Wikipedia

Francisco Ignacio Madero

empresariu y políticu mexicanu

Francisco Ignacio Madero González[3][4] (non Indalecio, como s'espublizó equivocadamente mientres munchos años) (30 d'ochobre de 1873, Parras de la Fuente – 22 de febreru de 1913, Ciudá de Méxicu) foi un empresariu y políticu mexicanu. El so proclamación en contra del gobiernu de Porfirio Díaz suel considerase como l'eventu qu'empecipió la Revolución mexicana de 1910. Mientres esti conflictu, Madero foi escoyíu presidente de Méxicu, cargu qu'exerció dende'l 6 de payares de 1911. Pocu más d'un añu dempués, en 1913, foi traicionáu y asesináu (22 de febreru de 1913) xunto col vicepresidente José María Pino Suárez, como resultancia del golpe d'estáu (la llamada Decena Tráxica) empobináu por Victoriano Huerta.

Francisco Ignacio Madero
Presidente de Méxicu

6 payares 1911 - 19 febreru 1913
← Francisco León de la Barra - Pedro Lascuráin Paredes →
Vida
Nacimientu Parras de la Fuente, 30 d'ochobre de 1873[1]
Nacionalidá Bandera de Méxicu Méxicu
Residencia Coahuila de Zaragoza
Muerte Ciudá de Méxicu, 22 de febreru de 1913[1] (39 años)
Sepultura Monumento a la Revolución (es) Traducir
Causa de la muerte mancada por arma de fueu
Familia
Padre Francisco Madero Hernández
Casáu con Sara Pérez Romero
Hermanos/es
Estudios
Estudios Lycée Hoche (es) Traducir
Universidad Mount St. Mary's (es) Traducir
HEC Paris
(1888 - 1892)
Universidá de California en Berkeley
(1893 - 1893)
Llingües falaes castellanu[2]
Oficiu políticu, escritor, músicu, militar, empresariu
Serviciu militar
Lluchó en Revolución mexicana
Creencies
Partíu políticu Partido Nacional Antirreeleccionista (es) Traducir
Partido Constitucionalista Progresista (es) Traducir
IMDb nm1747784
Cambiar los datos en Wikidata
Manifiestu a la Nación (1910), de Francisco I. Madero.

Biografía editar

Francisco Ignacio Madero nació na facienda “El Rosariu” en Parres de la Fuente nel estáu de Coahuila el 30 d'ochobre de 1873. Fíu de Francisco Madero Hernández y de Mercedes González Treviño, nació y creció nel senu d'una familia acomodada, dueña de faciendes, mines y dellos negocios. Estudió nel colexu xesuita de San Juan Nepomuceno en Saltillo. En 1886 fixo estudios d'agricultura en Maryland, Estaos Xuníos; de peritaxe mercantil na École des Hautes Études Commerciales (HEC) en Jouy-en-Josas, cerca de París (Francia), y estudió nel departamentu d'agricultura na Universidá de California en Berkeley.

En 1893 torna a Coahuila y encárgase d'alministrar una de les faciendes del so padre. Darréu cásase con Sara Pérez Romero en 1903 y al añu siguiente funda'l partíu democráticu independiente, que s'oponía a la reelección del Gobernador de Coahuila Miguel Cárdenas. En 1905 tuvo contautu cola Xunta Organizadora del Partíu Lliberal Mexicanu, a la cual sofitó económicamente pa la continuación de la edición del periódicu Rexeneración. Sicasí, retiró'l so sofitu al PLM por cuenta de les diferencies ideolóxiques con Ricardo Flores Magón.[5] En 1908 publicó'l so polémicu llibru La socesión presidencial en 1910, nel qu'espunxo les principales cuestiones polítiques qu'esmolíen al país, que tuvo enforma ésitu.

En 1909 fundó'l Partíu Nacional Antirreeleccionista, opuestu a un Porfirio Díaz qu'ocupó la presidencia de la nación dende 1877, con un paréntesis de cuatro años 1880 a 1884 nel que'l presidente foi Manuel del Refugio “El Mancu” González Flores. Escoyíu candidatu a la presidencia por dichu partíu, y n'algamando un altu nivel de popularidá nes eleiciones de 1910, Madero foi encarceláu por orde del gobiernu en San Luis Potosí, so los cargos de conato de rebelión y ultraxe a les autoridaes. El 20 de payares de 1910 decidió empecipiar la Revolución mexicana en Piedras Negras, Coahuila, pero por cuenta de la poca fuercia que llogró axuntar, partió escontra Ciudad Juárez, Chihuahua, pa cumplir el so oxetivu. Depués foi lliberáu pol abogáu Pedro Antonio de los Santos Rivera. Llogró escapar escontra Estaos Xuníos y dende San Antonio, Texas, promulgó'l Plan de San Luis, una llamada a les armes roblada en San Luis Potosí que, col lema Sufraxu Efectivu. Non Reelección., por fin causaría l'arrenunciu del presidente Díaz en 1911, siguida d'una guerra civil de diez años na que morreríen más d'un millón de mexicanos.

Matrimoniu editar

Empecipió'l so novialgu con Sara Pérez Romero pel añu de 1897. Contraxeron matrimoniu en 1903; primero nuna ceremonia civil, celebrada'l 26 de xineru na capital mexicana. Dempués, la ceremonia relixosa, el día 27, na capiya del palaciu arzobispal de la segunda cai de Santu Domingu.[6]​ foi presidida pol arzobispu Prósperu María y Alarcón y Sánchez de la Barquera. La llacuada ufiertar nel Hotel Reforma. El so llar afitar en San Pedro de les Colonies, nel estáu de Coahuila. El presidente Madero y Doña Sara nun tuvieron fíos.

Mandatu presidencial editar

 
Madero y el so estáu mayor, 1911.

En Méxicu, Francisco I. Madero asume la presidencia del país. El so mandatu carauterizar por encabezar un gobiernu democráticu esmolecíu poles condiciones de vida del pueblu llanu, anque nun sabría satisfaer les aspiraciones de cambéu social que tendríen les mases revolucionaries, lo cual provocó alzamientos armaos, como'l del llabrador Emiliano Zapata o la rebelión de Pascual Orozco. Finalmente, el 22 de febreru de 1913, tres un golpe d'Estáu, él y el so vicepresidente seríen executaos polos golpistes encabezaos por Victoriano Huerta, quién prometiera respetar les sos vides y dexalos colar a Cuba.

Fallecimientu editar

Ver tamién: Asesinatu de Francisco I. Madero

El 17 de febreru, Huerta suscribió un armisticiu con Henry Lane Wilson (embaxador d'Estaos Xuníos), Félix Díaz (sobrín del Xeneral Porfirio Díaz) y Manuel Mondragón, llamáu “El Pactu de la Embaxada”: comprometer a asitiar provisionalmente na presidencia al Xeneral Victoriano Huerta, en cuenta de qu'esti vencer darréu a Félix Díaz. El 18 de febreru, un grupu d'empresarios capitalinos —ente ellos Ignacio de la Torre y Mier, xenru de Díaz— declararon la so fidelidá a Huerta. Esi mesmu día, Gustavo A. Madero, hermanu y asesor del presidente, foi arrestáu, sacáron-y l'únicu güeyu con una bayoneta, quedando ciegu y torturáu hasta la muerte. El 19 de febreru, Madero y José María Pino Suárez, vicepresidente, fueron obligaos a roblar l'arrenunciu a los sos cargos. Pedro Lascuráin fíxose cargu del poder executivu por escasos 45 minutos, nos que'l so únicu actu de gobiernu foi nomar secretariu de Gobernación a Huerta. Darréu, arrenunció Lascuráin y Victoriano Huerta ocupó la presidencia. El 22 de febreru de 1913, magar la promesa de los golpistes de respetar la so vida y facilitar el so exiliu a la isla de Cuba, Madero y el vicepresidente José María Pino Suárez fueron acribillaos a manes del militar Francisco Cárdenas Sucilla a una banda del Palaciu de Lecumberri na Ciudá de Méxicu.[7]

¿Ignacio o Indalecio? editar

Por cuenta de la conmemoración del bicentenariu de la independencia mexicana y centenariu de la revolución mexicana, el gobiernu de Méxicu espublizó les imáxenes tantu de l'acta de nacencia como de la fe de bautismu, onde apaez col nome de Francisco Ygnacio Madero,[3] con Y,[8][9] conforme a los costume de l'antigua ortografía cola que s'escribía esti nome[10] o dellos otros nomes como'l de Ysabel, o pallabres como Yglesia o Ysla. Esta norma ortográfica camudó dende 1815, pero'l costume d'utilizar la lletra Y caltúvose enraigonada hasta finales del sieglu XIX.[11][12]

Delles obres de Francisco I. Madero editar

Galería editar

  •  
    Cola so esposa Sara Pérez en 1911
  •  
    Corríu celebrando la entrada de Madero a la Ciudá de Méxicu
  •  
    Francisco I. Madero apaez sentáu nel mediu (5). Identificar a (1) José María Pino Suárez (2) A. Fuentes (3) Venustiano Carranza (4) Francisco Vázquez Gómez (6) Abraham González, (7) José María Maytorena (8) Guadalupe González (9) Pascual Orozco (10) Francisco Villa (11) Gustavo Madero (12) Francisco Madero padre (13) Federico González Garza (14) Abraham Oros (15) Juan Sánchez Azcona (16) Alfonso Madero.
  •  
    Madero a la so llegada a Pachuca en mayu de 1910 invitáu pol club antirreeleccionista Benito Juárez d'esa ciudá.
  •  
    Madero a la so llegada a Pachuca en mayu de 1910 invitáu pol club antirreeleccionista Benito Juárez d'esa ciudá.[13]

Ver tamién editar

Referencies editar

  1. ↑ 1,0 1,1 Afirmao en: Encyclopædia Britannica Online. Identificador Encyclopædia Britannica Online: biography/Francisco-Madero. Apaez como: Francisco Madero. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Llingua de la obra o nome: inglés.
  2. ↑ Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 Madero yera (I)gnacio, non Indalecio. L'Universal, 21 de payares de 2008.
  4. ↑ Alejandro Rosas. «Francisco I. Madero: cola “I” d'Ignacio». Institutu Nacional d'Estudios Históricos de les Revoluciones de Méxicu. «La “I” correspuende al nome d'Ignacio. Nel archivu parroquial del templu de Santa María de Parres, Coahuila —llugar onde nació'l 30 d'ochobre de 1873—, esiste'l documentu que prueba que Madero foi bautizáu sol nome de Francisco Ignacio. Por si fora poco, l'Archivu Xeneral del estáu de Coahuila, nel llibru de copies d'actes de nacencia, de la Oficialía del Rexistru Civil de Parres de la Fuente, Coahuila, correspondiente al añu de 1874, na foja 2, atópase la copia certificada de l'acta de nacencia onde se comprueba que la “I” ye d'Ignacio.»
  5. ↑ Cockcroft, D. James; Barrales, María Eunice (1971). Precursores intelectuales de la Revolución Mexicana(1900-1913). Sieglu XXI. ISBN 968-23-1631-6. p. 148.
  6. ↑ Taracena,, Alfonso (1976). «1», Francisco I. Madero. Porrúa, páx. 9.
  7. ↑ «“La decena tráxica en Méxicu”». Consultáu'l 23 d'avientu de 2007.
  8. ↑ «Fe de bautismu». Bicentenariu 2010. Archiváu dende l'orixinal, el 2 de xunu de 2014. Consultáu'l 7 de marzu de 2014.
  9. ↑ «Cróniques hestóriques. Volume 2, páxina 145» (1976). Consultáu'l 7 de marzu de 2014.
  10. ↑ {{cita llibru |apellíu=Moreno |nome=Pablo C. |títulu=Galería de coahuilenses distinguíos. Volume 2 |url=https://books.google.com.mx/books?id=AbhlAAAAMAAJ&q=FRanciso+Ygnacio+Madero&dq=FRanciso+Ygnacio+Madero&hl=es-419&sa=X&ei=8N8ZU8O4I-aj2QWriYDYBA&ved=0CEUQ6AEwBQ |fechaaccesu=7 de marzu de 2014 |añu= 1966 |editorial= Imprenta Mayagoitia |ubicación=Méxicu |-}
  11. ↑ Real Academia Española (1999). Ortografía de la llingua española, páx. Nota 13 de la páxina 17. Consultáu'l 7 de marzu de 2014.
  12. ↑ Esteve Serrano, Abraham (1982). Estudio de teoría ortográfica del español. Universidá de Murcia, páx. 132 a 133. ISBN 84-86031-14-1. Consultáu'l 7 de marzu de 2014.
  13. ↑ «La revolución mexicana. Gobiernu del Estáu d'Hidalgo». Consultáu'l 25 d'agostu de 2016.

Bibliografía editar

Enllaces esternos editar

Plantía:Wikisource autor


Predecesor:
Francisco León de la Barra 		 
Presidente de Méxicu
1911-1913 		Socesor:
Pedro Lascuráin Paredes
 
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Francisco_Ignacio_Madero&oldid=3995321»