Wikipedia

Rebelión Taiping

La Rebelión Taiping foi una guerra civil con grandes connotaciones relixoses y sociales, qu'asocedió en China ente los años de 1851 y 1864, na que s'enfrentaron les fuercies imperiales de la dinastía Qing y el Reinu Celestial de la Gran Paz (en chinu tradicional: Tàipíng Tiānguó, 太平天國, Wade-Giles: T'ai-p'ing t'ien-kuo), qu'ocupó mientres el conflictu zones importantes del sur de China.

Rebelión Taiping
Fecha 11 xineru 1851[1] → agostu 1864[2]
Llugar China
Causes Llevantamientu de Jintian
Resultáu Victoria final de la Dinastía Qing y los sos aliaos; considerable debilitamientu de los Qing.
Consecuencies Destrucción del Reinu Celestial.
Belixerantes
Reinu Celestial de la Gran Paz Imperiu Qing
Incorporaos dempués
II Imperiu Francés
Reinu Xuníu
Figures polítiques
Hong Xiuquan Emperador Xianfeng
Emperador Tongzhi
Emperatriz Cixi
Comandantes
Hong Xiuquan †
Hong Tianguifu  Rindición  †
Xiao Chaogui  †
Feng Yunshan  †
Wei Changhui  †
Shi Dakai  Rindición †
Li Xiucheng  †
Chen Yucheng  †		 Zeng Guofan
Guam Wing
Zuo Zongtang
Auguste Léopold Protet  †
Charles George Gordon
Frederick Townsend Ward †
Fuercies en combate
1.000.000-3.000.000 regulares 2.000.000-5.000.000 regulares
~300.000 milicianos
~50.000.000 direutamente por causa de la rebelión
[editar datos en Wikidata]
Rebelión Taiping (1851 - 1864)
Jintian – 1ª Nankín – 2ª Nankín - Tianjing – Sanhe - Jiangnan - Shanghai - Cixi – 3ª Nankín

El Reinu Celestial de la Gran Paz foi un estáu revolucionariu teocráticu gobernáu por un místicu cristianu de la etnia hakka llamáu Hong Xiuquan, un cristianu conversu que se proclamó rei de la nación y como'l nuevu Mesíes, inclusive declarándose hermanu menor de Xesucristo y unviáu de Dios para erradicar el cultu al demoniu.[3]

Les fontes más fiables envaloren el total de muertes en 20 millones de persones,[4] anque delles fontes reclamen que la cantidá de muertos llegó a 50 millones;[5] llegando a considerase esti conflictu como la guerra más sangrienta previa a la Segunda Guerra Mundial.

Namái la intervención de les potencies occidentales a favor del Imperiu Qing, el repentín suicidiu de Xiuquan en 1864 y la incapacidá del so socesor, fueron les razones que menguaron la rebelión; sicasí, dexaba evidencia de la volatilidá social y económico que sufría China mientres la segunda metá del sieglu XIX, que desencadenaría posteriores rebeliones y derrocaría el gobiernu Imperial en 1911 cola Revolución de Xinhai.

Antecedentes

editar

Mientres el sieglu XIX, la milenaria China Imperial taba sufriendo una serie de desastres naturales, problemes económicos y sociales que taben menguando a la población del país, xunto cola intervención de les potencies occidentales que taba poniendo a prueba la capacidá del Emperador de China cola so política de tianxia ("debaxo del cielu"), y qu'implicaba el so poder de gobernar tol mundu terrenal.

La Primer Guerra del Opiu ente 1839 y 1842 na que China tuvo que vencer Ḥong Kong a los británicos, y l'apertura de China a los países europeos, ente otres facilidaes por aciu el Tratáu de Nankín, demostró que'l poder militar nel país taba obsoleto comparáu a otros países. La dinastía Qing, quien gobernaba China dende 1644 y que pertenecía a la minoría étnica manchú, yera vista pola mayoría étnica han como un gobiernu ineficiente y corrupto.

Esti sentimientu en contra de los manchúes fíxose más evidente nel sur, específicamente sobre la clase probe y rural que se sentía disgustada y recayó les sos esperances sobre un visionariu carismáticu de la minoría hakka que'l so nome yera Hong Xiuquan.

L'entamu

editar
 
Hong Xiuquan

Hong Xiuquan (洪秀全, Wade-Giles: Hung Hsiu-ch'üan; nacíu como Hong Renkun 洪仁坤, nome de cortesanu: Huoxiu 火秀) nació'l 1 de xineru de 1814 na provincia de Guangdong, al sur de China, y pertenecía a una probe familia de granxeros de la etnia hakka. Foi un estudiante exemplar, pero cuando se diba a preparar pal exame imperial en 1836, que yera la única forma d'almisión na alministración y l'exércitu imperiales, nun pudo pasar les pruebes, fallándoles una y otra vez de manera socesiva; nesi periodu conoció a un misioneru cristianu que dictaba charres alrodiu de dellos trataos relixosos.[3] Aparte'l nestorianismu medieval, el cristianismu, católicu, yá taba presente de manera cobarde en China dende diba dellos sieglos cola Misión xesuita en China, sicasí mientres el sieglu XIX amontar cola llegada de misioneros protestantes que buscaben llograr adeptos ente'l pueblu chinu.

En 1837, al fallar nuevamente la prueba d'almisión Xiuquan sufre d'una crisis nerviosa; dende entós tuvo visiones nes qu'un home vieyu dicía-y que la xente yá nun rindía cultu a él y que taben ufiertando cultu a los demonios; n'otru trance en 1843, el mesmu home nomó a Xiuquan como cazador de demonios. Xiuquan creyó que l'home de les visiones yera Dios Padre y que un home nuevu que lu acompañaba nes visiones yera Xesucristo, el so Hermanu Mayor. Consideró que yera'l segundu fíu de Dios, l'Hermanu Menor y que fuera unviáu por Dios a la Tierra pa erradicar a los demonios y el cultu al demoniu.[3]

A partir d'esi momentu empieza a destruyir les sos estatues y llibros confucianistes y budistes. Esto foi consideráu un sacrilexu al confucianismu y foi atacáu polos confucianistes; per ende retiróse a Guangxi, onde conoció a Issachar Jacox Roberts, un ministru baptista estauxunidense. Feng Yunshan y otros parientes, fundaron una nueva secta iconoclasta llamada Los Adoradores de Dios (拜上帝會), y que tenía como misión destruyir tolos iconos na rexón de Guangdong.[3]

Esti movimientu empezó a llograr mayor reconocencia por cuenta de la fame y la desidia que taba sufriendo China na década de 1840, y que taba aniciando la formación de movimientos contrarios al imperiu chinu, quien s'encargaben de dar voz y defender a los más precisaos. Ye asina que'l grupu de Los Adoradores de Dios, al momentu de destruyir tolos símbolos non cristianos, acomuñaron al gobierno manchú como'l principal propagador del cultu al demoniu en China. Xiuquan tomaría la idea de fundar un reinu celestial na Tierra y derrocar al réxime manchú pa completar el so llabor.[3]

Sicasí, tomó en cuenta que pa empecipiar la rebelión tenía d'atraer l'atención del gobiernu imperial chinu contra'l llabor de Los Adoradores de Dios. Predicó la so pallabra ante los mineros qu'estrayíen carbón nel Monte Zijin, convirtiéndolos a la so secta yá que Xiuquan yera un miembru de la etnia hakka como ellos. Predicaba una combinación d'utopía comunal y un cuasi-cristianismu sincréticu.

A finales de la década de 1840, reorganizó la so secta nuna organización militar; y colos bienes de tolos miembros (una y bones la secta obligaba a toos a desaposiase de los bienes terrenales) llograron una reserva d'armes. Pidió la confección de dos grandes espaes de trés chi (尺) de llargu y espaes con un pesu de nueve jin (斤), y que seríen llamaes "Espaes qu'executen el viciu" (斬妖劍), y que creía seríen les armes que destruyiríen el confucianismu en China. Darréu, Xiuquan foi atacáu en 1850 por miembros gubernamentales imperiales, y esta oportunidá foi aparente pa empecipiar la so nueva etapa na llucha relixosa.[3]

L'empiezu de la rebelión

editar
 
Mapa de la provincia de Guangxi (en colloráu), llugar onde s'empecipió la Rebelión Taiping

Agora que'l gobiernu imperial Qing reparaba que Los Adoradores de Dios yá nun yeren un grupu de manifestantes, sinón qu'algamara un nivel de guerrilla na década de 1850, Hong Xiuquan empecipió'l so primera revuelta'l 11 de xineru de 1851, en Jintian (actual ciudá de Guiping), al este de la provincia de Guangxi. Esta aición conocida como'l Llevantamientu de Jintian (金田起義) movilizó a una fuercia de diez mil homes al mandu de Xiuquan que llograron someter a les fuercies imperiales en dicha ciudá. Esti movimientu desencadenó l'entamu formal de la Rebelión Taiping (Taiping en chinu significa "gran paz").

Poco dempués n'agostu de 1851, proclámase'l Reinu Celestial de la Gran Paz, y Xiuquan sería'l líder absolutu col títulu de Rei Celestial (天王). El principal oxetivu d'esta nación yera ufiertar la paz y la prosperidá en China cola adoración d'un únicu dios; por aciu un cambéu non yá relixosu, sinón alministrativu, económicu y militar.

El Reinu Celestial de la Gran Paz

editar

Política y gobiernu

editar
 
Sello del Rei Celestial

La mayor autoridá del reinu yera'l Rei Celestial, cargu qu'ostentó Hong Xiuquan dende 1851, sicasí'l territoriu foi partíu ente dellos gobernantes que recibieron los títulos de reies o príncipes, toos ellos miembros cercanos o familiares del Rei Celestial. Los primeros miembros fueron cinco rey asignaos de la siguiente manera:

  • Rei del Sur (南王): Asignáu a Feng Yunshan (馮雲山); amigu íntimu de Xiuquan y miembru fundador de Los Adoradores de Dios. En mayu de 1852, cuando colaba a la ciudá de Quanzhou, na provincia de Fujian, un francotirador imperial Qing mancar y morrió al mes siguiente.
  • Rei del Este (東王): Asignáu a Yang Xiuqing (楊秀清); antiguu vendedor de lleña, convertir al cristianismu en 1848 dempués de tener visiones divines, clamaba curar milagrosamente a los creyentes. Dempués del llevantamientu de Jiantin foi convertíu en comandante en xefe del exércitu. La conquista de Nankín en 1853 y el retiru de Xiuquan fixeron nomalo Primer Ministru del Reinu Celestial, y n'unu de los miembros más poderosos de la rebelión. Sicasí tuvo conflictos serios con Hong con al respective de les polítiques relixoses contra'l confucianismu y la iconoclastia, y foi asesináu por siguidores de Hong en setiembre de 1856, empecipiando una purga contra los siguidores de Yang y debilitando la rebelión.
  • Rei del Oeste (西王): Asignáu a Xiao Chaogu (蕭朝貴); mediohermanu de Xiuquan, morrió nel sitiu de Changsha en 1852.
  • Rei del Norte (北王): Asignáu a Wei Changhui (韋昌輝); convertir al cristianismu, la so familia dio albergue al grupu de Los Adoradores de Dios na ciudá de Jiantin, aprovechó l'asesinatu del Rei del Este p'apoderase de los sos territorios, sicasí tamién foi asesináu por siguidores del Rei Yi en 1856.
  • Rei Yi (翼王): Asignáu a Shi Dakai (石達開); unu de los líderes más capaces del reinu, taba opuestu cola engarradiella continua contra los siguidores de Xiuquan. Llevantó un exércitu de 100.000 homes fora de la capital del reinu en 1857 y lluchó vanamente por seis años nel centru de China contra l'exércitu imperial Qing, que lo superaba en númberu; finalmente en 1863 foi prindáu polos Qing y executáu xunto col so exércitu.

Cola repentina muerte de los reis, los nuevos líderes que los reemplazaríen seríen llamaos "Príncipes":

  • Príncipe Zhong (忠王): Asignáu a Li Xiucheng (李秀成); foi un lealista al reinu, xeneral del exércitu y tuvo delles victories antes de ser nomáu Príncipe. Foi executáu en 1864 dempués de ser entrugáu pol xeneral del Imperiu Qing Zeng Guofan.
  • Príncipe Ying (英王): Asignáu a Chen Yucheng (陳玉成); tamién foi xeneral del exércitu y demostró bones habilidaes táctiques n'encalorar la disputa de los Reyes Taiping en 1856. Tamién tuvo operaciones esitoses contra la ciudá de Nankín ente 1856 y 1858, que lo fixeron ganar el títulu de Príncipe en 1859. Cola ayuda de Li Xiucheng entamó un segundu sitiu contra Nankín en 1860, y entamó una avanzada escontra'l norte en 1861, pero la debilidá del exércitu forzar a retirase. Dempués de felicidá gana foi traicionáu y executáu poles fuercies imperiales Qing en mayu de 1862.
  • Príncipe Gan (干王): Asignáu a Hong Rengan (洪仁玕); primu de Xiuquan, atropó abondo poder dientro del reinu y yera consideráu como Primer Ministru del Reinu. Cuando Xiuquan estableció Nankín como capital del reinu, nomó a Rengan por que lo asistiera nel so gobiernu, yá que esistía una disputa interna dientro del reinu ente siguidores relixosos y xenerales del exércitu, que causara la muerte de 20.000 persones. El so poder namái yera superáu por Xiuquan y el so grau d'educación yera más eleváu que'l restu de los líderes, yá que nun se xuntara a la causa al entamu de la rebelión, llograra contactos coles potencies occidentales y defendía por una centralización y occidentalización del reinu, según una alliniación de la relixón del reinu a un estilu protestante. Estes idees haber fechu considerar como'l primer nacionalista chinu y son mentaos n'escritos del Kuomintang y del Partíu Comunista de China. Sicasí estes reformes nun fueron implementaes y nun tener un poder militar como'l del Príncipe Zhong. Nuna misión que pretendía retomar l'área del cursu altu del ríu Yangtsé, negar a siguir les órdenes del so primu y retiróse a Nankín. Esto foi aprovecháu poles fuercies Qing pa exercer un sitiu sobre la ciudá y provocar el colapsu de la rebelión y la muerte de Xiuquan en 1864. Rengan y otros líderes de la rebelión fuxeron de Nankín y sirvió como rexente de Hong Tianguifu, fíu de Xiuquan y nuevu Rei Celestial. Sicasí nel mesmu añu fueron prindaos y sentenciaos a muerte; Rengan foi l'únicu príncipe que caltenía la so llealtá a la rebelión y nun se retrató.
  • Príncipe Fu (福王): Asignáu a Hong Renda (洪仁達); segundu hermanu mayor de Xiuquan, executáu en 1864 pol Imperiu Qing.
  • Príncipe An (安王): Asignáu a Hong Renfa (洪仁發); hermanu mayor de Xiuquan.
  • Príncipe Yong (勇王): Asignáu a Hong Rengui (洪仁貴).
  • Príncipe Fu (福王): Asignáu a Hong Renfu (洪仁富).
  • Tian Gui o Tien Kuei (田貴): Executáu en 1864.

Nos territorios controlaos, el Reinu Celestial estableció un réxime teocráticu y altamente militarizado. Fixéronse cambeos radicales na forma de vivir de les persones de la rexón:

  1. La base d'estudiu pa les examinaciones imperiales pa los oficiales camudaría de los preceptos confucianistes a los cristianos.
  2. La propiedá privada sería abolida y tou terrén yera propiedá y distribuyíu pol reinu.
  3. Establecióse un calendariu solar que reemplazó al calendariu llunar clásicu.
  4. Nun esistiría una sociedá por clases y los sexos fueron declaraos iguales. Foi'l primer réxime chinu n'almitir a les muyeres pa la examinación imperial.
  5. Promovióse la monogamia y prohibióse la poligamia y el concubinato.
  6. Prohibióse'l vendado de pies, que yera una costume bien espublizada en China.
  7. Prohibióse amás el consumu d'opiu, los xuegos d'azar, el tabacu, el alcohol, la esclavitú y la prostitución.

L'aplicación real d'estes lleis nun se llevó a cabu, a pesar de les midíes brutales pa imponeles, una y bones el gobiernu centrar de manera total na alministración y la mantención del exércitu, dexando l'alministración civil en condiciones precaries. A dures penes estes lleis fueron establecíes nes ciudaes más poblaes, pero nes zones rurales nun había control. A pesar que la poligamia taba prohibida, Hong Xiuquan tenía 88 concubinas. Igual asocedió colos oficiales de mayor rangu que calteníen concubinas y vivíen como reis de facto.

Llei agraria

editar

Promulgaron una llei agraria bien radical que dicía:[6]

Toa tierra sol Cielu va ser cultivada de mancomún pol pueblu sol Cielu... La tierra va ser cultivada por toos, l'arroz comío por toos, los vistíos llevaos por toos, el dineru gastáu por toos. Nun va haber más desigualdaes y naide va tar ensin alimentu nin combustible.

N'aplicación de la llei, «les colleches teníen de ser almacenaes en tenaes comuñales ("tenaes celestes")» y, per otru llau, «la producción artesanal taba asegurada por batallones "celestes" d'artesanos del Estáu».[6]

Relixón

editar

A pesar que'l Reinu Celestial de la Gran Paz considerar a sigo mesmu como cristianu, yera consideráu heréticu poles principales cañes del cristianismu, porque'l movimientu taba fundáu nuna secta que'l so líder, Hong Xiuquan, proclamaba recibir una visión divina que-y desvelara'l so orixe divín y la misión de convertir China al cristianismu.

Sicasí Xiuquan desenvolvió una interpretación lliteraria de la Biblia y moldiar a la so forma. Refugaba la doctrina de la Trinidá y designaba que'l Padre yera'l Dios verdaderu. Xesucristo yera'l primer Fíu del Padre, ente que'l mesmu Xiuquan yera'l segundu Fíu del Padre. El Espíritu Santu para Xiuquan, nun yera más qu'un "Santu Vientu" (créese qu'esto se debió a la probe traducción al chinu de los misioneros cristianos); ello ye que Yang Xiuqing asumió'l títulu de "Santu Vientu Consolador".

Sobre la base de les sos llectures y revelaciones personales, Xiuquan añadió un tercer grupu de llibros (en adición al Antiguu Testamentu y Nuevu Testamentu) na Biblia del réxime Taiping.

L'Exércitu del Amor

editar

La principal fortaleza de la rebelión yera l'exércitu, que se caracterizaba por un altu nivel de disciplina y fanatismu. Los miembros del exércitu vistíen un uniforme de chaqueta colorada y pantalón azul y teníen un pelo llargo — nel idioma chinu yeren conocíos como Chángmáo (長毛, lliteralmente "pelo llargo"). Esti exércitu estremábase amás pola gran cantidá de muyeres sirviendo al exércitu, daqué que nun yera nada común nos exércitos del sieglu XIX.

El combate que realizaben yera desaxeradamente brutal y sangrientu, con poca artillería pero con grandes fuercies forníes con armes pequeñes. En 1856, los miembros del exércitu llegaben al millón. La estratexa de conquista basar en tomar de les grandes ciudaes, afitamientu del control de les ciudaes y depués colaben pela rodiada pa combatir coles fuercies imperiales. Nun esisten cifres oficiales alrodiu de la cantidá exacta de les fuercies na so clímax, pero supónse que bazcuyaba ente 2,5 y 3 millones de soldaos en 1860.

Esistía una organización descrita de la siguiente manera:

Estos miembros fueron puestos n'exércitos de dellos tamaños. En adición coles fuercies principales organizadores mentaes enantes, esistíen decenes de miles (posiblemente cientos de miles) de grupo pro-rebalbos que combatíen dientro del exércitu o como irregulares.

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. ↑ Afirmao en: The Rise of Modern China (6ª edición). Capítulo: 10. Páxina: 229. Editorial: Oxford University Press. Llingua de la obra o nome: inglés. Data d'espublización: 2000. Autor: Immanuel C.Y. Hsü.
  2. ↑ URL de la referencia: https://en.wikipedia.org/wiki/Taiping_Rebellion. Data de consulta: 10 febreru 2021.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Ch'ing China - The Rebellion Taiping
  4. ↑ Nineteenth Century Death Tolls
  5. ↑ Genocide:Meaning and Definition
  6. ↑ 6,0 6,1 Chesneaux, Jean (1984). «Les tradiciones igualitariu y utópicu n'Oriente», Jacques Droz (dir.): Historia xeneral del socialismu. De los oríxenes a 1875. Barcelona: Destino, páx. 49. ISBN 84-233-1305-0.

Enllaces esternos

editar


Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Rebelión_Taiping&oldid=4214412»