Le Mans
Le Mans (pronunciáu: /ləˈmɑ̃/) ye una llocalidá francesa, capital del departamentu de Sarthe asitiáu na rexón de Países del Loira. Los sos habitantes son llamaos Manceaux en francés.
 Le Mans | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Alministración | |||
Instituto público (es)  | Le Mans Métropole (en) | ||
| Tipu d'entidá | comuña de Francia | ||
| Alcalde de Le Mans (es) | Stéphane Le Foll | ||
| Nome oficial |
Le Mans (fr)[1] Denis-des-Coudrais (fr) Croix-Gazonfière (fr) | ||
| Códigu postal |
72000 y 72100 | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 48°00′15″N 0°11′49″E / 48.0042°N 0.1969°E | ||
  Le Mans Le Mans (Francia)  | |||
| Superficie | 52.81 km² | ||
| Altitú | 51 m, 38 m[2] y 134 m[2] | ||
| Llenda con | |||
| Demografía | |||
| Población |
145 004 hab. (1r xineru 2021) - 66 751 homes (2017) - 76 195 muyeres (2017) | ||
| Porcentaxe |
100% de Le Mans Métropole (en) | ||
| Densidá | 2745,77 hab/km² | ||
| Más información | |||
| Estaya horaria |
UTC+01:00 (horariu estándar) UTC+02:00 (horariu de branu) | ||
| Llocalidaes hermaniaes |
Paderborn, Amasya, Suzuka, Bolton, Quintanar de la Orden, Xianyang, Alexandría, Hausa (es) , Volos y Rostov del Don
| ||
| lemans.fr | |||
 | |||
_(orn_ext).svg)
Historia
editarL'orixe de Le Mans remontar a l'Antigüedá. Escavaciones arqueolóxiques dexaron afayar buelgues d'un oppidum sobre la llomba del « vieux Mans » onde vivía una tribu gala: los aulercos cenómanos. Le Mans (entós daquella llamada Vindunum) foi conquistada nel añu 56 e. C. El territoriu desenvuélvese entós pa convertise nuna de les principales ciudaes del oeste francés.
Escontra finales del sieglu III, Galia ye invadida polos Bárbaros. Los habitantes abelúguense entós sobre la llomba de Le Mans y constrúin una muralla inda güei visible.
A lo llargo de los sieglos IV y V, pueblos bárbaros traviesen la rexón (hunos) ya instálense (francos). Esta barbarización va traer a Le Mans el cristianismu tres el bautismu de Clodoveo I. De fechu esti postreru fixo asesinar al rei Rignomer en Le Mans.
Del sieglu V al XIII, Le Mans sufre un periodu d'anarquía feudal. El fechu más importante de la dómina ye de xuru la cristianización de Le Mans por Julián de Le Mans que sería'l so primer obispu. L'obispáu de Le Mans ye bien importante porque naquellos tiempos foi unu de los más estensos del reinu. Numberosos edificios relixosos fueron construyíos mientres esta dómina.
La ciudá conoz pocu periodos de paz y de desenvolvimientu hasta'l sieglu XIII. Tres el reináu de Carlomagno los condes de Maine tuvieron dificultaes pa caltenese. Normandía y Anjou apostáronse esti territoriu. Maine siguió a ser oxetivu de los pueblos d'alredor hasta la llegada de Felipe Augusto en 1204 que se convirtió en propietariu de Maine. Foi entós cuando terminó la dómina de violencies feudales. La monarquía, sofitada pola Ilesia, confírmase y el prestíu de la ciudá aumenta pola so función relixosa y el so papel económicu. Le Mans engrándase más allá de los sos murios. Son construyíes nueves víes d'accesu, la navegación nel Sarthe actívase y la circulación d'homes y mercancíes acentuar cola creación de mercaos y feries.
Le Mans foi escenariu de numberoses batalles, obligando a los Manceaux a recoyese detrás de les muralles y a baltar los extramuros. Los ingleses fueron definitivamente espulsaos en 1443. Tres la muerte del últimu conde (Carlos, fíu de René d'Anjou) el rei Lluis XI herieda'l Maine. La ciudá tresfórmase, los negocios volver# a entamar y la cultura espándese.
Pero rápido foi víctima de la guerra civil ente los calvinistes y los católicos. Duró una trentena d'años hasta la llegada d'Enrique IV a Le Mans en 1589.
Los sieglos XVII y XVIII tuvieron marcaos pol desenvolvimientu de l'artesanía, sobremanera no que se refier a la producción de cera y testil. Nesti últimu aspeutu Le Mans llogró un prestigo internacional, pos en 1740 dos tercios de la producción yeren esportaos al estranxeru. La industria testil foi la más dinámica hasta'l sieglu XIX.
Rápido los Manceaux entienden la importancia del ferrocarril. En 1844 Le Mans interesar pola llinia París-Rennes. Alençon y Le Mans apuéstense esta llinia. Finalmente la última llocalidá llogra l'axudicación. Esto camudó la estructura total de la ciudá, instaláronse nueves industries y enllantáronse comercios. La población aumentó considerablemente.
Escontra 1840, Ernest Sylvain Bollée fundó delles empreses. El so fíu Amédée Bollée creó dellos coches de vapor a partir de 1873. En 1887 Amédée Bollée fíu fabricó'l so primer coche a combustible. Lleón Bollée, el so fíu, fundó más tarde una empresa d'automóviles que funcionó hasta los años 30.
En 1885 les empreses de Le Mans pierden fuercia o se caltienen. Solamente'l tratamientu de metales aumenta, gracies al apoxéu de la mecánica.
Precisamente con esti apoxéu, Georges Durand fundó'l Automobile Club de la Sarthe que se convirtió nel Automobile Club del Oeste. Entamó un primera gran premiu en 1911.
El periodu ente les guerres tuvo marcáu pola instalación de la fábrica Renault en 1936. La fábrica aprovechó la economía de guerra en 1940 produciendo pieces a los alemanes. Tres la guerra la fábrica desenvolvióse entá ye más, y anguaño sigue siendo la más importante concentración obrera de Le Mans.
Na Segunda Guerra Mundial, la ciudá foi cuartel xeneral y depósitu xeneral del VII cuerpu d'exércitu alemán. Foi lliberada'l 8 d'agostu de 1944, a les 17 hores, pola 79 división d'infantería del exércitu de los Estaos Xuníos.[3]
Los años 80 tuvieron marcaos pola creación de nueves exes de comunicación: les llinies TGV que xunen París col Oeste pasen por Le Mans pa percorrer Nantes y Rennes. Les autopistes xunir con París, Alençon, Rennes y Nantes.
Le Mans taba habitada por 19 000 habitantes en 1816, y 45 000 en 1916. Anguaño consta de más de 200 000 habitantes. La pequeña ciudá industrial convirtióse nuna ciudá media d'importancia rexonal.
Llugares d'interés turísticu
editar
Le Mans tien una ciudá antigua bien caltenida (Cité Plantagenêt, tamién llamada Vieux Mans) y una catedral: la catedral de Santuyano, dedicada al santu Julián de Le Mans, que ye honráu como'l primer obispu de la ciudá. Hai restos d'una muralla romana na ciudá antigua y unos baños romanos xunto al ríu.
El Muséu de Tessé ye un destacáu edificiu del sieglu XIX. Ye unu de los grandes museos de Mans xunto al muséu de Allonnes y el nuevu muséu d'arqueoloxía. El muséu foi creáu mientres el reináu de Lluis XVI y conoció diverses evoluciones y variantes. Güei ye día, ye conocíu sobremanera poles sos coleición exipcies y representaciones pictóriques mitolóxiques de primer orde. El muséu de la reina Berenguela arrexunta les obres sobre la hestoria de la Sarthe y sobre la vida de Le Mans.
Deportes
editarLa ciudá de Le Mans ye tamién, mundialmente conocida poles 24 Hores de Le Mans, la carrera d'automovilismu de resistencia más prestixosa del mundu y unu de los eventos deportivos más célebres en Francia. Apostar dende 1923 nel Circuitu de La Sarthe y forma parte del Campeonatu Mundial de Resistencia. Los equipos tán constituyíos por trés pilotos que conducen relevándose. Hai delles categoríes de coches inscrites na carrera. La Copa Intercontinental Le Mans, l'American Le Mans Series, la European Le Mans Series y el Japan Le Mans Challenge y son campeonatos d'automóviles deportivos nomaos en referencia a dicha carrera.
El complexu desenvueltu alredor del Circuitu de La Sarthe tamién alluga carreres de 24 hores de motocicletes (les 24 Hores de Le Mans de Motociclismu del Campeonatu Mundial de Motociclismu de Resistencia), kartings ya inclusive camiones. Pela so parte, el Circuitu Bugatti recibió a diverses categoríes internacionales de deporte motor, incluyendo'l Gran Premiu de Francia de Motociclismu del Campeonatu Mundial de Motociclismu, el Gran Premiu de Francia de 1967 de Fórmula 1, y el Deutsche Tourenwagen Masters.
Tamién esisten les 24 hores roller y les 24 hores del llibru.
En Le Mans atópase Le Mans Football Club, equipu de la Ligue 2 de fútbol, y el Le Mans Sarthe Basket, cuádruplu campeón de Francia de baloncestu.
| 1793 | 1800 | 1806 | 1821 | 1831 | 1836 | 1846 | 1851 | 1856 | 1861 | 1866 | 1872 | 1876 | 1881 | 1886 | 1891 | 1896 | 1901 | 1906 | 1911 | 1921 | 1926 | 1931 | 1936 | 1946 | 1954 | 1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 | 2006 | 2007 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 18 855 | 18 081 | 19 030 | 18 881 | 25 189 | 23 164 | 27 461 | 27 059 | 34 664 | 37 209 | 45 230 | 46 981 | 50 175 | 55 347 | 57 591 | 57 412 | 60 075 | 63 272 | 65 467 | 69 361 | 71 783 | 72 867 | 76 868 | 84 525 | 100 455 | 111 891 | 132 181 | 143 246 | 152 285 | 147 697 | 145 502 | 146 105 | 144 500 | 144 164 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Pa los censos de 1962 a 1999 la población llegal correspuende a la población ensin duplicidaes (Fonte: INSEE [Consultar]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ciudaes hermaniaes
editarLe Mans ta hermanada con ocho ciudaes del mundu:
Paderborn, n'Alemaña
Quintanar de la Orden, n'España
Suzuka, en Xapón
Haouza, n'El Sáḥara Occidental
Rostov del Don, en Rusia
Volos, en Grecia
Bolton, n'Inglaterra, Reinu Xuníu
Nápoles, n'Italia
Referencies
editar- ↑ «code officiel géographique». Consultáu'l 6 xineru 2019.
- ↑ 2,0 2,1 Tienes d'especificar urlarchivu = y fechaarchivu = al usar {{cita web}}.«répertoire géographique des communes». Institut national de l'information géographique et forestière (2015).
- ↑ Cartier, Raymond (1967). La Segunda Guerra Mundial. Larousse - Paris-Match, páx. 233 tomu II. ISBN B-353316.
- ↑ Error de cita: La etiqueta
<ref>nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaescass
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Le Mans.- [1] (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión). Portal de la ciudá de Le Mans
- [2] Semeyes de Le Mans
- INSEE Archiváu 2011-10-07 en Wayback Machine
