La España del sieglu XVI

Historia d'España

Prehistoria y Edá Antigua

Prehistoria n'España Hispania

Edá Media

Hispania visigoda Reinu d'Asturies Al-Andalus Reconquiesta

Edá Moderna

Reis Católicos Imperiu Español La España del sieglu XVI La España del Barrocu El sieglu XVIII:Los primeros Borbones

Edá Contemporánea

Guerres Carlistes Primera República Española Alfonsu XIII, La crisis de la Restauración Segunda República Española Guerra Civil Española La España demientres el franquismu La España democrático

L'Imperiu de Carlos I

Conflictos internos. Comunidaes y Xermaníes

Carlos I d'España y V d'Alemaña heredó una gran cantidá de territorios como consecuecia de la política matrimonial de los Reis Católicos. Esto convirtió la corona Carlos na potencia hexemónica europea. Mui ceo tevo qu'enfrentase a toa una riestra d'enemigos: con Francia pol control d'Italia; con Turquía pol dominiu del Mediterraneu y cola reforma protestante n'Alemaña.

Pa facer frente a toos estos problemes, Carlos cuntó cola abundante aportada de metales preciosos (oru y plata d'América). Sicasí, tevo que finar recurriendo a créditos de los principales banqueros europeos pol gastu militar de cutio. Cuando Carlos aporta a la Península, fáilo como un rei foriatu acorriáu de nobles y conseyeros estranxeros (que nin siquiera falaben castellanu). Amás la primer política de Carlos al aportar foi pidir dineru a les cortes pa financiar la so eleición imperial n'Alemaña. De secuti marchó p'Alemaña. La so salida produxo un llevantamientu popular en delles ciudaes castellanes (Toledo, Ávila, Segovia…), conocíu como la Guerra de les Comunidaes (1520-1522). Los comuneros foron estrapayaos na batalla de Villalar(1521) a la que siguió una dura represión y la execución de los sos cabezaleros (Bravo, Padilla y Maldonado).

Paralelamente prodúcese otra revuelta urbana na corona d'Aragón, les xermaníes (del catalán germá = hermanu) principalmente nel Reinu de Valencia (Valencia, Villarreal, Castellón…). Les xermaníes ye un movimientu con un fuerte componente económicu y social, d'enfrentamientu ente les clases baxes urbanes y l'alta nobleza y la burguesía urbana. La corona reprimió duramente esta revuelta.

La Monarquía Hispánica de Felipe II

Carlos I d'España y V d'Alemaña abdica en 1556. Al so hermanu Fernando entréga-y l'herediu del so güelu Maximiliano (Austria y la Corona Imperial). Al so fíu Felipe entréga-y el restu de territorios (Corona de Castiella y Aragón, Borgoña y Milán). Carlos retírase al cenobiu de Yuste au muerre en 1558.

Con Felipe II, que yá nun posee la dignidá imperial, puédese falar de Monarquía Hispánica. Felipe II tenía un proyetutu políticu más centralista que'l de Carlos, por ello anició el so reináu istalando dafechu la capital en Madrid (1556). Arriendes, Felipe declárase defensor universal de la fé católica frente a la reforma protestante, y asina, en 1564, establez como preceutives en tolos sos territorios les decisiones tomaes nel Conceyu de Trento. Decreta la prohibición d'importar llibros y guaceos d'estudiantes al estranxeru. El so integrismu relixosu dio llugar al decretu de 1566 nel que prohibíase a los moriscos emplegar la so llingua y vestise según la so costume. Nesti contestu uniformador prodúzse l'enfrentamientu ente Felipe II y el so secretariu Antonio Pérez. Ésti, aragonés y xudíu conversu, ye acusáu de cospiración y fuxe p'Aragón, au abellúgalu'l Xusticia Mayor. Felipe II aprovecha este conflictu pa reforciar la so autoridá: envía un exércitu al mandu del Duque d'Alba a Zaragoza, onde apresa y executa al Xusticia Mayor.

A nivel interior, Felipe II pierde la corona imperial, mas proclámase Rei Católicu, y defensor del catolicismu n'Europa. Continuó'l conflictu con Francia, que pesllóse temporalmente cola Vitoria de San Quintín (1557-construcción del Escorial). Tamién continuó'l conflictu colos turcos, a los que pescanció engalguiar tres la Vitoria de Lepanto en 1571. Sicasí el principal focu de tensión demientres el so reináu será la rebelión de Flandes (qu'españa en 1556). Nun entamu foi duramente reprimida pol duque d'Alba, mas nun sirviera de nada (la revuelta finó en 1648, añu nel que se reconoz la dixebra de les Provincies Xuníes- Países Baxos). Amás Felipe II tevo un enemigu nuevu al enfrentase con Sabela I d'Inglaterra, pues yeren protestantes (anglicanos) y afitaba la revuelta de Flandes. En 1588 organízase una espedición militar p'atacar Inglaterra (l'Armada Invencible), qu'afechó nun rotundu fracasu.

Esta política europea resultó cara a esgaya, l'oru americán yá nun yera abondo pa financiala y los emprésitos de cutio de Felipe II lleváron-y a tener qu'asoleyar tres bancarrotes.

La xunidá ibérica

Felipe II yera fíu del matrimoniu formáu por Carlos I y Sabela de Portugal. A la muerte en 1580 de Don Sebastián, rei de Portugal, ensin herederos direutos, Felipe II entainose a reivindicar los sos derechos a la corona de Portugal. Los portugueses, tremorosos de qu'asocediera en Portugal lo mesmo qu'en Flandes (alministración en manes castellanes) nun oleyaben que Felipe II heredara'l tronu. Mas Felipe II fizo valir los sos derechos entrando en Portugal con un exércitu al mandu del duque d'Alba. En 1581 Felipe II foi reconocíu rei de Portugal nes Cortes de Tomar.

Col'anexón de Portugal cumplíase'l programa de los Reis Católicos de xuncir tola península Ibérica baxo una sola corona. Arriendes, Felipe II tamién heredó los territorios portugueses d'ultramar.

Sicasí, esta xunión namái duró sesenta años. En 1640, por mor de les presiones centralistes y uniformizadores de los Austries, Portugal rebelose y finalmente algamó la so dixebra.

El modelu políticu de los Austries

Nel sieglu XVI demientres los reinaos de Carlos I y Felipe II asiéntase'l modelu de monarquía autoritaria aniciáu polos Reis Católicos. Sicasí cada reinu siguió calteniendo les sos instituciones y lleis propies, mangar que por una nidia preeminencia de Castiella. La monarquía de los Austries del sieglu XVI intenta degolar estos peculiarismos territoriales reforciando l'autoridá y el poder real. De fechu podría dicise que los Austries mayores entamaron el camín hacia l'absolutismu del sieglu XVIII, un absolutismu que casi esistía na práutica na corona de Castiella (non asina na Corona d'Aragón). El rei yera'l noyu de la corte y de los reinos. Llevaba personalmente los asuntos de gobiernu, aidáu por secretarios, cuyu númberu aduciera y cuya función yera cada vegada más especializada. Caltúvose'l sistema de Conseyos, pero enanchando'l so númberu (primeru namái conseyos territoriales, llueu tamién d'asuntos específicos de l'alministración, como'l Conseyu de la Inquisición y el Conseyu del Estáu). Continúa'l sistema de correxidores, audiencies y virréis (los virreinatos s'espurren per América). Por mor a l'abundante arrivada d'oru y plata d'América y a les guerres de cutio críyase'l Conseyu de Facienda, que sicasí nun ye a controlar los gastos (bancarrotes). Les Cortes dexen práuticamente d'aconceyase. Tou esti sistema afítase col exércitu meyor organizáu y más poderosu de la dómina (los Tercios).