Nómades irlandeses

Los nómades irlandeses (n'inglés: irish travellers, en gaélicu irlandés: an lucht siúil), tamién llamaos tinkers ("chatarreros") o gypsies ("xitanos" - nun confundir col pueblu romanín), son un grupu nómada d'orixe irlandés qu'a lo llargo del tiempu desenvolvió una cultura y un llinguaxe estremaos (shelta), y qu'habita nes islles britániques, principalmente n'Irlanda, pero tamién en Gran Bretaña y nos Estaos Xuníos.[1][2]

Infotabla de grupu humanuNómades irlandeses

Tipu etnia y itinerant groups in Europe (en) Traducir
Población total 30 987 (2016)
Llingua Shelta
Xeografía
Estáu República d'Irlanda
Cambiar los datos en Wikidata

Los mesmos tinkers referir a sigo mesmos como minceir o pavees en la so propia llingua o n'irlandés gaélicu como an Lucht Siúil que significa lliteralmente el pueblu caminante, El Comité d'Investigación del Racismu y la Xenofobia del Parllamentu Européu determinó que yeren el grupu étnicu más discrimináu n'Irlanda[3] y que la so situación social yera insegura por cuenta de la falta d'una proteición llegal estendida.[4]

Nómades irlandeses ("tinkers") (1946)

Oríxenes editar

Los oríxenes históricos de los tinkers como grupu foi oxetu frecuente d'investigación y alderique popular y académicu.[5] Nel pasáu esistía la creencia estendida de que los tinkers baxaben de los terratenientes o xornaleros irlandeses que quedaren ensin llar tres la campaña militar n'Irlanda d'Oliver Cromwell y mientres la Gran Fame d'Irlanda na década de 1840. Sicasí, los sos oríxenes resulten muncho más complexos y resulten difíciles de determinar por cuenta de que a lo llargo de la Historia los tinkers nun crearon rexistros escritos propios. Dellos investigadores afirmen que la esistencia de grupos familiares nómades n'Irlanda remontar hasta'l sieglu V d. C. y que los términos Tynkler y Tynker surdieron nel sieglu XII pa referise a un grupu nómada que caltenía una identidá separada, una organización social y un dialeutu propiu.[6]

Amás, anque toles families tinkers reclamen tener oríxenes antiguos non toles families de los nómades irlandeses surden nel mesmu periodu temporal. Delles families adoptaron la manera de vida de los tinkers va sieglos, ente qu'otres facer más apocayá.[7]

Población editar

Según el censu realizáu nel añu 2006 pol gobiernu d'Irlanda, el númberu de nómades irlandeses yera de 22.369.[8] Nel Reinu Xuníu nun esisten estadístiques oficiales sobre'l númberu de tinkers hasta l'añu 2011, nel que'l censu va reconocer a los romanínes y a los nómades irlandeses como grupos étnicos estremaos con necesidaes específiques. Les estimaciones recién de romanines y tinkers nel Reinu Xuníu refundien un númberu conxuntu en redol a los 300.000 individuos, basáu en cifres llocales del gobiernu a partir d'estimaciones de la población de les caravanes y grupos nómades.[9]

Llingua editar

Los nómades irlandeses estremar de les comunidaes de los países nos que viven pol so propiu llinguaxe y costumes. La so llingua ye conocida como shelta, y ta estremada en dos grandes dialeutos principales, Gammon (o Gamin) y Cant. Esisten rexistros sobre la so esistencia dende'l sieglu XVIII, pero teniendo en cuenta un estudiu etimolóxicu resulta más antigua.[10]

Costumes y oficios editar

Los tinkers suelen dedicase a la crianza de galgos y otros perros de caza, y mientres enforma tiempu tamién participaron nel comerciu de caballos. Les principales feries a les que suelen allegar son la feria añal de Ballinasloe n'Irlanda y la feria de Appleby nel Reinu Xuníu. De cutiu tamién se dediquen al recicláu de metal a partir de la chatarra.[11]

Conflictu y refugu cultural editar

La llei británica considera a los nómades irlandeses un grupu étnicu reconocíu[12] Sicasí, el gobiernu d'Irlanda nun los considera como un grupu étnicu, sinón como “grupu social”.[13] Un grupu étnicu defínese como un grupu nel que los sos miembros identificar ente sigo, de normal sobre la base d'una xenealoxía o llazos familiares comunes. La identidá étnica tamién ye reforzada pola reconocencia de traces biolóxiques, tradicionales, relixosos, llingüísticos o culturales comunes.

Anque munchos considerar ofensivu, los nómades irlandeses de cutiu son confundíos colos xitanos, y de cutiu desígnase-yos con esi términu,[14] tamién-y los llama diddycoy, tinkers (chatarreros) o knackers (coradores de caballos).[15] Estos términos de cutiu tán rellacionaos coles sos ocupaciones o coles costumes coles que suelen ser acomuñaos: llámase-yos tinkers porque de cutiu dedíquense a recoyer chatarra y metales y knackers porque de cutiu dedíquense a mercar caballos muertos o vieyos. Otros términos denigratorios como pikey[16] y "gypo"[17] o "gippo"[18] (deriváu de gypsy: xitanu) tamién son frecuentes. diddycoy ye un términu romanín pa designar al fíu d'un romanín y un non romanín; los xitanos llamen asina a los nómades irlandeses, porque nun los consideren del so pueblu anque compartan un estilu de vida similar.[ensin referencies]

Los nómades irlandeses de cutiu son consideraos folgazanes, marxinaos y antisociales,[19] y de cutiu refugar por asitiase illegalmente en tierres o llares que nun-yos pertenecen.[20] La Comisión de Nomadismu, creada n'Irlanda en 1960 por Charles Haughey, afayó que les engarradielles públiques provocaes pol escesu d'alcohol amontaba'l mieu social escontra los nómades…les engarradielles yeren la resultancia de l'aburrición y l'analfabetismu, comparable históricamente a les traces de los llabradores irlandeses antes de la Gran Fame.[21] Les muyeres nómades son igual de propenses a participar nes engarradielles y dedíquense a otres actividaes sociales como la mendicidad y la intimidación, y de cutiu terminen siendo víctimes de les sos propies comunidaes según del conxuntu de la sociedá.[22][23] Los neños de cutiu crecen al marxe de los sistemes educativos oficiales.[20]

N'Irlanda del Norte los prexuicios escontra los nómades irlandeses volviéronse sectarios. Los tinkers son consideraos una invasión del sur d'Irlanda” y los políticos unionistes de cutiu acusar d'aprovechase de la economía d'Irlanda del Norte”, polo que de cutiu fueron amenaciaos y atacaos por militantes y grupos paramilitares unionistes. En munchos llugares niégase-yos l'accesu a los albergues ya instituciones públiques con lletreros de “Non Travellers”, inda presentes na actualidá. Nel Reinu Xuníu en 1999 un políticu del partíu Tory suxurió que se debía dexa-yos morrer de fame fora de les ciudaes. Les families tinkers de cutiu tienen dificultaes p'aportar a la sanidá, la educación y los servicios sociales.[20]

Igualdá y discriminación racial editar

Nel Reinu Xuníu de cutiu surden protestes contra los nómades irlandeses por instalase en terrenes privaos o municipales. Lleis recién han delimitado zones en dellos conceyos pal usu de los nómades, y les autoridaes llocales invirtieron fondos pa la construcción de nueves zones y el caltenimientu de les esistentes. Sicasí, munchos tinkers de cutiu ignoren les zones delimitadas ya instálense en llugares ensin autorizar, incluyendo terrenales públicos y privaos. Los tinkers afirmen que los llugares autorizaos son bien escasos.[24] y que l'usu de terrenes ensin autorizar ye una alternativa inevitable.

Los defensores de los nómades irlandeses, xunto cola Comisión pola Igualdá Racial nel Reinu Xuníu, afirmen que los tinkers son un grupu étnicu estremáu cola so propia hestoria y que nun esisten evidencies estadístiques de que la so presencia amonte o amenorgue les tases criminales llocales.

La llucha pola igualdá de derechos de los nómades irlandeses llevó a l'aprobación de la Caravan Sites Act de 1968 que mientres dalgún tiempu protexó los sos derechos, estilu de vida y cultura nel Reinu Xuníu. Sicasí la Criminal Justice and Public Order Act de 1994 anuló parte de l'acta de 1968, retirando'l deber de les autoridaes llocales d'apurrir llugares pa los tinkers y apurriendo autoridá pa clausurar los esistentes en casu de conflictu.

N'Irlanda del Norte la oposición a la presencia de los tinkers foi dirixida pol Partíu Unionista Democráticu.[19]

Nos Estaos Xuníos, el gobiernu estatal de Georgia emitió una declaración de prensa'l 14 de marzu del añu 2007 titulada: “Los nómades irlandeses perpetúen una tradición de fraude”.[25]

Sanidá editar

Mientres enforma tiempu reconocióse que la sanidá de los nómades irlandeses ye significativamente inferior al del conxuntu de la población d'Irlanda. Un informe del gobiernu irlandés de 2007 reconocía más de la metá de los tinkers nun viven más de 39 años.[26] Otru informe de 1987 reveló:

Dende la nacencia a la vieyera tienen [los tinkers] elevaes tases de mortalidá, principalmente d'accidentes, problemes conxénitos y metabólicos, pero tamién d'otres causes de mortalidá. Les muyeres tinkers tienen una elevada tasa de mortalidá especialmente comparada cola de les muyeres sedentaries.[27]

Nel añu 2007 el Departamentu de Salú ya Infancia de la República d'Irlanda, en collaboración col Departamentu de Salú, Servicios Sociales y Seguridá Pública d'Irlanda del Norte, encargó a la Universidá de Dublín un estudiu en tola islla sobre la situación sanitaria de los tinkers, incluyendo un censu detalláu de la so población, que s'espera tea rematáu y publicáu nel añu 2011.[28]

Los estudios xenéticos realizaos por Miriam Murphy, David Croke y otros investigadores identificaron que ciertes enfermedaes xenétiques como la galactosemia son más comunes ente los nómades irlandeses, según mutaciones menos frecuentes nel restu de la comunidá irlandeses. D'estos estudios surdieron dos hipótesis principales:

  1. Estes enfermedaes son la resultancia de matrimonios endogámicos na comunidá de los nómades irlandeses.
  2. Estes enfermedaes estendiéronse ente la descendencia d'un portador llegáu de fora de la comunidá irlandesa.[29]

Esti investigadores concluyeron que: El fechu de que'l Q188R sía l'únicu aelio mutante ente los nómades irlandeses en comparanza col restu de la población puede ser la resultancia del aislamientu d'un pequeñu grupu del restu de la población irlandesa. Inda nun s'envaloró la fecha de la mutación orixinal, pero paez claro que deriva d'otres mutaciones similares que s'atopen nel conxuntu de la población irlandesa.

== Demografía desconocen les cifres exactes de la población de nómades irlandeses n'Irlanda. Anque'l censu de 2007 refundiaba una cifra en redol a los 22.400 individuos que constituyíen un 0.5 % del total de la población.[30] Pero envalórase qu'ente 1.700 y 2.000 nómades irlandeses viven n'Irlanda del Norte.[31] Sicasí, munchos investigadores consideren qu'esti censu nun representa'l verdaderu tamañu de la población de tinkers. Amás d'en Irlanda, los nómades irlandeses viven n'otros llugares del mundu. El númberu de tinkers del Reinu Xuníu desconozse, pero les estimaciones varien ente 15.000 y 30.000 individuos.[32]

El censu del añu 2007 determinaba que 20.975 tinkers vivíen en zones urbanes y 1.460 n'árees rurales. Anque representaben un 0.5 % del conxuntu de la población d'Irlanda en dellos llugares la concentración yera mayor. En Tuam y Galway los nómades irlandeses representaben el 7.71 % de la población. Neses poblaciones vivíen 9.301 tinkers d'ente 0-14 años, que constituyíen el 41.5 % de la población tinker, unos 3.406 teníen ente 15-24 años.

La tasa de nacencies de los nómades irlandeses amenorgóse dende la década de 1990, pero sigue siendo una de les más elevaes d'Europa. Nel añu 2005 la tasa de nacencies de los nómades irlandeses yera de 33.32 por 1000. En comparanza, la tasa de nacencies del conxuntu d'Irlanda yera de 15.0 por 1000 nel añu 2007.[33]

En comparanza esisten diez veces más muertes n'accidentes de tráficu na comunidá tinker que nel conxuntu d'Irlanda. Con un 22 % constitúi la causa de muerte más frecuente ente los varones. Aproximao un 10 % de los neños muerren antes de cumplir los dos años (frente al 1 % del conxuntu de la población), ente que un 32 % de los tinkers muerre antes de cumplir los 25 (frente al 2.6 % del conxuntu). Amás, el 80 % de los tinkers muerren antes de cumplir los 65 años.[34][35]

Nos Estaos Xuníos viven unos 7.000 nómades irlandeses. Les principales comunidaes de tinkers atopar nos estaos de Georgia y Alabama.[36]

Nómades irlandeses destacaos editar

  • Johnny Doren, unu de los gaiteros uillean más influyentes de la música irlandesa, activu mientres la primer metá del sieglu XX.
  • John O'Donnell, un boxeador.
  • Tyson Fury, un boxeador.
  • Bartley Gorman foi'l rei” de los xitanos y campeón nunca ganáu de boxéu ensin guantes hasta la so muerte nel añu 2002.
  • Francie Barrett foi boxeador profesional dende agostu del añu 2000 y anguaño participa nes competiciones de pesu llixeru welter en Wembley, Londres.
  • Paddy Keenan, gaiteru, unu de los miembros fundadores de la Bothy Band na década de 1970 y una de les principales figures de la transición de la música tradicional irlandesa al mundu de la considerada “música celta”. Vien de una familia de nómades irlandeses y de cutio atópase de xira polos Estaos Xuníos y Europa.[37]
  • John Reilly foi un cantante folklórico irlandés. Nel álbum musical “Live at Vicar Street” del grupu “Planxty” de 2004, Christy Moore menta que desque escuchó cantar a Reilly per primer vegada decidió dedicar la so vida al cantar. El cantar “As I Roved Out” ta dedicada a la so memoria.
  • Margaret Barry foi una tinker de Cork bien conocida nos escenarios folklóricos de Londres na década de 1950, con un estilu de cantar bien distintivo qu'acompañaba col banjo.
  • Pecker Dunne ye un cantante tinker bien conocíu de Wexford, Irlanda.[38]
  • Michael Gomez, ye un boxeador profesional de Manchester, Inglaterra, que nació nuna familia tinker procedente de Longford, Irlanda.
  • Wayne Dundon, líder d'una banda caleyera y criminal convicto.[39]
  • Shayne Ward, cantante y ganador de Factor X, que los sos padres son tinkers que s'asitiaron nel Reinu Xuníu.

Na cultura popular editar

Los nómades irlandeses apaecieron con frecuencia na cultura popular.

Documentales editar

  • My Big Fat Gypsy Wedding —Un documental de Channel $ sobre les bodes tinkers.
  • Southpaw: The Francis Barrett Story — Un documental sobre la vida de Francis Barret mientres trés años qu'amuesa como Francis supera la discriminación y con 19 años pasa del boxéu amateur a representar a Irlanda nos Xuegos Olímpicos d'Atlanta en 1996.[40] This filme won the Audience Prize at the 1999 New York Irish Film Festival.
  • King Of The Gypsies (1995) — Un documental sobre Bartley Gorman, campeón d'Irlanda & Gran
  • Traveller, Un documental de Alen MacWeeney[41]

Películes editar

  • Snatch: gochos y diamantes — Una película del añu 2000 na que l'actor Brad Pitt interpreta a un «pikey» estereotípicu y cómicu, que tamién ye un campeón del boxéu ensin guantes.[42]
  • Into the West — Una película que cunta la hestoria de dos chicos tinkers que fuxen del so llar en Dublín.
  • The Field — Una película de 1990 na que'l fíu del granxeru Bull McCabe fugar con una familia de tinkers.
  • Man About Dog — Una película del añu 2004 na qu'apaez un grupu de personaxes tinkers.
  • Traveller — Una película del añu 1997, protagonizada por Bill Paxton, Mark Wahlberg y Julianna Margulies, sobre un home que se xune a un grupu d'artistes nómades en Carolina del Norte.
  • Strength and Honour — Una película de 2007 na qu'un home participa nun tornéu de boxéu tinker pa ganar dineru pa poder operar al so fíu.
  • Trojan Eddie – película de 1996 dirixida por Gillies MacKinnon, protagonizada por Stephen Rea, Richard Harris, Stuart Townsend, Aislín McGuckin, Brendan Gleeson y Sean McGinley. Na banda sonora atópase'l cantar “Tinker’s Lullaby”, compuesta ya interpretada por Pecker Dunne.
  • Pavee Lackeen — Pavee Lackeen: The Traveller Girl ye una película del añu 2005 que cunta la hestoria d'una neña tinker (Winnie Maughan) y la so familia. La mayoría de los personaxes son interpretaos pola mesma familia Maughan, dirixida pola so fía más nueva, Winnie.

Noveles editar

  • See You Down the Road de Kim Ablon Whitney — Una novela sobre nómades nos Estaos Xuníos.[43]
  • Fork in the Road, una novela de Denis Hamill[44]
  • The Killing of the Tinkers, una novela de Ken Bruen[44]
  • Traveller Wedding — Una novela dixital del direutor Graham Jones narrada por una irlandesa ficticia llamada Christine que ta furiosa pola apaición corrupta d'una boda tinker nun videoxuegu y ta decidida a cuntar la hestoria del so pueblu con más autenticidá.
  • La rueda del tiempu — la serie de noveles de fantasía de Robert Jordan amuesa a un grupu de nómades basaos nos tinkers, los Tuatha’an, que comparten el so estilu de vida y la so reputación.
  • The Tent and Other Stories de Liam O'Flaherty. J. Cape (London, England), 1926.
  • The Blue Horse, una novela de Marita Conlon-McKenna

Televisión editar

  • The Riches — Una serie televisiva protagonizada por Eddie Izzard y Minnie Driver como Wayne y Dahlia Malloy, el padre y la madre d'una familia tinker d'Estaos Xuníos que se dediquen al espectáculu ambulante y al robu. La serie xira en redol a la so decisión de robar la identidá d'un a familia y escondese na so luxosa casona en Baton Rouge, Louisiana.
  • Star Trek:la Nueva Xeneración, Temporada 2, Episodiu 18, Up the Long Ladder (22 de mayu de 1989) — Nesti episodiu de la serie de ciencia ficción, la nave estelar Enterprise atopar con una sociedá, los Bringloidis (n'irlandés “brionglóid” significa “suañu”), fundada por humanos qu'abandonaron la Tierra va sieglos pa fundar una colonia. Paecen baxar de nómades irlandeses, tienen el so acentu y una cultura bien similar.[45]
  • Llei y Orde, Temporada 2, Episodiu 21, Graansha — Esti episodiu de la serie de la NBC basar nel asesinatu d'un oficial de policía a prueba que señala a una familia de nómades irlandeses como autores.
  • The Riordans (1964-1979) — Nesta serie irlandesa de televisión, munches temes de la comunidá tinker fueron interpretaos al traviés de la familia Maher.
  • Glenroe (1983-2001) — Un spin-off de “The Riordans”, nel qu'apaecen los Connors, una familia asitiada de tinkers.
  • Killinaskully — Nesta comedia irlandesa apaez un personaxe tinker llamada Pa Connors, interpretáu por Pat Shortt.
  • Midsomer Murders, Temporada 2, Episodiu 4 Blood Will Out (1999) — Esti episodiu de la serie británica amuesa a un maxistráu d'una población inglesa qu'intenta espulsar a los tinkers de la so xurisdicción por aciu un ataque de paramilitares.
  • Without a Trace — Nun episodiu d'esta serie de CBS apaez una muyer tinker que sumió.
  • El Cuentacuentos de Jim Henson — Nel episodiu “Juan ensin Mieu”, un mozu parte en busca del mieu. Mientres el so viaxe faise amigu d'un tinker.

Teatru editar

  • Mobile the Play — obra escrita Michael Collins y empobinada por Mick Rafferty
  • The Trailer of Bridget Dinnigan — escrita y empobinada por Dylan Tighe
  • The Tinker's Curse de Michael Harding[46]
  • The Tinker's Wedding de J. M. Synge
  • By the Bog of Cats (1998) de Marina Carr.

Ver tamién editar

Referencies editar

  1. Ethnicity and the American cemetery by Richard Y. Meyer. 1993. "... créese que munchos d'ellos cruciaron l'Atlánticu nos sieglos pasaos pa comerciar."
  2. Questioning Gypsy identity: ethnic narratives in Britain and America by Brian Belton
  3. Traveller, Nomadic and Migrant Education by Patrick Alan Danaher, Máirín Kenny, Judith Remy Leder. 2009. Page 119.
  4. Traveller, Nomadic and Migrant Education by Patrick Alan Danaher, Máirín Kenny, Judith Remy Leder
  5. Helleiner, Jane (2003). Irish Travellers: Racism and the Politics of Culture. University of Toronto Press. ISBN 9780802086280.
  6. Solidarity with Travellers, 2008, Sean O'Riain
  7. Sharon Gmelch, Nan: The Life of an Irish Travelling Woman, page 14
  8. Irish Census 2006
  9. Commission for Racial Equality report into Gypsies and Irish Travellers in 2006
  10. Sharon Gmlech, op. cit., page 234.
  11. Recycling and the Traveller Economy (Income, Jobs and Wealth Creation), Dublin: Pavee Point Publications. 1993
  12. Commission for Racial Equality: Gypsies and Irish Travellers: The facts
  13. Irish Travellers Movement: Traveller Llegal Resource Pack 2 - Traveller Culture
  14. The Roma Empire. newsquest (sunday herald). 2009. http://www.sundayherald.com/mostpopular.var.2499923.mostviewed.the_roma_empire.php. Consultáu'l 11 de mayu de 2009.  (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  15. Clarity, James F. (8 de febreru de 1999). «Tullamore Journal; Travelers' Tale: Irish Nomads Make Little Headway». The New York Times. http://www.nytimes.com/1999/02/08/world/tullamore-journal-travelers-tale-irish-nomads-make-little-headway.html?pagewanted=2. 
  16. Geoghegan, Tom (11 de xunu de 2008). How offensive is the word 'pikey'?. BBC News Magacín. http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/magazine/7446274.stm. Consultáu'l 11 de mayu de 2009. 
  17. Understanding the stigmatization of Gypsies: power and the dialectics of (dis) identification by R Powell. Housing, Theory and Society, 2008
  18. How the White Working Class Became 'Chav' J Preston - Whiteness and Class in Education, 2007
  19. 19,0 19,1 Divided society: ethnic minorities and racism in Northern Ireland (Contemporary Irish Studies) by Paul Hainsworth. 1999
  20. 20,0 20,1 20,2 Social work and Irish people in Britain: historical and contemporary responses to Irish children and families by Paul Michael Garrett. 2004.
  21. Bhreatnach, Aoife (2006). Becoming conspicuous: Irish travellers, society and the state, 1922-70. University College Dublin Press, páx. 108. ISBN 9781904558613.
  22. Irish Travellers: Racism and the Politics of Culture by Jane Helleiner. 2003. Page 163
  23. Women within the communities Tinkers: Synge and the cultural history of the Irish Traveller By Mary M. Burke
  24. BBC News: Councils 'must find Gypsy sites'
  25. Georgia Governor's Office of Consumer Affairs: Irish Travelers Perpetuate a Tradition of Fraud
  26. ireland.com - Breaking News - 50% of Travellers die before 39 - study
  27. «The Travellers' Health Status Study». Irish Dept. of Health. Archiváu dende l'orixinal, el 23 de payares de 2015. Consultáu'l 15 de xunu de 2009. p24
  28. «Minister Harney Launches All-Ireland Traveller Health Study». UCD (10 de xunetu de 2007). Consultáu'l 15 de xunu de 2009.
  29. Miriam Murphy, Brian McHugh, Orna Tighe, Philip Mayne, Charles O'Neill, Eileen Naughten and David T Croke. Genetic basis of transferase-deficient galactosaemia in Ireland and the population history of the Irish Travellers. European journal of Human Genetics. July 1999, Volume 7, Number 5, Pages 549-554.
  30. «Press Release Equality in Ireland 2007». News and Events. Central Statistics Office Ireland. Archiváu dende l'orixinal, el 31 d'agostu de 2010. Consultáu'l 12 de febreru de 2009.
  31. Redmond, Andrea. «‘Out of Site, Out of Mind': An Historical Overview of Accommodating Irish Travellers’ Nomadic Culture in Northern Ireland» páxs. 1, 71. Community Relations Council (CRC). Archiváu dende l'orixinal, el 18 de xunetu de 2011. Consultáu'l 11 de xunu de 2010.
  32. «Irish Medical Journal Traveller Health: A National Strategy 2002-2005».
  33. https://web.archive.org/web/20081030183426/http://www.cso.ie/census/census2006results/volume_5/Tables_12_to_22.pdf
  34. Life expectancy of Irish travellers still at 1940s levels despite economic boom. The Independent, David McKittrick. 2007-06-28.
  35. 50% of Travellers die before 39 - study. The Irish Times, Eoin Burke-Kennedy. 2007-06-25. (Subscription sometimes requested.)
  36. License To Steal, Traveling Con Artists, Their Games, Their Rules - Your Money by Dennis Marlock & John Dowling, Paladin Press, 1994, Boulder, CO.
  37. «About Paddy». Consultáu'l 16 de xunetu de 2010.
  38. Ballad Biographies of Irish Folk Singers
  39. http://www.limerickleader.ie/news/Facetoface-with-Wayne-Dundon-one.6290800.jp
  40. Imdb: Southpaw: The Francis Barrett Story
  41. http://www.smithsonianmag.com/arts-culture/indelible_macweeney.html (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  42. Affecting Irishness: Negotiating Cultural Identity Within and Beyond the Nation by James P. Byrne, Padraig Kirwan, Michael O'Sullivan
  43. Whitney, Kim Ablon (2005). See You Down the Road, reprint, Lloréu-Leaf. ISBN 9780440238096. Consultáu'l 19 de mayu de 2010.
  44. 44,0 44,1 Affecting Irishness: Negotiating Cultural Identity Within and Beyond the Nation By James P. Byrne, Padraig Kirwan, Michael O'Sullivan
  45. «Up The Long Ladder (episode) see comment attrib. to script-writer Melinda Snodgrass». WIKJA. Consultáu'l 11 d'avientu de 2011.
  46. Playwright gives voice to Irish travellers by Barbara Lewis

Bibliografía editar

  • Bhreatnach, Aoife (2007). Becoming Conspicuous: Irish Travellers, Society and the State 1922-70. Dublin: University College Dublin Press. ISBN 1-904558-62-3.
  • Bhreatnach, Aoife; Breathnach, Ciara (2006). Portraying Irish Travellers: histories and representations. Newcastle-upon-Tyne: Cambridge Scholars Press. ISBN 9781847180551.
  • Burke, Mary (2009). Tinkers: Synge and the Cultural History of the Irish Traveller. Oxford University Press, USA. ISBN 0-19-956646-1.
  • Dillon, Eamon (2006). The Outsiders. Merlin Publishing. ISBN 1-903582-67-9.
  • Drummond, Anthony; Hayes, Micheál (ed.); Acton, Thomas (ed.) (2006). «Cultural Denigration: Media representation of Irish Travellers as Criminal», Counter-Hegemony and the Postcolonial "Other". Cambridge Scholars Press: Cambridge, páx. 75–85. ISBN 1847180477.
  • Drummond, Anthony; Ồ hAodha, Micheál (2007). «The Construction of Irish Travellers (and Gypsies) as a Problem», Migrants and Memory: The Forgotten "Postcolonials”. Cambridge: Cambridge Scholars Press, páx. 2–42. ISBN 9781847183446.
  • Drummond, Anthony (2007). Irish Travellers and the Criminal Justice Systems Across the Island of Ireland. University of Ulster (PhD thesis) 
  • Gmelch, George (1985). The Irish Tinkers: the urbanization of an itinerant people. Prospect Heights, Illinois: Waveland Press. ISBN 0-88133-158-9.
  • Gmelch, Sharon (1991). Nan: The Life of an Irish Travelling Woman. Prospect Heights, Illinois: Waveland Press. ISBN 0-88133-602-5.
  • Joyce, Nan; Farmar, Anna (ed.) (1985). Traveller: an autobiography. Dublin: Gill and Macmillan. ISBN 9780717113880.
  • Maher, Sean (1998). The Road to God Knows Where: A Memoir of a Travelling Boyhood. Dublin: Veritas Publications. ISBN 1-85390-314-0.
  • Ó hAodha, Micheál; Acton, Thomas (eds.) (2007). Travellers, Gypsies, Roma: The Demonisation of Difference. Newcastle-upon-Tyne: Cambridge Scholars Press. ISBN 9781847180551.

Enllaces esternos editar