Acer pseudoplatanus

Acer pseudoplatanus; pládanu
Clasificación científica
Reinu:	Plantae
División:	Magnoliophyta
Clas:	Magnoliopsida
Subclas:	Rosidae
Orde:	Sapindales
Familia:	Sapindaceae
Subfamilia:	Hippocastanoideae
Tribu:	Acereae
Xéneru:	Acer
Especie:	Acer pseudoplatanus; L., Species Plantarum, vol. 2, p. 1054, 1753[1]
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew	Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online	World Flora online
	[editar datos en Wikidata]

El pládanu^[1] (Acer pseudoplatanus) ye una especie arbórea caducifolia perteneciente a la familia de les sapindacees.

Descripción

Ye un árbol eleváu, que puede algamar hasta 30 m d'altor, de copa amplia y cañes abiertes, con corteza llisa y abuxada. Les fueyes son caduques, palmotiaes, estremaes hasta la metá de la llámina en cinco lóbulos aovaos, colos cantos provistos de gruesos dientes, daqué desiguales, curvaos en forma de sierra; el so pecíoluye bien llargu y ta en posición opuesta; son grandes, d'unos 10 a 15 cm. Flores hermafrodites o dioicas, de color mariellu-verdosu, dispuestes en gran númberu, sobre inflorescencies (tirsos o recímanos de visos) colgantes, qu'apaecen coles fueyes o pocu dempués; tienen llargos pedicelos, periantu compuestu de 5 sépalos y 5 pétalos allargaos y llibres, que s'enserten, colos 8 estames, nun discu anular carnosu asitiáu debaxo del ovariu. Frutu en dos sámaras xuníes (disámaras) enanchándose les ales escontra'l ápiz y formando ente sí un ángulu próximu a 90 graos.

Floria n'abril y mayu; los frutos maurecen a la fin del branu y caltiénense mientres enforma tiempu na planta.

Distribución y hábitat

Nel centru y sur d'Europa, según nel suroeste d'Asia. Na península ibérica namái nel norte: Pirineos y Cantabria, hasta'l norte de Portugal. Frecuentemente cultiváu y amontesáu, ye difícil precisar cuándo se trata d'una planta bonal.

Tien el so hábitat sobro suelos frescos y fondos de les fasteres y valles de monte, ensin constituyir nunca formaciones trupes, sinón chiscaos en fayedales y otros montes.

Especies similares

N'Europa hai dos especie de pládanos bien asemeyaes que pueden confundise con facilidá. Los dos especies presenten exemplares que pueden algamar hasta los 30-35 m d'altor.

Especies	Pládanu real (Acer platanoides)	Pládanu blancu o falsu plátanu (Acer pseudoplatanus)
Corteza (n'árboles adultos)	Lisa, va tener riegos verticales cola edá Asemeyada a la del plátanu oriental, esprender en plaques
Yemes	Granates	Verdes
Fueyes	Hai cultivar con fueyes de color coloráu púrpura \| Son de color verdes
Flores \| Apaecen nel momentu d'abrir les yemes	Apaecen pocu dempués de les fueyes
Frutos (sámaras)	Les sámaras alcuéntrase na base del ramito y tienen la grana esplanada.	Les sámaras atopar nel ramito y tienen la grana redonda.

Les yemes son de color verde.

Les flores apaecen dempués de les fueyes.

Fueyes.

Les sámaras tienen la grana redonda.

Grana.

La corteza esprender en plaques.

Usos

El nome del xéneru yera yá utilizáu polos romanos, Acer: aportunante, duru, según otros autores el so nome deriva de la voz celta ac: escayu o punta, por utilizase pa fabricar puntes de llanza. El nome específicu pseudoplatanus, fai referencia a la paecencia de les sos fueyes col pládanu de paséu. La so madera ye de color pálidu, de granu continuu; ye llixera y bono de torniar. Les fueyes, frutos y corteza del raigañu utilizáronse como melecinales, atribuyéndo-yos propiedaes astringentes; del so tueru y cañes, si fai una incisión en primavera, llógrase un líquidu azucaráu prestosu de beber.

Anguaño ye llargamente usáu nos paseos y aveníes de ciudaes, especialmente españoles porque gracies a la so fradadura y a la so capacidá de xunise poles cañes crean interesantes efeutos d'arcos naturales cuando s'atopen ensin fueyes. Pel branu apurren una escelente solombra y crean una microclima fresco y prestoso, al podarlo na seronda dexa'l pasu de la lluz al suelu mientres l'iviernu pero sigue enguapeciendo los paseos coles sos singulares formes. Amás, cuando la fradadura ye correuta nun algamar gran altor polo que non entorpecen la entrada de lluz nes viviendes circundantes.

Taxonomía

Acer pseudoplatanus describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 2: 1054, nel añu 1753.^[2]

Etimoloxía

Acer: nome xenéricu que procede del llatín ǎcěr, -ĕris (afiláu), referíu a les puntes carauterístiques de les fueyes o a la durez de la madera que, supuestamente, utilizar pa fabricar llances. Yá citáu por, ente otros, Pliniu'l Vieyu en Historia naturalis, 16, XXVI/XXVII, refiriéndose a unes cuantes especies de Pládanu.^[3]

pseudoplatanus: epítetu llatín que significa "falsu Platanus".

Sinónimos

Acer villosum C.Presl in J.Presl & C.Presl [1833]
Acer sericeum Schwer. [1894]
Acer dittrichii Ortmann in Opiz [1852]
Acer procerum Salisb. [1796]
Acer montanum Lam. [1779]
Acer majus Gray [1821]
Acer latifolium Bubani^[4]
Acer abchasicum Rupr.
Acer atropurpureum Dippel
Acer bohemicum C.Presl ex Opiz.
Acer erythrocarpum Dippel
Acer euchlorum Dippel
Acer fieberi Opiz
Acer hybridum Bosc
Acer melliodorum Opiz
Acer opizii Ortmann ex Opiz.
Acer opulifolium Thuill.
Acer purpureum Dippel
Acer quinquelobum Gilib.
Acer rafinesquianum Dippel
Acer wondracekii Opiz
Acer worleei Dippel^[5]

Nome común

Acer, acirón (2), pládanu (14), pládanu blancu (9), pládanu blancu d'otros, pládanu menor, arracadero, rustir, azar, blada (2), falsu plátanu (18), falsu sicómoro, falsu-plátanu, moscon, moscón, orón, plataneru, pládano (2), plágano (5), plánago, plátanu, plátanu montés, prádana, prádano (3), samapol, sicomoru (2), sicomoru de dalgunos, sicómoro. Ente paréntesis, la frecuencia del vocablu n'España.^[4]

Ver tamién

Terminoloxía descriptiva de les plantes

Referencies

↑ URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.
↑ «Acer pseudoplatanus». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 30 de xineru de 2014.
↑ Testu Llatín de Pliniu'l Vieyu, Llibru 16 - En Pliny the Elder: the Natural History, Chicago University, 2006
↑ ^4,0 ^4,1 «Acer pseudoplatanus». Real Xardín Botánicu: Proyeutu Anthos. Consultáu'l 24 de payares de 2009.
↑ Acer pseudoplatanus en PlantList

Bibliografía

Bailey, L.H. & E.Z. Bailey. 1976. Hortus Third i–xiv, 1–1290. MacMillan, New York.
CONABIO. 2009. Catálogo taxonómico de especies de México. 1. In Capital Nat. Méxicu. CONABIO, Mexico City.
Fernald, M. 1950. Manual (ed. 8) i–lxiv, 1–1632. American Book Co., New York.
Gleason, H. A. 1968. The Choripetalous Dicotyledoneae. vol. 2. 655 pp. In H. A. Gleason Ill. Fl. N. U.S. (ed. 3). New York Botanical Garden, New York.
Gleason, H. A. & A.J. Cronquist. 1991. Man. Man. Vasc. Pl. N.E. U.S. (ed. 2) i–910. New York Botanical Garden, Bronx.
Scoggan, H. J. 1978. Dicotyledoneae (Saururaceae to Violaceae). 3: 547–1115. In Fl. Canada. National Museums of Canada, Ottawa.
Voss, E. G. 1985. Michigan Flora. Part II Dicots (Saururaceae-Cornaceae). Bull. Cranbrook Inst. Sci. 59. xix + 724.
Zuloaga, F. O., O. N. Morrone, M. J. Belgrano, C. Marticorena & E. Marchesi. (eds.) 2008. Catálogo de las plantas vasculares del Cono Sur. Monogr. Syst. Bot. Missouri Bot. Gard. 107: 3 Vols., 3348 p.

Enllaces esternos

Acer pseudoplatanus n'Árboles Ibéricos

[25371c05886d508f0bd3b89319c1e188ec3c8883-1] URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.

[Trop-2] «Acer pseudoplatanus». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 30 de xineru de 2014.

[3] Testu Llatín de Pliniu'l Vieyu, Llibru 16 - En Pliny the Elder: the Natural History, Chicago University, 2006

[RJB-4] 4,0 ^4,1 «Acer pseudoplatanus». Real Xardín Botánicu: Proyeutu Anthos. Consultáu'l 24 de payares de 2009.

[5] Acer pseudoplatanus en PlantList

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]