Ekaterimburgu

Ekaterimburgu
bandera d’Ekaterimburgu	coat of arms of Yekaterinburg (en)
Alministración
País	Rusia
Óblasts	Óblast de Sverdlovsk
Organización territorial	Yekaterinburg Municipality (en)
Tipu d'entidá	ciudad mayor (es)
Cabezaleru/a del gobiernu	Alexey Orlov
Nome oficial	Екатеринбург (ru)
Nome llocal	Екатеринбург (ru); Свердловск (ru); Екатеринбург (ru)
Nomatu	Ёбург (ru)
Códigu postal	620000–620999
Xeografía
Coordenaes	56°50′08″N 60°36′46″E / 56.8356°N 60.6128°E
	Ekaterimburgu Ekaterimburgu (Rusia)
Superficie	468 km²
Altitú	237 m y 270 m
Llenda con	Pervouralsk Urban Okrug (en) , Degtyarsk Urban Okrug (en) , Sredneuralsk Urban Okrug (en) , Borough Upper Pyshma (en) , Beryozovsky (en) , Beryozovsky Urban Okrug (en) , Beloyarsky District (en) , Sysertsky District (en) , Polevskoy Urban Okrug (en) y Revda Urban Okrug (en)
Demografía
Población	1 468 833 hab. (2018)
Porcentaxe	100% de Yekaterinburg Municipality (en) ; 34.65% de Óblast de Sverdlovsk; 1% de Rusia
Densidá	3138,53 hab/km²
Más información
Fundación	1723
Prefixu telefónicu	343
Estaya horaria	UTC+05:00
Llocalidaes hermaniaes	San José, Ferentino (es) , Plovdiv, Wuppertal, Pilsen, Xénova, Cantón, Incheon, Gotemburgu, Bixkek, Birmingham, Turín y Ciudad Ho Chi Minh
	ekburg.ru

Ekaterimburgu ( [jɪkətʲɪrʲɪnˈburk] (?·i) en rusu: Екатеринбург, Yekaterinburg)^[1] ye una ciudá allugada nel centru-oeste de Rusia, capital del óblast de Sverdlovsk y del distritu federal del Ural. Ye la cuarta ciudá más poblada del país, dempués de Moscú, San Petersburgu y Novosibirsk. Asítiase na parte oriental del cordal de los Urales, poro, nel sector asiáticu de Rusia. Na Casa Ipátiev d'esta ciudá fueron asesinaos el 17 de xunetu de 1918 l'últimu zar rusu Nicolás II y la so familia.

Ye'l centru alministrativu, industrial, cultural, científicu y educativu de la rexón. L'Academia de les Ciencies de Rusia tien n'Ekaterimburgu la sede de la so caña de los Urales y cuenta con delles instituciones científiques y educatives como la Universidá Téunica Estatal de los Urales. La ciudá dispón del Aeropuertu Internacional d'Ekaterimburgu-Koltsovo y un sistema de metro inauguráu en 1991. Tamién ye una importante parada del ferrocarril Transiberianu. N'Ekaterimburgu atópase la Comandancia del Distritu Militar Volga-Urales de les Fuercies Terrestres de Rusia.^[2]^[3]

Historia editar

La ciudá en 1874

Ekaterimburgu so la nieve, cola estatua de Yákov Sverdlov en primer planu

La ciudá foi fundada'l 7 de payares de 1723 por Vasili Tatíschev y el so nome alude a Catalina I de Rusia, la segunda esposa del emperador Pedro'l Grande y por Santa Catalina d'Alexandría.

Dempués de la Revolución rusa, el 17 de xunetu de 1918, l'emperador Nicolás II, la so esposa Alejandra Fiódorovna y los sos fíos, les Duqueses Olga, Tatiana, María, Anastasia, y el zarévich Alekséi fueron executaos por bolxeviques na Casa Ipátiev, asitiada nesta ciudá.

Na década de 1920 Ekaterinburgu tresformóse nun importante centru industrial de Rusia. Nesta ciudá foi construyida la fábrica de maquinaria pesada más grande d'Europa, la Uralmash (Уралмаш, que ye un acrónimu de Уральский Машиностроительный Завод, que la so treslliteración ye Uralski Mashinostroítelny Zavod, lliteralmente "Planta de Construcción de Maquinaria de los Urales").

A partir de 1924 y hasta 1991, la ciudá utilizó'l nome de Sverdlovsk n'honor al políticu soviéticu Yákov Sverdlov.

Segunda Guerra Mundial editar

Mientres la Segunda Guerra Mundial, munches instituciones téuniques gubernamentales, según fábriques enteres, fueron sacupaes a Ekaterimburgu de les árees afeutaes pola guerra (sobremanera Moscú) y munchos permanecieron n'Ekaterimburgu dempués de termináu'l conflictu bélicu.

Na década de 1960, mientres el réxime de Nikita Khrushchov, construyéronse munchos edificios d'apartamentos de cinco plantes de diseñu homoxéneu pela redolada de la ciudá. La mayor parte d'ellos inda permanez güei en Kírovski, Chkálovski, y otres árees residenciales d'Ekaterimburgu.

Posguerra editar

El 1 de mayu de 1960, un avión espía U-2 estauxunidense, pilotáu por Francis Gary Powers (emplegáu de la CIA), foi baltáu sobre'l óblast de Sverdlovsk. El pilotu foi prindáu, enxuiciáu, y declaráu culpable d'espionaxe. Foi condergáu a siete años de trabayos forzaos, pero namái cumplió un añu por cuenta de que foi intercambiáu por Rudolf Abel, un espía de la KGB d'altu rangu, que detuvieren nos Estaos Xuníos en 1957. Los dos espíes fueron camudaos na Ponte de Glienicke en Potsdam, na daquella estremada Alemaña, el 10 de febreru de 1962.

En 1991, la ciudá recuperó'l so nome tradicional, anque la so rexón o provincia (óblast) siguió calteniendo'l vieyu nome de Sverdlovsk.

Bólidu de Cheliábinsk editar

El 15 de febreru de 2013 a les 09:31 Un meteoritu o bólidu de más de 30 tonelaes crució Ekaterimburgu y cayó en Cheliábinsk, nel llagu Chebarkul, que causando 1200 mancaos por cuenta de la onda de choque. Repercutiendo nes ciudaes de Kundravy, Miass, Chebarkul, Turgoyak, Zlatoust, Varlámovo, Magnitka, Argajasch y pocu menos n'Ufá y Kusa.

Xeografía editar

Ekaterimburgu ta asitiada na parte central d'Eurasia, a 1667 quilómetros al este de Moscú,^[4] y na aguada oriental de los monte Urales a veres del ríu Iset. Dientro de les llendes de la ciudá esisten cuatro embalse y cuatro lagos naturales. Nel área forestal del distritu Verj-Isetsky ta la frontera ente Europa y Asia. El finxu divisoriu intercontinental atopar a dos quilómetros de la ciudá de Pervouralsk allugada a 38 quilómetros al oeste d'Ekaterimburgu.

L'allugamientu xeográficu d'Ekaterimburgu foi bien rentable a lo llargo de la historia de Rusia y provocó un impautu positivu nel desenvolvimientu de la ciudá. La ciudá ta asitiada nos Urales Medios, onde los montes son pocu elevaes, lo que sirvió como condición favorable pa la construcción de rutes de tresporte dende Ekaterimburgu a les principales ciudaes de Rusia central y Siberia (gracies principalmente al Transiberianu).

Ekaterimburgu, al igual que'l restu de la rexón de Sverdlovsk, ta na estaya horaria d'Ekaterimburgu (YEKT). El desplazamientu de UTC ye +6:00 y caltién dos hores de diferencia cola capital Moscú.^[4]

Mapes editar

Ekaterimburgu nun mapa del ríu Obi
Ekaterimburgu (Екатеринбург) nun mapa del ríu Tobol
Ekaterimburgu (Yekaterinburg) nun mapa de Rusia

Clima editar

El clima de la rexón y la ciudá d'Ekaterimburgu ye continental,^[4] carauterizáu per iviernu bien fríos que duren aproximao siete meses —finales d'ochobre hasta mediaos d'abril— y temperatures que puede baxar hasta cuasi los -50 °C. El branu sobre la cadena de los Urales ye bien curtiu y dura un permediu de 50 a 64 díes con una temperatura permediu de 14 °C a 22 °C. Pola so situación nos Urales Medios, la ciudá ta abierta a la fluctuación d'aire ártico fríu proveniente del Norte de Siberia.

Parámetros climáticos permediu d'Ekaterimburgu
Mes	Xin	Feb	Mar	Abr	May	Xun	Xnt	Ago	Set	Och	Pay	Avi	añal
Temperatura máxima absoluta (°C)	5.6	9.4	17.3	28.8	33.4	35.6	38.8	37.2	31.9	24.7	13.5	5.9	38.8
Temperatura máxima media (°C)	-9.1	-6.8	1.0	9.8	17.4	23.0	24.4	21.1	14.5	6.8	-2.8	-7.9	7.6
Temperatura media (°C)	-12.6	-11.1	-3.8	4.3	11.3	17.1	19.0	15.9	9.8	3.4	-5.8	-11.0	3.0
Temperatura mínima media (°C)	-15.7	-14.5	-7.6	0.0	6.2	12.1	14.4	11.9	6.4	0.7	-8.3	-13.7	-0.7
Temperatura mínima absoluta (°C)	-44.6	-42.4	-39.2	-21.8	-13.5	-2.3	1.5	-1.0	-9.0	-22.7	-39.2	-46.7	-46.7
Precipitación total (mm)	27	20	21	28	50	75	90	73	58	39	33	27	541
Díes de lluvia (≥ 1 mm)	1	1	5	13	20	20	19	22	22	17	6	1	147
Díes de nevaes (≥ 1 mm)	26	23	18	10	4	0.4	0	0	2	13	23	25	144
Hores de sol	47	94	164	206	256	272	269	217	143	78	51	37	1834
Humedá relativa (%)	79	75	68	60	58	63	68	73	75	75	78	79	71
Fonte nº1: pogoda.ru.net^[5]
Fonte nº2: ^[6]

Economía editar

Dada'l so allugamientu, ye un importante nuedu ferroviariu yá que ye una de les paraes principales del ferrocarril transiberianu.

La ciudá destacar por ser, ente les que pertenecieron a l'antigua Xunión Soviética, la que cunta con mayor densidá de centros comerciales: esti fechu puede dar una idea del floreciente desenvolvimientu que tuvo esperimentando mientres los últimos años. Amás produz maquinaria pesada, aceru, sustancies químiques, neumáticos, y petroleu. El talláu de xemes ye una industria llixero bien desenvuelta.

Educación editar

Universidá Téunica Estatal de los Urales.

El 16 de xunetu de 1914 establecióse la primer universidá de la ciudá, l'Institutu de Minería de los Urales, fundáu pol emperador Nicolás II, lo que na actualidá ye la Universidá Estatal de Minería de los Urales.^[7] El 5 de marzu de 1930, acordies cola decisión de la Xunta del Comisariado del Pueblu de Correos y Telecomunicaciones fundóse'l primer centru pa la formación d'especialistes de la ciudá nel campu de les comunicaciones: la Facultá de Comunicaciones y Enerxía de Sverdlovsk (anguaño Institutu de Comunicaciones ya Informática de los Urales). La primer universidá apaeció n'Ekaterimburgu dempués del decretu gubernamental de la República Socialista Federativa Soviética de Rusia robláu por Vladímir Lenin el 19 d'ochobre de 1920 no que güei ye la Universidá Estatal de los Urales M. Gorki.^[8]

Tocantes a los títulos expedíos por universidaes d'Ekaterimburgu, la ciudá atopar ente les piqueres del país,^[9] una y bones el númberu de graduaos n'universidaes d'Ekaterimburgu namái ye superáu pol de les universidaes de Moscú y San Petersburgu.^[10] Na actualidá, la ciudá cunta con 20 universidaes estatales propies, onde tán matriculaos más de 140 000 estudiantes.^[11] Amás, la ciudá abrió 14 universidaes privaes, ente elles una axencia del gobiernu llocal, l'Academia d'Arte Contemporáneo d'Ekaterimburgu, y una eclesiástica, el Seminariu d'Ekaterimburgu.

Colos sos 16 universidaes públiques y academies educatives, según pol númberu d'instituciones d'enseñanza cimera privaes (2005), Ekaterimburgu ye considerada'l centru principal educativu y científicu de los Urales.

Ente estes instituciones atopen la Universidá Federal de los Urales (reorganizada cola Universidá Estatal de Los Urales y la Universidá Téunica Estatal de los Urales), Universidá Estatal Pedagóxica de los Urales, Universidá Estatal de Silvicultura de los Urales, Universidá Estatal de Minería de los Urales, Universidá Estatal de Tresporte Ferroviariu de los Urales, Universidá Estatal Rusa de Pedagoxía Profesional, Universidá Estatal d'Economía de los Urales, Institutu Militar d'Artillería, Conservatoriu Estatal de los Urales, Academia Estatal d'Agricultura de los Urales, Academia Estatal de Derechu de los Urales, Academia Estatal de Medicina de los Urales, Academia Estatal d'Artes Escéniques de los Urales, Academia de Serviciu Públicu de los Urales, l'Institutu de Rellaciones Internacionales d'Ekaterimburgu y l'Academia d'Arquiteutura de los Urales.

Ciencia editar

Ekaterimburgu ye'l cuartu mayor centru d'investigación del país dempués de Moscú, San Petersburgu y Novosibirsk. L'Academia Rusa de Ciencies, al traviés del so Campus de los Urales (UB RAS),^[12] tien numberosos institutos d'investigación científica asitiaos n'Ekaterimburgu. En total hai 45 institutos d'investigación^[8] y cerca de cien organizaciones de diseñu ya inxeniería na ciudá.^[13] En 2007, sobre la base de la Universidá Estatal de los Urales abrió les sos puertes un modernu centru de nanoteunoloxía que yá introdució una serie de los sos desarrollos n'esposiciones a nivel rexonal y nacional,^[14] y recibió, en marzu de 2009, el certificáu de competencia de la Corporación Estatal Rusnano (Corporación Rusa de Nanoteunoloxía).^[15]^[16]

Tresporte editar

Tranvía n'Ekaterimburgu.

Ekaterimburgu ye'l tercer mayor centru de tresporte de Rusia dempués de Moscú y San Petersburgu. En Ekaterimburgu conflúin seis carreteres federales, siete llinies de ferrocarril —forma parte, ente otros, de la ruta de los ferrocarriles Transiberianu, Transmongoliano y Transmanchuriano— que salen dende la Estación de ferrocarril d'Ekaterimburgu, y cuenta col Aeropuertu d'Ekaterimburgu-Koltsovo, el tercer aeropuertu más transitáu del país. La formación d'Ekaterimburgu como un importante centru de tresporte rexonal débese, en gran parte, al favorable allugamientu xeográficu de la ciudá nuna pequeña zona de los Monte Urales, al traviés de la cual pasen les rutes que conecten la Rusia europea con Siberia.

Aeropuertu d'Ekaterimburgu-Koltsovo.

Na ciudá danse práuticamente tolos tipos de tresporte públicu. Dende 1991 los ekaterimburgueses disponen del Metro d'Ekaterimburgu, que cunta con nueve estaciones partíes pela ciudá nuna sola llinia. Cada añu, aumenta'l volume de pasaxeros nel suburbano y en 2007, rexistráronse 46,4 millones de pasaxeros.^[17] Na actualidá ye'l tercer metropolitanu más grande de Rusia dempués del Metro de Moscú y el de San Petersburgu. El tranvía na ciudá apaeció en 1929 y anguaño xuega un importante papel nel sistema de tresporte urbanu. El volume de pasaxeros tresportaos al añu ye de 188,2 millones de persones, pero cada añu que pasa la so tasa amenórgase y en 2003 yeren 245 millones de pasaxeros.^[18] A partir de 2009 operen 29 rutes con 457 vehículos. El llargor total de les rutes ye de 183,2 milles.

En Ekaterimburgu, hai 45 llinies urbanes d'autobuses y son más de diez les rutes comerciales. En 2007 les comunicaciones interurbanes d'autobuses municipales llevaron a 114,5 millones de pasaxeros (dende 2006 hasta 124,6 millones de pasaxeros).^[17] L'amenorgamientu esplicar pol creciente papel de los taxis nel tresporte de la ciudá d'Ekaterimburgu. El trolebús esiste n'Ekaterimburgu dende 1943, dispón de 19 rutes y de 266 trolebuses. El llargor total de llinies de tranvía ye de 160 km. El númberu de pasaxeros tresportaos en 2007 foi de 78,4 millones, cifres inferiores a les llograes en 2006 cuando'l total foi de 84,3 millones de pasaxeros.^[17]

Deportes editar

Ekaterimburgu va ser una de les sedes de la Copa Mundial de Fútbol de 2018. Unu de los meyores equipos de baloncestu femenín d'Europa, el UMMC Ekaterimburgu, ye'l principal equipu de la ciudá. La Final Four de 2011 apostar nel DIVS Sport Hall d'Ekaterimburgu del 8 al 10 d'abril, edición na que participaron el Spartak Moscow Region (Rusia), la Ros Casares Valencia (España) y el Ferre Avenida Salamanca (España).

Equipu !Deporte !Competición	Estadiu !Creación
FC Ural Sverdlovsk Oblast	Fútbol	Primer División de Rusia	Estadiu Central	1930
MFK Viz-Sinara Ekaterimburgu	Fútbol sala	Superliga Rusa de Futsal	Palaciu de los Deportes	1992
BC Ural Ekaterimburgu	Baloncestu	Professionalʼnaya basketbolʼnaya amiesta	DIVS	1930
Avtomobilist Ekaterimburgu	Ḥoquei sobre xelu	Lliga Continental de Ḥoquei	KRK Uralets	2006