Órgiva
Órgiva (antes conocíu como Albacete de Órgiva) ye una llocalidá y conceyu español perteneciente a la provincia de Granada, na comunidá autónoma d'Andalucía. Ta asitiáu na parte suroccidental de la contorna de l'Alpujarra Granadina, nel valle del ríu Guadalfeo, a les faldes de la sierra de Lújar y Sierra Nevada, a unos 53 km de la capital provincial.
 Órgiva | |||||
|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Andalucía | ||||
| Provincia |  provincia de Granada | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de Órgiva (es)  |
Raúl Orellana (es) | ||||
| Nome oficial | Órgiva (es)[1] | ||||
| Códigu postal |
18400 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 36°54′01″N 3°25′26″W / 36.900277777778°N 3.4238888888889°O | ||||
  Órgiva Órgiva (España)  | |||||
| Superficie | 134 km² | ||||
| Altitú | 450 m | ||||
| Llenda con |
Lanjarón, Cáñar, Carataunas, Pampaneira, La Taha (es) , Torvizcón, Polopos, Rubite, Lújar, Vélez de Benaudalla y El Pinar
| ||||
| Demografía | |||||
| Población |
5709 hab. (2023) - 2872 homes (2019) - 2853 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe | 0% de provincia de Granada | ||||
| Densidá | 42,6 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
| ayuntamientodeorgiva.es | |||||
 | |||||
.svg)
.svg){kind=small}
(xunetu de 2006)
Nel añu 2017 cuntaba con 5570 habitantes, siendo'l conceyu más pobláu de tola contorna, y la so capital. Llenda colos conceyos de Cáñar, Carataunas, Pampaneira, La Taha, Torvizcón, Rubite, Lújar, Vélez de Benaudalla, El Pinar y Lanjarón. El términu municipal inclúi les pedaníes d'Alcázar —antiguu conceyu que cuntaba coles aldegues de Fregenite, Golíes y Bargís—, Les Barreres, Bayacas y Los Tablones, según les entidá singulares d'Agustines y Tíjola, Cuetu Negru, Pagu y Benisalte y Sortes-Abc-Rabiete.
Historia
editarÓrgiva foi identificada como la colonia griega de "Exoche", mentada pol xeógrafu Ptolomeo. La so etimoloxía más probable ye un híbridu del llatín hortus y el ibero ibar 'ríu', el güertu del ríu[2]. Ciertu que les primeres referencies escrites d'esta villa apaecen nos escritos d'al-Udri (sieglu XI) y al-Idrisi, (sieglu XII), colos nomes de yuz Aryuba y hisn Orgiva respeutivamente, como distritu alministrativu y castiellu de la cora d'Elvira.
Mientres el Reinu nazarí de Granada reináu nazarí foi cabeza d'una taha y tomó el nome de Albastch, que significa «llanu», y mientres dellos sieglos llamar Albacete de Órgiva.
En 1492 foi vencida polos Reis Católicos a Boabdil como llugar de retiru, depués pasó a ser dominiu del Gonzalo Fernández de Córdoba Gran Capitán y finalmente pasó polos señoríos del duque de Sessa, les Córdoba y Ayala, el marqués de Valenzuela y de los condes de Sástago. Por disposición de la reina Sabela II ye cabeza de partíu dende 1839.
Xeografía
editarClima
editarEl clima de Órgiva ye un amiestu ente'l de Granada y el de Motril. El branu nun suel ser bien calorosu les temperatures máximes nun suelen pasar de los trenta y cinco graos centígrados. L'iviernu nun suel ser bien fríu, y en bien poques ocasiones les temperatures mínimes baxen de los cero graos. En dellos casos les máximes pueden devasar los venti graos.
Cultura
editar- En 1985 celebrar en Órgiva el Festival de Música Tradicional de la Alpujarra.
- La biblioteca pública Hurtado de Mendoza de Órgiva tien una coleición d'exemplares de El Quixote en más de 50 idiomes distintos.[3]
- Añalmente celébrase mientres la Selmana Santa una feria de muestres de productos fechos en La Alpujarra.[4]
La fiesta del Dragón
editarNesta llocalidá esiste una importante comunidá hippie, formada na so mayoría por británicos, alemanes, holandeses, suecos, franceses y otros europeos que moren en Órgiva mientres tol añu, pero incluyendo tamién un importante contingente d'españoles. Esta comunidá acostumaba a celebrar toles primaveres, dende 1997, la Fiesta del Dragón,[5] a la que llegaron a asistir 10.000 persones,[6] pero en 2003 el conceyu del pueblu decretó la so prohibición poles molesties que causaba a los vecinos de la llocalidá. Sicasí, siguió celebrándose na paraxa de Los Cigarrones, a pesar de nun tar autorizada. Mientres les agües d'iviernu de 2010 el ríu Guadalfeo al so pasu por Los Cigarrones enchió'l so caudal y la fiesta foi treslladada, por cuenta de la imposibilidá de realizala ante los desperfectos.[5][7]
Llugares d'interés
editarParroquia de La nuesa Señora de la Espectación
editarSicasí'l Cristu de la Expiración rique atención estreme. La obra ye de 1599, y atribúyese a la escuela de Juan Martínez Montañés, anque foi tallada en Granada por artistes desconocíos.
Dicen los antepasaos que'l campusantu taba xunto a la ilesia de Órgiva, que lo quitar d'ellí y engrandaron la ilesia y tamién cunta la tradición que la talla del Cristu de la Expiración intentar robar los habitantes del pueblu vecín de Lanjarón, y cuando intentaron cruciar la ponte sobre'l conocíu Ríu Chicu, fíxose tan pesáu que lo tuvieron que devolver al so llugar na parroquia.
Ermita de San Sebastián
editarBarriu Altu
editar
Típicu de l'Alpujarra, con pequeños tinaos y empinaes cais, que conducen hasta la ermita de San Sebastián. Esti barriu ye d'una singularidá estraordinaria y llevántase na parte más alta del conceyu de Órgiva.
Plaza de la Alpujarra
editarConstruyida nel añu 2004 asítiase nel centru de la llocalidá. Hai de solliñar qu'esta plaza tien dos tinaos d'unos 10 metros de llargu, nos que se representa por aciu la pintura, un pequeñu cuadru nes columnes de los tinaos con una semeya de cada pueblu de l'Alpujarra.
Nella alcuéntrase la Oficina de Turismu del conceyu orgiveño.
Molín de Benizalte
editarEl Molín de Benizalte, ye un gran caserón asitiáu pela rodiada de Órgiva, al otru llau de ríu Chicu. D'antiguo la so función yera moler l'aceituna. Foi construyíu nel sieglu XVI. N'unu de los llaos asitióse una fornica cola Virxe de les Nieves, y n'otres dómines foi una imaxe bien venerada.
En 2009 el molín taba siendo restauráu.
Casa palaciu de los Condes de Sástago (actual sede del Conceyu)
editarEsti históricu edificiu, asitiáu na avenida de González Carbayos, perteneció al Condáu de Sástago a partir del sieglu XVI.
Anguaño ye la sede del Conceyu de Órgiva.
Sala Cervantina "Agustín Martín Zaragoza"
editarNa Biblioteca Pública Municipal Hurtado de Mendoza atópase l'Aula Cervantina "Agustín Martín Zaragoza" na qu'hai una magnífica coleición de Quixotees, que se foi formando dende la donación del primer exemplar, en 1967, pol entós Príncipe d'Asturies Xuan Carlos I d'España, que lo dedicó y robló siendo Rei nel 1994 na so visita a esta ciudá.
A partir d'esti primer Quixote, Agustín Martín Zaragoza, l'entós bibliotecariu, con gran entusiasmu y enfotu consiguió esta pervalible coleición, que se sigue arriqueciendo cada añu.
Ente les ediciones rares pueden cuntase la qu'en 1869 fixeron en Dinamarca, en llingua danesa o n'esperantu en 1977 titulada "Ingenía Fidalgu don Quixote de la Mancha". De 1892 hai una en papel de filo, en caña. Ta impresa en lletra bastarda española, publicáu en Barcelona na imprenta particular de C. Gorhs.
Una de les más interesaes y risonderes, ye la qu'escribió ente castigu y chanza, en llatín macarrónico, Ignacio Calvo, titulada "Hestoria Domini Quixote Mancheguí"
Hai nes llingües coficiciales españoles: euskera, catalán y gallegu. Añadir amás les qu'en calteres non llatinos produciéronse n'hebréu, rusu, serbiu, griegu, árabe, chinu, xaponés y hasta en coreanu.
Hai ediciones na que destaquen pola so guapura les ilustraciones, como les de Gustavo Doré o la d'Enrique Herreros, qu'ilustró'l Quixote en trés causes y trés formes distintes. Hai ediciones antigües y pervalibles, como la edición de 1732 d'Argamasilla de Alba, de la que se caltién nun facsímil, o la que fizo la Real Academia Española en 1917, con planches de Juan de la Cuesta.
Fiestes y evento
editarDía del Santísimu Cristu de la Expiración
editarLa fiesta del Cristu de la Expiración celébrase'l vienres anterior al Vienres de Dolores.
Ye una fiesta relixosa bien popular nesti pueblu. La procesión del Cristu de la Expiración duraba d'antiguo dende los seis de la tarde hasta los seis de la mañana del día siguiente. A partir d'un accidente qu'hubo cola quema de fueos artificiales esta duración de la procesión amenorgóse, pero entá sigue siendo bien enllargada nel tiempu. Tolos años vien una escuadra de gastadores y la banda de tambores y trompetes de la Lexón.
Otru curiosu de la fiesta ye qu'en tol percorríu disparen montones de cohetes y ruedes de castiellos artificiales, sobremanera a la salida y entrada esti disparar cohetes y traques llega al culmen, cubriendo tola plaza y teyaos de fumu y cohetes.
Unos quince años tras veníen tres autocares llenos de Barcelona pa recordar la so gran fiesta, pos la verdá ye que ye la fiesta principal del pueblu.
Reales Feries y Fiestes de Órgiva
editarYe la principal festividá del conceyu. Celébrase tolos años l'últimu fin de selmana de setiembre o'l primeru d'ochobre.
Nun principiu celebrábense'l día 7 d'ochobre por cuenta de la Virxe del Rosario anque dempués pasar al día de San Miguel, 28-30 de setiembre y 1 d'ochobre y dende entós celébrase la feria de ganáu. Hai de solliñar amás de la feria de ganáu, el Concursu Internacional de Migues, nel que participa la mayoría d'habitantes del pueblu.
Esta feria celebra cada añu nos díes de Selmana Santa, tomando dende'l Xueves Santu hasta'l Domingu de Pascua. Esti últimu día solo ta abierta pela mañana y dedícase esi tiempu, más a ver les resultancies llograes na mesma.
Celebrar nel pabellón polideportivu en Ríu Chicu, cerca de la ponte, y tien gran importancia na economía del pueblu y de tola contorna, yá que participen tolos talleres d'artesanía de la zona amás del comerciu y la pequeña industria de l'Alpujarra.
Radio Órgiva encargar de dir retresmitiendo los distintos acontecimientos de la feria. La participación de los comercios y la industria ye alzada por cuenta de la propaganda que pueden faer de los sos artículos y les ventes que mientres estos díes realicen. Tol mundu ta convidáu a participar y tastiar el xamón de l'Alpujarra y tamién los múltiples quesos.
San Sebastián
editarSan Sebastián ye'l patrón de Órgiva. La so festividá celébrase'l 20 de xineru.
Cunten la tradición que San Sebastián yera un santu guerreru, y que casi tolos años había engarradielles y tamién cunta que si non se -y echaba abondo fueu llevantábase enforma vientu.
Servicios públicos
editarEducación
editarL'equipamientu educativu de Órgiva ta compuestu pol institutu IES "Alpujarra", el más importante de tola contorna y un colexu de primaria CEIP "San José de Calasanz". Tamién hai una guardería. Amás cunta con módulos de turismu, lletricidá y d'alministración.
Diversidá educativa
editarEsti pequeñu pueblu carauterizar por tener una diversidá educativa que dexa a los padres escoyer el métodu pa educar a los sos fíos. Esisten hasta'l momentu, cinco centros d'educación distintes:
- Escuela pública tradicional
- Escuela Montessori d'Educación Infantil
- Escuela Waldorf
- Escuela Llibre de Beneficiu.
- Centru d'autismu de Cuetu Negru.
Esti ampliu catálogu ye una muestra de la diversidá que'l pueblu ufierta.
Comunidá sufí
editarNesti pueblu atopa la comunidá sufí más grande d'España.
Nel pueblu conviven diverses relixones nun total respetu y aceptación.
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ Martínez, Manuel (1985). «Delles considerancies sobre toponimia prerromana». ANAL DE LA UNIVERSIDÁ DE CÁDIZ (02131595)- 1985, n. 2 -páxs. 341-348.
- ↑ Biblioteques públiques: Biblioteca de Órgiva
- ↑ muestres fechu-en-la-alpujarra-2009 Feria de Muestres 'Fechu en La Alpujarra'
- ↑ 5,0 5,1 La Fiesta del Dragón de Órgiva convertir na mayor concentración hippy d'Europa, Ideal, 23 de marzu de 2008.
- ↑ La Fiesta del Dragón, que rexunta a miles de hippies, remata ensin incidentes, Soitu, 23 de marzu de 2008.
- ↑ Más de mil persones celebren la primavera con una fiesta hippie en Órgiva, Soitu, 21 de marzu de 2009.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Órgiva.- Páxina web del Escelentísimu Conceyu de Órgiva
- Antigua(1) web del Escelentísimu Conceyu de Órgiva
- Antigua(2) web del Escelentísimu Conceyu de Órgiva Archiváu 2016-04-04 en Wayback Machine
- Información turística de Órgiva realizada pol Patronatu de Turismu de Granada
- Portal de Turismu Alpujarra
- Biblioteca Pública Municipal Hurtado de Mendoza
