Arthur Miller
Arthur Asher Miller (17 d'ochobre de 1915, Nueva York – 10 de febreru de 2005, Roxbury (es) 
) foi un dramaturgu y guionista d'Estaos Xuníos.
Biografía
editarFoi fíu d'una familia d'inmigrantes xudíos polacos de clase media. El so padre, Isadore, tenía una próspera empresa testil, lo que dexó a la familia vivir en Manhattan, xunto a Central Park. Sicasí, la Gran Depresión acabó cola empresa familiar, polo que la familia tuvo que camudase a un modestu apartamentu en Brooklyn.[11] Esti apartamentu sirviríalu darréu como modelu de la vivienda del protagonista de Death of a Salesman.
Acabáu'l bachilleratu, trabayó nun almacén de repuestos p'automóviles pa poder costearse la universidá. Estudió periodismu na Universidá de Michigan, na cual recibió'l primeru de los premios de la so vida, el Premiu Avery Hopwood, gracies a unu de los sos primeros trabayos, Honors at Dawn. En 1938, tres la so graduación, treslladóse nuevamente a Nueva York, onde se ganó la vida escribiendo guiones radiofónicos.
Casóse en trés causes. El 5 d'agostu de 1940 cola so novia del colexu, Mary Slattery, la fía católica d'un vendedor de seguros. La pareya tuvo dos fíos, Jane y Robert (un direutor, escritor y productor). El matrimoniu divorciar en 1956. Tamién tuvo casáu con Marilyn Monroe (1956-1961, divorciaos) y cola fotógrafa de prensa Inge Morath (1962-2002, añu nel que Inge muerri). Con Inge tuvo dos fíos, el segundu de los cualos nació con síndrome de Down y foi internáu en cuestión de díes nuna institución pública. Miller enxamás falaba d'esti fíu y amosaba escasu o nulu interés por él. Solo reconocer nel so testamentu, faciéndo-y herederu a partes iguales colos sos trés hermanos.[12] La so fía Rebecca ta casada col actor Daniel Day-Lewis.
La obra y el so significáu
editarA los 28 años estrenó la so primer obra en Broadway, la comedia Un home con muncha suerte, que namái tuvo en cartel en cuatro representaciones. En 1947 estrena Toos yeren los mios fíos, permaneció en cartelera mientres cuasi un añu y recibió en 1948 el Premiu de la Crítica dau pol Círculu de Críticos de Teatru de Nueva York. Nesta obra denuncia'l cinismu de les empreses armamentísticas.
Yá dende los sos primeros títulos dexa entever lo que sería l'elementu fundamental de tola so obra: la crítica social, que denuncia los valores conservadores qu'empezaben a asitiase na sociedá d'Estaos Xuníos. La so consagración definitiva producir en 1949, con Death of a Salesman, na que denuncia'l calter ilusoriu del suañu americanu. En 1988, Miller declararía: «Enxamás imaxiné qu'adquiriría les proporciones que tuvo. Yera una obra lliteral sobre un vendedor, pero depués convirtióse nun mitu, non yá equí, sinón en munches otres partes del mundu». Afirmó tamién: «Trabaya unu tola vida pa mercar una casa, y cuando, a lo último la casa yá ye d'unu... nun hai quien viva n'ella», cola mesma postura alrodiu de les consecuencies del capitalismu. La obra foi gallardoniada col Premiu Pulitzer, con trés Premios Tony y de nuevu col de la Crítica de Nueva York.
Na década de 1950 foi víctima de la caza de bruxes. Acusáu de simpatíes comunistes por Elia Kazan, refugó revelar los nomes de los componentes d'un círculu lliterariu sospechosu de tener venceyos col Partíu Comunista ante la Comisión d'Actividaes Antiamericanes en 1956, acoyéndose a la proteición constitucional. A pesar de les presiones que sufrió (foi-y retiráu'l pasaporte, nun pudiendo viaxar a Bruxeles p'asistir al estrenu d'una de les sos obres), Miller nun dio nengún nome, declarando que, anque asistiera a xuntes en 1947 y robláu dellos manifiestos, nun yera comunista. En mayu de 1957 declaróse-y culpable de desacatamientu al Congresu por habese negáu a revelar nomes de supuestos comunistes. Sicasí, n'agostu de 1958, el Tribunal d'Apelación de los Estaos Xuníos anuló la sentencia, de forma que nun tuvo qu'ingresar na cárcel.
L'atmósfera d'aquel tiempu afigurar en Les bruxes de Salem (The crucible, 1953). Nesta obra sirvir d'un acontecimientu real del sieglu XVII p'atacar la caza de bruxes empobinada pol senador McCarthy de la qu'él mesmu foi víctima. Tamién na década de 1950 publicó Alcordanza de dos llunes (1955) y Panorama dende la ponte (1955), llevada con ésitu al cine y al teatru y cola que llogró'l so segundu premiu Pulitzer. El 29 de xunu de 1956 cásase con Marilyn Monroe, matrimoniu que duraría cuatro años y mediu.
En 1961 escribe'l guión de The Misfits (The Misfits; Los inadautaos, n'Arxentina), escritu pa la so muyer, Marilyn Monroe y llevada al cine por John Huston, cuntando amás con Montgomery Clift y Clark Gable como protagonistes. Esta sería la última película de Marilyn y de Gable, finaos dambos pocu dempués del rodaxe.
En 1964, Miller reflexó los cinco acoradaos años de rellación con Marilyn na revesosa Dempués de la cayida, col calter autodestructivo de la protagonista, Maggie. Otres obres sos son Incidente en Vichy (1964), El preciu (1968), el so últimu ésitu de crítica y públicu, y La creación del mundu (1972). La década de 1970 foi l'empiezu d'una etapa d'escuridá, na que foi etiquetáu d'anticuáu, moralista o sermoniador. Nun va salir del so relativu ostracismu hasta 1994, col ésitu de Cristales rotos. Mientres esta etapa d'escuridá, Miller viaxa per tol mundu, siendo aclamáu como un clásicu vivu, pero atopando nel so país cada vegada más dificultaes pa estrenar. En 1976 escribe y publica Focus (Nel puntu de mira) novela qu'en pallabres del mesmu Miller, foi escrita con cierta urxencia, dada l'atmósfera antisemita, resurdida nesos momentos. El protagonista d'esta novela ye'l Sr. Newman, a quien la vida camúdalu a partir del día que merca un par de gafes p'ameyorar la so visibilidá, gafes que-y dan l'aspeutu d'un xudíu cincuentón. Newman, quien despidió a cierta secretaria d'apellíu xudíu, por órdenes puramente cimeros, va vivir en carne propio'l frutu podre del odiu racial, practicáu por una sociedá aparentemente civilizada, políticamente correuta, pero con una fonderada cruel ya hipócrita.
Miller ye conocíu pol so intensu activismu políticu y social. Acometió contra la deshumanización de la vida d'Estaos Xuníos; averar al marxismu, criticándolo más tarde; opúnxose viviegamente a la caza de bruxes de McCarthy y denunció la intervención d'Estaos Xuníos en Corea y Vietnam. Foi delegáu na convención demócrata de 1968, pero terminó nuna posición escéptica respectu de la política. Como escritor, llogró'l so mayor ésitu cola publicación en 1987 de la so autobiografía A vueltes al tiempu.
En 1998 escribió Les conexones del señor Peter y en 2000 vuelve estrenar en Broadway El descensu del monte Morgan, escrita en 1991 y pa la que tardó diez años n'atopar una producción fayadiza. Bona parte de la so obra ta accesible n'español.
Recibió'l Premiu Príncipe d'Asturies de les Lletres en 2002. Nesi mesmu añu estrena'l so nueva obra Resurrection Blues y realícense en Nueva York nuevos montaxes de The Man Who Had All the Luck y The Crucible. En 2004 estrena la so última obra Finishing the Picture y reponse After the Fall.[13]
Premios
editar| Añu | Categoría | Película | Resultáu |
|---|---|---|---|
| 1997 | Meyor Guión Adautáu | El crisol | Candidatu |
Obres
editar- Non Villain (1936)
- They Too Arise (1937, basáu en Non Villain)
- Honors at Dawn (1938, basáu en They Too Arise)
- The Grass Still Grows (1938, basáu en They Too Arise)
- The Great Disobedience (1938)
- Listen My Children (1939, con Norman Rosten)
- The Golden Years (1940)
- The Man Who Had All the Luck (1940). Un home de suerte
- The Half-Bridge (1943)
- Focus. Nel puntu de mira (1945, novela)
- All My Sons (1947). Toos yeren los mios fíos.
- Death of a Salesman (1949). Death of a Salesman
- An Enemy of the People (1950, basáu en Henrik Ibsen Un enemigu del pueblu')
- The Crucible (1953). Les bruxes de Salem
- A View from the Bridge (1955). Panorama dende la ponte
- A Memory of Two Mondays (1955). Alcordanza de dos llunes
- After the Fall (1964). Dempués de la cayida
- Incident at Vichy (1964). Incidente en Vichy
- The Price (1968). El preciu
- Fame (1970, pa TV)
- The Creation of the World and Other Business (1972). La creación del mundu
- The Archbishop's Ceiling (1977)
- The American Clock (1980)
- Playing For Time (1980, pa TV)
- Elegy for a Lady (1982, pieza curtia, primer parte de Two Way Mirror)
- Some Kind of Love Story (1982, pieza curtia, segunda parte de Two Way Mirror)
- I Think About You a Great Deal (1986)
- Playing for Time (versión previa, 1985)
- I Can't Remember Anything (1987, recoyida en Danger: Memory!)
- Timebends, 1987. Vueltes al tiempu, memories.
- Clara (1987, recoyida en Danger: Memory!)
- The Last Yankee (1991)
- The Ride Down Mt. Morgan (1991). El descensu del monte Morgan
- Plain Girl, Una moza cualesquier (1992)
- Broken Glass (1994)
- Mr Peter's Connections (1998)
- Resurrection Blues (2002)
- Finishing the Picture (2004)
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 11 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
- ↑ 2,0 2,1 Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 9 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
- ↑ Afirmao en: Find a Grave. Identificador Find a Grave: 10457606. Data de consulta: 17 abril 2023. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ URL de la referencia: https://www.republica.com/2017/06/21/el-actor-daniel-day-lewis-sorprende-con-el-anuncio-de-su-retirada-del-cine/.
- ↑ Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
- ↑ URL de la referencia: http://www.iobdb.com/Lortel/Sidewalk.
- ↑ URL de la referencia: https://www.pulitzer.org/prize-winners-by-category/218.
- ↑ URL de la referencia: https://www.americanacademy.de/person/arthur-miller-1915-2005/.
- ↑ URL de la referencia: https://www.praemiumimperiale.org/en/laureate-en/laureates-en. Data de consulta: 19 marzu 2022.
- ↑ URL de la referencia: https://jewishjournal.com/culture/arts/231886/daughter-documents-inner-arthur-miller/.
- ↑ Vueltes al tiempu, Tusquets, 2010, páxs. 14-18
- ↑ Suzanna Andrews (September 2007). Arthur Miller's Missing Act. Vanity Fair. http://www.vanityfair.com/fame/features/2007/09/miller200709?printable=true¤tPage=all. Consultáu n'August 17 de 2007.
- ↑ Arthur Miller's Society. http://www.ibiblio.org/miller/life.html.
| Predecesor: Victor Y. van Vriesland |
Presidente del PEN Club Internacional 1965 — 1969 |
Socesor: Pierre Emmanuel |
Enllaces esternos
editar
Wikiquote tien frases célebres suyes o que faen referencia a Arthur Miller.- Premiu Príncipe d'Asturies de les Lletres 2002
Datos: Q80596
Multimedia: Arthur Miller
Cites famoses: Arthur Miller
