The Wire ye una serie de televisión d'Estaos Xuníos ambientada en Baltimore, Maryland, que'l so filo conductor son les intervenciones telefóniques xudiciales encamentaes a un grupu policial. Foi escurrida, escrita y producida pol periodista y escritor David Simon, que se basó na so esperiencia na seición de sucesos del Baltimore Sun. Estrenóse na canal de televisión per cable HBO el 2 de xunu de 2002 y remató la so emisión el 9 de marzu de 2008, periodu nel que s'emitieron sesenta capítulos partíos en cinco temporaes.

The Wire
Datos
Títulu orixinal The Wire
Xéneru serie de televisión policiaca, serie de televisión dramática y serie de televisión relacionada con el colectivo LGBT+ (es) Traducir
País d'orixe Bandera de Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos
Idioma orixinal inglés
Duración 60 min.
Productor George Pelecanos (es) Traducir
Fotografía Uta Briesewitz
Númberu de temporaes 5
Llista de temporaes
Númberu d'episodios 60
Llista d'episodios Anexo:Episodios de The Wire (es) Traducir
Repartu
Personaxes
Llista de personaxes characters from the docks of The Wire (en) Traducir, list of journalists characters in the TV series The Wire (en) Traducir, list of law enforcement characters in the TV series The Wire (en) Traducir, list of The Wire characters (en) Traducir, police of The Wire (en) Traducir, list of politician characters of The Wire (en) Traducir y street-level characters of The Wire (en) Traducir
Primer emisión 2 de xunu de 2002
Última emisión 9 de marzu de 2008
Emisora orixinal HBO
Productora HBO
Distribuidora Warner Bros. Television, Hulu y HBO Max (es) Traducir
Web oficial
Cambiar los datos en Wikidata

The Wire trata de ser una visión realista de la vida de Baltimore, centrándose especialmente nel tráficu de drogues. Munchos de los sos personaxes basar en persones reales de Baltimore y dellos actores secundarios son amateurs qu'interpreten los sos propios personaxes.[1] La serie ye carauterizada por histories y eventos ente diverses instituciones gubernamentales, públiques, xurisdicciones policiaques y sectores mayormente marxinales de la ciudá que tomen parte a lo llargo de dellos capítulos o que pueden enllargase por delles temporaes.

The Wire foi emitida n'Estaos Xuníos y América Llatina pola cadena de televisión per cable HBO y n'España pela canal de pagu TNT. Magar nun ser un gran ésitu comercial, foi allabada pola crítica, que la calificó como una de les meyores series de televisión enxamás realizaes y unu de los meyores trabayos de ficción de tola historia.[2][3][4][5][6][7] Les votaciones de los usuarios na mayor páxina de cine n'español d'internet FilmAffinity asitiar como la meyor serie de la historia.[8][9] Coles mesmes, la Writers Guild Association asitió a la serie nel puestu númberu 9 de Les 101 series meyor escrites de la historia de la TV.

Foi escoyida la meyor serie de televisión de la historia por Time,[10] The New York Times,[11] The Guardian,[12] Philadelphia Daily News,[13] Entertainment Weekly,[14] The Telegraph,[15] San Francisco Chronicle,[16] Complex, Vulture y Slate.[17][18]

Producción

editar

Concepción

editar

Simon declaró que nun principiu se propunxo crear un drama policial basáu llibremente nes esperiencies del so sociu y escritor Ed Burns, un antiguu detective d'homicidios. Burns, que cuando trabayaba n'estenses investigaciones sobre violentos traficantes de drogues utilizaba la vixilancia teunolóxica, n'ocasiones atopar cola burocracia del Departamentu de Policía de Baltimore, ente que Simon vio semeyances coles sos propies esperiencies como reporteru policial de The Baltimore Sun.

Simon escoyó Baltimore por cuenta de la so íntima familiaridá cola ciudá. Mientres la so etapa como escritor y productor de la serie de la NBC Homicide: Life on the Street, basada nel so llibru Homicide: A Year on the Streets Killing y tamién con Baltimore como escenariu protagonista, Simon entrara en conflictu con executivos de la cadena NBC, que taben disgustaos pol pesimismu de la serie. Simon quería evitar una repetición d'estos conflictos. Optó por presentar The Wire a la HBO por cuenta del so anterior trabayu cola cadena, la miniserie The Corner en 2000. La HBO duldaba sobre incluyir na so parrilla un drama policial, pero finalmente aportó a producir l'episodiu piloto.[19][20] Simon averar al alcalde de Baltimore, diciéndo-y que quería dar una semeya aveseda de dellos aspeutos de la ciudá, y foi bienveníu a trabayar ellí de nuevu. Esperaba que la serie camudara les opiniones de dellos espectadores, pero dixo que yera pocu probable que tuviera un impautu sobre les temes a tratar.[19]

Repartu

editar

El repartu de la serie foi emponderáu pola ausencia de nomes populares o grandes estrelles, apurriendo a los actores un calter natural nes sos actuaciones.[21] L'aspeutu del repartu nel so conxuntu foi descritu como un desafíu a les mires de la televisión por presentar una verdadera gama d'humanidá na pantalla.[22]

El repartu inicial foi entamáu al traviés d'un procesu d'audiciones y llectures. Lance Reddick recibió'l papel de Cedric Daniels dempués de faer audiciones sobre otros papeles.[23] Michael K. Williams consiguió'l papel d'Omar Little tres una sola audición.[24]

Delles figures prominentes de Baltimore de la vida real, como l'ex gobernador de Maryland, Robert L. Ehrlich Jr.; el Reverendu Frank M. Reid III; l'ex xefe de policía, criminal condergáu y presentador de radio Ed Norris; el delegáu de Virginia Rob Bell; l'executivu del condáu de Howard Ken Ulman; y l'ex alcalde Kurt Schmoke apaecieron en papeles de menor importancia a pesar de nun ser actores profesionales.[25][26] "Little" Melvin Williams, un importante traficante de drogues de Baltimore arrestáu na década de 1980 por una investigación na que formó parte Ed Burns, tuvo un papel recurrente como diáconu a partir de la tercer temporada. Jay Landsman, un oficial de policía qu'inspiró'l personaxe del mesmu nome,[27] realizó'l papel del teniente Dennis Mello.[28] El comandante de policía de Baltimore Gary D' Addario sirvió d'asesor téunicu de la serie mientres les dos primeres temporaes[29] y tuvo un papel recurrente como'l fiscal Gary DiPasquale.[30]

Más d'una docena d'actores del repartu apaecieron enantes na primer serie d'una hora de duración de la HBO Oz. J.D. Williams, Seth Gilliam, Lance Reddick y Reg E. Cathey tuvieron papeles bien importantes en Oz, ente qu'otru gran númberu d'estrelles de The Wire, como Wood Harris, Frankie Faison, John Doman, Clarke Peters, Domenick Lombardozzi, Michael Hyatt y Method Man apaecieron en siquier un episodiu de Oz.[31] Otros miembros del repartu, ente los que s'inclúin Erik Dellums, Peter Gerety, Clark Johnson, Clayton LeBouef, Toni Lewis y Callie Thorne tamién apaecieron en Homicide: Life on the Street.[32][33][34][35][36] Na miniserie de la HBO The Corner tamién trabayaron Clarke Peters, Reg E. Cathey, Lance Reddick, Corey Parker Robinson, Robert F. Chew y Delaney Williams.

Equipu

editar

Al pie de Simon, el creador del programa, xefe de guionistes, show runner y productor executivu, gran parte del equipu creativu de The Wire yeren antiguos alumnos de Homicide y The Corner. El veteranu de The Corner, Robert F. Colesberry, foi'l productor executivu de les dos primeres temporaes y dirixó'l final de la segunda temporada antes de morrer por entueyos nuna operación cardiaca en 2004. Colesberry tuvo un pequeñu papel recurrente como'l detective Ray Cole,[37] y la so esposa, Karen L. Thorson, xunir a él nel personal de producción.[38] Un tercer productor de The Corner, Nina Kostroff Noble (hermana de Michael Kostroff, qu'actúa nel papel del abogáu Maurice Levy en The Wire) tamién participó nel equipu de producción de la serie completando l'equipu inicial de cuatro persones.[38] Tres la muerte de Colesberry, convertir nel segundu productor executivu de la serie xunto a Simon.[39]

Les histories pa la serie fueron de cutiu co-escrites por Ed Burns, un ex detective d'homicidios de Baltimore y profesor d'escuela pública que primeramente trabayara con Simon n'otros proyeutos como The Corner. Burns tamién se convirtió en productor de The Wire na cuarta temporada de la serie.[40] Ente los guionistes restantes inclúyense trés non nativos de Baltimore: George Pelecanos de Washington D.C., Richard Price del Bronx y Dennis Lehane de Boston.[41] Los críticos señalaron les comparances ente los trabayos de Price (particularmente Clockers) y The Wire, inclusive antes de xunise a la serie.[42] Amás d'escribir, Pelecanos trabayó como productor mientres la tercer temporada,[43] y comentó que se sintió atraíu pol proyeutu por cuenta de la oportunidá de trabayar con Simon.[43] El guionista Rafael Alvarez escribió guiones de dellos episodios, según la guía de la serie The Wire: Truth Be Told. Alvarez ye un colega de Simon de The Sun y un nativu de Baltimore con esperiencia de trabayu na zona del puertu.[44] Otru nativu de la ciudá y direutor de cine independiente, Joy Lusco, tamién escribió pa la serie en caúna de los sos trés primeres temporaes.[45] L'escritor del Baltimore Sun y periodista políticu William F. Zorzi xunir al equipu de guionistes na tercer temporada y apurrió una gran cantidá d'esperiencia nel apartáu de la política de Baltimore.[44]

El dramaturgu y productor y guionista de televisión Eric Overmyer xunir al equipu de The Wire na cuarta temporada de la serie como asesor de producción y guionista.[40] Él tamién trabayara primeramente en Homicide. Overmyer empezó a trabayar nel equipu de producción a tiempu completu pa reemplazar a Pelecanos, qu'amenorgó la so participación na serie pa concentrase nel so próximu llibru y trabayó na cuarta temporada puramente como guionista.[46] El guionista y amigu de la universidá de Simon David Mills tamién se xunió al equipu de guionistes na cuarta temporada.[40]

Otru direutor de la serie y alumnu de Homicide, Clark Johnson,[47] dirixó dellos episodios de The Shield,[48] y Tim Van Patten, ganador del premiu Emmy, trabayó en cada temporada de Los Sopranu. La direición foi emponderáu por el so estilu senciellu y sutil.[21] Dempués de la muerte de Colesberry, el direutor Joe Chappelle xunir al personal de producción como co-productor executivu y dirixó dos episodios de la quinta temporada.[49]

Estilu

editar

Realismu

editar

Los guionistes esforciar por crear una visión realista d'una ciudá estauxunidense con base nes sos propies esperiencies. Simon, antiguu periodista del Baltimore Sun, pasó un añu investigando un departamentu d'homicidios de la policía pal so llibru, Homicide: A Year on the Killing Streets, onde conoció a Burns. Burns trabayó nel Departamentu de Policía de Baltimore mientres 20 años, y más tarde como profesor nuna escuela entemedia. Dambos pasaron un añu investigando la cultura de la droga y la probeza en Baltimore pal so llibru, The Corner: A Year in the Life of an Inner-City Neighborhood. Les sos esperiencies utilizar en munches de les histories de The Wire.

Daqué fundamental pa la serie foi la creación de personaxes verídicos. Simón señaló que la mayoría d'ellos son de figures de Baltimore de la vida real.[50]Por casu, Donnie Andrews, quien finó'l mes d'avientu del añu 2012, sirvió como la principal inspiración d'Omar Little,[51] y Martin O'Malley como "una de les inspiraciones" de Tommy Carcetti.[52] La serie tamién se nutrió d'actores non profesionales en papeles de menor importancia, estremándose d'otres series de televisión amosando los "cares y les voces de la ciudá real" que representa[53]Un exemplu nesti sentíu ye la protagonista conocida como "Snoop", quien cumplió 5 años de prisión por homicidiu.

Pa estremar a los personaxes policiales d'otros detectives de televisión, Simon fai qu'inclusive'l meyor policía de The Wire nun ta motiváu pol deséu de protexer y sirvir, sinón pola vanidá intelectual de creer que ye más intelixente que los criminales a los qu'escuerre. Sicasí, ente que munchos de los policías exhiben cualidaes altruistes, otros oficiales son retrataos como incompetentes, violentos, vanidosos o atayaos. Los criminales non siempres tán motivaos pol arriquecimientu o'l deséu d'estropiar a otros; munchos tán atrapaos na so esistencia y toos tienen cualidaes humanes. Aun así, The Wire nun embrive o azorrona los efeutos tarrecibles de les sos aiciones.[54]

La serie ye realista na representación de los procesos tantu del llabor policial como de l'actividá criminal. Inclusive s'informó de que los miembros d'una rede de narcotráficu aprendieron a perfeccionar el so negociu y a safar l'arrestu policial viendo The Wire.[55][56] La quinta temporada retrató una sala de redaición de trabayu nel Baltimore Sun y foi aclamáu como la semeya más realista de los medios de comunicación nel cine y la televisión.[57]

N'avientu de 2006, The Washington Post publicó un artículu nel que los estudiantes afroamericanos locales declararon que la serie había "dau nel clavu" cola comunidá negra, y que ellos mesmos conocíen a homólogos reales de munchos de los personaxes.[58]

Sinopsis

editar

Toa les temporaes tán centraes en dalgún aspeutu distintu de la ciudá de Baltimore anque siempres tienen de mancomún el tráficu de drogues.

  • La tema de la primer temporada centrar nes lluches ente la policía y les bandes de narcotraficantes nel distritu oeste de la ciudá, vistu dende dambos puntos de vista.
  • La segunda temporada centrar nel so puertu, nel contrabandu de mercancíes y los problemes de los sindicatos, amosando per primer vegada a los provisores de insumos pa les drogues.
  • La tercer temporada centrar nos sos políticos, les lluches pol poder y el lideralgu social.
  • La cuarta centrar nel sistema educativu y na educación de los neños de los baxos fondos.
  • La quinta y última temporada, trata sobre la prensa escrita y otros medios de comunicación.

Personaxes

editar

Policía de Baltimore

editar

Cais de Baltimore

editar

Puertu

editar

Política de Baltimore

editar

Colexu de Baltimore

editar

Redaición de Baltimore

editar

Temes principales

editar
Barack Obama y David Simon discusan la inspiracíon por The Wire (n'inglés)

Una tema central na estructura y desenvolvimientu de la serie ye l'usu de teunoloxíes electróniques de vixilancia usaes pola policía, d'ello'l títulu The Wire ("l'alambre", que les sos interpretaciones podríen ser "espiar", "la pinchada" o "la escucha"). Estes teunoloxíes apaecen de manera realista reflexaes como ye habitual dende dambos llaos de la llei, per una parte los sistemes y téuniques utilizaos polos criminales pa safar la vixilancia y pola otra les contramedidas emplegaes pola policía.

La clave de la serie ye la demostración de los fallos y vicios de les diverses instituciones y la so capacidá de sabotear los sos propios propósitos por nobles que paezan; escasamente ye amosáu qu'una institución, gubernamental, mediática, policial o criminal, sía esitosa nes sos metes ensin consecuencia dalguna: por casu, la policía impon les sos propies llendes d'alcuerdu al caprichu de los altos mandos o de l'alcaldía, los puertos tienen que recurrir al robu y al tráficu de bienes pa caltener cierta influencia política, les instituciones educatives son llindaes a cumplir un nivel educativu estandarizado pa caltenese a flote y los periódicos amenorgar a imprimir noticies que tienen que manipoliar al encher la so importancia, optando por inventar gran parte del conteníu pa siguir siendo relevantes. Igualmente, les empreses criminales tienen d'abastecese constantemente de trabayadores, cabezaleres ya inclusive de xefes traficantes que cayen sol ámbitu violentu de les sos propies actividaes.

La serie amuesa tamién la falacia d'otres series policiaques al argumentar que'l policía o'l detective actúa en función del so envolvimientu sentimental y emocional nel casu; otra manera, en The Wire l'oficial actúa en mayor parte pa buscar ser victoriosu ante'l retu, pa satisfaer el so propiu interés por resolver el mesmu y pa solliviar la urxencia de cumplir cola so tasa mínima de desempeñu. El policía ta suxetu nel so investigación a llendes loxísticos, problemes de fuercia mayor que xeneralmente nun puede resolver y a bloqueos per parte de terceros; esto fai que la efeutividá y infalibilidad casi absoluta d'otres series policiaques pa resolver crímenes lluza absurda. Tamién argumenta que'l castigu a los criminales depende de dellos graos d'impunidá y d'abusu de les regles, xeneralmente per parte d'individuos que cunten con poder políticu y/o monetariu.

La policía en The Wire ta llarada de problemes internos que la conducieron a amenorgar la so actividá al mínimu. Unu de los mayores problemes ye la falta de comunicación ente departamentos, qu'amenorga la capacidá d'actuación, provoca graves errores y resta efeutividá. Tanto ye asina qu'hai grandes llagunes na alministración de los sos propios recursos. Tamién la policía, como institución, ye usada llargamente pa satisfaer fines políticos dientro y fora de la mesma.

The Wire argumenta que la violencia rellacionada col tráficu de drogues, a pesar de ser apolmonante ye raramente arbitraria; el tráficu faise notar principalmente cuando la tasa de muerte que trai faise demasiáu evidente, como l'asesinatu de testigos del Estáu na primer temporada o l'afayu de les muyeres muertes que yeren víctimes de trata de persones na segunda temporada, ente otros exemplos. Les autoridaes son descrites como pocu interesaes en combatir l'usu de les drogues na mesma midida en que combaten el tráficu de drogues; la so intención ye, primero de too, amenorgar el nivel de violencia.

Les altes esferes en The Wire, como los contribuyentes políticos y los planiadores civiles verdaderamente nun faen casu omiso al inmensu arriquecimientu xeneráu pol tráficu de drogues y unu de los grandes problemes coles investigaciones de la policía ye'l riesgu d'amosar nexos ente les altes esferes y diverses actividaes criminales na ciudá; como muestra d'esto delles de les investigaciones na serie son paraes pol riesgu d'afayar tales asociaciones.

Nuna menor escala, la serie esplora la rellación de la policía llocal col FBI; el FBI ta mayormente comenenciudu na asociación de les actividaes criminales con figures polítiques bultables y el so enfoque atópase relativamente alloñáu del tráficu de drogues y centráu n'actividaes terroristes. Como tal, el FBI nun collabora formalmente cola policía nun siendo que les investigaciones dean los resultaos qu'ellos quieren o l'elementu de la policía tenga un rangu bultable; los nexos son trataos más que tou pola rellación informal ente los axentes federales y oficiales de la policía. Ye amosáu que'l FBI y la policía son susceptibles a manipulaciones polítiques.

Nel so conxuntu, The Wire fálanos de que'l sistema ta creáu por que non pueda salise d'él, yá sía intentando llevalo hasta la so llende (McNulty, Colvin) o dexándose llevar por él (los neños, Herc), nada camuda'l sistema. Tou sigue un bucle creáu por que se caltenga, onde unos se convertirán no que yá fueron otros y el sistema va convertir nuna máquina capaz de autoabastecerse utilizando distintes entidaes, instituciones, persones, lleis... pa llograr esti fin.

Música

editar

La tema interpretada nel entamu de cada episodiu de la serie ye "Way Down in the Hole", un cantar gospel y blues, escrita por Tom Waits ya incluyida nel so álbum de 1987 "Franks Wild Years". En cada temporada, El cantar grabar con distintos intérpretes sobre distintes secuencies d'entamu:

  • primer temporada: The Blind Boys of Alabama.
  • segunda temporada: Tom Waits.
  • tercer temporada: The Neville Brothers.
  • cuarta temporada: DoMaJe, esta versión foi iguada y grabada específicamente pa la serie, por cinco adolescentes de Baltimore: Ivan Ashford, Steele Markel, Brown Cameron, Tariq Al Sabir y Avery Bargasse.[59]
  • quinta temporada: Steve Earle que ye tamién l'actor de la serie qu'interpreta'l papel de Walon, un drogadictu en recuperación.[60]

Crítiques

editar

El Premiu Nobel de Lliteratura Mario Vargas Llosa allabó la serie y comparar con lleer una novela de Charles Dickens o Alexandre Dumas.[61] Mario Vargas Llosa fixo un analís de la serie nel periódicu El País, nel qu'afirma:[62]

The Wire tien la densidá, la diversidá, l'ambición totalizadora y les sorpreses y imponderables que nes bones noveles paecen reproducir la vida mesma, daqué que nun vi nunca nuna serie televisiva, a les que suel carauterizar la superficialidá y el esquematismo.

El Presidente d'Estaos Xuníos Barack Obama afirmó que The Wire yera la so serie favorita[63]

Llista d'episodios

editar

Premios

editar
 
Puertu de Baltimore, unu de los escenarios de la serie.
align="center" | 2005
Estáu Añu Premiu Pa
Ganador 2002 Meyor/Peor Llista de la Revista TIME Meyor Show de Televisión
Ganador 2003 Premiu Peabody N/A
Ganador 2003

Programa de Televisión del Añu Nomáu | align="center" | 2003

Premiu Edgar Meyor Episodiu del Añu por "The Target"

align="center" | 2003

Premiu Image NAACP

align="center" | 2003

Asociación de Críticos de Televisión

align="center" | 2003

Asociación de Críticos de Televisión Nuevu programa

align="center" | 2003

Asociación de Críticos de Televisión Outstanding Achievement in

Drama

2004 Premiu de la Sociedá Americana de Compositores, Autores y Publicantes, ASCAP

align="center" | 2004

Premiu Image NAACP

align="center" | 2004

Premiu Image NAACP Actor nuna Serie de Drama - Wendell Pierce

align="center" | 2004

Asociación de Críticos de Televisión Outstanding Achievement in

Drama

Votación de Críticos de Cable y Broadcasting Meyor Drama

align="center" | 2005

Premiu Emmy

align="center" | 2005

Premiu Image NAACP Serie Drama

align="center" | 2005

Premiu Image NAACP Actor de Repartu nuna Serie de Drama - Idris Elba

align="center" | 2005

Premiu Image NAACP Actriz de Repartu nuna Serie de Drama - Sonja Sohn
Ganador 2006 Meyores 10 Shows de la Televisión de la revista Time Show de Televisión
Ganador 2006

Programa de Televisión del Añu Nomáu | align="center"| 2007

Premiu Edgar Best Television Feature/Mini-Series Teleplay

align="center" | 2007

Premiu Image NAACP

align="center" | 2007

Premiu Image NAACP Actor nuna Serie de Drama - Michael K. Williams

align="center" | 2007

Premiu Image NAACP Actor de Repartu nuna Serie de Drama - Wendell Pierce

align="center" | 2007

Premiu Image NAACP Actor de Repartu nuna Serie de Drama - Glynn Turman

align="center" | 2008

Premiu Emmy

align="center" | 2008

Premios TCA

align="center" | 2008

Premios TCA Programa del añu

Referencies

editar
  1. Snoop Detenida por tráficu de drogues
  2. Traister, Rebbeca (15 de setiembre de 2007). «The best TV show of all time». Salon.com. Archiváu dende l'orixinal, el 26 de payares de 2015. Consultáu'l 7 de marzu de 2008.
  3. «Wire, The Season 4». Metacritic. Consultáu'l 7 de marzu de 2008.
  4. «Wire, The Season 5». Metacritic. Consultáu'l 7 de marzu de 2008.
  5. «The Wire: arguably the greatest television programme ever made». Telegraph. 2 d'abril de 2009. http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/5095500/The-Wire-arguably-the-greatest-television-programme-ever-made.html. Consultáu'l 2 d'abril de 2009. 
  6. Wilde, Jon (21 de xunetu de 2007). escritu en London. The Wire is unmissable television. guardian.co.uk. http://www.guardian.co.uk/culture/tvandradioblog/2007/jul/21/thewireisunmissabletelevis. Consultáu'l 7 de setiembre de 2009. 
  7. Carey, Kevin (13 de febreru de 2007). escritu en London. A show of honesty. guardian.co.uk. http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2007/feb/13/thewire. Consultáu'l 7 de setiembre de 2009. 
  8. «Filmaffinity Top Series». Consultáu'l 12 de payares de 2013.
  9. «IMDB Highest Rated TV Series With At Least 10,000 Votes». Consultáu'l 12 de payares de 2013.
  10. http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,1570781,00.html
  11. http://www.nytimes.com/2006/09/09/arts/television/09wire.html?_r=1&ref=television&oref=slogin
  12. «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2009-12-06.
  13. https://web.archive.org/web/20061130235642/http://www.philly.com/mld/dailynews/living/15467592.htm
  14. http://www.digitalspy.co.uk/ustv/news/a495635/the-wire-voted-all-time-greatest-tv-show-by-entertainment-weekly.html#~oGmhiTLqjuPJ5i
  15. http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/5095500/The-Wire-arguably-the-greatest-television-programme-ever-made.html
  16. http://www.sfgate.com/entertainment/article/Decade-in-review-The-10-best-TV-shows-3205173.php
  17. http://www.complex.com/pop-culture/2013/03/best-tv-drames-of-all-time/the-wire
  18. http://www.vulture.com/2012/03/drama-derby-finals-the-wire-vs-the-sopranos.html
  19. 19,0 19,1 Ian Rothkirch. «What drugs have not destroyed, the war on them has». Salon.com. Archiváu dende l'orixinal, el 26 de payares de 2015.
  20. Alvarez, Rafael (2004). The Wire: Truth Be Told. Nueva York: Pocket Books, páx. 18–19, 35–39.
  21. 21,0 21,1 Chris Barsanti. «Totally Wired». Slant Magazine.
  22. Bill Wyman. «The Wire The Complete Second Season». NPR.
  23. Joel Murphy. «One on one with... Lance Reddick». Hobo Trashcan.
  24. Joel Murphy. «One on One With Michael K. Williams». Hobo Trashcan.
  25. Deford, Susan (14 de febreru de 2008). «Despite Past With Bill Clinton, Ulman Switches Allegiance». The Washington Post. http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/02/13/AR2008021301620.html. Consultáu'l 13 de mayu de 2010. 
  26. David Zurawik (12 de xunetu de 2006). Local figures, riveting drama put The Wire in a class by itself. The Baltimore Sun. Archivado del original el 2012-09-26. https://web.archive.org/web/20120926144712/http://articles.baltimoresun.com/2006-07-12/features/0607120099_1_simon-wire-entire-season. Consultáu'l 2017-10-22. 
  27. «Character profile – Jay Landsman». HBO. Consultáu'l 19 d'avientu de 2007.
  28. «Character profile – Dennis Mello». HBO. Consultáu'l 15 de xineru de 2008.
  29. «The Wire season 2 crew». HBO. Archiváu dende l'orixinal, el 2007-10-12. Consultáu'l 14 d'ochobre de 2007.
  30. «Character profile – Grand Jury Prosecutor Gary DiPasquale». HBO. Consultáu'l 12 de febreru de 2008.
  31. «The Wire + Oz». Cosmodrome Magacín (26 de xineru de 2008). Consultáu'l 11 de febreru de 2009.
  32. Erik Dellums filmography. Retrieved December 24, 2009.
  33. Peter Gerety filmography. Retrieved November 11, 2009.
  34. Clark Johnson filmography. Retrieved November 11, 2009.
  35. Toni Lewis filmography. Retrieved December 24, 2009.
  36. Callie Thorne filmography. Retrieved November 11, 2009.
  37. «Org Chart – The Law». HBO. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2007.
  38. 38,0 38,1 «The Wire season 1 crew». HBO. Consultáu'l 14 d'ochobre de 2007.
  39. «The Wire season 3 crew». HBO. Archiváu dende l'orixinal, el 2007-10-12. Consultáu'l 14 d'ochobre de 2007.
  40. 40,0 40,1 40,2 «The Wire season 4 crew». HBO. Archiváu dende l'orixinal, el 2007-10-12. Consultáu'l 14 d'ochobre de 2007.
  41. Dan Kois. «Everything you were afraid to ask about The Wire». Salon.com. Archiváu dende l'orixinal, el 26 de payares de 2015.
  42. "The Wire Complete Third Season on DVD", ASIN B000FTCLSU
  43. 43,0 43,1 Birnbaum, Robert. «Interview: George Pelecanos». Identity Theory. Consultáu'l 17 de setiembre de 2007.
  44. 44,0 44,1 Goldman, Eric. «IGN Exclusive Interview: The Wire's David Simon». IGN. Consultáu'l 27 de setiembre de 2007.
  45. Alvarez 10.
  46. «"The Wire" on HBO: Play Or Get Played, Exclusive Q&A With David Simon (page 17)». Consultáu'l 16 d'ochobre de 2007.
  47. Todd Weiser (17 de xunu de 2002). «New HBO series The Wire taps into summer programming». The Michigan Daily. Archiváu dende l'orixinal, el 26 de mayu de 2008. Consultáu'l 10 de setiembre de 2010.
  48. Jim Shelley (6 d'agostu de 2005). escritu en London. Call The Cops. The Guardian Unlimited. http://www.guardian.co.uk/media/2005/aug/06/tvandradio.guide2. Consultáu'l 9 d'abril de 2010. 
  49. «Joe Chappelle biography». HBO. Consultáu'l 13 d'ochobre de 2007.
  50. Richard Vini (2005). «Totally Wired». The Guardian Unlimited (Londres). http://blogs.guardian.co.uk/theguide/archives/tv_and_radio/2005/01/totally_wired.html. Consultáu'l 9 d'abril de 2010. 
  51. Fenton, Justin (14 d'avientu de 2012). «Donnie Andrews, inspiration for Omar character on "The Wire," dies». The Baltimore Sun. Archivado del original el 2012-12-18. https://web.archive.org/web/20121218165933/http://www.baltimoresun.com/news/maryland/crime/blog/bal-donnie-andrews-inspiration-for-omar-character-on-the-wire-dies-20121214,0,3207915.story. Consultáu'l 20 d'avientu de 2012. 
  52. Sweetland Edwards, Haley (Mayu/Xunu de 2013). «Should Martin O'Malley Be President? by Haley Sweetland Edwards». The Washington Monthly. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2013.
  53. Margaret Talbot. «Stealing Life». The New Yorker. Archiváu dende l'orixinal, el 4 de setiembre de 2012. Consultáu'l 14 d'ochobre de 2007.
  54. David Simon. "The Target" commentary track [DVD].
  55. William K. Rashbaum (15 de xineru de 2005). «Police Say a Queens Drug Ring Watched Too Much Television». The New York Times. http://www.nytimes.com/2005/01/15/nyregion/15drug.html?ex=1154664000&en=c6b05200199da2db&ei=5070. 
  56. Jesse Walker. «David Simon Says». Reason.
  57. Brian Lowry (21 d'avientu de 2007). 'The Wire' gets the newsroom right. Variety. http://www.variety.com/article/VR1117978111?refCatId=1682. Consultáu'l 22 d'avientu de 2007. 
  58. Carol D., Leoning (11 de diciemvre de 2006). 'The Wire': Young Adults See Bits of Their Past. The Washington Post.  p. B01. http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/12/10/AR2006121001034.html. Consultáu'l 17 de marzu de 2007. 
  59. .
  60. HBO (ed.): «Character profile – Walon». Consultáu'l 12 de marzu de 2008.
  61. https://elpais.com/diario/2011/10/23/opinion/1319320811_850215.html
  62. Diariu El PAÍS 23/10/2011
  63. «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2010-10-27.

Enllaces esternos

editar