Rafael Márquez

futbolista mexicanu

Rafael Márquez Álvarez (13 de febreru de 1979Zamora) ye un ex-futbolista mexicanu que xugaba como defensa central y el so últimu club foi'l Atlas F. C. de la Primer División de Méxicu.

Rafael Márquez
Vida
Nacimientu Zamora13 de febreru de 1979[1] (45 años)
Nacionalidá Bandera de Méxicu Méxicu
Familia
Padre Rafael Márquez Esqueda
Casáu con Jaydy Michel (2011 – )[2]
Estudios
Llingües falaes castellanu
Oficiu
Oficiu futbolista
Trayeutoria
  Deporte base (es) Traducir
1992–1996 Atlas Fútbol Club
  Equipu
2016–2018 Atlas Fútbol Club 58(1)
2014–2016 Hellas Verona Football Club (es) Traducir 35(0)
2013–2014 Club León (es) Traducir 50(1)
2010–2012 New York Red Bulls (es) Traducir 44(1)
2003–2010 Futbol Club Barcelona 163(9)
1999–2003 Association Sportive de Monaco Football Club 87(5)
1996–1999 Atlas Fútbol Club 77(6)
  Seleición nacional
1999–1999   seleición masculina de fútbol sub-20 de Méxicu 4(2)
1997–2018   seleición masculina de fútbol de Méxicu 146(19)
Posición o especialidá defensa central
Pesu 74 kg
Altor 182 cm
Seudónimos Rafa
IMDb nm11751513
rafamarquez.com.mx
Cambiar los datos en Wikidata

Foi xugador internacional absolutu cola Seleición de Méxicu dende 1997 hasta'l so retiru nel Mundial de Rusia 2018. Ye'l tercer futbolista con mayor cantidá de representaciones internacionales con 148, en Copes Mundiales ostenta'l récor compartíu de cinco ediciones apostaes, toes como capitán, y el mexicanu con más alcuentros apostaos con diecinueve. Cola Seleición de Méxicu foi campeón de la Copa Confederaciones 1999 y ganó les Copes Oro 2003 y 2011, y la Copa Concacaf 2015.

Primero que saliera del F. C. Barcelona tuvo delles ufiertes d'equipos d'Europa, como la Juventus, Fiorentina y el Genoa, toos estos d'Italia,[3] pero a la fin robló un contratu col club New York Red Bulls de la Major League Soccer pola cifra de 3 millones de dólares per temporada pa xugar col francés y tamién ex-xugador de Barcelona, Thierry Henry.[4] Dempués de 13 años xugando nel estranxeru, integrar al Club León como refuerzo de cara al Clausura 2013 de la Lliga MX, onde llograría consiguir un bicampeonatu.

Trayeutoria

editar

Atlas F. C.

editar

Debutó na Primer División de Méxicu en 1996 na fecha 11 del tornéu Iviernu 96 la nueche del 19 d'ochobre de 1996 nel empate a 2 goles frente al equipu de los Pumas de la UNAM.[5][6]

Tuvo una temporada destacada nel Tornéu Branu 1999 col Atlas. Compuestu por un grupu mayoritariamente nuevu conocíu como "los neños héroes", llograron llegar a la final en contra del Toluca. Foi un partíu pareyu, llevándolos a la tanda de penaltis. A la fin Toluca imponer na tanda y llevóse el títulu.

A.S. Mónaco

editar

Dempués de la Copa América Paraguay 1999, con 20 años, y siendo un xugador destacáu en Méxicu, Márquez foi ficháu pol AS Monaco por 6 millones de dólares.[7] Debutó col so nuevu club na Ligue 1 el 14 d'agostu de 1999 nel partíu AS Monaco 4-0 Bastia. Na so primer temporada conquistó la Lliga francesa.[8] Amás, foi estremáu como'l defensa central ideal de la lliga na temporada 1999-2000. Nel 2003 consiguió la Copa de la Lliga de Francia. Consolidóse como unu de los meyores defenses centrales d'Europa y el so nome empezó a sonar pa dellos equipos grandes del vieyu continente.[9]

F.C. Barcelona

editar

Márquez fichó col F.C. Barcelona por 5 millones d'euros nel branu de 2003.[10] Debutó na Primer División d'España el 3 de setiembre de 2003 nel partíu F.C. Barcelona 1-1 Sevilla.[11] El so primer gol foi contra'l Betis el 9 de payares de 2003.[12] Tres una dura primer temporada, por cuenta de les mancadures, na qu'apostó solo 21 alcuentros, a partir de 2004 volvióse titular del equipu y consiguió el so primer títulu col club, la Lliga española 2004-05. En dellos partíos foi camudáu a la posición de mediocampista.

 
Rafael Márquez portando'l gafete de capitán nun partíu del Barcelona.

La temporada siguiente consiguió la Supercopa d'España, revalidó'l títulu de Lliga y ganó la Lliga de Campeones de la UEFA; convirtiéndose asina nel primer futbolista mexicanu que tien la Champions nel so palmarés.[13] Tres la disputa de la Copa Mundial n'Alemaña, anovó'l so contratu col F.C. Barcelona por 38,5 millones de dólares hasta l'añu 2010. En payares de 2006 foi-y concedida la nacionalidá española,[14] dexando d'ocupar asina plaza d'estracomunitariu.[15][16] El 13 d'avientu de 2008 cumplió'l so partíu númberu 200 col Futbol Club Barcelona contra'l Real Madrid. El marcador remató 2-0 a favor del equipu azulgrana.[17]

El 27 de mayu de 2009 consigue per segunda vegada'l títulu de la Lliga de Campeones de la UEFA, anque nun pudo xugar la final contra'l Manchester United por una mancadura. Esa temporada ganaría tamién la Lliga española y la Copa del Rei, consiguiendo'l triplete.[18]

Antes de la so salida del Barça pel branu de 2010, en completando'l "sextete" y consiguir una nueva Lliga española, Márquez acabó siendo l'octavu estranxeru con más partíos xugaos col club catalán (igualáu con Rivaldo)[19][20] y el segundu estracomunitariu que gana más títulos cola entidá azulgrana (solo por detrás de Hristo Stoichkov). Tuvo siete temporaes nel Barcelona y decidió buscar nuevos retos magar que tenía contratu a valir.

A principios de 2012, volvería entrenase col FC Barcelona B mientres la posa iverniza de la MLS y afirmó que-y gustaría tornar a la ciudá nel futuru.[21]

New York Red Bulls

editar
 
Márquez xugando colos Red Bulls en 2010.

El 2 d'agostu de 2010 fichó pol New York Red Bulls de la MLS.[4] El 3 d'agostu de 2010 foi presentáu nel Red Bull Arena de Nueva Jersey, Estaos Xuníos, col dosal 4 na so camiseta.[22] Debutó na MLS el 8 d'agostu con un empate ante Chicago Fire y marcó el so primer gol el 21 del mesmu mes nun trunfu por 4-1 ante'l Toronto FC.

N'avientu de 2012, Márquez rescindió'l so contratu colos New York Red Bulls.[23]

Club León

editar

El 12 d'avientu de 2012 fichó pol Club León de la Lliga MX.[24] El 14 d'avientu del mesmu añu foi presentáu nel Estadiu León de León, Méxicu.[25] El 5 de xineru del siguiente añu debuta colos banduyos verdes nel empate a 2 goles frente a la escuadra del Querétaro, mesma que terminó esa temporada perdiendo la categoría de primer división.[26] Proclamóse campeón de la Lliga MX como capitán del equipu y figura mientres la liguilla el 15 d'avientu de 2013,[27]convirtiéndose asina nel primer mexicanu que gana 3 torneos en 3 países distintos: Mónaco (Francia), Barcelona (España) y León (Méxicu).

Na temporada Clausura 2014, dempués de que l'equipu termina esaniciáu de la Copa Libertadores clasifíquense circunstancialmente a la liguilla n'octavu llugar mesma que inesperadamente termina ganando y llogrando el segundu títulu pal club nesti sieglu, siendo'l segundu club en conquistar un bicampeonatu de torneos curtios y primer equipu n'amestar un tornéu d'apertura siguíu d'unu de clausura na Primer División de Méxicu.

Hellas Verona

editar

El 4 d'agostu de 2014 ficha per un añu col Hellas Verona Football Club de la Serie A d'Italia gracies al so gran desempeñu na temporada col Club León y la so participación na Copa Mundial de Fútbol de 2014. Esti trespasu supón la so vuelta a Europa dempués de pasar polos clubes AS Monaco de Francia y FC Barcelona d'España.[28] El 31 d'agostu de 2014 debuta na lliga nel empate del so equipu col Atalanta.

Regresu al Atlas y retiru profesional

editar

El 18 d'avientu de 2015, tres díes de negociaciones col Hellas Verona, anúnciase l'esperáu regresu de Márquez al equipu de los sos amores 16 años dempués de partir a Europa. A la so llegada a Méxicu, va roblar un contratu que lu venceyará a los rojinegros per un añu con opción a otru añu adicional.

El 20 d'avientu de 2016 robló un añu adicional colos rojinegros. [29]

Discutiniu

editar

Supuestos venceyos col narcotráficu

editar

El 9 d'agostu del 2017, el Departamentu de l'Ayalga de los Estaos Xuníos señaló a 22 mexicanos, ente ellos el músicu Julión Álvarez y el mesmu Márquez, por supuestos venceyos col narcotráficu por exercer como prestanombres d'organizaciones dedicaes al tráficu de drogues.[30][31][32]

Seleición nacional

editar
Seleición Sub-20

Participó nel Mundial Xuvenil de 1999 apostáu en Nixeria. Na fase de grupo Méxicu terminó como líder al ganar a Irlanda (1:0) y Australia (1:3), y empatar contra Arabia Saudita (1:1). N'octavos de final ganaron a Arxentina (4:1) y fueron esaniciaos en cuartos per Xapón (2:0).

Tornéu !width="100"|Sede Resultáu !width="50"|Partíos Goles
Copa Mundial de Fútbol Xuvenil de 1999   Nixeria Cuartos de final 5 2
Seleición Absoluta

Debutó a los 17 años cola seleición nacional el 5 de febreru de 1997 contra la seleición d'Ecuador, siendo Bora Milutinovic el direutor téunicu nacional.

Cola seleición participó na Copa FIFA Confederaciones, na Copa América (1999, 2001, 2004, 2007 y 2015) na Copa d'Oru de la CONCACAF 2003, Copa d'Oru de la CONCACAF 2007 y Copa d'Oru de la CONCACAF 2011, na Copa Mundial de Fútbol de Corea y Xapón de 2002, na Copa Mundial de Fútbol Alemaña 2006, na que consiguió marcar un gol ante Arxentina n'octavos de final, na Copa Mundial de Fútbol Sudáfrica 2010, onde anotó nel partíu inaugural del tornéu contra Sudáfrica y na Copa Mundial de Fútbol Brasil 2014 anotando otru tantu ante Croacia.

Consiguió proclamase campeón de la Copa FIFA Confederaciones 1999, de la Copa d'oru 2003 y Copa d'oru 2011 cola seleición mexicana.

En marzu de 2011 convertir nel octavu xugador que llega a los 100 partíos cola seleición absoluta mexicana.[33]

Tres un añu fora de les convocatories, foi riquíu por Víctor Manuel Vucetich pa la fase de clasificación pal Mundial de Brasil.[34] Finalmente, l'escoyíu mexicanu llogró la clasificación en repescar, venciendo a Nueva Zelanda por un resultáu global de 9-3, con un gol de Márquez nel primer partíu.[35]

Club País PX Goles Periodu |-align=center Seleición Mexicana   Méxicu 145 17 1997 - Presente

Participaciones en Copa d'Oru de la CONCACAF

editar
Copa !width="225"|Sede Resultáu !width="60"|Partíos Goles
Copa d'Oru de la Concacaf 2000   Estaos Xuníos d'América Cuartos de final 3 1
Copa d'Oru de la Concacaf 2003   Estaos Xuníos d'América -   Méxicu Campeón 4 1
Copa d'Oru de la Concacaf 2007   Estaos Xuníos d'América Subcampeón 3 0
Copa d'Oru de la Concacaf 2011   Estaos Xuníos d'América Campeón 6 1
Total parcial en Copes Oro 16 3

Participaciones en Copa FIFA Confederaciones

editar
 
Copa FIFA Confederaciones 2017 en Sochi
Copa !width="130"|Sede Resultáu !width="60"|Partíos
Copa Confederaciones 1999   Méxicu Campeón 5
Copa Confederaciones 2005   Alemaña Cuartu llugar 2
Copa Confederaciones 2017   Rusia Cuartu llugar 3
Total Copa Confederaciones 10

Participaciones en Copa América

editar
Copa !width="125"|Sede Resultáu !width="120"|Partíos
Copa América 1999   Paraguái Tercer llugar 4
Copa América 2001   Colombia Subcampeón 4
Copa América 2004   Perú Cuartos de final 3
Copa América 2007   Venezuela Tercer llugar 4
Copa América 2015   Chile 1
Copa América 2016   Estaos Xuníos d'América Cuartos de Final 2
Total parcial en Copa América 18

Participaciones en Copes del Mundu

editar

Nel Mundial de Corea y Xapón de 2002 foi onde se consolidó como líder, siendo'l capitán más nuevu dientro de la seleición de Méxicu con tan solo 23 años. Apostó cuatro alcuentros contra Croacia, Ecuador, Italia y Estaos Xuníos (nesti postreru partíu la escuadra de Javier Aguirre foi esaniciada por un marcador adversu de 2-0 y Márquez foi espulsáu por una cabezada a Cobi Jones).[36]

Márquez participó en tolos partíos que la seleición nacional apostó nesi Mundial, siendo en toos ellos el capitán del equipu.

Cuatro años más tarde, Márquez, de 27 años, foi llamáu por Ricardo La Volpe pa integrar el grupu de 23 xugadores qu'integraríen la Seleición nacional pal Mundial d'Alemaña del 2006. Apostó los cuatro alcuentros contra Irán, Angola, Portugal y Arxentina, anotó un gol a Arxentina, siendo unos de los xugadores más sobresalientes del conxuntu mexicanu, repitiendo la capitanía del so escoyíu mientres los cuatro alcuentros qu'apostó na Copa.[37]

Tres 4 años, Márquez, con 31 años, foi convocáu na llista de 23 xugadores p'apostar el Mundial de Sudáfrica de 2010, onde anotó un gol nel partíu inaugural contra Sudáfrica.[38] Apostó los 4 alcuentros del mundial, contra Sudáfrica, Francia (onde dio una asistencia de gol a Javier Hernández), Uruguái y Arxentina, siendo esaniciáu por esti postreru por 3-1.[39] Márquez foi capitán del conxuntu mexicanu en dos de los alcuentros, siendo l'únicu xugador mexicanu n'encabezar al so escoyíu en 3 Copes del Mundu, y tamién tien la marca de más partíos apostaos d'un xugador mexicanu dientro d'una Copa del Mundu con 12 partíos.

El 8 de mayu de 2014 Márquez foi incluyíu pol entrenador Miguel Herrera na llista final de 23 xugadores que van representar a Méxicu na Copa Mundial de Fútbol de 2014.[40] N'encabezando al Tri nel mundial de Brasil 2014 convertir nel primer mexicanu n'encabezar la seleición por 4 mundiales consecutivos y llogró en solitariu'l récor de más partíos como mundialista con 16 hasta'l momentu, dexando tras a Antonio Carbajal con 12.[41] Amás, marcó un gol contra Croacia y convirtióse nel únicu defensa que marca un tanto en tres ediciones distintos del tornéu.[42] El 4 de xunu de 2018 Rafa Márquez foi incluyíu na llista final de los 23 futbolistes que dirán apostar la Copa Mundial 2018 realizada en Rusia.[43]

Mundial Sede Resultáu !width="50"|Partíos[44] Goles[44]
Copa Mundial de 2002   Corea del Sur y   Xapón Octavos de final 4 0
Copa Mundial de 2006   Alemaña Octavos de final 4 1
Copa Mundial de 2010   Sudáfrica Octavos de final 4 1
Copa Mundial de 2014   Brasil Octavos de final 4 1
Copa Mundial de 2018   Rusia Octavos de final 3 0
Total parcial en Copes del Mundu 19 3

Goles internacionales

editar
Gol Fecha See Oponente Marcador Resultáu Competición
1. 5 de febreru de 1999 Hong Kong Stadium, Wan Chai, Ḥong Kong   Exiptu 1–0 3–0 Copa Carlsberg 1999
2. 13 de febreru de 2000 Qualcomm Stadium, San Diego, Estaos Xuníos   Trinidá y Tobagu 1–0 4–0 Copa d'Oru de la Concacaf 2000
3. 3 de setiembre de 2000 Estadiu Azteca, Ciudá de Méxicu, Méxicu   Panamá 5–1 7–1 Clasificación pa la Copa Mundial 2002
4. 12 de mayu de 2002 Estadiu Azteca, Ciudá de Méxicu, Méxicu   Colombia 2–1 2–1 Amistosu
5. 24 de xunetu de 2003 Estadiu Azteca, Ciudá de Méxicu, Méxicu   Costa Rica 1–0 2–0 Copa d'Oru de la Concacaf 2003
6. 19 de xunu de 2004 Alamodome, San Antonio, Estaos Xuníos   Dominica 3–0 3–0 Clasificación pa la Copa Mundial 2006
7. 7 de setiembre de 2005 Estadiu Azteca, Ciudá de Méxicu, Méxicu   Panamá 2–0 5–0 Clasificación pa la Copa Mundial 2006
8. 24 de xunu de 2006 Zentralstadion, Leipzig, Alemaña   Arxentina 1–0 1-2 Copa Mundial de Fútbol de 2006
9. 28 de marzu de 2007 McAfee Coliseum, Oakland, Estaos Xuníos   Ecuador 2–2 4–2 Amistosu
10. 10 de setiembre de 2008 Estadiu Víctor Manuel Reyna, Tuxtla Gutiérrez, Méxicu   Canadá 2–0 2–1 Clasificación pa la Copa Mundial 2010
11. 11 de xunu de 2010 Estadiu Soccer City, Johannesburgu, Sudáfrica   Sudáfrica 1–1 1–1 Copa Mundial de Fútbol de 2010
12. 12 de xunu de 2011 Soldier Field, Chicago, Estaos Xuníos   Costa Rica 1–0 4–1 Copa d'Oru de la Concacaf 2011
13. 13 de payares de 2013 Estadiu Azteca, Méxicu D.F, Méxicu   Nueva Zelanda 5–0 5–1 Clasificación pa la Copa Mundial 2014
14. 2 d'abril de 2014 Estadiu de la Universidá de Phoenix, Glendale, Estaos Xuníos   Estaos Xuníos 1–2 2–2 Amistosu
15. 23 de xunu de 2014 Arena Pernambuco, Recife, Brasil   Croacia 0-1 1–3 Copa Mundial de Fútbol de 2014
16. 5 de xunu de 2016 Estadiu de la Universidá de Phoenix, Glendale, Estaos Xuníos   Uruguái 2-1 3–1 Copa América Centenariu
17. 11 de payares de 2016 Mapfre Stadium, Columbus, Estaos Xuníos Estaos Xuníos  Estaos Xuníos 2–1 2–1 Eliminatoria Concacaf 2018

Clubes

editar

Estadístiques

editar
Club Lliga Copa Continental Total
Temporada Club Lliga PX Goles PX Goles PX Goles PX Goles
199697   Atlas Lliga MX 24 2 24 2
199798 20 1 0 0 20 1
199899 33 3 0 0 33 3
1999–00   A.S. Mónaco Ligue 1 23 3 2 0 6 0 31 3
2000–01 15 1 0 0 4 0 19 1
2001–02 19 0 3 0 22 0
2002–03 30 1 0 0 30 1
2003–04   F.C. Barcelona Lliga BBVA 22 1 6 0 3 0 31 1
2004–05 34 3 1 0 6 0 41 3
2005–06 25 0 4 1 8 0 37 1
2006–07 21 1 7 0 7 0 35 1
2007–08 23 2 5 0 8 0 36 2
2008–09 23 1 4 1 10 1 37 3
2009–10 15 1 3 0 5 0 23 1
2010   NY Red Bulls MLS 10 1 0 0 2 0 12 1
2011 19 0 0 0 2 0 21 0
2012 15 0 0 0 2 0 17 0
2013   León Lliga MX 13 0 0 0 1 0 14 0
2013-14 35 1 0 0 7 0 42 1
2014 16 0 - - - - 16 0
2014-15   Hellas Verona Serie A 19 0 3 0 0 0 22 0
2016   Atlas Lliga MX 14 0 0 0 1 0 14 1
2016-17 23 0 0 0 0 0 23 0
2017-18 18 0 0 0 0 0 18 0
Total Méxicu !148 7 0 0 8 0 186 8
Francia !87 5 5 0 10 0 102 5
España !163 9 30 2 47 1 240 12
Estaos Xuníos 44 1 0 0 6 0 50 1
Italia !19 0 0 0 3 0 22 0
Gran total 462 22 35 2 74 1 570 26

Palmarés

editar

Torneos Nacionales

editar
Títulu Club País Añu
Ligue 1 A. S. Mónaco   Francia 2000
Supercopa de Francia A. S. Mónaco   Francia 2000
Copa de la Lliga A. S. Mónaco   Francia 2003
Lliga Española F. C. Barcelona   España 2005
Supercopa d'España F. C. Barcelona   España 2005
Lliga Española F. C. Barcelona   España 2006
Supercopa d'España F. C. Barcelona   España 2006
Copa del Rei F. C. Barcelona   España 2009
Lliga Española F. C. Barcelona   España 2009
Supercopa d'España F. C. Barcelona   España 2009
Lliga Española F. C. Barcelona   España 2010
Tornéu Apertura León   Méxicu 2013
Tornéu Clausura León   Méxicu 2014

Torneos Internacionales

editar
Títulu Club Sede Añu
Copa Confederaciones Méxicu   Méxicu 1999
Copa d'Oru CONCACAF Méxicu   Estaos Xuníos d'América
  Méxicu
2003
Lliga de Campeones F. C. Barcelona   París 2006
Lliga de Campeones F. C. Barcelona   Roma 2009
Supercopa d'Europa F. C. Barcelona   Mónacu 2009
Copa Mundial de Clubes F. C. Barcelona   Emiratos Árabes Xuníos 2009
Copa d'Oru CONCACAF Méxicu   Estaos Xuníos d'América 2011
Copa Concacaf Méxicu   Estaos Xuníos d'América 2015

Trofeos amistosos

editar
Títulu Club País Añu
Trofeo Joan Gamper F. C. Barcelona   España 2008
Emirates Cup New York Red Bulls   Inglaterra 2011

Distinciones individuales

editar
Distinción Añu
Meyor defensa del Tornéu Branu 1999
Meyor defensa de la Ligue 1.[45] 2000
2005
[[Xugador

Mundial de la FIFA 2006|2006]]

[[Xugador

Mundial de la FIFA 2007|2007]]

Meyor xugador del partíu Méxicu vs. Croacia na Copa Mundial 2014
Responsabilidá social de la Lliga MX 2017

Referencies

editar
  1. Afirmao en: SNAC. Identificador SNAC Ark: w6g89bss. Apaez como: Rafael Márquez. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Llingua de la obra o nome: inglés.
  2. URL de la referencia: https://www.telemundo.com/entretenimiento/latinx-now-espanol/famosos/jaydy-michel-revelo-el-secreto-para-tener-un-matrimonio-duradero-rcna81192.
  3. «mexicanu-rafael-marquez-recibe-ufiertes-de-clubes-de-italia El mexicanu Rafael Márquez recibe ufiertes de clubes d'Italia». CNN Méxicu (16 de xunetu de 2010).
  4. 4,0 4,1 «la red-bulls-por trés-millones.htm Márquez a la Red Bulls por trés millones». El Informador (29 de xunetu de 2010).
  5. «Trayeutoria de Rafa Marquez Televisa Deportes». Archiváu dende l'orixinal, el 2014-09-10.
  6. Alvarez del Castillo Z., Jorge (20). escritu en Sección Deportiva. «Lo de siempre, Atlas dexóse empatar». El Informador, Diariu Independiente. Tomo CCCVIII (El Informador) Añu IXXX (Núm, 20,366):  páxs. 31 (3-c). http://hemeroteca.informador.com.mx/. Consultáu'l 11 de setiembre de 2014. 
  7. «El Mónaco ficha un mexicanu». Mundo Deportivo:  p. 28. 11 d'agostu de 1999. http://hemeroteca-paginas.mundodeportivo.com/EMD03/HEM/1999/08/11/MD19990811-028.pdf. 
  8. Valente, Alejandro (16 de mayu de 2000). «Mónaco, campeón». Mundo Deportivo:  p. 35. http://hemeroteca-paginas.mundodeportivo.com/EMD02/PUB/2000/04/16/EMD20000416035MDP.pdf. 
  9. «Rafael Márquez Historia - Biografía». Archiváu dende l'orixinal, el 5 de mayu de 2010.
  10. F. Polo (8 de xunetu de 2003). «¡Hola Márquez!». Mundo Deportivo:  p. 4. http://hemeroteca-paginas.mundodeportivo.com/EMD03/PUB/2003/07/08/EMD20030708004MDP.pdf. 
  11. Astruells, Andrés (3 de setiembre de 2003). «Despiertos, pero ensin punch». Mundo Deportivo:  p. 2. http://hemeroteca-paginas.mundodeportivo.com/EMD03/PUB/2003/09/03/EMD20030903002MDP.pdf. 
  12. Ortiz, Fabián (10 de payares de 2003). «Marcó Kluivert y sentenció Márquez». AS.
  13. Uribe, Catalina (26 de setiembre de 2013). «Rafa Márquez: Lo que nun sabíes del xenial defensa mexicanu». Terra Networks.
  14. [1]
  15. «Rafael Márquez yá tien doble nacionalidá» (27 de setiembre de 2006). Archiváu dende l'orixinal, el 18 de xineru de 2010.
  16. Axencia EFE (24 de payares de 2006). «Otorguen a Rafa Márquez nacionalidá española». El Universal. Archiváu dende l'orixinal, el 2014-02-01.
  17. Segura, Anna (14 d'avientu de 2008). «Márquez, el meyor día pa faer 200 partíos». Futbol Club Barcelona.
  18. «Cronología, la trayeutoria de Rafael Márquez». Archiváu dende l'orixinal, el 17 d'agostu de 2009.
  19. Clos, Jordi (1 d'agostu de 2010). «Adiós al octavu estranxeru con más partíos». Futbol Club Barcelona.
  20. «Xugadores Barcelona». BDFutbol.
  21. Garcia-Planes, Yaca (6 de xineru de 2012). «Márquez vuelve al Barça pa nun perder la forma». Mundo Deportivo:  p. 14. http://hemeroteca-paginas.mundodeportivo.com/EMD03/PUB/2012/01/06/EMD20120106014MDP.pdf. 
  22. «Márquez robla coles Red Bulls y ufiertes por Hleb». Mundo Deportivo:  p. 7. 3 d'agostu de 2010. http://hemeroteca-paginas.mundodeportivo.com/EMD03/PUB/2010/08/03/EMD20100803007MDP.pdf. 
  23. The Associated Press (13 d'avientu de 2012). «Red Bulls dan de baxa al exbarcelonista Rafa Márquez». Terra. Archiváu dende l'orixinal, el 7 de xineru de 2014. Consultáu'l 15 d'avientu de 2012.
  24. Axencia EFE (14 d'avientu de 2012). «Rafa Márquez dexa Nueva York y firma per León». Marca. Consultáu'l 14 d'avientu de 2012.
  25. Axencia EFE (14 d'avientu de 2012). «Gran receición a Rafa Márquez». Central Deportiva. Consultáu'l 15 d'avientu de 2012.
  26. «Ficha del xuegu debú col cuadru de León. ESPN».
  27. Quiroga, Antonio (15 d'avientu de 2013). «¡León Campeón!». Televisa Deportes. Consultáu'l 16 d'avientu de 2013.
  28. De Paz, Javier (7 d'agostu de 2014). «Rafa Márquez ye presentáu col Hellas Verona italianu». AS. Consultáu'l 7 d'agostu de 2014.
  29. Axencia EFE (21 d'avientu de 2015). «atles-mexico-4768339 El exblaugrana Rafa Márquez ficha pol Atlas de Méxicu». Sport. Consultáu'l 21 d'avientu de 2015.
  30. (en castellanu) supuestos llazos-con-el narcu Sanciona EU a Rafa Márquez y Julión Álvarez por llazos con narcotráficu. L'Universal. 9 d'agostu de 2017. http://www.eluniversal.com.mx/articulo/nacion/seguridad/2017/08/9/sancionen-rafa-marquez-por supuestos llazos-con-el narcu. Consultáu'l 9 d'agostu de 2017. 
  31. Department, Treasury (9 d'agostu de 2017). «supuestos llazos-con-el narcu Treasury sanctions longtime Mexican Drug Kingpin Raul Flores Hernandez and his vast network: https://www.treasury.gov/press-center/press-releases/Pages/sm0144.aspx …pic.twitter.com/3HdrQu5Qhz». Consultáu'l 9 d'agostu de 2017.
  32. «l'ayalga-sanciona-esperimentáu-capo-mexicanu-raul-flores-hernandez-y-la so-amplia-rede-2/ Departamentu de l'Ayalga sanciona a esperimentáu capo mexicanu Raúl Flores Hernández y a la so amplia rede». Consultáu'l 9 d'agostu de 2017.
  33. «Márquez llegó a cien partíos». ESPN Deportes (26 de marzu de 2011). Consultáu'l 27 de marzu de 2011.
  34. «Rafa Márquez torna a la seleición mexicana un añu dempués». Europa Press (21 de setiembre de 2013). Consultáu'l 22 de setiembre de 2013.
  35. Rubio, Quique (13 de payares de 2013). «Méxicu afara a Nueva Zelanda y pon pie y mediu en Brasil». AS. Consultáu'l 13 de payares de 2013.
  36. Segurola, Santiago (18 de xunu de 2002). «Estaos Xuníos abrasa al vecín». El País.
  37. Ros, Cayetano (25 de xunu de 2006). «Maxi rescata a Arxentina». El País.
  38. Exea, Pablo (11 de xunu de 2010). «Sudáfrica perdona y Méxicu alienda». Marca.
  39. Europa Press (28 de xunu de 2010). «Márquez: "Ye otru fracasu más"». AS.
  40. Alcivia Peña, Rafael (8 de mayu de 2014). «Esclusiva: Los 23 convocaos de Méxicu al Mundial». Azteca Deportes. Consultáu'l 9 de mayu de 2014.
  41. Ramos, Laura (10 de xunu de 2014). «mundiales-3295432 Rafa Márquez, primer 'cuádruplu' capitán na hestoria de los Mundiales». Sport.
  42. «Márquez fai hestoria col so providencial testerazu». AS (24 de xunu de 2014). Archiváu dende l'orixinal, el 2017-06-02.
  43. «Convocatoria de la Seleición Nacional de Méxicu». La mio Seleición. 4 de xunu de 2018. https://miseleccion.mx/convocatoria-la-seleccion-nacional-mexico-13/. 
  44. 44,0 44,1 FIFA.com. «Estadístiques FIFA de Rafael Márquez». Archiváu dende l'orixinal, el 2010-05-05. Consultáu'l 27 de xunu de 2010.
  45. Rafael Márquez Álvarez

Enllaces esternos

editar