Wikipedia

Socialismu de mercáu

Nun confundir con [[:la llamada «economía de mercáu socialista», que correspuende a los sistemes económicos de China y Vietnam]].

El socialismu de mercáu ye una forma de socialismu que ta enmarcada dientro d'una economía de mercáu. Estremar d'otros socialismos en qu'utiliza'l mercáu pa l'asignación de recursos.

Nel socialismu de mercáu pueden vese distintos graos de intervencionismu nel mercáu. Per un sitiu ta'l modelu de Lange, defendíu por Oskar Lange, Abba Lerner y Fred Taylor, onde los que los medios de producción pueden ser de propiedá estatal o cooperativa dientro d'un mercáu interveníu. Tamién ta'l modelu defendíu por David Schweickart que ye más abiertu al mercáu. Y el socialismu de llibre mercáu que confía nos principios del laissez faire para socializar los medios de producción, propuesta defendida, ente otros, por Thomas Hodgskin,[1] Benjamin Tucker[2] y Kevin Carson.[3]

Oríxenes y evolución del términu

editar

Orixe

editar

Acordies con Milonakis,[4] a pesar que l'orixe del términu como tal atopar nos alderiques sobre'l cálculu económicu nel socialismu na década de los 20 y 30 del sieglu XX, la so idea básica (la combinación del mercáu coles aspiraciones del socialismu) remontar a los oríxenes del socialismu mesmu, cola suxerencia de, por casu, John Stuart Mill, alrodiu de socialismu descentralizáu o «cooperativu» y les propuestes de, por casu, Proudhon, alrodiu de la «autoxestión obrera» al traviés de l'asociación llibre de productores».

Socialdemocracia

editar

Con posterioridá, esa aspiración atopa cabida nel pensamientu d'Eduard Bernstein lo que llevó a la so incorporación nos partíos adherentes al socialismu democráticu y otros que proponen una economía mista, tales como los aniciaos del sistema keynesiano.

Marxismu

editar

Mientres l'alderique mesmu, Oskar Lange retoma'l conceutu dende un puntu de vista que puede ser llamáu neomarxista.[6] En Teoría económica del socialismu (1937), Lange propunxo l'usu de mecanismos de mercáu per parte de los planificadores centrales, específicamente, un sistema d'ensayu y error pa establecer precios y asignar recursos, etc.

Aplicación

editar

Con posterioridá, una serie de desarrollos más o menos complexos o influyentes que, puede alegase, repagarían llargamente un analís más fondu, dieron llugar a l'apaición de trés modelos específicos de lo que puede ser vistu como tentatives de concretar la visión socialista yá sía dientro d'un sistema más xeneral de mercáu (por casu, los kibutz n'Israel) o del mercáu dientro d'un sistema más xeneral socialista (por casu, el socialismu autoxestionario na entós república de Yugoslavia). D'interés son los desarrollos que tuvieron llugar na República Popular China a partir de fines del sieglu XX, y que son vistos específicamente como una implementación d'un sistema socialista de mercáu[7] más conocida, con cuenta d'estremar, como economía de mercáu socialista.

Actualidá

editar

Dientro de los principales defensores del socialismu de mercáu na actualidá ta l'estauxunidense David Schweickart y l'anarquista Kevin Carson.

Socialismu de mercáu nes economíes de los Estaos socialistes

editar

Históricamente, estos intentos de socialismu de mercáu busquen retener el control del gobiernu nos principios fundamentales de planificación, sobre árees como la industria pesao, la enerxía y les infraestructures, y al empar descentralicen les decisiones a nivel llocal. Los sistemes de socialismu de mercáu tamién dexen la propiedá privada de los medios de producción y en servicios, en ciertos sectores económicos secundarios, y so ciertes llendes que varien según el país (en Yugoslavia podíen esistir empreses d'hasta cinco trabayadores). El mercáu usar pa determinar los precios en bienes de consumu y productos d'agricultura, y los llabradores tienen dexáu vender toos o parte de los sos productos nun mercáu llibre, calteniendo tou o parte de los beneficios como incentivu p'amontar y asegurar la producción.

Xunión Soviética

editar

Nueva Política Económica

editar
Artículu principal: Nueva Política Económica

El términu tamién foi emplegáu p'aludir a los intentos de la economía soviética pa introducir elementos de mercáu nun sistema económicu. Más concretamente, sería'l primer intentu mientres los años 20 d'aplicar la Nueva Política Económica (NEP) na XRSS, llueu abandonada.

Ante les crítiques de los Comunismu d'esquierda comunistes d'esquierda, Lenin defendió'l "capitalismu d'Estáu" como una etapa transición que representa la "preparación material más completa pal socialismu" y aseguró que "el socialismu ye inconcebible ensin la gran téunica capitalista basada na última pallabra de la ciencia moderna".[8]

Lenin aseguró que "nun somos lo suficientemente civilizaos como pa dir direutamente al socialismu".[9]

So esta política dexóse ciertu grau de llibertá de mercáu llindada ya implementóse tantu un capitalismu priváu reguláu como empreses estatales con fines codalosos.[10]

Anque'l Estáu proletariu regularía la economía, Lenin indicaba que los sindicatos teníen de defender los intereses de clase contra'l capital priváu y estatal.[10]

Perestroika

editar
Artículu principal: Perestroika

La política económica de Mikhaíl Gorbachov incluyía, ente otros oxetivos, dar más autonomía a les empreses estatales[11] y tamién convertir empreses estatales en cooperatives autogestionadas.[12]

China

editar

Socialismu de carauterístiques chines

editar
 
Dende la dómina de Deng Xiaoping China busca desenvolver el socialismu con carauterístiques chines.

El sistema introducíu na República Popular China por Deng Xiaoping a finales de los 70 evolucionaron a lo que munchos economistes fora de China, denominen economía de mercáu socialista. Na mesma China'l sistema ye llamáu «socialismu con carauterístiques chines». Esta teoría suxer que se debe intervenir de la manera que menos aburuye la economía nel so conxuntu, al traviés de la medría y el fomentu de la propiedá social, pero ensin atacar la privada, creando por casu empreses sociales onde les condiciones del mercáu demostraren la dificultá de crear o caltener empreses privaes, y ensin crear empreses públiques que namái xeneren costos o otros déficits más serios que los de la empresa privada.[ensin referencies]

Pa Deng nin el socialismu nin el capitalismu carauterizar pola planificación o les fuercies del mercáu y qu'a cencielles dambes son formes de controlar l'actividá económica.[13]

Deng afirma que'l marxismu pon especial énfasis nel desenvolvimientu de les fuercies granibles hasta que s'algamar un altu grau de desenvolvimientu d'estes que dexen que s'aplique'l principiu comunista de cada cual según les sos capacidaes, a cada cual según les sos necesidaes.[14] Nesti sentíu Marx esplicaba que dependiendo del desenvolvimientu d'estes fuercies granibles los seres humanos adqueríen unes particulares rellaciones de producción "necesaries ya independientes de la so voluntá"; y que al llegar a determináu puntu entraben en contraición ente sigo alteriando la superestructura xurídica y política lo cual revoluciona les rellaciones de propiedá y afirmaba que "enxamás apaecen nueves y más elevaes rellaciones de producción primero que les condiciones materiales pa la so esistencia maurecieren dientro de la mesma sociedá antigua".[15] Per otra parte, Marx indicaba que "el derechu nun puede ser nunca cimeru a la estructura económica nin al desenvolvimientu cultural de la sociedá por ella condicionáu".[16]

Pela so parte, Engels esplica en Principios del comunismu que nun ye posible abolir darréu la propiedá privada de los medios de producción sinón que se trata d'un procesu paulatín nel cual non solo ye necesariu ameyorar los medios de producción sinón tamién el desenvolvimientu correlativu de les aptitúes de les persones que remanen estos medios y afirma que la "xestión coleutiva de la producción nun puede correr al cargu de los homes tal como lu son güei, homes que dependen cada cual d'una caña determinada de la producción".[17]

Na actualidá China considérase oficialmente na etapa primaria del socialismu pa finalmente llegar comunismu.[18]

Vietnam y Laos na actualidá tamién se describen a sigo mesmos como sistemes de economíes de mercáu socialista.

Yugoslavia

editar

Na Yugoslavia de Josip Broz Tito desenvolvióse un modelu de socialismu autoxestionario que-y dexó a Yugoslavia tener unes condiciones económiques relativamente meyores que los países del bloque comunista nos años 70 y 80.

Murray Rothbard afirmó que'l socialismu autoxestionario de la Yugoslavia de Josip Broz Tito estableció virtualmente cómo debería desestatizarse una economía dende'l principiu lliberal de l'apropiación orixinal una y bones los trabayadores básicamente teníen control de la empresa cola cual entemecíen el so trabayu.[19]

Darréu, elementos del socialismu de mercáu fueron introducíos tamién n'Hungría, Checoslovaquia.

Socialismu llibertario de mercáu

editar
 
L'anarquista Benjamin Tucker defendió una vía libremercadista pa llograr el socialismu.

Dende un puntu de vista socialista llibertariu, inclusive anarquista, hai otra apreciación de lo que sería un socialismu de mercáu. Dalgunos socialistes ricardianos del sieglu XIX como Thomas Hodgskin fueron defensores radicales de la filosofía laissez faire, yá que pensaben que na redolada d'un llibre mercáu estrictu ausente de monopolios acabar col predominiu del capital sobre'l trabayu, llogrando asina los trabayadores el productu completu del so llabor.[20]

Esta interpretación foi siguida por teóricos anarcoindividualistas siguidores del mutualismo de Pierre-Joseph Proudhon como Benjamin Tucker, llegando hasta l'actualidá col anarquista de mercáu Kevin Carson. N'España l'economista anarquista Abraham Guillén defendió'l llibre mercáu socialista,[21] pa él «una sociedá ensin competencia ye una sociedá ensin incentivos».[22]

Tamién podríen llegase a incluyir dientro d'esta corriente a Franz Oppenheimer o Silvio Gesell, desarrollador esti postreru de la idea de la llibre economía.[23]

Otru representante d'esta corriente ye Theodore Burczak que'l so oxetivu «ye desenvolver una concepción 'marxista llibertaria' de socialismu, un socialismu comprometíu coles formes de xusticia procesal y distributiva que son centrales na tradición marxista y un socialismu agudamente consciente de los problemes de conocencies factuales y éticos enfatizados por Hayek».[24]

Crítiques

editar

Nel so llibru Against the market («Contra'l mercáu») el canadiense David McNally, un socialista partidariu de l'abolición del mercáu, responsabilizó de la crisis y el colapsu del modelu de socialismu de mercáu non al control obreru sinón a la persistencia del mercáu.[25]

Sicasí, dende'l lliberalismu arguméntase que los problemes económicos más fondos de la estinguida Yugoslavia proveníen de les regulaciones y la intervención inherentes al dirigismo d'un Estáu socialista.[26]

Referencies

editar
  1. ↑ (n'inglés) Free Market Fairness or Freed Market Anti-Capitalism?. Center for a Stateless Society. https://c4ss.org/content/38164. Consultáu'l 21 de xunu de 2017. 
  2. ↑ Tucker, B.. «Socialismu d'Estáu y anarquismu: En qué coindicen y en qué difieren - Benjamin Tucker - Portal Llibertariu OACA» (castellanu). Archiváu dende l'orixinal, el 2020-03-23. Consultáu'l 21 de xunu de 2017.
  3. ↑ (n'inglés) Free Market Socialism: An Introduction. Center for a Stateless Society. https://c4ss.org/content/32607. Consultáu'l 21 de xunu de 2017. 
  4. ↑ "New Market Socialism: A case for rejuvenation or Inspired Alchemy"
  5. ↑ «The Neo-Marxian Schools». Archiváu dende l'orixinal, el 16 d'abril de 2009. Consultáu'l 2 de mayu de 2016.
  6. ↑ Lange nunca se consideró otra cosa que Marxista. Sicasí, yera críticu de la teoría del valor de Marx, prefiriendo la visión de la escuela neoclásica de los precios. Arriendes d'ello, ye consideráu unu de los pensadores qu'anteceden la escuela neomarxista.[5]
  7. ↑ "Lenin and the Market Economy", Lecture by Fuwa Tetsuzo (Japanese Communist Party Central Committee Chair)
  8. ↑ V. I. Lenin (1918). «Avera del infantilismo "izquierdista" y del espíritu pequeñoburgués.». Consultáu'l 27 d'avientu de 2017.
  9. ↑ «Lénine : Mieux vaut moins mais mieux (4.3.1923)» (francés). Consultáu'l 27 d'avientu de 2017.
  10. ↑ 10,0 10,1 Lenin, Vladimir. «Role and Functions of the Trade Unions Under The New Economic Policy». Consultáu'l 27 d'avientu de 2017.
  11. ↑ Keller, Bill (4 de xunu de 1987) (n'inglés). New Struggle in the Kremlin: How to Change the Economy. The New York Times. ISSN 0362-4331. http://www.nytimes.com/1987/06/04/world/new-struggle-in-the-kremlin-how-to-change-the-economy.html. Consultáu'l 28 d'avientu de 2017. 
  12. ↑ Carson, Kevin (28 de xunetu de 2011) (n'inglés). Some Mirror-Imaging from Jeffrey Sachs. Center for a Stateless Society. https://c4ss.org/content/7923. Consultáu'l 28 d'avientu de 2018. 
  13. ↑ «'Market fundamentalism' is unpractical - People's Daily Online» (3 de febreru de 2012). Archiváu dende l'orixinal, el 2017-10-19. Consultáu'l 27 d'avientu de 2017.
  14. ↑ Deng Xiaoping (30 de xunu de 1984). «BUILDING A SOCIALISM WITH A SPECIFICALLY CHINESE CHARACTER». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-03-02. Consultáu'l 26 d'avientu de 2017.
  15. ↑ Marx, Karl (1859). «[https://www.marxists.org/espanol/m-y/1850s/criteconpol.htm Prólogu a la Contribución a la Crítica de la Economía Política.]». Consultáu'l 27 d'avientu de 2017.
  16. ↑ Archive, Karl Marx/Marxists Internet. «K. Marx (1875): Crítica al Programa de Gotha.». Consultáu'l 27 d'avientu de 2017.
  17. ↑ Engels, Friedrich (1847). «Principio del comunismu.». Consultáu'l 27 d'avientu de 2017.
  18. ↑ «Principio básicos del Partíu Comunista de China (PCCh)» (29 de xunu de 2011). Consultáu'l 27 d'avientu de 2017.
  19. ↑ Rothbard, Murray. principiu-de-apropiacion-original/ Confiscación y el principiu d'apropiación orixinal. Institutu Mises. http://www.miseshispano.org/2015/10/confiscacion-y-el principiu-de-apropiacion-original/. Consultáu'l 27 d'avientu de 2017. 
  20. ↑ Historia del pensamientu económicu heterodoxu, de Diego Guerrero: Antes de lleer a Ricardo, Hodgskin desenvolviera una teoría qu'equivalía a una interpretación de los beneficios como un "robu llegal". Sicasí, como señala Hunt, pocu dempués de lleelo, estrayi una primer impresión que ye contraria a Ricardo, a quien acusa de xustificar "la situación política presente de la sociedá"; y esto llevar a oponer a la teoría del valor de Ricardo otra teoría qu'él deriva de Adam Smith. En realidá, Hodgskin nun creía, a diferencia de Ricardo, que'l trabayu incorporáu na producción de la mercancía determinara'l so valor nel capitalismu, sinón que más bien se llindaba a identificar el preciu cola suma de salarios, rentes y beneficios, tal que fixera antes A. Smith, namái que, a diferencia d'ésti, Hodgskin creía que les lleis de la propiedá privada yeren antinaturales y intrínsecamente inxustes. Sicasí, munchos autores piensen (equivocadamente) que Hodgskin caltuvo una teoría llaboral del valor (na llinia de Ricardo y de Marx) por cuenta de qu'estremó ente un preciu "natural" y un preciu "social" d'una forma que foi frecuentemente mal interpretada. N'efeutu, Hodgskin escribió: "El preciu necesariu o natural significa la cantidá total de trabayu que la naturaleza esixe del home pa producir cualquier mercancía [...] La naturaleza esixía namái trabayu nel pasáu, demanda namái trabayu nel presente, y va riquir namái trabayu nel futuru. El trabayu foi orixinalmente, ye agora y va ser siempres l'únicu poder de compra al respective de la naturaleza. Hai otra descripción del preciu a la que voi llamar social; ye'l preciu natural aumentáu por regulaciones sociales" (1827, páxs. 219-220). Lo que non siempres s'entendió ye que'l preciu natural de Hodgskin —pal únicu que val la cantidá de trabayu como regulador— ye un preciu normativu que namái se daría, según él, si quedaren abolíes les lleis y el gobiernu de la sociedá capitalista. Pero Hodgskin creía que l'únicu preciu positivamente esistente yera'l preciu social, que la so determinación sigue, según él, la teoría de Smith, y non la de Ricardo.
  21. ↑ Guillén, Abraham (1990). Economía autoxestionaria: les bases del desenvolvimientu económicu de la sociedá llibertaria. Madrid: Fundación d'Estudios Llibertarios Anselmo Lorenzo, páx. 136. ISBN 84-86864-04-6. «Al suprimir el llibre mercáu socialista y la autorreguladora aición de la llei del valor de cambéu, tolos poderes converxen asina nel Estáu. Asina la dictadura económica fai necesaria la dictadura política.»
  22. ↑ Guillén, Abraham (1990). Economía autoxestionaria: les bases del desenvolvimientu económicu de la sociedá llibertaria. Madrid: Fundación d'Estudios Llibertarios Anselmo Lorenzo, páx. 9. ISBN 84-86864-04-6. «Una sociedá ensin competencia ye una sociedá ensin incentivos.»
  23. ↑ Economía de mercáu ensin capitalismu, de Werner Onken: "La teoría del dineru y la tierra llibres foi una reacción tanto al laissez faire del lliberalismu clásicu como a les idees planificadoras del marxismu. Nun ye nenguna tercer vía ente capitalismu y comunismu como habríen d'imaxinar más tarde teoríes de converxencia o les llamaes "mixed economies", esto ye, economíes de mercáu capitalistes remanaes en forma global pol estáu. Trátase d'una alternativa percima de los sistemes económicos hasta entós realizaos. Como ordenamientu pertenez caracterizala como una "economía ensin capitalismu". Por sigo mesmu desenvolvió Gesell el pensamientu del reformador social francés Pierre-Joseph Proudhon (1809-1865), quien yá a mediaos del sieglu diecinueve culpara a l'apropiación privada del suelu y al poder que'l dineru estrayi del interés, de que tres el fin del feudalismu nun surdiera una sociedá llibre de dominaciones. Proudhon xulgó robu la renta de la tierra y cáncer (pol so malinu crecedera desenfrenáu) los intereses del dineru. Estos esplotadores medios d'ingresos dieron llugar al surdimientu de la gran burguesía como nueva clase dominante que convirtió tanto al estáu como a la ilesia en preseos de dominación sobre la pequeña burguesía y sobre la clase trabayadora. Les idees de Gesell tán acomuñaes col igualmente inspiráu en Proudhon socialismu llibertario del filósofu de la cultura Gustav Landauer (1870-1919), que de la mesma influyó fuertemente sobre Martin Buber (1878-1965). Paralelos d'idees pueden reconocese tamién col lliberalismu social del médicu y sociólogu Franz Oppenheimer (1861-1943) y cola terna social del fundador de la antroposofía, Rudolf Steiner (1861-1925)."
  24. ↑ Burczak, Theodore (2006). Socialism After Hayek (Advances in Heterodox Economics). Ann Arbor: The University of Michigan Press., páx. 3. ISBN 0-472-06951-9.
  25. ↑ "Unu puede ver dalgunos d'estos efeutos nel casu de la economía yugoslava de los años 1960, 1970 y 1980. Yugoslavia yera l'estáu estalinista que más seriamente trató de coordinar los elementos de la participación de los trabayadores na empresa cola regulación del mercáu. Y los resultaos fueron dafechu consistentes col analís que presentemos: enclinos inherentes escontra'l desemplegu (parcialmente solliviáu temporalmente pola emigración), inflación, aumentu de la desigualdá social, y la concentración y centralización del capital. El casu yugoslavu demuestra que la regulación del mercáu impon los sos propios imperativos na empresa independientemente de la so estructura de propiedá o'l grau de control obreru (que nel casu yugoslavu yera dacuando esaxeráu por dalgunos)." David McNally, Against the Market, 1993, p.182
  26. ↑ La 'escoba' del titoísmo: Cómo países en víes de desenvolvimientu compensen los mercaos llaborales débiles, por Steven H. Hanke. Publicáu en ElCato.org, el sitiu web hispanu del Cato Institute

Ver tamién

editar


Enllaces esternos

editar


Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Socialismu_de_mercáu&oldid=4288547»