Canciller d'Alemaña

Canciller d'Alemaña
	cargu públicu
	xefe de Gobiernu y Canciller
Titular	Olaf Scholz
Nomáu por	Presidente d'Alemaña
Xurisdicción	Alemaña, Confederación Alemana del Norte, Imperiu alemán, República de Weimar y Alemaña nazi
Institución	Gobierno federal de Alemania (es)
Estáu	Alemaña, Confederación Alemana del Norte, Imperiu alemán, República de Weimar y Alemaña nazi
Llista	Anexo:Canciller de Alemania (es)

El Canciller federal, Bundeskanzler n'alemán, ye la denominación del xefe de Gobiernu d'Alemaña.

Sede de la Cancillería en Berlín (dende 1999).

La cancillería foi creada en 1867 na Confederación Alemana del Norte, recibiendo, dende 1871 hasta 1945, el nome Reichskanzler ('Canciller imperial'); anguaño ye Bundeskanzler ('canciller federal') o Bundeskanzlerin en femenín (-in ye una terminación femenina n'alemán).

L'actual titular ye Angela Merkel dende'l 22 de payares de 2005, convirtiéndose na primer muyer canciller d'Alemaña.

Historia

El conceutu de canciller modernu, Bundeskanzler, surdió en 1867 dientro de la Confederación Alemana del Norte, y foi ocupáu por Otto von Bismarck, unu de los artífices de la unidá alemana. El cargu yera escoyíu pol rei de Prusia na so calidá de presidente de la Confederación.

Cola creación del Imperiu alemán en 1871 el canciller imperial (Reichskanzler) yera nomáu pol Emperador y tenía de sirvir como xefe del gobiernu y presidir la Cámara Alta o Bundesrat. El canciller imperial nun yera escoyíu pol Reichstag (parllamentu que tenía la llexislatura independiente del canciller) y tampoco yera responsable ante esta cámara, namái ante l'emperador d'Alemaña.

En 1918 trunfa la Revolución de payares y l'Imperiu alemán ye sustituyíu pola República de Weimar, con un sistema políticu semipresidencialista. El canciller yera nomáu pol Presidente de la República, y yera responsable ante'l Reichstag, una y bones esta institución podía retirar l'enfotu al canciller o cualquier miembru del so gobiernu, lo qu'implicaba l'inmediatu arrenunciu del so puestu (artículos 46 y 54 de la Constitución de 1919). Ente les sos atribuciones taba la de presidir el gobiernu y dirixir los asuntos conforme a un reglamentu aprobáu pol presidente.

Cola llegada al poder del NSDAP en 1933 la Cancillería camuda drásticamente. Tres el quema de Reichstag, el canciller Adolf Hitler consiguió del Reichstag l'aprobación del Decretu de la quema del Reichstag, que llindaba los derechos individuales reconocíos pola Constitución de 1919; y de la Llei Habilitante de 1933 que dexaba al gobiernu a aprobar lleis ensin necesidá de ser aprobaes pol parllamentu alemán. Cola muerte del presidente Hindenburg el 2 d'agostu de 1934, Hitler, atropó los cargos de xefe del Estáu y de xefe de Gobiernu (Führer y Reichskanzler) hasta la so muerte en 1945, cola derrota alemana na Segunda Guerra Mundial.

Finalmente, cola derrota nazi na guerra, el territoriu alemán foi ocupáu y alministráu poles potencies vencedores (Estaos Xuníos, Gran Bretaña, Francia y la Xunión Soviética). En 1949 les potencies occidentales decidieron restituyir la soberanía alemana, creando la República Federal Alemana, na so parte occidental (incluyíu'l Berlín occidental) frente al territoriu ocupáu polos soviéticos, que nesi mesmu añu va ser la República Democrática Alemana.

Cola restitución de la soberanía, el gobiernu alemán recupera la figura del canciller como xefe del gobiernu alemán. La RFA va constituyise como una república parllamentaria onde'l poder executivu recái nel Gobierno Federal (Canciller y ministros) responsable antes el Bundestag.

En 1990 producióse la Reunificación alemana integrándose la parte oriental nel sistema políticu establecíu en 1949.

Mandatu

La Llei Fundamental de Bonn de 1949 especifica na so artículu 63 que'l canciller federal tendrá de ser escoyíu pol Bundestag (ensin alderique) a propuesta del presidente federal. Este, va nomar al candidatu que más votos llograra nel Bundestag, resultante de les eleiciones federales previes.

El canciller federal ye escoyíu pa un mandatu de cuatro años. Nun hai llende de mandatos polo tanto puede presentase a la reeleición indefinidamente.

Según los artículos 67 y 68, el canciller federal puede cesar nes sos funciones (amás d'en casos de fallecimientu o incapacidá física) una moción de censura que tien de plantegar el Bundestag, si elije por mayoría de los sos miembros a un socesor. Una vegada escoyíu tien de solicitase al Presidente que releve al anterior canciller. L'otru casu sería si'l canciller nun supera una moción d'enfotu presentáu por él, nesti casu, el Presidente, a pidimientu del canciller, va eslleir el Bundestag.

Poderes

El canciller federal va escoyer a los miembros del so gobiernu que van ser nomaos pol Presidente federal. Amás, según l'artículu 65, el canciller federal afita les directrices de la política y asume la responsabilidá de les mesmes, va dirixir los asuntos de gobiernu según un reglamentu internu adoptáu pol Gobiernu Federal.

Magar la so condición de xefe del gobiernu, el canciller federal nun exerz el mandu de les Fuercies Armaes, pos esti cargu correspuende al ministru federal de Defensa según esprender del artículu 65a de la Llei de 1949.^[1]

Llista de cancilleres d'Alemaña

Confederación Alemana del Norte ya Imperiu alemán (1867-1918)

Canciller		Entamu	Fin	Eleiciones (Gobiernu)	Partíu	Monarca (periodu)
Confederación Alemana del Norte (1867-1871)
	Otto von Bismarck Bundeskanzler (1815-1898)	1 de xunetu de 1867	21 de marzu de 1871	-	bgcolor="#EEEEEE"\|	Guillermu I (1867-1871) Dinastía de Hohenzollern
Imperiu alemán (1871-1918)
	Príncipe Otto von Bismarck Reichskanzler (1815-1898)	21 de marzu de 1871	20 de marzu de 1890	1871 1874 1877 1878 1881 1884 1887 1890	Ensin partíu \| bgcolor="#EEEEEE"\|	Guillermu I (1871-1888) Dinastía de Hohenzollern
							Federico III (1888) Dinastía de Hohenzollern
							Guillermu II (1888-1918) Dinastía de Hohenzollern
	Conde Leo von Caprivi Reichskanzler (1831-1899)	20 de marzu de 1890	26 d'ochobre de 1894	1893	Ensin partíu
	Príncipe Clodoveo de Hohenlohe-Schillingsfürst Reichskanzler (1819-1901)	26 d'ochobre de 1894	17 d'ochobre de 1900	1898	Ensin partíu
	Príncipe Bernhard von Bülow Reichskanzler (1849-1929)	17 d'ochobre de 1900	14 de xunetu de 1909	1903 1907	Ensin partíu
	Theobald von Bethmann-Hollweg Reichskanzler (1856-1921)	14 de xunetu de 1909	13 de xunetu de 1917	1912	Ensin partíu
	Georg Michaelis Reichskanzler (1857-1936)	13 de xunetu de 1917	1 de payares de 1917	-	Ensin partíu
	Conde Georg von Hertling Reichskanzler (1843-1919)	1 de payares de 1917	30 de setiembre de 1918	-	Zentrum
	Príncipe Maximiliano de Baden Reichskanzler (1867-1929)	30 de setiembre de 1918	9 de payares de 1918	-	Ensin partíu

República de Weimar (1919-1934)

Canciller		Entamu	Fin	Eleiciones (Gobiernu)	Partíu (Coalición de gobiernu)
Revolución de Payares (1918-1919)
	Friedrich Ebert Vorsitz des Rates der Volksbeauftragten (1871-1925)	9 de payares de 1918	13 de febreru de 1919	Conseyu de Diputaos del Pueblu	SPD (USPD)	Ensin xefe d'Estáu.
República de Weimar (1919-1934)
	Philipp Scheidemann Reichsministerpräsident (1865-1939)	13 de febreru de 1919	20 de xunu de 1919	1919 Asamblea Nacional (Scheidemann) (Bauer) (I Müller)	SPD Coalición de Weimar (SPD+DDP+Zentrum)	Friedrich Ebert (1919-1925)
	Gustav Bauer Reichsministerpräsident (1877-1940)	21 de xunu de 1919	26 de marzu de 1920
	Hermann Müller Reichskanzler (1876-1931)	27 de marzu de 1920	8 de xunu de 1920
	Konstantin Fehrenbach Reichskanzler (1852-1926)	25 de xunu de 1920	4 de mayu de 1921	1920 (Fehrenbach)	Zentrum (DDP+DVP)
	Joseph Wirth Reichskanzler (1879-1956)	10 de mayu de 1921	14 de payares de 1922	- (I Wirth) (II Wirth)	Zentrum Coalición de Weimar (Zemtrum+SPD+DDP)
	Wilhelm Cuno Reichskanzler (1876-1933)	22 de payares de 1922	12 d'agostu de 1923	- (Cuno)	Independiente (Zentrum+DVP+DDP+BVP)
	Gustav Stresemann Reichskanzler (1878-1929)	13 d'agostu de 1923	23 de payares de 1923	- (I Stresemann) (II Stresemann)	Partíu Popular Alemán (Zentrum+SPD^[2]+DDP)
	Wilhelm Marx Reichskanzler (1863-1946)	30 de payares de 1923	15 de xineru de 1925	- (I Marx) (II Marx)	Zentrum (DVP+BVP^[3]+DDP)
	Hans Luther Reichskanzler (1879-1962)	15 de xineru de 1925	12 de mayu de 1926	may. 1924 dic. 1924 (I Luther) (II Luther)	Independiente (Zentrum+DVP+BVP+DNVP^[4]+DDP)
						Hans Luther (en funciones) (1925)
						Walter Simons (en funciones) (1925)
						Paul von Hindenburg (1925-1934)
	Wilhelm Marx Reichskanzler (1863-1946)	12 de mayu de 1926	12 de xunu de 1928	1928 (III Marx) (IV Marx)	Zentrum (DVP+BVP+DDP) (DVP+BVP+DNVP)
	Hermann Müller Reichskanzler (1876-1931)	28 de xunu de 1928	27 de marzu de 1930	- (II Müller)	SPD (Zentrum+DVP+BVP+DDP)
	Heinrich Brüning Reichskanzler (1885-1970)	30 de marzu de 1930	30 de mayu de 1932	1930 (I Brüning) (II Brüning)	Zentrum (DVP+BVP+DDP+WP+KVP) (DStP+BVP+KVP+CNBL)
	Franz von Papen Reichskanzler (1879-1969)	1 de xunetu de 1932	17 de payares de 1932	jul. 1932 nov. 1932 (von Papen)	Zentrum (hasta 3 xunu 1932) Independiente (DNVP)
	Kurt von Schleicher Reichskanzler (1882-1934)	3 d'avientu de 1932	28 de xineru de 1933	- (von Schleicher)	Independiente (DNVP)
	Adolf Hitler Reichskanzler (1889-1945)	30 de xineru de 1933	2 d'agostu de 1934	marz. 1933 nov. 1933 (Hitler)	NSDAP (DNVP)

Alemaña nazi (1934-1945)

	Entamu	Fin	Eleiciones (Gobiernu)	Partíu
Adolf Hitler Führer y Reichskanzler (1889-1945)	2 d'agostu de 1934	30 d'abril de 1945	1936 1938 (Hitler)	NSDAP	Adolf Hitler (1934-1945)
Joseph Goebbels Reichskanzler (1897-1945)	30 d'abril de 1945	1 de mayu de 1945	- -	NSDAP	Karl Dönitz (1945)
Lutz Graf Schwerin von Krosigk Reichskanzler (1887-1977)	1 de mayu de 1945	23 de mayu de 1945	- (Schwerin von Krosigk)	Independiente	Karl Dönitz (1945)

República Federal d'Alemaña (1949-)

	Entamu	Fin	Eleiciones (Gobiernu)	Partíu (Coalición de gobiernu)
Konrad Adenauer (1876-1967)	15 de setiembre de 1949 20 d'ochobre de 1953 29 d'ochobre de 1957 14 de payares de 1961	20 d'ochobre de 1953 29 d'ochobre de 1957 14 de payares de 1961 16 d'ochobre de 1963	1949 (I) Adenauer I 1953 (II) Adenauer II 1957 (III) Adenauer III 1961 (IV) Adenauer IV Adenauer V	CDU (CSU+FDP+DP) (CSU+FDP+DP+GB/BHE) (CSU+DP) (CSU+FDP)	Karl Arnold (interín) (1949)
					Theodor Heuss (1949-1959)
					Heinrich Lübke (1959-1969)
Ludwig Erhard (1897-1977)	16 d'ochobre de 1963 26 d'ochobre de 1965	26 d'ochobre de 1965 1 d'avientu de 1966	- (IV) Erhard I 1965 (V) Erhard II	CDU (CSU+FDP)
Kurt Georg Kiesinger (1904-1988)	1 d'avientu de 1966	21 d'ochobre de 1969	- (V) Kiesinger	CDU (CSU+SPD)
Kurt Georg Kiesinger (1904-1988)	1 d'avientu de 1966	21 d'ochobre de 1969	- (V) Kiesinger	CDU (CSU+SPD)	Gustav Heinemann (1969-1974)
Willy Brandt (1913-1992)	21 d'ochobre de 1969 15 d'avientu de 1972	15 d'avientu de 1972 7 de mayu de 1974	1969 (VI) Brandt I 1972 (VII) Brandt II	SPD (FDP)
Walter Scheel Canciller interín (1919-2016)	7 de mayu de 1974	16 de mayu de 1974	- (VII)	FDP (SPD)
Helmut Schmidt (1918-2015)	16 de mayu de 1974 14 d'avientu de 1976 4 de payares de 1980	14 d'avientu de 1976 4 de payares de 1980 1 d'avientu de 1982	- (VII) Schmidt I 1976 (VIII) Schmidt II 1980 (IX) Schmidt III	SPD (FDP)
					Walter Scheel (1974-1979)
					Karl Carstens (1979-1984)
Helmut Kohl (1930-2017)	1 d'avientu de 1982 29 de marzu de 1983 11 de marzu de 1987 18 de xineru de 1991 17 de payares de 1994	29 de marzu de 1983 11 de marzu de 1987 18 de xineru de 1991 17 de payares de 1994 27 d'ochobre de 1998	- (IX) Kohl I 1983 (X) Kohl II 1987 (XI) Kohl III 1990 (XII) Kohl IV 1994 (XIII) Kohl V	CDU (CSU+FDP)	Karl Carstens (1979-1984)
					Richard von Weizsäcker (1984-1994)
					Roman Herzog (1994-1999)
Gerhard Schröder (1944-)	27 d'ochobre de 1998 22 d'ochobre de 2002	22 d'ochobre de 2002 22 de payares de 2005	1998 (VII) Schröder I 2002 (IX) Schröder II	SPD (B90/GRÜNE)	Roman Herzog (1994-1999)
					Johannes Rau (1999-2004)
					Horst Köhler (2004-2010)
Angela Merkel (1954-)	22 de payares de 2005 28 d'ochobre de 2009 17 d'avientu de 2013	28 d'ochobre de 2009 17 d'avientu de 2013 nel cargu	2005 (XVI) Merkel I 2009 (XVII) Merkel II 2013 (XVIII) Merkel III	CDU (CSU+SPD) (CSU+FDP) (CSU+SPD)	Horst Köhler (2004-2010)
					Jens Böhrnsen (interín) (2010)
					Christian Wulff (2010-2012)
					Joachim Gauck (2012-2017)
					Frank-Walter Steinmeier (2017-)