Molothrus oryzivorus
Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu.
Molothrus oryzivorus  | ||
|---|---|---|
 | ||
| Estáu de caltenimientu | ||
 Esmolición menor (IUCN 3.1)[1] | ||
| Clasificación científica | ||
| Reinu: | Animalia | |
| Filu: | Chordata | |
| Clas: | Aves | |
| Orde: | Passeriformes | |
| Familia: | Icteridae | |
| Xéneru: | Molothrus | |
| Especie: |
M. oryzivorus (Gmelin, 1788) | |
| Distribución | ||
 | ||
| Sinonimia | ||
| Consultes | ||
| [editar datos en Wikidata] | ||
Molothrus oryzivorus, ye una especie d'ave paseriforme perteneciente al xéneru Molothrus qu'integra la familia Icteridae. Reproducir dende'l sur de Méxicu hasta'l norte d'Arxentina.
Nomes populares
editarYe tamién denomináu chamón xigante (Colombia), vaqueru (Hondures), vaqueru xigante (Méxicu), vaqueru grande (Costa Rica, Nicaragua), vaqueru pirata, tordu pirata (Venezuela) o iraúna grande (Brasil),[3]
Descripción
editarEl machu mide ente 33 y 37 cm y pesa alredor de 200 g, y la fema ente 28 y 32 cm y alredor de 140 g. Ye grande y negru, d'ales llargues, coles primaries más llargues endelgazaes nel vexilo esternu. La cola ye más bien llarga, col final casi atayo. El picu ye gruesu col culmen esplanáu y convexu; el color del iris varia del blancu, naranxa, verde al marrón. El machu adultu presenta la cabeza y el cuerpu de color negru con un llustre pupúreo, inclusive un collarín grande de plumes eréctiles nel pescuezu, embaxo de la nuca, que cuando arizaes dan la impresión de la cabeza ser pequeña. Les ales y la cola son negres con un llustre azuláu. La fema ye más pequeña y negra con un leve tinte azuláu; cuenta con un collarín rudimentariu nel pescuezu. El picu y les pates son negres. Los exemplares xuveniles son más opacos y el negru ye más tisnáu, y exhiben flecos negros con un llustre purpúreo. El picu ye mariellu marfil. L'iris ye mariellu o café, y presenten el collarín rudimentariu nel pescuezu (machos) o escarecen d'él (femes).[4][5][6]
Distribución y hábitat
editarDistribúise per Arxentina; Belize; Bolivia; Brasil; Colombia; Costa Rica; Ecuador; Guayana Francesa; Guatemala; Guyana; Hondures; Méxicu; Nicaragua; Panamá; Paraguái; Perú; Surinam; Trinidá y Tobagu y Venezuela.[1] Ta acomuñáu con montes abiertos y el cola crecedera d'árboles de gran tamañu, pero ye tamién l'únicu tordu que s'atopa nel monte fondu.
Comportamientu
editarYe una ave sele y silencioso, sobremanera pa un icterídeo, pero'l machu tien un xiblíu de glayó desagradable y el so soníu ye shweeaa-PTCPI-PTCPI. La llamada ye fuerte y el so soníu ye chek-chik. Tamién ye bien arteru p'asonsañar.
Solitariu o en grupos pequeños, caminen activos pel suelu d'árees de pastaje, faciendes, campos, árees húmedes y cantos de montes.[6] Vuela de forma ondulante, carauterística, con delles batíes rápides de les ales y una baxada cuando les ales son cerraes.[5]
Alimentación
editarEsta ave gregaria aliméntase principalmente d'inseutos, y delles granes y frutos, como'l arroz y los forraxes nel suelu o n'árboles. Escasamente pósase nel ganáu, a diferencia de dalgunos de los sos parientes, pero en Brasil facer y tamién enriba d'otros mamíferos monteses como capibares, yá que esanicien les mosques del royedor y retiren cachiparros.[4][6] Suel visitar comederos en faciendes.[5]
Reproducción
editarCuando s'atopa en cortexu, el machu posa sobre'l suelu frente a la fema, espurrir escontra riba, dobla'l pescuezu de manera qu'apierta el picu escontra baxo, contra la parte delantera del pescuezu, eriza el collarín de plumes del pescuezu como una capa iridiscente, y depués mueve'l cuerpu escontra riba y embaxo.[4]
Al igual qu'otros tordos, ye un parásitu de puesta, deposita los sos güevos nos niales de Psarocolius y Cacicus. Los güevos son de dos tipos, yá seya ablancazáu y ensin mancha, o azul claro o verde con manches escures. Los güevos del güéspede y los pitucos nun se destrúin, pero nun hai duldes considerables alrodiu de la teoría de que los tordos xigantes mozos beneficiar de polluellos anfitriones per aciu la so eliminación y al comer mosques parasitarias.
Los sos anfitriones icterídeos reproducir en colonies, y defenden los sos niales con fuercia, polo qu'inclusive una especie grande, coraxosa y agresiva como ésta tien que cubrir un estensu territoriu p'atopar abondes oportunidaes pa la puesta de los sos güevos. Dellos güevos de tordu xigante pueden establecese nel nial d'un anfitrión.
Sistemática
editarDescripción orixinal
editarLa especie M. oryzivorus describióse per primer vegada pol naturalista alemán Johann Friedrich Gmelin en 1788 sol nome científicu Oriolus oryzivorus; llocalidá tipo «Cayenne, Guayana Francesa»[2]
Taxonomía
editarEnantes yera asitiáu nel xéneru Psomocolax o Scaphidura, pero tal tratamientu nun foi soportáu polos estudios xenéticu-moleculares. Analís del ADN mitocondrial indiquen una rellación más próxima con Molothrus rufoaxillaris y Molothrus aeneus. Les variaciones xeográfiques son débiles; más estudios seríen deseables. La subespecie impacifus ye comúnmente enmendada como “impacificus” pero, n'ausencia de cualquier evidencia interna na descripción orixinal (onde la mesma forma d'escrita orixinal apaez tres veces), nun hai xustificativa pa tal cambéu acordies col Códigu Internacional de Nomenclatura Zoolóxica.[2]
Subespecies
editarReconócense 2 subespecies[7] cola so respeutiva distribución xeográfica:[2]
- Molothrus oryzivorus impacifus (J. L. Peters, 1929) - esti de Méxicu (Veracruz) hasta l'oeste de Panamá.
- Molothrus oryzivorus oryzivorus (J. F. Gmelin, 1788) - centru de Panamá, al este hasta Colombia, al sur sobre la mariña del Pacíficu hasta'l noroeste de Perú (Baltes), y dende Venezuela, Trinidá y Tobagu y les Guayanes escontra'l sur al este de Perú, Bolivia, norte y nordés d'Arxentina (Jujuy, Salta y norte de Corrientes) y la mayoría de Brasil (sur hasta Santa Catarina; ausente nel nordeste).
Referencies
editar- New World Blackbirds by Jaramillo and Burke, ISBN 0-7136-4333-1
- ffrench, Richard (1991). A Guide to the Birds of Trinidad and Tobago, 2nd edition, Comstock Publishing. ISBN 0-8014-9792-2.
- Hilty, Steven L (2003). Birds of Venezuela. London: Christopher Helm. ISBN 0-7136-6418-5.
- ↑ 1,0 1,1 1,2 BirdLife International (2012) Molothrus oryzivorus; na llista colorada d'especies amenaciaes d'IUCN, versión 2013.2. Consultáu'l 7 de mayu de 2014.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 (Molothrus oryzivorus) en IBC-The Internet Bird Collection. Consultada en 7 de mayu de 2014.
- ↑ Tordu xigante (Molothrus oryzivorus) (Gmelin, JF, 1788) en Avibase. Consultada en 7 de mayu de 2014.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Scaphidura oryzivora (Gmelin, 1788) Archiváu 2005-04-29 en Wayback Machine n'Especies de Costa Rica - INBio. Consultada en 7 de mayu de 2014.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Ridgely, Robert, Molothrus oryzivorus, p. 308, en Gwyne, John, Ridgely, Robert, Tudor, Guy & Argel, Martha, 2010. Aves do Brasil Vol.1 Pantanal e Cerrado. Editora Horizonte. ISBN 978-85-88031-29-6
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Guia de Campu Avis Brasilis – Avifauna brasileira / Tomas Sigrist; ilustráu por Tomas Sigrist – São Paulo: Avis Brasilis, 2013; p.510. ISBN 978-85-60120-25-3
- ↑ Clements, J. F., T. S. Schulenberg, M. J. Iliff, B.L. Sullivan, C. L. Wood, and D. Roberson. 2013. The eBird/Clements checklist of birds of the world: Version 6.8. Downloaded from http://www.birds.cornell.edu/clementschecklist/download/
Enllaces esternos
editar| Wikispecies tien un artículu sobre Molothrus oryzivorus. |
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Molothrus oryzivorus.- Videos, semeyes y soníos de Molothurs orycivorus en The Internet Bird Collection.
- Semeyes y soníos de Molothurs orycivorus en Wikiaves.
- Soníos de Molothurs orycivorus en xeno-canto.
- Stamps (for Méxicu) with RangeMap
- Giant Cowbird photo gallery VIREO Photo-High Res
- Photo; Article geometer–"Brazil Birds"
Datos: Q1589673- Multimedia: Molothrus oryzivorus
Especies: Molothrus oryzivorus
