Wikipedia

Sultanatu Ajuran

El Sultanatu Ajuran, en somalín: Dawladdii Ajuuraan y en árabe : الدولة الأجورانيون , tamién solletráu como Sultanatu Ajuuraan,[1] y de cutiu a cencielles como «Ajuran»,[2] yera un imperiu somalín na dómina medieval qu'apoderaba'l comerciu del Océanu Índicu. Pertenecíen al sultanatu musulmán somalín[3][4][5] que gobernó gran parte del Cuernu d'África na Edá Media. Al traviés d'una fuerte alministración centralizada y una postura militar agresiva escontra los invasores, el Sultanatu de Ajuran aguantó con ésitu una invasión oromo dende l'oeste y una incursión portuguesa dende l'este mientres les guerres de Gauran Madow y Ajuran-portuguesa. Les rutes comerciales que daten de los periodos medievales antiguos y tempranos de la empresa marítima somalina fortaleciéronse o restablecieron y el comerciu esterior y el comerciu nes provincies costeres floriaron con barcos que saleaben y veníen de gran cantidá de reinos ya imperios d'Asia oriental, sur d'Asia, sureste Asia, Europa, Oriente Mediu, África del Norte y África Oriental.[6]

Sultanatu Ajuran
(de sieglu XIII a sieglu XVII)		 sultanatu d'Hiraab →
estáu desapaecíu
Alministración
Xeografía
Coordenaes 2°54′54″N 43°18′00″E / 2.914889°N 43.300135°E / 2.914889; 43.300135
Cambiar los datos en Wikidata

El Reinu dexó un estensu legáu arquiteutónicu yá que foi una de les principales potencies medievales somalines dedicaes a sofisticaos y avanzaos castiellos, fortaleces y delles arquitectures. Munches de les fortificaciones en ruines que chisquen los paisaxes del sur de Somalia anguaño atribúyense a los inxenieros del Sultanatu de Ajuran,[7] incluyendo delles pilastres de campos de tumbes, necrópolis y ciudaes en ruines construyíes nesa dómina. Mientres el periodu de Ajuran, munches rexones y persones na parte sur del Cuernu d'África convertir al Islam por cuenta de la naturaleza teocrática del gobiernu.[8] La familia real, la Casa de Garen», espandió los sos territorios y estableció el so gobiernu hexemónicu al traviés d'una hábil combinación de guerra, venceyos comerciales y aliances.[9]

Nel sieglu XIII d.C., l'Imperiu Ajuran foi l'únicu imperiu hidráulicu n'África. Como un imperiu hidráulicu, el Ajuran monopolizó los recursos hídricos de los ríos Shebelle y Jubba. Al traviés de la inxeniería hidráulica construyó munchos de los pozos de piedra caliar y cisternes del estáu qu'inda tán operativos y n'usu na actualidá. Los gobernantes desenvolvieron nuevos sistemes pa l'agricultura y la tributación, que siguieron utilizándose en partes del Cuernu d'África hasta'l sieglu XIX.[1] La regla tiránica de los gobernantes Ajuran posteriores provocó múltiples rebeliones nel sultanatu y a finales del sieglu XVII, l'estáu de Ajuran se desintegró en dellos reinos y estaos socesores, siendo'l más destacáu'l Sultanatu de Geledi.[10]

Allugamientu

editar

La esfera d'influencia del Sultanatu Ajuran nel Cuernu d'África foi la más grande de la rexón. El sultanatu cubría gran parte del sur de Somalia y l'este d'Etiopía,[6][11] col so dominiu que s'estiende dende Hobyo nel norte, hasta Qelafo nel oeste y hasta Kismayo pel sur.[12][13]

Oríxenes y la casa de Garen

editar

La Casa de Garen» yera la dinastía hereditaria gobernante del Sultanatu de Ajuran.[14][9] El so orixe atopar nel sieglu IX mientres el Sultanatu de Mogadixu dende'l cual tuvo ésitu a principios del sieglu XIII y empezó a gobernar el sur y el centru de Somalia y l'este d'Etiopía. Cola migración de los somalinos dende la metá norte de la rexón del Cuernu escontra la metá sur, introduciéronse nueves órdenes culturales y relixoses qu'influyeron na estructura alministrativa de la dinastía, un sistema de gobiernu qu'empezó a evolucionar escontra un gobiernu islámicu. Al traviés del so xenealoxía Baraka, que vieno del santu Balad que se sabía que venía del esterior del Reinu Garen,[15] los gobernantes Garen reclamaron supremacía y llexitimidá relixosa sobre otros grupos nel Cuernu d'África. Dizse que los antepasaos ​​de Bal'ad veníen de la histórica rexón del norte de Berbera.

Alministración

editar
 
La ciudá de Merca foi unu de los varios centros alministrativos prominentes de los Ajurans

La nobleza d'Ajuran usó munchos de los títulos aristocráticu y xudicial típicos de Somalia, colos gobernantes de Garen col nome de Imam. Estos líderes yeren la máxima autoridá del sultanatu y cuntaben a dellos sultanes, emires y reis como veceros o vasallos. Los gobernantes de Garen tamién teníen palacios de temporada en Mareeg, Qelafo y Merca, que dacuando visitaben la práutica primae noctis.[9] Mogadixu foi la sede oficial de la dinastía Garen y sirvió como capital pal Reinu de Ajuran. La relixón del estáu yera L'Islam, y polo tanto la llei basar na Xaria.

  • Imam - Xefe del Estáu[15]
  • Emir - Comandante de les fuercies armaes y l'armada
  • Na'ibs - Virréis[15]
  • Wazirs '- Recaldadores d'impuestos y d'ingresos
  • Qadis '- Xueces principales

Ciudadanos nómades y comunidaes agrícoles

editar
 
Ríu Jubba
 
Granxes de Afgooye

Al traviés del so control de los pozos de la rexón, los gobernantes de Garen teníen efeutivamente el monopoliu de los sos súbditos nómades una y bones fueron l'únicu imperiu hidráulicu n'África mientres el so reináu. Grandes pozos fechos de piedra caliar fueron construyíos en tol estáu lo qu'atraxo a somalinos y oromos nómades col so ganáu. Les regulaciones centralizaes de los pozos facilitaron a los nómades resolver les disputes al unviar les sos consultes a los funcionarios del gobiernu qu'actuaríen como mediadores. El comerciu de caravanes de llarga distancia, una práutica de gran tradición nel Cuernu d'África, caltener ensin cambeos en tiempos de Ajuran. Anguaño, numberoses ciudaes en ruines y abandonaes en tol interior de Somalia y el Cuernu d'África son evidencia d'una rede de comerciu interior que dalguna vegada florió y que data de la dómina medieval.[16]

Cola supervisión centralizada de Ajuran, les granxes en Afgooye, Bardera y otres árees nos valles de Jubba y Shabelle aumentaron la so productividá. Un sistema de canales de regación, conocíos llocalmente como Kelliyo, alimentóse direutamente de los ríos Shebelle y Jubba y envuó agua escontra los plantíos onde se cultivaron sorgu, maíz, frijoles, ceberes y algodón mientres les temporaes gu», primavera en Somalia, y «xagaa», branu en somalín. Esti sistema de riego foi sofitáu por numberosos diques y preses. Pa determinar el tamañu permediu d'una granxa, tamién s'inventó un sistema de midida de la tierra con moos, taraab y guldeed como términos utilizaos.

Impuestos

editar
Artículu principal: Monedes de Mogadixu
 
Moneda de Mogadixu
 
Ciudá de piedra de Gondershe

L'Estáu recaldó tributos de los llabradores en forma de productos collechaos como durra, sorgu y moñu, y de los nómades ganáu, camellos, oveyes y cabres. La recoyida del tributu facer un wazir. Los sultanatos costeros del estáu tamién presentaron los artículos de luxu importaos de tierres estranxeres como regalos a los gobernantes de Garen.

Un dispositivu políticu implementáu polos gobernantes de Garen nel so reinu yera una forma de ius primae noctis, que-yos dexaba crear matrimonios qu'imponíen el so dominiu hexemónicu sobre tolos grupos importantes del imperiu. Los gobernantes tamién reclamaben una gran parte de la riqueza de la novia, que nesi momentu yera de 100 camellos.

Pal comerciu, el Sultanatu de Ajuran acuñó la so propia moneda Ajuran.[17] Tamién utilizó la moneda Mogadishan» orixinalmente acuñada pol Sultanatu de Mogadixu, que más tarde s'incorporó al Imperiu de Ajuran mientres el sieglu XIII.[18] Atopáronse Monedes de Mogadishan tan lloñe como'l país actual de los Emiratos Árabes Xuníos nel Oriente Mediu.[19]

Centros urbanos y marítimos

editar
 
Kismayo medieval foi utilizáu pol estáu de Ajuuran pa utilizar el ríu Jubba pa los sos plantíos y vender los sos cultivos a nivel mundial al traviés del puertu de Kismayo
 
Los mercaderes somalinos colos sos grandes y sofisticaos barcos Ajuran dirixir escontra Java y Vietnam pa vender los sos productos

Los centros urbanos de Mogadixu, Merca, Barawa, Kismayo y Hobyo y otros puertos respeutivos convertir en puntos de comerciu rentables pa productos orixinarios del interior del Estáu. Les comunidaes agrícoles somalines del interior de los valles de Jubba y Shebelle traxeron los sos cultivos a les ciudaes costeres somalines onde fueron vendíos a comerciantes locales que calteníen un codalosu comerciu esterior con barcos que saleaben escontra o dende Arabia, Persia, India, Venecia, Exiptu, Portugal y tan lloñe como Java y China.[20]

Mientres los sos viaxes, Ibn Said al-Maghribi, (علي بن موسى بن سعيد المغربي), (1213-1286), señaló que la ciudá de Mogadixu yá se convirtiera nel principal centru islámicu de la rexón.[21] Nel momentu de l'apaición del viaxeru marroquín Ibn Battuta na mariña de Somalia en 1331, la ciudá taba nel cenit de la so prosperidá. Describió a Mogadixu como una ciudá descomanadamente grande con munchos comerciantes ricos, que yera famosa pol so texíu d'alta calidá qu'esportaba a Exiptu, ente otros llugares.[22][23] Battuta amestó que la ciudá taba gobernada por un sultán somalín, Abu Bakr ibn Sayx 'Umar,[24][25] que yera orixinariu de Berbera, nel norte de Somalia, falaba tantu en somalín, referíu por Battuta como Benadir, un dialeutu del sur de Somalia, como n'árabe cola mesma fluidez.[25][26] El sultán tamién tenía un séquitu de wazirs o ministros, espertos llegales, comandantes, eunucos reales y otros funcionarios a la so entera disposición.[25]

Ibn Jaldún (1332 a 1406) señaló nel so llibru que Mogadixu yera una metrópolis masiva que sirvía como capital del Reinu de Ajuran. Tamién afirmó que la ciudá de Mogadixu yera una ciudá bien poblada con munchos comerciantes ricos, pero nómada en calter. Referir a les carauterístiques de los habitantes de Mogadixu como bereberes altos y morenos y llamar «xente d'Al-Somaal».[27]

El gobernante del Imperiu Ajuran somalín unvió embaxadores a China pa establecer rellaciones diplomátiques y creó la primer comunidá africana rexistrada en China; l'embaxador somalín más notable na China medieval foi Said de Mogadixu, primer home africanu en triar China. A cambéu, l'emperador Yongle, el tercer emperador de la Dinastía Ming (1368-1644), espachó una de les mayores flotes de la hestoria pa comerciar cola nación somalina. La flota, sol lideralgu del famosu Hui Muslim Zheng He, llegó a Mogadixu, la capital del Imperiu de Ajuran, mientres la ciudá taba na so cenit. Xunto col oru, inciensu y teles , Zheng traxo la primer vida selvaxe africana a China qu'incluyía hipopótamos, xirafes y gaceles.[28][29][30][31]

Vasco da Gama, que pasó por Mogadixu nel sieglu XV, notó que yera una gran ciudá con cases de cuatro o cinco plantes, altos y grandes palacios nel centru y munches mezquites con minaretes cilíndricos.[32] Nel sieglu XVI, Duarte Barbosa notó que munchos barcos del Reinu de Cambaya saleaben a Mogadixu con teles y especies poles cualos recibíen oru, cera y marfil . Barbosa tamién destacó la bayura de carne, trigu, cebada, caballos y frutes nos mercaos costeros, lo que xeneró una enorme riqueza pa los comerciantes. [33] Mogadixu, el centru d'una próspera industria testil conocida como «toob benadir» especializada pa los mercaos d'Exiptu y Siria,[33] xunto con Merca y Barawa tamién sirvieron como paraes de tránsitu pa los comerciantes suaḥili de Mombasa y Malindi y pal comerciu d'oru de Kilwa.[34] Los comerciantes xudíos de Ormuz tamién traxeron los sos testiles y frutes de la India a la mariña somalina en cuenta de granu y madera.[35]

Según l'esplorador del sieglu XVI, Lleón l'Africanu indica que los habitantes nativos de Mogadixu, la capital de la sociedá del Sultanatu Ajuran, teníen los mesmos oríxenes que los habitantes del norte de Zeila, la capital del Sultanatu de Adal. Polo xeneral, yeren altos con una tez de piel aceitunao, dalgunos yeren más escuros y falaben somalín. Usaben seda blanco tradicional envolubrada alredor de los sos cuerpos, teníen turbantes islámicos, la xente de la mariña solo usaba pareos y usaba escritura árabe como la so llingua franca. El so armamentu consistía n'armes tradicionales somalines como espaes , dagues, llances, hachu de guerra, ya inclínase. Recibieron ayuda del so cercanu aliáu del Imperiu Otomanu cola importación d'armes de fueu como mosquetes y cañones. La mayoría yeren musulmanes, anque dalgunos xuntábense a la tradición pagana beduina; tamién hubo una cantidá de cristianos abisinios más adientro. Mogadixu en sí yera una ciudá estáu rica, poderosa y bien construyida, que caltenía'l comerciu con reinos de tol mundu. La ciudá de la metrópolis taba arrodiada por fortificaciones de piedra cercada.[36][37]

Les rellaciones comerciales estableciéronse con Malaca nel sieglu XV,[38] y foi la tela, el ámbare gris y la porzolana los principales productos del comerciu.[39] Amás, esportáronse xirafes, cebres ya inciensu al Imperiu Ming de China lo que convirtió a los mercaderes somalinos en líderes del comerciu ente Asia y África[40] y influyó nel idioma chinu. Comerciantes hindús de Surat y del sureste africanu de Pate que buscaben refugar tanto'l bloquéu portugués como'l d'Omán utilizaron los puertos somalinos de Merca y Barawa, que taben fuera de la xurisdicción de les dos potencies, pa realizar el so comerciu de forma segura y ensin interferencies.[41]

Economía

editar
 
Mogadixu importó pervalibles monedes de lentejuelas d'oru del Imperiu venecianu n'Europa
 
L'Imperiu Ajuran caltuvo llazos comerciales cola dinastía Ming y otros reinos

El Sultanatu de Ajuran basar na agricultura, los impuestos y el comerciu pa la mayoría de los sos ingresos. Les principales ciudaes agrícoles atopar nos ríos Shebelle y Jubba, incluyíos el Bardera y el Afgooye. Asitiáu nel encruz de delles de les rutes comerciales medievales más allegaes, Ajuran y les sos ciudaes portuaries costeres participaron viviegamente nel comerciu d'oru d'África Oriental, el comerciu de la Ruta de la Seda, el comerciu nel Océanu Índicu y les empreses comerciales nel este d'Asia.

El Sultanatu Ajuran tamién acuñó la so propia moneda Ajuran. Na provincia costera de Benadir atopáronse munches monedes de bronce antiguu inscrites colos nomes de los sultanes de Ajuran, amás de pieces de gobernantes musulmanes del sur d'Arabia y Persia.[17] Amás, atopáronse monedes de Mogadixu nos Emiratos Árabes Xuníos n'Oriente Mediu. Les rutes de comerciu que daten de los periodos medievales antiguos y tempranos de la empresa marítima somalines fortaleciéronse o restablecieron, y el comerciu esterior y el comerciu nes provincies costeres floriaron con barcos que saleaben y veníen d'una miríada de reinos ya imperios n'Asia Oriental, Asia del Sur, Sureste Asiáticu, Europa, Mediu Oriente, África del Norte y África Oriental.[6] Por aciu l'usu d'embarcaciones comerciales, brúxules, múltiples ciudaes portuaries, cases de lluces y otres teunoloxíes, los comerciantes del Sultanatu de Ajuran fixeron grandes negocios colos comerciantes de los siguientes estaos:

Países comerciales n'Asia Importaciones Esportaciones
Dinastía Ming celadón y los sos derivaos caballos, animales exóticos y marfil
Imperiu mogol texíos y especies oru, cera y madera
Dinastía Lê Fierro y especies oru, cultivos y caballos
Sultanatu de Bengala ambar gris y porzolana oveyes, caballos y texíos
Sultanatu de Malaca ambar gris y porzolana tela y oru
Reinu de Ayutthaya cauies y especies mosquetes, texíos y oveyes
Maldive Islands cauies almizcle y oveyes
Reinu de Jaffna cinamomo ropa y oveyes
Países comerciales nel Oriente Mediu
Imperiu otomanu mosquetes and cañones testiles
Safavid Persian Empire testiles y frutes granu y madera
Oman Imamate fierro y xibla testiles, caballos y cultivos
Países comerciales n'Europa
Imperiu portugués oru teles
Imperiu vaneciano lentejuelas espaes y escudos
Imperiu español – –
Imperiu alemán – –
Países comerciales n'África
Sultanatu Mamluk oru y armadures testiles, camellos y granu
Sultanatu d'Adel – –
Imperiu etiope oru y ganáu teles y cabres
Sultanate Suaḥili – –
Greater Zimbabwe oru and esclavos teles, especies y caballos
Kitara Empire esclavos y marfil madera y xoyes
Monomopata oru y marfil especies y teles
Merina Kingdom – –

Ciudaes principales

editar
 
Ciudá medieval de Barawa

La población del Reinu Ajuran entós daquella yera enorme y estable. L'Estáu de Ajuran foi un influyente reinu somalín qu'apoderó munches ciudaes y pueblos del centru y sur de Somalia y l'este d'Etiopía mientres la Edá Media. Cola cayida del Sultanatu, dellos d'estos asentamientos siguieron espolletando y convirtiéronse eventualmente nes principales ciudaes de l'actual Somalia. Dalgunes d'estes ciudaes y pueblos tamién fueron abandonaes o destruyíes:

Capital

editar

Mogadixu (ciudá portuaria y capital actual de Somalia)

Ciudaes portuaries

editar
  • Merca (ciudá portuaria na rexón de Lower Shebelle de Somalia)
  • Hobyo (ciudá portuaria na rexón de Mudug de Somalia)
  • Kismayo (ciudá portuaria na rexón de Lower Juba de Somalia)
  • Barawa (ciudá portuaria na rexón de Lower Shebelle de Somalia)
  • Warsheikh (ciudá portuaria na rexón de Shebelle Mediu de Somalia)
  • Mareeg (ciudá na rexón de Galguduud de Somalia)

Ciudaes agrícoles

editar
  • Qelafo (ciudá na rexón somalina d'Etiopía )
  • Afgooye (ciudá na rexón de Lower Shebelle de Somalia)
  • Beledweyne (una ciudá na rexón de Hiran de Somalia)
  • Baidoa (una ciudá na rexón de la Badea de Somalia)
  • Bardheere (una ciudá na rexón de Gedo de Somalia)
  • Jowhar (una ciudá na rexón de Shebelle Mediu de Somalia)
  • Luuq (una ciudá na rexón de Gedo de Somalia)
  • Hudur (una ciudá na rexón de Bakool de Somalia)
  • Jilib (una ciudá na rexón de Juba Mediu de Somalia)

Otres ciudaes

editar
  • El Buur (una ciudá na rexón de Galguduud de Somalia)
  • Dhusamareb (una ciudá en Galguduud regopn pf Somalia)
  • Gondershe (Abandonáu, pero agora un sitiu popular d'atraición turística)
  • Hannassa (Abandonáu)
  • Ras Bar Balla (Abandonáu)

Cultura

editar
 
Tableta de piedra arabigo-somalina

Los Ajurans facilitaron una rica cultura con diverses formes de cultura somalina, como arquiteutura, astronomía, festivales,educación, música y diversos tipos d'arte como poesía, prosa, caligrafía, miniatures, xoyes, gastronomía y rica alfombra, teles y artes testiles, tou n'evolución y floriando mientres esti periodu. La mayoría de los habitantes yeren d'etnia somalina, pero tamién había árabes, perses y una minoría turca. La gran mayoría de la población tamién se xuntó al Islam sunita con una minoría chiita, na so mayoría d'orixe persa. El somalín yera l'idioma más usáu nel gobiernu y la vida social, ente que l'árabe usábase principalmente pa estudios relixosos.

 
Exemplu d'un mazcarón de proa somalín históricu de Mogadixu

L'arte marcial somalín Istunka, tamién conocíu como Dabshid, nació mientres el so reináu. Llevar a cabu tolos años un tornéu en Afgooye.[42] El talláu, conocíu en somalín como qoris, prauticar nes ciudaes costeres del estáu. Munchos ciudadanos adineraos de la dómina medieval contrataben regularmente a los meyores talladores de madera y mármol de Somalia pa trabayar nel interior de les sos cases. Les talles nos mihrabs y les pilastres de les antigües mezquites somalines son dalgunes de les más antigües del continente, siendo Masjid Fakhr al-Din la séptima mezquita más antigua d'África. [44] La talla artística considerábase un oficiu d'homes, al igual que la industria testil somalina yera principalmente un negociu de muyeres. Ente los nómades, el talláu, especialmente en madera, taba bien estendíu y podía atopase nos oxetos más básicos, como cuyares, peñes y concos, pero tamién incluyía estructures más complexes, como la tienda portátil nómada, el aqal.[43]

Mientres el so mandatu, el Reinu dexó un estensu legáu arquiteutónicu, siendo una de les principales potencies medievales somalines dedicaes al diseñu de castiellu, fortaleces, ciudadeles, claustros, mezquites, templos, fontes, acueductos, faros, torres y tumbes que son toos atribuyíos a los inxenieros somalinos del Sultanatu Ajuran.[7] Los territorios que Ajuran apoderó tienen una de les ruines medievales de tol continente africanu coles arquitectures más sofisticaes y avanzaes.

Estes estructures inclúin una serie de pilastres de tumbes, necrópolis, castiellos, fortaleces y ciudaes en ruines construyíes nesa dómina.[1] Nel área de Marca, esisten delles tumbes de pilastres que según la tradición llocal construyir nel sieglu XVI, cuando los naa'ibs del Sultanatu Ajuran gobernaben nel distritu.[44]

Migración musulmana

editar
 
Munches families árabes y perses llamaríen al reinu de Ajuran el so llar

Munches families árabes y perses llamaríen al reinu de Ajuran el so llar. Los XV y XVII vieron la llegada de families musulmanes de Arabia, Persia, India y España al Sultanatu de Ajuran, la mayoría de les cualos estableciéronse nes provincies costeres. Dalgunos migraron por cuenta de la inestabilidá nes sos respeutives rexones,[45] como foi'l casu coles families Hadhrami de Yeme y los musulmanes d'España que fuxeron de la Inquisición.[46] Otros vinieron realizar negocios o pa fines relixosos. Por cuenta de la so fuerte tradición nel aprendizaxe relixosu, les nueves comunidaes musulmanes tamién gociaron d'un altu estatus ente la élite gobernante somalina y ente los plebeyos.[45] Créese que los Benadiri son los descendientes d'estes persones, una pequeña minoría qu'habita na rexón de Benadir.[47]

Militar

editar
 
Torre defensiva de Almnara Somalia.
 
Modelu d'una nave medieval de Mogadishan

L'estáu de Ajuran tenía un exércitu permanente col cual los imanes Garen y los gobernadores gobernaben y protexíen a los sos súbditos. La mayor parte del exércitu consistía en soldaos mamluke, [50] que nun teníen nenguna llealtá al sistema de cla somalina tradicional, poro, faciéndolos más confiables. Los soldaos fueron reclutados nel área riberana. otros reclutes vinieron de les rexón nómades circundantes. Los mercenarios árabes, perses y turcos tamién s'emplegaron en ciertosmomentos.[48][49]

Nel periodu tempranu de Ajuran, les armes del exércitu consistíen n'armes tradicionales somalines como espaes, dagues, llances, hachu de guerra y arcos. El Sultanatu recibió ayuda del so aliáu cercanu, l'Imperiu Otomanu, y cola importación d'armes de fueu al traviés del puertu Muzzaffar de Mogadixu, l'exércitu empezó a adquirir mosquetes y cañones. Los otomanos tamién siguiríen siendo un aliáu clave mientres les guerres ajuran-portugueses. Los caballos utilizaos con fines militares tamién se criaron nel interior y alzáronse numberoses fortificaciones de piedra p'apurrir abellugu al exércitu nos distritos costeros.[50] En cada provincia, los soldaos taben so la supervisión d'un comandante militar conocíu como emir,[51] y les árees costeres y el comerciu del océanu Índicu taben protexíos por una armada.[52]

El Reinu de Ajuran tenía l'exércitu más grande y avanzáu d'África y realizaron espediciones navales hasta'l sureste asiáticu colos sos aliaos otomanos.[53]

Guerres ajuran-portugueses

editar
 
El Sultanatu de Ajuran foi'l primer Imperiu africanu en participar con ésitu nuna guerra naval contra una superpotencia europea y ganalos nun combate naval
 
Mientres la Batalla de Barawa , Tristán de Cunha foi mancáu y pidió ser nomáu caballeru por Albuquerque.[54]

La era europea del descubrimientu llevó a la, entós superpotencia d'Europa, l'imperiu portugués, hasta la mariña d'África oriental, que nesi momentu esfrutaba d'un floreciente comerciu con naciones estranxeres. Les adineraes ciudaes-estáu del sureste de Kilwa, Mombasa, Malindi, Pate y Lamu fueron sistemáticamente escalaes polos portugueses. Tristão da Cunha punxo los sos güeyos nel territoriu del Imperiu Ajuran, onde la Batalla de Barawafue, llibrada dempués d'un llargu periodu de compromisu, los soldaos portugueses quemaron la ciudá y escalar. Sicasí, la resistencia feroz de la población llocal y de los soldaos favoreció'l fracasu de los portugueses pa ocupar permanentemente la ciudá y estos fueron derrotaos decisivamente polos poderosos somalinos del Imperiu Ajuran y los habitantes que fuxeren al interior tornaron y reconstruyir la ciudá. Tristão da Cunha foi gravemente mancáu y buscó abellugu nes islles de Socotra dempués de perder a los sos homes y barcos. Dempués de perder la guerra col Imperiu Ajuran pol intentu fallíu de prindar a Barawa decidió volver arrexuntar a los sos homes nes islles Socotra y Tristão zarpó escontra Mogadixu, que yera la ciudá más rica d'África. Pero corriérase la voz de lo qu'asocediera en Barawa polo que se llevó a cabu una gran movilización de tropes. Munchos caballeros, soldaos y acorazaos en posiciones de defensa taben protexendo la ciudá. Sicasí, Tristão entá optó por asaltar ya intentar conquistar la ciudá anque tolos oficiales y soldaos del so exércitu oponer a esto tarreciendo una derrota segura si teníen d'enfrentase a los sos oponentes na batalla. Decidió dexar a los somalinos en paz dempués de dase cuenta de que yeren desaxeradamente difíciles de conquistar y lo meyor pa los portugueses yera nun metese con ellos, dexando al Sultanatu Ajurán independiente.[55] Dempués de la batalla, la ciudá de Barawa recuperóse rápido del ataque.[56]

 
En 1660, los portugueses en Mombasa rindir a una fuercia conxunto somalina - otomana.[57]

Mientres les siguientes décades, les tensiones ente Somalia siguiríen siendo altes y el contautu creciente ente marineros somalinos y corsarios otomanos esmolecía a los portugueses qu'unviaron una espedición punitiva contra Mogadixu baxu João de Sepúvelda, pero foi ganáu poles fuercies navales de Ajuran inclusive primero que tuvieren una oportunidá de llegar a la capital de Ajuran y João de Sepúvelda foi finalmente asesináu na Batalla de Benadir y tolos sos barcos volaos en mil pedazo.[58] La cooperación Otomanu-Somalina contra los portugueses nel Océanu Índicu algamó un puntu álgido na década de 1580 cuando los veceros de Ajuran de les ciudaes costeres somalines empezaron a simpatizar colos árabes y suaḥilis sol dominiu portugués y unviaron un emisariu al corsariu turcu Mir Ali Bey pa preparar una espedición conxunta contra los portugueses. Tuvo d'alcuerdu y xunióse-y una gran flota somalina, qu'empezó a atacar les colonies portugueses nel sureste d'África.[52]

La ofensiva somalina-otomana llogró espulsar a los portugueses de delles ciudaes importantes como Pate, Mombasa y Kilwa. Sicasí, el gobernador portugués unvió personal a la India portuguesa solicitando una gran flota. Esta solicitú foi respondida ya invirtió la ofensiva anterior de los musulmanes nuna de defensa. L'armada portuguesa llogró volver tomar la mayoría de les ciudaes perdíes y empezó a castigar a los sos líderes, pero abstener d'atacar Mogadixu y otres provincies costeres que pertenecen al Imperiu de Ajuran.[18][59] Les fuercies somalines de Ajuran ganaron militarmente a los portugueses. L'Imperiu Otomanu tamién siguiría siendo un sociu económicu de los somalinos.[6] Mientres los sieglos XVI y XVII, el socesivu Imperiu Ajuran desafió'l monopoliu económicu portugués nel Océanu Índicu al emplegar una nueva moneda que siguió'l patrón otomanu y proclamó asina una actitú d'independencia económica con al respeutive de los portugueses.[60]

Invasión del pueblu oromo

editar
 
La empresa marítima somalina recibió un gran golpe dempués del colapsu del Sultanatu de Ajuran. Sicasí, otres entidaes polítiques somalines como'l Sultanatu de Warsangali, el Sultanatu de Geledi, el Sultanatu de Majeerteen, l'Estáu de Derviche y el Sultanatu de Hobyo aseguraron la so continuidá

La empresa marítima somalina recibió un gran golpe dempués del colapsu del Sultanatu Ajuran. Sicasí, otres entidaes polítiques somalines como'l Sultanatu de Warsangali, el Sultanatu de Geledi, el Sultanatu de Majeerteen, el Estáu Derviche y el Sultanatu de Hobyo aseguraron la so continuidá.

A mediaos del sieglu XVII, la Nación Oromo empezó a espandise dende la so tierra natal alredor del llagu Abaya nel sur d'Etiopía escontra la mariña sur de Somalia nel momentu que el Ajuran taba nel apoxéu del so poder.[61][62] Los gobernantes de Garen llevaron a cabu delles espediciones militares conocíes como les guerres de Gaal Madow» contra los guerreros Oromo, convirtiendo al Islam a los que fueron prindaos. La supremacía militar de Ajuran obligó a los conquistadores Oromo a revertir les sos migraciones escontra los Salomónidas Cristianos y los Adalitas musulmanes qu'afararon a los dos imperios en conflictu nel procesu.

Cayente y estaos socesores

editar

El sultanatu de Ajuran menguó amodo nel poder a finales del sieglu XVII lo que allanó el camín pal ascensu de nuevos poderes somalinos. Los reveses más importantes contra l'estáu fueron el derrocamientu de la capital, Mogadixu y otres ciudaes costeres, per parte del rei Hawiye Hiraab,[63] y la derrota del Reinu Silis por un ex xeneral de Ajuran, Ibrahim Adeer, nel interior del estáu que depués estableció la dinastía Gobroon. La tributación y la práutica de primae noctis fueron los principales catalizadores de les revueltes contra los gobernantes de Ajuran. La perda de ciudaes portuaries y granxes fértiles fizo que los rebeldes perdieren les fontes d'ingresos que tanto precisaben.

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Njoku, Raphael Chijioke (2013). The History of Somalia, páx. 40. ISBN 978-0-313-37857-7.
  2. ↑ «Ajuran - historical state, Africa». Consultáu'l 6 d'abril de 2018.
  3. ↑ Luling, Virginia (2002). Somali Sultanate: the Geledi city-state over 150 years, páx. 17. ISBN 978-1-874209-98-0.
  4. ↑ Luc Cambrézy, Populations réfugiées: de l'exil au retour, p.316
  5. ↑ Mukhtar, Mohamed Haji. «The Emergence and Role of Political Parties in the Inter-River Region of Somalia from 1947–1960». Ufahamu 17 (2). http://escholarship.org/uc/item/7h11k656. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Shelley, Fred M. (2013). Nation Shapes: The Story behind the World's Borders, páx. 358. ISBN 978-1-61069-106-2.
  7. ↑ 7,0 7,1 Cassanelli, Lee V. (1982). The Shaping of Somali Society: Reconstructing the History of a Pastoral People, 1600–1900, páx. 101. ISBN 0-8122-7832-1.
  8. ↑ Ramsamy, Edward, ed., «Cultural Sociology of the Middle East, Asia, and Africa: An Encyclopedia», Cultural Sociology of the Middle East, Asia, and Africa: An Encyclopedia, Volume 2: Africa, ISBN 978-1-4129-8176-7, https://books.google.com/books?id=GtCL2OYsH6wC&pg=PRxxxiv 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Pouwels, Randall L. (2006). Horn and Crescent: Cultural Change and Traditional Islam on the East African Coast, 800–1900 53, páx. 15.
  10. ↑ Njoku, 2013, p. 41.
  11. ↑ (1989) Northeast African Studies Volume 11, páx. 115.
  12. ↑ Cassanelli, 1982, p. 102.
  13. ↑ Sheik-ʻAbdi, ʻAbdi ʻAbdulqadir (6 d'abril de 1993). «Divine madness: Moḥammed ʻAbdulle Ḥassan (1856-1920)». Zed Books. Consultáu'l 6 d'abril de 2018.
  14. ↑ Lewis, I. M. (1988). A Modern History of Somalia: Nation and State in the Horn of Africa, páx. 24. ISBN 0-8133-7402-2.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Mukhtar, Mohamed Haji (2003). Historical Dictionary of Somalia, páx. 35. ISBN 978-0-8108-6604-1.
  16. ↑ Cassanelli, 1982, p. 149.
  17. ↑ 17,0 17,1 Ali, Ismail Mohamed (1970) Somalia Today: General Information, páx. 206. Consultáu'l 7 de payares de 2014.
  18. ↑ 18,0 18,1 Stanley, Bruce (2007). Cities of the Middle East and North Africa: A Historical Encyclopedia, páx. 253. ISBN 978-1-57607-919-5.
  19. ↑ Chittick, H. Neville (1976). An Archaeological Reconnaissance in the Horn: The British-Somali Expedition, 1975.
  20. ↑ Journal of African History pg.50 by John Donnelly Fage and Roland Anthony Oliver
  21. ↑ (2007) Cities of the Middle East and North Africa: A Historical Encyclopedia, páx. 252.
  22. ↑ (1992) Somalia: A Country Study.
  23. ↑ P. L. Shinnie, The African Iron Age, (Clarendon Press: 1971), p.135
  24. ↑ Versteegh, Kees (2008). Encyclopedia of Arabic language and linguistics, Volume 4, páx. 276. ISBN 9004144765.
  25. ↑ 25,0 25,1 25,2 David D. Laitin, Said S. Samatar, Somalia: Nation in Search of a State, (Westview Press: 1987), p. 15.
  26. ↑ Chapurukha Makokha Kusimba, The Rise and Fall of Suaḥili States, (AltaMira Press: 1999), p.58
  27. ↑ Brett, Michael (1 de xineru de 1999). «Ibn Khaldun and the Medieval Maghrib». Ashgate/Variorum. Consultáu'l 6 d'abril de 2018.
  28. ↑ Wilson, Samuel M. "The Emperor's Giraffe", Natural History Vol. 101, Non. 12, December 1992 «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2 d'avientu de 2008. Consultáu'l 14 d'abril de 2012.
  29. ↑ Rice, Xan (25 de xunetu de 2010). «Chinese archaeologists' African quest for sunken ship of Ming admiral». The Guardian. https://www.theguardian.com/world/2010/jul/25/kenya-china. 
  30. ↑ «Could a rusty coin re-write Chinese-African history?». BBC News. 18 d'ochobre de 2010. https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-11531398. 
  31. ↑ «Zheng He'S Voyages to the Western Oceans 郑和下西洋». People.chinese.cn. Archiváu dende l'orixinal, el 30 d'abril de 2013. Consultáu'l 17 d'agostu de 2012.
  32. ↑ Da Gama's First Voyage pg.88Plantía:Full citation needed
  33. ↑ Alpers, Edward A. (1976). «Gujarat and the Trade of East Africa, c. 1500-1800». The International Journal of African Historical Studies 9 (1). doi:10.2307/217389. 
  34. ↑ Harris, Nigel (2003). The Return of Cosmopolitan Capital: Globalization, the State and War, páx. 22. ISBN 978-1-86064-786-4.
  35. ↑ Barendse, Rene J. (2002). The Arabian Seas: The Indian Ocean World of the Seventeenth Century: The Indian Ocean World of the Seventeenth Century. ISBN 978-1-317-45835-7.
  36. ↑ (Africanus), Leo (6 d'abril de 1969). «A Geographical Historie of Africa». Theatrum Orbis Terrarum. Consultáu'l 6 d'abril de 2018.
  37. ↑ Dunn, Ross Y. (1987). The Adventures of Ibn Battuta. ISBN 0-520-05771-6., p. 125
  38. ↑ Alpers, 1976.
  39. ↑ Chinese Porcelain Marks from Coastal Sites in Kenia: aspects of trade in the Indian Ocean, XIV-XIX centuries. Oxford: British Archaeological Reports, 1978 pg 2
  40. ↑ East Africa and its Invaders pg.37
  41. ↑ Gujarat and the Trade of East Africa pg.45
  42. ↑ Mukhtar, 2003.
  43. ↑ Culture and customs of Somalia By Mohamed Diriye Abdullahi pg 97
  44. ↑ Cassanelli, 1982, p. 97.
  45. ↑ 45,0 45,1 Luling, 2002, p. 18.
  46. ↑ The origins and development of Mogadishu pg. 34 by Ahmed Dueleh Jama
  47. ↑ Abdullahi, Mohamed Diriye (2001) Culture and Customs of Somalia. ISBN 0313313334. Consultáu'l 4 de payares de 2014.
  48. ↑ Cassanelli, 1982, p. 104.
  49. ↑ Welch, Sidney R. (1950). Portuguese rule and Spanish crown in South Africa, 1581-1640.
  50. ↑ Cassanelli, 1982, p. 92.
  51. ↑ Cassanelli, 1982, p. 90.
  52. ↑ 52,0 52,1 Welch, 1950, p. 25.
  53. ↑ Abdurahman, Abdullahi (18 de setiembre de 2017). «Making Sense of Somali History: Volume 1». Adonis and Abbey Publishers. Consultáu'l 6 d'abril de 2018.
  54. ↑ Maritime Discovery: A History of Nautical Exploration from the Earliest Times pg 198
  55. ↑ The History of the Portuguese, During the Reign of Emmanuel pg.287
  56. ↑ The book of Duarte Barbosa - Page 30
  57. ↑ Tanzania notes and records: the journal of the Tanzania Society pg 76
  58. ↑ The Portuguese period in East Africa – Page 112
  59. ↑ Four centuries of Suaḥili trate: a literary history and anthology – Page 11
  60. ↑ COINS FROM MOGADISHU, c. 1300 to c. 1700 by G. S. P. Freeman-Grenville pg 36
  61. ↑ Cassanelli, 1982, p. 114.
  62. ↑ Cerulli, Somalia 1: 65–67
  63. ↑ Lewis, 1988.
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Sultanatu_Ajuran&oldid=4305812»