeliario del sieglu IX con una encuadernación del sieglu siguiente; peñe llitúrxicu, mota, patena y placa de marfil del sieglu X, cruces esmaltaes de Limoges del sieglu XIII; estola de San Charles-Borromée, relicariu del sieglu XVII y pieces llitúrxiques de plata de los sieglos XVII y XVIII.
  • Palaciu de los duques de Lorena: cuando René II foi, a lo último dueñu de los sos Estaos lliberaos de Carlos el Temerariu, atalantó que el castiellu de los sos antepasaos taba cayendo en ruines; en 1502 mandó construyir un conxuntu de nueves viviendes na alliniación de la colexata Saint-Georges. La concepción del futuru palaciu deber a Jacques de Vaucouleurs que dirixó la obra hasta 1522; les obres prosiguieron so los reinaos del fíu de René, Antoine, y nun se terminaron hasta'l reináu de Carlos III. L'estilu bien característicu del Primer Renacimientu, llamáu tamién “Góticu de transición”, axunta equí decoraos italianizantes y estructures marcaes inda pola Edá Media, como vemos nes balaustraes de los balcones y nes gárgoles, según nel patiu interior, nel recursu a arcos terciarios y contrafuertes remataos con pináculos góticos. Los ajimeces, los medallones figuraos del patiu, la moldura con espirales que cuerre a lo llargo de la fachada sobre cai, los baxos de los balcones (bien restauraos) son típicos del Renacimientu. La Sociedá d'Arqueoloxía instaló en 1848 un Muséu nel Palaciu abandonáu que sirviera primero de cortes y depués de cuartel a los xendarmes.
  • Plaza y basílica de Saint Epvre: l'edificiu góticu, alzáu ente 1436 y 1451, y escrupulosamente empobináu, foi afaráu en 1863 por que se-y pudiera sustituyir por una basílica d'estilu ojival con coru empobináu escontra'l sur. El proyeutu de Prosper Morey (1805-1886), arquiteutu municipal, foi escoyíu y él trabayó nel nuevu Saint-Epvre de 1862 a 1875. El sacerdote Simón, cura de Saint-Epvre, llanzó una suscripción pública pa faer frente a les obres; el so socesor a partir de 1865, el cura Trouillet, prosiguió la so obra solicitando sofitu a los poderosos ente la élite lorenesa y la nobleza europea. L'Emperador François-Joseph ufiertó la gran escalera d'accesu y vidreres nes qu'apaez representáu, según la so esposa, so les facciones de San Francisco y de Santa Isabel. Les vidreres ufiertaes por Napoléon III y la Emperatriz representar como San Luis y Santoxenia (vidreres coles cares retocaes dempués de 1870).
  • Plaza Stanislas: "antigua plaza real Lluis XV", ye considerada la plaza real más bella d'Europa. Hasta mediaos del sieglu XVII, una amplia escampada dixebraba la Ciudá Antigua de la Ciudá Nueva de Nancy. Stanislas Leczinski, antiguu rei de Polonia, al convertise en duque de Lorena en 1737 proyeutó establecer nesti llugar una plaza destinada a honrar y glorificar al so xenru, el rei de Francia Lluis XV. Primer de toles places reales franceses, simboliza la imaxe de calter real y acueye les fiestes populares. Stanislas y el so arquiteutu Emmanuel Héré escoyeron pa esta plaza un llugar ideal. Nel centru d'esta plaza, alzábase una estatua de bronce, obra de Barthélémy Guibal y Paul-Louis Cyfflé, que representaba a Lluis XV vistíu con un traxe a l'antigua. La estatua y les sos alegoríes sumieron mientres la Revolución y en 1831 inauguróse una nueva estatua que representaba a Stanislas (obra del "premiu de Roma" Jacquot).
  • Puerta de la Craffe: la puerta monumental de La Craffe demuestra la calidá de la cortil proteutora de la ciudá a finales del sieglu XIV. N'efeutu, los sos dos torres ximielgues, edificaes en 1463, cunten con parés de tres metros d'espesura qu'aguantaron los asedios de la ciudá en 1476 y 1477 por Carlos el Temerariu. Les ventanes taben dispuestes pa poder disparar en toles direiciones; cuervos de piedra sosteníen antaño postigos que protexíen a los defensores asitiaos nestos buecos. Les entraes norte y sur taben remataes por una muralla almenada que dexaba bombardiar a los agresores con proyeutiles, aceite y pexe ferviendo. La entrada norte foi considerablemente modificada dende la so creación. Nel sieglu XVII, los ocupantes franceses drenaron les agües del regueru de Boudonville pa enllenar los fosos.

La ciudá tamién tien munchos otros edificios relixosos recién, nueves parroquies o ilesies que sustituyeron a edificios más antiguos: del sieglu XIX, ilesies de San Jorge, San Lleón IX, San Pedro, San Nicolás, San Vicente y Santa Fiacre, San José, San Mansuy; y nel sieglu XX, la basílica del Sagráu Corazón de principios del sieglu XX, la Basílica de La nuesa Señora de Lourdes y la ilesia de San Vincente de Paul.

Personaxes pernomaos

editar

Bibliografía complementaria

editar
  • Andres de Billestemi.-Essai sur la ville de Nancy, 1762
  • Enrique Lepage.-Hestoria de Nancy, ville vicille et ville neuve, 1838

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. «code officiel géographique». Consultáu'l 6 xineru 2019.
  2. 2,0 2,1 Tienes d'especificar urlarchivu = y fechaarchivu = al usar {{cita web}}.«répertoire géographique des communes». Institut national de l'information géographique et forestière (2015).
  3. «Carlos el Temerariu, fíu de Felipe'l Bonu». Hestoria de la Edá Media.
  4. «CHAPELLE DES CORDELIERS» (francés). Petit Futea.
  5. «Triangle de Weimar ou tribune pour le oui?» (francés). Deutsche Welle 19.05.2005. Archiváu dende l'orixinal, el 17 de febreru de 2009. Consultáu'l 12 de setiembre de 2008.

Enllaces esternos

editar