Carbonero el Mayor
Carbonero el Mayor ye un conceyu español perteneciente a la provincia de Segovia, na parte meridional de la comunidá autónoma de Castiella y Lleón.
Carbonero el Mayor | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Alministración | |||||
País | España | ||||
Autonomía | Castiella y Lleón | ||||
Provincia | provincia de Segovia | ||||
Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcaldesa de Carbonero el Mayor | María Ángeles García Herrero | ||||
Nome oficial | Carbonero el Mayor (es)[1] | ||||
Códigu postal |
40270 | ||||
Xeografía | |||||
Coordenaes | 41°07′21″N 4°15′58″W / 41.1225°N 4.2661111111111°O | ||||
Superficie | 66.35 km² | ||||
Altitú | 900 m | ||||
Llenda con | Pinarnegrillo, Aldea Real, Mozoncillo, Tabanera la Luenga, Armuña, Bernardos, Navas de Oro y San Martín y Mudrián | ||||
Demografía | |||||
Población |
2492 hab. (2023) - 1305 homes (2019) - 1214 muyeres (2019) | ||||
Porcentaxe | 1.62% de provincia de Segovia | ||||
Densidá | 37,56 hab/km² | ||||
carboneroelmayor.net | |||||
Toponimia
editarA Carbonero bautizóse-y asina porque nésti llugar fabricaba carbón vexetal (lleña quemada por combustión incompleta). La bayura d'encines coles que s'ellaboraba fixo qu'adquiriera gran fama. La pallabra Mayor» añadióse darréu, pa estremar a esti pueblu d'otros cercanos, como Carbonero de Ahusín.
Símbolos
editarL'escudu heráldicu que representa al conceyu se blasona de la siguiente manera:
«Escudu partíu. Primero d'oru con un pinu de los sos colores, coles sos cañes amburando, y puestu sobre ondes d'azur y plata. Segundu, de gules con un acueductu de planta de dos órdenes, puestu sobre peñes de lo mesmo. Timbrado de la Corona Real Española.»
La descripción testual de la bandera ye la siguiente:
«Bandera cuadra gironada de mariellu y negru, col escudu municipal al centru, nos sos colores.»
Historia
editarDientro de la Edá del Fierro nun se conocen restos en Carbonero, magar el so términu municipal ta dientro del área d'influencia del xacimientu celtibéricu del cuetu del Tormejón n'Armuña. Tamién apaecieron nel pueblu de Carbonero diverses monedes romanes y muertes d'una posible calzada que xuniría Segovia con Coca al traviés del valle del ríu Eresma.
A partir de la llegada de los árabes, apreciar nestes tierres del Duero un vacíu poblacional solamente desaniciáu sieglos dempués poles repoblaciones de finales del sieglu XI.
L'orixe de Carbonero el Mayor paez ser medieval. Anque los primeros documentos que lo citen son del sieglu XIII, ye razonable pensar que los sos oríxenes tán na conquista de Toledo por Alfonsu VI en 1085.
Según el marqués de la Ensenada, en 1751 la economía sigue siendo agru-ganadera y la población xube yá a 1.182 habitantes.
Ente 1800 y 1805 una peste d'algame desconocíu fai esmornia na población. Entós lleguen los exércitos franceses, surdiendo partíes rebalbes como les del guerrilleru del Bustar, Esteban Pastor López, nun principiu combatiente del exércitu nacional en distintos graos, y qu'acaba pasándose a la guerra de guerrilles. Concluyida la guerra, Esteban Pastor va xubir hasta llegar a representar a Segovia como diputáu en distintes llexislatures.
Más tarde, ente los años 1854 y 1856 el roxura afecta al pueblu (vease: Pandemies de cólera n'España), que por aquelles feches y según ID. Pascual Madoz alluga a 2.092 habitantes.
Demografía
editar1991 | 1996 | 2002 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2012 | 2014 | 2016 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2383 | 2349 | 2370 | 2547 | 2598 | 2569 | 2586 | 2600 | 2579 | 2529 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(Fonte: INE) |
Alministración
editarLlexislatura | Nome | Partíu |
---|---|---|
1979-1983 | Segundo López Llorente | UCD |
1983-1987 | Fernando Gimeno Arévalo | PSOE |
1987-1991 | Santos Miguelañez Muñoz | PDP |
1991-1995 | Santos Miguelañez Muñoz | PP |
1995-1999 | José Damián Gómez Sanz | PSOE |
1999-2003 | José Damián Gómez Sanz | PSOE |
2003-2007 | José Damián Gómez Sanz | PSOE |
2007-2011 | Tomás Galán Pascual | PP |
2011-2015 | María Ángeles García Herrero | PP |
2015-2019 | María Ángeles García Herrero | PP |
2019-2023 | n/d | n/d |
2023- | n/d | n/d |
Economía
editarLes industries que componen la economía de Carbonero el Mayor son principalmente'l tresformamientu de productos agroalimentarios (industries cárnicas), de la cerámica, y l'agricultura y ganadería tradicionales.
Destaca ente elles el grupu cárnico "Monte Neváu", que salvó de la estinción la raza de gochu húngara mangalica, pariente alloñada de la ibérica, y de la cual empezáronse a comercializar productos con una calidá bien elevada.[ensin referencies]
Llugares d'interés turísticu
editar- Ilesia de San Xuan Bautista
Esti edificiu emblemáticu, asitiáu nel centru de la llocalidá, sufrió dellos tresformamientos, afaciéndose la so configuración a les distintes dómines y gustos de los sos parroquianos. Los restos más antiguos d'esta construcción féchense redolada al sieglu XIII, dientro del estilu dominante na contorna, el románicu de lladriyu. Edificiu de planta basilical, posiblemente de tres naves y de tipoloxía sahagunina, como la cercana Ilesia de Nieva, esto ye, cola torre asitiada sobre la bóveda del presbiteriu.
Del primitivu templu namái se caltién anguaño la base de la torre hasta'l tercer cuerpu, realizada en mampostería y filaes de doble lladriyu. A finales del sieglu XV, coincidiendo cola rellumanza económica segovianu, produzse'l tresformamientu del edificiu al gustu góticu, respetándose del templu anterior solamente la cabecera y la torre. La nueva construcción, modelu precursor de l'arquiteutura del góticu tardíu, realizar en cantería de caliar, de les cercanes canteres de la Muela. L'interior s'estructura en tres naves de distintu altor y anchor estremaes en cuatro tramos de dimensiones distintes.
Nel retablu mayor de la ilesia de San Xuan Bautista axúntense sabiamente les influencies flamenques ya italianes, siendo unu de los retablos más sobresalientes de la Renacencia en Castiella. Sábese qu'en 1547 empezaron a trabayar nél dos pintores, Baltasar Grande y Diego de Rosales, siguiéndose los pagos a esti postreru hasta 1560.[3] El Marqués de Lozoya destacó la estrecha vinculación col arte del pintor flamencu lombardu Ambrosius Benson, hasta'l puntu de llegar a considerar a Grande y Rosales como posibles discípulos. La influencia flamenca d'esti autor ye clara nes ventiún tables de que consta'l retablu, nes que nun ye fácil estremar dos manes, lo que plantega dellos problemes non resueltos sobre la participación que tomara nél cada pintor, dau amás que l'estilu de Rosales, según alviértese nes pintures del retablu de Flores de Ávila, ye bien diversu y de clara raigón berruguetesca.[4] Les tables fueron restauraes yá en 1603 por Cristóbal Pedrill y al treslladase'l retablu al so nuevu allugamientu, tres l'ampliación de 1731, l'orde orixinariu foi posiblemente tresmanáu.
- Ermita de Santa Águeda
Allugada nel despobláu del Medrosu de Santa Águeda y cercana al ríu Pirón, esta ermita n'estáu ruinosu pertenez igualmente al denomináu románicu de lladriyu (sieglu XIII). Ye un edificiu basilical d'una sola nave y con una cabecera cuadrada de carauterístiques especiales. La transición de la nave, de mayor tamañu, al presbiteriu realizar por aciu un arcu triunfal abocinado pola superposición de tres arcaes de lladriyu; sobre él sofita la espadaña, con dos buecos de campanes, tamién de lladriyu. La fábrica ye de mampostería, de cantares y llábanos de cayuela, y lladriyu nes arcaes, arestes y buecos de ventanes.
- Santuariu del Bustar
Nesti Santuariu guardar y venera la imaxe de la Patrona de Carbonero el Mayor, la Virxe del Bustar. Etimológicamente l'orixe del topónimu «Bustar» tien una clara procedencia llatina, del vocablu bustum («llugar onde se quemar»), deriváu de burere («quemar»), aludiendo asina al llugar onde se carboneaba. L'edificiu ta asitiáu nuna paraxa llana denomináu Los Ñares, cercanu al ríu Pirón y distante unos 3 km de la población. Nel estremu sureste de la Pradería atopa la Fonte del Pozuelo, llugar onde según la lleenda apaeció la imaxe de la Virxe.
Edificiu del sieglu XV, con dellos elementos propios del estilu isabelín y otros renacentistes.
Tradiciones y folclor
editarCarbonero el Mayor caltién la so reputación como centru artesanu. Hai de solliñar el so alfarería y cacharrería, les sos bordadores de puntu segovianu y el so conocíu fabricante de dulzaines Lorenzo Sancho. Dispón tamién Carbonero el Mayor de fama polos sos xamones, los sos chorizos y el so repostería.
Tocantes a les fiestes populares, les principales desenvuélvense:
- A mediaos de mayu y principios de xunu: Romería de la Virxe del Bustar.
- El 24 de xunu: Fiesta de San Xuan Bautista.
- Primer o segundu fin de selmana de setiembre (sábadu a martes): Fiestes n'honor a la virxe del Bustar.
Tresportes
editarL'autovía A601 (Autovía de Pinares) ye la meyor vía de comunicación del conceyu de Carbonero el Mayor. Esta carretera, xune Segovia y Valladolid. A Segovia son 27 quilómetros. Dende Madrid, que son 123 quilómetros, dir pola A6 hasta El Espinar onde se garrar l'autopista AP61, dempués la SG20 y darréu pola A601. A Valladolid son 89 quilómetros.
En ferrocarril, dende la estación de Chamartín de Madrid llegar a la estación de Segovia. Dempués, na estación d'autobuses de Segovia puede garrar un autobús (empresa LINECAR) o bien dir en coche quitáu hasta'l conceyu. En ferrocarril d'alta velocidá (AVE) dende Charmartín cuéyese un tren danzadera hasta la estación de Segovia-Guiomar, depués un autobús urbanu de Segovia y l'autobús de LINECAR o bien puede dise en coche quitáu hasta'l conceyu.
N'autobús, dende la estación d'autobuses de Madrid Príncipe Pío, puede garrar un autobús hasta Segovia (empresa La Sepulvedana) y depués garrar l'autobús de LINECAR o bien el coche priváu hasta'l conceyu.
Los aeropuertos más cercanos son el de Villanubla de Valladolid y el de Madrid-Barajas.
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ 2,0 2,1 Xunta de Castiella y Lleón (ed.): «DECRETU de la Diputación Provincial de Segovia, de 10 de febreru de 19933, pol que s'aprueba l'Escudu Heráldicu y Bandera de Carbonero el Mayor.». Boletín Oficial de Castiella y Lleón nᵘ96/1993 de 24 de mayu de 1993.
- ↑ Collar de Cáceres, Fernando, Pintura na antigua diócesis de Segovia. 1500-1631, Excma. Diputación Provincial de Segovia, 1989, páxs. 96-97, ISBN 84-86789-23-0
- ↑ Jesús María Parrado del Olmo, Sobre escultura abulense del sieglu XVI, BSAA, t. 50 (1984), páxs. 279.
Enllaces esternos
editar