Wikipedia

Tercer República Filipina

La Tercer República Filipina, que'l so nome oficial foi República de Filipines (en tagalu: Repúblika ng Pilipinas) cubre la hestoria de Filipines dende la so independencia de los Estaos Xuníos en 1946, hasta'l Autogolpe d'Estáu perpetuáu pol Presidente Ferdinand Marcos en 1972. Foi'l primer estáu filipín dafechu soberanu y internacionalmente reconocíu (tantu la Primer como la Segunda República Filipina fueren gobiernos non reconocíos o con reconocencia parcial). Políticamente tratóse d'una democracia representativa dientro del marcu d'una república presidencialista con división de poderes, anque la so economía viose subordinada por Estaos Xuníos mientres la mayor parte de la so esistencia. La democracia filipina foi, mientres esti periodu, fondamente bipartidista (en semeyanza cola d'Estaos Xuníos) partiéndose'l gobiernu ente'l Partíu Nacionalista, y el Partíu Lliberal.

← Mancomunidá Filipina
 Tercer República Filipina
(de 1945 a 1973)
aspeutu de la historia
Himnu nacional Marcha Nacional Filipina (es) Traducir
Alministración
Capital Manila
Llingües oficiales tagalu
Miembru de
Xeografía
Cambiar los datos en Wikidata

Historia

editar

Independencia

editar
 
Manuel Roxas, primer presidente de la Tercer República Filipina.
 
La bandera d'Estaos Xuníos ye arriada y reemplazada pola bandera filipina'l 4 de xunetu de 1946.

Depués del fin de la Segunda República Filipina, un estáu títere del imperiu xaponés impuestu mientres la Segunda Guerra Mundial,[1] l'archipiélagu filipín volvió ser un protectoráu d'Estaos Xuníos. El 4 de xunetu de 1946, Día de la Independencia de los Estaos Xuníos, pocu menos d'un añu dempués del fin de la ocupación xaponesa, los representantes de los Estaos Xuníos y de la Mancomunidá Filipina roblaron el Tratáu de Manila. Nel reconocíase formalmente la independencia del archipiélagu como República de Filipines (anque'l nome oficial del país antes del so ocupación fuera República Filipina), y Estaos Xuníos arrenunciaba formalmente a la so soberanía sobre les islles.[2] Sicasí, los EE.UU caltuvieron decenes de bases militares ya impunxeron, por aciu la Llei de Comerciu de Charles Jasper Bell, diverses midíes económiques que daben a ciudadanos y empreses d'Estaos Xuníos igualdá d'accesu a los minerales, los montes y otros recursos naturales de Filipines, llindando la soberanía política del país.[3]

Nes audiencies ante'l Comité Senatorial de Finances, el Secretariu d'Estáu Axuntu p'Asuntos Económicos William L. Clayton describió la llei como "claramente incompatible cola política económica esterior básica d'esti país" y "claramente incompatible cola nuesa promesa de conceder a Filipines una verdadera independencia".[4] De toes formes la Llei de Bell foi aceptada pol congresu filipín y darréu, en 1947, sería aprobada nun plebiscitu.[5]

Na actualidá, Filipines celebra la so Día de la Independencia el 12 de xunu, aniversariu de la Declaración d'Independencia de Filipines d'España en 1898, per parte d'Emilio Aguinaldo, tres la derrota española na Batalla de la Badea de Manila. Aquella declaración d'independencia nun foi reconocida por Estaos Xuníos, que depués de ganar a la nueva república na guerra ente Filipines y Estaos Xuníos caltuvo ocupáu'l país n'adquiriendo la so posesión llegal según el Tratáu de París que punxo fin al so guerra con España.

Ente 1946 y 1961, Filipines celebró'l 4 de xunetu como Día de la Independencia, mesmu día que Estaos Xuníos. El 12 de mayu de 1962, el Presidente Diosdado Macapagal reconoció'l 12 de xunu como verdaderu Día de la Independencia de Filipines, convirtiéndolo nun día festivu.[6][7] En 1964, la Llei de la República Nᵘ4166 caltuvo'l 4 de xunetu como fiesta nacional, dándo-y la distinción de "Día de la República".[8]

Alministraciónes de Roxas y Quirino

editar

Cuando'l Congresu de Filipines convocar en 1945, los llexisladores escoyíos en 1941, antes de la ocupación xaponesa, escoyeron a Manuel Roxas como Presidente del Senáu. Nes eleiciones nacionales de Filipines de 1946, Roxas postular pa Presidente de la Mancomunidá Filipina como'l candidatu de l'ala lliberal del Partíu Nacionalista. Roxas cuntó col sofitu del gobiernu d'Estaos Xuníos y el Xeneral Douglas MacArthur. Nes eleiciones, Roxas foi escoyíu Presidente de la Mancomunidá pa un mandatu de cuatro años col 53.94% de los votos y, cola independencia formal del país, convertir en Presidente de la República.

Anque Roxas tuvo ésitu en consiguir fondos pa la rehabilitación de los Estaos Xuníos dempués de la independencia, viose obligáu a dexar bases militares (23 de les cualos fueron arrendaes por 99 años), aumentar les restricciones comerciales pa los ciudadanos filipinos, y dar privilexos especiales pa los propietarios ya inversores. La so alministración viose avafada pola corrupción. Per otra parte, los abusos de la policía militar provincies contribuyeron a la insurxencia del movimientu izquierdista Hukbalahap, y la respuesta violenta del gobiernu de Roxas provocó un descontentu xeneral contra la so imaxe nel campesinado. Les polítiques económiques impuestes polos Estaos Xuníos dexaron al país mientres los primeros años en cantu de la quiebra.[9]

Mientres l'alministración de Roxas, les Islles Tortuga y les Islles de Mangsi fueron apurríes pol Reinu Xuníu (alministrador de Borneo del Norte) a Filipines, en reconocencia d'un tratáu internacional roblando ente los EE.UU y el Reinu Xuníu que delimitaba les fronteres ente dambos territorios. Sicasí, por un tratáu internacional suplementaria llegáu a la conclusión, coles mesmes, les dos potencies alcordaron qu'eses islles, anque parte del archipiélagu de Filipines, permaneceríen so l'alministración del Estáu de Borneo del Norte.[10] Les islles nunca fueron reclamaes per Estaos Xuníos. El tratáu foi heredáu per Filipines, consideráu "estáu socesor" de la Mancomunidá. El 19 de setiembre de 1946, el gobiernu de Filipines notificó al Reinu Xuníu, que amestárase formalmente Borneo del Norte esi mesmu añu, que deseyaba faese cargu de l'alministración de les Islles Tortúa y les Islles de Mangsi. De conformidá con un alcuerdu internacional suplementariu, la tresferencia de l'alministración entró a valir el 16 d'ochobre de 1947.[11][12] Roxas nun pudo completar el so mandatu constitucional, destináu a rematar en 1950, por cuenta de que sufrió un infartu y finó'l 15 d'abril de 1948, el vicepresidente Elpidio Quirino suplantar dos díes depués.[13]

Quirino asumió la presidencia en 1948 pa completar el mandatu de Roxas. En 1949 foi escoyíu pa un mandatu completu, ganando a José P. Laurel, el Presidente de la Segunda República mientres la ocupación xaponesa. Laurel denunció fraude eleutoral y describió a Quirino como corruptu y antidemocráticu. Anque dellos historiadores polo xeneral afirmen que Laurel en realidá ganó la eleición, nun s'atrevió a desafiar a Quirino y este llogró la victoria.[14] Los sos seis años como presidente carauterizar pola reconstrucción notable de la posguerra, les ganancies económiques xenerales, y l'aumentu de l'ayuda económica de los Estaos Xuníos. En 1950, mientres l'alministración de Quirino, empezó la Guerra de Corea y el gobiernu filipín unvió más de 7.450 soldaos a combatir en favor del gobiernu de Corea del Sur.[15] A esta fuercia conocer como la PEFTOK (Fuercies Espedicionaries de Filipines a Corea). Más tarde, anque enfermu, Quirino postular pa la reeleición en 1953, pero foi derrotáu abrumadoramente por Ramón Magsaysay.

Alministración de Magsaysay

editar

Magsaysay convertir nel Primer presidente nacíu nel Sieglu XX y el primeru en nacer dempués de la dómina colonial española. La so alministración foi considerada una de les más llimpies y llibres de corrupción na historia moderna de Filipines; el periodu del so mandatu cítase de cutiu como los "años d'oru" del país. El comerciu y la industria florió, l'exércitu de Filipines taba nel so meyor momentu, y el país ganó la reconocencia internacional nos deportes, la cultura y les rellaciones esteriores. Pa fines del so mandatu, Filipines ocupaba'l segundu puestu nun ranking de países menos corruptos y meyor gobernaos d'Asia.[16]

El 16 de marzu de 1957 Magsaysay dexó Manila pa dirixise a la Ciudá de Cebú onde faló en tres instituciones educatives. Esa mesma nueche, de madrugada, embarcar nel avión presidencial "Monte Pinatubo", un C-47, de regresu a Manila. Nes primeres hores de la mañana del 17 de marzu informar de que'l so avión nun aterrizara. Na tarde d'esi día que los periódicos informaron que l'avión estrellárase nel monte Manunggal en Cebu y que 25 de los 26 pasaxeros y la tripulación a bordu morrieron. L'únicu sobreviviente foi'l periodista Néstor Matu. El vicepresidente Carlos P. García, quien s'atopaba de visita oficial a Australia nel momentu, asumió la presidencia pa cumplir los últimos ocho meses de presidencia constitucional de Magsaysay. Envalórase que dos millones de persones participaron nel entierru del mandatariu'l 22 de marzu.[17][18][19]

Década de 1960: La Primer Política Filipina

editar

Tres la so llegada al poder, García foi confirmáu como Presidente pa un mandatu completu nes eleiciones celebraes meses dempués de la muerte de Magsaysay. En xunu de 1957, decretó la illegalización del Partíu Comunista de Filipines, a pesar de les protestes de la oposición, que consideraba esto una midida antidemocrática.[20][21] Darréu, el decretu sería reemplazáu por otru que solo ilegalizaba "cualquier organización con fines subversivos, penalizando l'afiliación a la mesma".[22] A pesar de que García yera un declaráu anticomunista, decidió alloñar la política económica del so país del xugu d'Estaos Xuníos, empecipiando lo que se conoció como Primer Política Filipina o Filipinos primeru (en tagalu: Pilipino Muna) en referencia a que sofitaba a los empresarios filipinos por sobre los d'Estaos Xuníos y otros estranxeros favoreciendo la inversión privada nacional.[23]

Esta política foi bien popular ente la población filipina, pero duramente criticada ente les minoríes étniques, que declararon que la mesma yera discriminatoria a los sos intereses, pos tamién podíen considerase "filipinos" a los descendientes de chinos y norteamericanos nel país.[24] Nes eleiciones presidenciales de 1961, foi ganáu por Diosdado Macapagal, el so antiguu vicepresidente (que yera del opositor Partíu Lliberal), quien ganó col 55% de los votos. La política esterior Macapagal buscó estrechar más les rellaciones coles naciones vecines d'Asiasobremanera con Malasia ya Indonesia. Ente los llogros más significativos de Macapagal como presidente fueron l'abolición de la tenencia y el programa de reforma agraria de 1963, que sería frenáu pola oposición, qu'apoderaba'l poder llexislativu, y que foi tachada de "pocu cooperativa" col so estensu plan de reformes socioeconómiques.[25] Les negociaciones colos Estaos Xuníos sobre les bases militares provocaron un sentimientu anti-Estaos Xuníos ente la población y el mesmu gobiernu, que se vio reflexáu col cambéu formal del Día de la Independencia y la valoración histórica de la Primer República Filipina.[26]

Fin de la Tercer República

editar

Les reformes de Macapagal fueron frenaes cola so derrota eleutoral ante Ferdinand Marcos en 1965. Este caltuvo un gobiernu constitucional que remataría cola declaración del estáu de sitiu'l 21 de setiembre de 1972, que convertiría al país nun réxime dictatorial y autocrático lideráu por Marcos.[27] El réxime foi abolíu de iure el 17 de xineru de 1973, cuando entró a valir una nueva constitución.

Economía

editar
Artículu principal: Economía de Filipines
 
Monedes de 50 centavos filipinos.

Tres el reestablecimientu de la Mancomunidá Filipina en 1945, el país quedó afaráu metanes una crisis alimentaria y financiera. Tres la independencia, nun esfuerciu por resolver los problemes socioeconómicos masivos de la dómina, acabante escoyer Presidente Manuel Roxas reorganizó'l gobiernu, y propunxo un nuevu programa llexislativu. Ente les empreses del primer añu de la Tercer República tuvieron: la creación de la Corporación Financiera de Rehabilitación (que se reorganizó en 1958 como'l Bancu de Desenvolvimientu de Filipines);[28] la creación del Departamentu d'Asuntos Esteriores y l'organización del serviciu esterior al traviés del Decretu Nᵘ18; el GI Bill de los Derechos de los veteranos filipinos; y la revisión de les lleis fiscales p'aumentar los ingresos del gobiernu.[29] Roxsas estableció finalmente'l bancu central de Filipines tres l'aprobación de la Llei de la República Nᵘ265.[30]

Al dirixir un "gobiernu priváu de fondos"[31] que precisaba asistir una nación cutida polos problemes económicos, Roxas fixo campaña a favor de enmendar la Constitución de 1935. Esta enmienda, esixida pola Llei de Rellaciones Comerciales de Filipines o de la Llei de Comerciu de Bell,[32] daría a los ciudadanos y a les industries d'Estaos Xuníos el derechu a utilizar los recursos naturales del país en cuenta de sofitu a la rehabilitación de los Estaos Xuníos. El Presidente, cola aprobación del Congresu, propunxo esti movimientu a la nación al traviés d'un plebiscitu.

Cuando'l presidente Carlos P. García ganó les eleiciones, el so gobiernu promovió la política de "Filipinos Primeru", que'l so puntu focal yera recuperar la independencia económica; un esfuerciu nacional polos filipinos pa "llograr una participación importante y dominante na so economía."[33] L'alministración favoreció la inversión nacional, ya implementó controles d'importación y divises favorable pa les industries filipines.[34]

El presidente Diosdado Macapagal, mientres el so discursu de posesión el 30 d'avientu de 1961, fixo fincapié nes responsabilidaes y oxetivos que tienen d'algamar na "nueva era", como se refería al so gobiernu. Ente les lleis aprobaes mientres el gobiernu de Macapagal tuvieron: la Llei de la República Nᵘ3844 o Códigu Reforma Agraria (un actu qu'estableció'l Bancu de Tierres de Filipines);[35] ña Llei de la República Nᵘ3466, qu'estableció l'Alministración d'Empléu d'Emerxencia; la Llei de la República Nᵘ3518, qu'estableció'l Bancu de Veteranos de Filipines; la Llei de la República Nᵘ3470, qu'estableció l'Autoridá Nacional de Desenvolvimientu d'Industries (NACIDA) pa entamar, alicar, y promover l'establecimientu d'industries y locales; y la Llei de la República Nᵘ4156, qu'estableció los Ferrocarriles Nacionales de Filipines (PNR). L'alministración llevantó los controles de cambéu como parte del programa de descontrol nun intentu de promover la estabilidá económica y la crecedera nacional.

Referencies

editar
  1. ↑ «World War 2 Database: Philippines». Consultáu'l 17 de xineru de 2013.
  2. ↑ «TREATY OF GENERAL RELATIONS BETWEEN THE UNITED STATES OF AMERICA AND THE REPUBLIC OF THE PHILIPPINES. SIGNED AT MANILA, ON 4 JULY 1946» (pdf). United Nations. Archiváu dende l'orixinal, el 23 de xunetu de 2011. Consultáu'l 10 d'avientu de 2007.
  3. ↑ «Commonwealth Act Non. 733». Chan Carbayos Law Library (30 d'abril de 1946).
  4. ↑ Jenkins, Shirley. Stanford University Press: American Economic Policy Toward the Philippines. ISBN 0-8047-1139-9.
  5. ↑ Dolan, Ronald Y, ed., Philippines: A Country Study, Washington: GPO for the Library of Congress, http://countrystudies.us/philippines/ 
  6. ↑ Diosdado Macapagal. «Proclamation Non. 28 Declaring June 12 as Philippine Independence Day». Philippine History Group of Los Angeles. Archiváu dende l'orixinal, el 12 de mayu de 2009. Consultáu'l 11 de payares de 2009.
  7. ↑ Manuel S. Satorre Jr.. «President Diosdado Macapagal set RP Independence Day on June 12». positivenewsmedia.net. Consultáu'l 10 d'avientu de 2008.
  8. ↑ «AN ACT CHANGING THE DATE OF PHILIPPINE INDEPENDENCE DAY FROM JULY FOUR TO JUNE TWELVE, AND DECLARING JULY FOUR AS PHILIPPINE REPUBLIC DAY, FURTHER AMENDING FOR THE PURPOSE SECTION TWENTY-NINE OF THE REVISED ADMINISTRATIVE CODE». Chanrobles Law Library (4 d'agostu de 1964). Consultáu'l 11 de payares de 2009.
  9. ↑ Molina, Antonio. The Philippines: Through the centuries. Manila: University of Stu. Tomes Cooperative, 1961. Print.
  10. ↑ Convention between the United States and the United Kingdom done at Washington on 2 January 1930
  11. ↑ «Exchange of Notes between the Government of the United Kingdom and the Government of the Republic of the Philippines regarding the transfer of the administration of the Turtle and Mangsee Islands to the Philippine Republic; Cmd 8320». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-05-05.
  12. ↑ Peter C. Richards (6 d'avientu de 1947). «New Flag Over Pacific Paradise». The Sydney Morning Herald. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2015.
  13. ↑ Philippine presidents " Manuel A. Roxas, Malacañang Museum (archived from the original on 2008-07-29).
  14. ↑ Owen, Norman G. (2010). NUS Press: The Emergence of Modern Southeast Asia: A New History. ISBN 978-9971-69-328-2.
  15. ↑ «Korean War». korean-war.com. Archiváu dende l'orixinal, el 8 de setiembre de 2013. Consultáu'l 13 de febreru de 2016.
  16. ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-01-31.
  17. ↑ Zaide, Gregorio F. (1984). National Bookstore Printing Press: Philippine History and Government.
  18. ↑ Townsend, William Cameron (1952). Biography of President Lázaro Cárdenas.       See the SIL International Website at: Establishing the Work in Mexico.
  19. ↑ Carlos P. Romulo and Marvin M. Gray: The Magsaysay Stu.y (The John Day Company, 1956, updated - with an additional chapter on Magsaysay's death - re-edition by Pocket Books, Special Student Edition, SP-18, December 1957)
  20. ↑ Molina, Antonio. The Philippines: Through the centuries. Manila: University of Stu. Tomes Cooperative, 1961. Print.
  21. ↑ «Republic Act Non. 1700». Chan Carbayos Law Library (19 de xunu de 1957).
  22. ↑ «Executive Order Non. 167, Series of 1987». Chan Carbayos Law Library (5 de mayu de 1987).
  23. ↑ Rex Bookstore, Inc.: The Filipín Moving Onward 4. ISBN 9712341534. Consultáu'l 29 de xineru de 2016.
  24. ↑ Abinales, Patriciu N.; Amoroso, Donna J. Rowman & Littlefield: State and Society in the Philippines. ISBN 0742510247. Consultáu'l 29 de xineru de 2016.
  25. ↑ Malaya, J. Eduardo (2004). Anvil: So Help Us God: The Presidents of the Philippines and Their Inaugural Addresses. ISBN 971-27-1486-1.
  26. ↑ Karnow, Stanley (1989). Ballantine Books: In Our Image: America's Empire in the Philippines. ISBN 0-345-32816-7.
  27. ↑ Lacsamana, Leodivico Cruz (1990). Phoenix Publishing House, Inc.: Philippine History and Government. ISBN 971-06-1894-6. p. 189.
  28. ↑ History of the Development Bank of the Philippines, About DBP accessed on July 2, 2015
  29. ↑ Blue Book of the First Year of the Republic, Manila: Bureau of Printing, 1947, p. 27
  30. ↑ "Creating a Central Bank for the Philippines", Bangko Sentral ng Pilipinas website, accessed on July 2, 2015
  31. ↑ Gleeck, Lewis, The Third Republic, New Day Publishers, Quezon City,1993, p.47
  32. ↑ Leclerc, Grégoire and Hall, Charles A. S., Making World Development Work: Scientific Alternatives to Neoclassical Economic Theory, (New Mexico: University of New Mexico Press, 2007)
  33. ↑ Carlos P. Garcia, "Third State of the Nation Address," January 25, 1960, Official Gazette, January 25, 1960, accessed on July 2, 2015,
  34. ↑ Abinales, Patriciu N., Amoroso, Donna J., State and Society in the Philippines. Maryland: Rowman & Little Publishers, Inc., 2005. p. 182,
  35. ↑ "History: Milestones in Corporate Existence", Landbank web site, accessed on July 2, 2015,

Enllaces esternos

editar





Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Tercer_República_Filipina&oldid=4251263»