Regulus madeirensis

especie de páxaru

Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu.

Regulus madeirensis
Estáu de caltenimientu
Esmolición menor (LC)
Esmolición menor (IUCN 3.1)[1]
Clasificación científica
Reinu: Animalia
Filu: Chordata
Clas: Aves
Orde: Passeriformes
Familia: Regulidae
Xéneru: Regulus
Especie: R. madeirensis
(Harcourt, 1851)
Distribución
Consultes
[editar datos en Wikidata]

Regulus madeirensis ye una especie d'ave paseriforme de la familia Regulidae. Ye una ave pequeño y uno de los munchos endemismos faunísticos y vexetales de la Macaronesia. Enantes de ser reconocida como una especie distinta en 2003, foi clasificada como subespecie del reyezuelo llistáu. Estrémase del so pariente pola so apariencia y vocalizaciones, y l'analís xenéticu confirmar como una especie distinta. L'ave de Madeira tien les partes cimeres verdes, les partes inferiores ablancazaes, dos barras alares blanques, y un patrón distinta de la coloración de la cabeza, con una raya ocular negra, una llista superciliar curtia y blanca, y una cresta que ye principalmente naranxa nel machu y mariellu na fema.

La fema constrúi un nial esféricu de telarañes, mofu y pequeñes ramines, y guara los güevos y guara los pitucos sola. Dambos padres alimenten a los pichones. Esta especie aliméntase d'inseutos y otros pequeños invertebraos n'uz arbóreo, laurisilva y otros tipos de monte. Ye una ave común dientro del so área de distribución llindáu, y nun se considera en peligru d'estinción.

Taxonomía

editar
 
Reyezuelo de Madeira.

Los reyezuelos son un pequeñu grupu d'aves, dacuando incluyíos na familia Sylviidae, frecuentemente consideráu una familia,[2] especialmente porque la investigación recién amosó que los reyezuelos son taxonómicamente alloñaos de los Sylviidae, a pesar de les semeyances superficiales.[3][4] Los nomes de la familia, Regulidae, y el so únicu xéneru Regulus, derivar del llatín regulus, un diminutivu de rex, "rei",[5] y refierse a les crestes de color naranxa o mariellu que son carauterísticos de los reyezuelos adultos. El nome específicu madeirensis derivar de la islla na que s'atopa esta ave. El reyezuelo de Madeira describióse per primer vegada pol naturalista inglés Edward Vernon Harcourt en 1851.[6] Hasta apocayá, foi consideráu como una subespecie, R. i. madeirensis, del reyezuelo llistáu (R. ignicapillus). Sicasí, un analís filoxenéticu basáu nel xen citocromo b amosó que la forma de Madeira ye distinta a nivel d'especie de R. i. ignicapillus, la subespecie nominal. La diverxencia del xen citocromo b ente'l reyezuelo de Madeira y l'ave européu ye del 8,5%, siendo comparable col nivel de diverxencia atopáu ente otres especies reconocíes del xéneru Regulus, tal como'l 9% ente reyezuelo senciellu y reyezuelo sátrapa.[7] La división foi aceptada pola Asociación de Comités de Rexistros y Rareces d'Europa (AERC) en 2003,[8] pero delles autoridaes, como Clements, entá nun reconocieron la nueva especie.[9] El nome inglés encamentáu pol Congresu Ornitolóxicu Internacional yera primeramente "Madeiracrest",[10] pero foi darréu camudáu en "Madeira Firecrest".[11] El nome español encamentáu pola Sociedá Española d'Ornitoloxía ye "reyezuelo de Madeira".[12]

Los cantares de les cuatro subespecies del reyezuelo llistáu –la subespecie nominal R. i. ignicapillus, R. i. balearicus del Mediterraneu, R. i. caucasicus del sureste d'Europa, y R. i. laeneni d'África del Norte– conocen un númberu de formes distintes, pero polo xeneral son bien similares. El reyezuelo de Madeira, sicasí, namái tien un tipu de cantar que s'estrema en tres frases, dos d'elles compónense de llamaes d'exhibición modificada y de roxura. Les sos llamaes d'exhibición inclúin un rangu de frecuencies más ampliu y más harmónicu que les subespecies continentales. Los machos reyezuelo de Madeira nun amuesen una respuesta territorial a les grabaciones de los cantares o llamaes del taxón de Madeira, anque amuesen una reacción fuerte a les grabaciones de les llamaes de los reyezuelos continentales.[13] La forma insular foi reconocida como una especie distinta de la forma continental, sobre la base de les diferencies en morfoloxía, vocalizaciones y xenética.[14]

Los archipiélagos atlánticos de les Canaries, Azores y Madeira tienen un orixe volcánicu y nunca fueron parte d'un continente. La formación de Madeira empezó nel Miocenu y la islla yera casi completa fai 700.000 años.[15] Nun pasáu alloñáu les islles principales d'estos archipiélagos fueron toos colonizaes por especies del xéneru Regulus, qu'evolucionaron nes sos respeutives islles, aisllaes de les poblaciones del continente. Los descendientes del reyezuelo llistáu evolucionaron na islla de Madeira y les subespecies del reyezuelo senciellu evolucionaron nes demás islles.[16] La diverxencia del xen citocromo b ente los reyezuelos llistaos d'Europa y los reyezuelos de Madeira suxer una separación evolutiva hai unos 4 millones d'años,[7] esto ye, muncho primero de la estimación máxima de 2,2 millones d'años de la espansión del reyezuelo senciellu nes Canaries y les Azores[16]

Descripción

editar

Ye un pequeñu páxaru regordetu, de 9-10 cm de llargor y un pesu d'alredor de 5 g. Les partes cimeres son de color verde oliva brillosa con una mancha de color bronce en cada costazu, y les partes inferiores son ablancazaes llavaes con gris parduzu nel pechu y los lladrales. Tien dos barras alares blanques, un pequeñu picu negru, y pates de color marrón-coritu. La coloración de la cabeza ye llamativa, con una raya ocular negra, una llista superciliar blanca, y una cresta de color mariellu na fema y principalmente naranxa nel machu.[17] Los mozos tienen un tonu gris nes partes cimeres más apagaes, y nun tienen una llista superciliar, nin les rayes oculares y na corona;[18] pel so primer iviernu, namái les plumes de vuelo y la cola siguen ensin camudar, y nel campu les aves nueves son práuticamente indistinguibles de los adultos. Nel suelu, polo xeneral muévese saltando col so cuerpu en posición horizontal; el so vuelu ye débil y chirriante.[17]

En comparanza col reyezuelo llistáu, el reyezuelo de Madeira tien un picu más llargu y les pates más llargues, una llista superciliar más curtia; ye más negru nes ales y tien un parche nel costazu d'un fondu color bronce dorao; la cresta del machu tien un tonu naranxa más apagáu. La cabeza de los xuveniles tien una coloración más senciella y nun tienen la llista superciliar atopada nes aves xuveniles de la especie europea.[18]

Les vocalizaciones del reyezuelo de Madeira y reyezuelo llistáu compónse de notes agudes, pero'l cantar de l'ave de Madeira estremar en trés partes distintos, ente que el de les especies más estendíes namái amuesa una aceleración gradual y cubre un rangu de frecuencies muncho más llindáu.[19] Les llamaes de dambes especies inclúin vocalizaciones agudes y fines zuu zu-zi-zi, anque'l del reyezuelo de Madeira tamién tien una distintiva sibilancia aguda y un pío xiblíu.[18]

Distribución y hábitat

editar
 
Laurisilva de Madeira.

El reyezuelo de Madeira ye endémica de la islla principal de Madeira. Habita principalmente les partes altes, de 600 a 1550 msnm, en tolos tipos de montes y carbes,[20] pero con una preferencia por uzes.[16] Anque ta afechu a carbes con árboles reinales, tamién añera en arbustos de Genisteae, monte caducifoliu relicto de laurisilva apoderáu pol carbayu, y matos del cedru xaponés Cryptomeria japonica, una especie introducida. Ye ausente nos plantíos d'especies ayenes, como ocalitu y acacia, que sustituyeron gran parte de los montes reinales de laurisilva de Madeira.[7]

Comportamientu

editar

Reproducción

editar

El machu canta mientres la temporada de cría, de cutiu cola so cresta llevantada, y tien un comportamientu d'exhibición qu'inclúi apuntar el picu na direición d'otru ave, amosando la cresta y el patrón esplícitu de la cara. Esto difier de la exhibición del reyezuelo senciellu cola so cara más senciella, qu'inclina la so cabeza pa enfatizar la cresta.[21] El reyezuelo de Madeira ye una ave monógama. Como ye típicu de la familia Regulidae, el nial tien la forma d'una copa zarrada construyida en trés capes, con un pequeñu furu d'entrada cerca del visu. La capa esterna del nial ta fechu de mofu, pequeñes cañes, telarañes y liquen. Les telarañes tamién s'utilicen p'afitar el nial nes cañes fines que la soporten. La capa entemedia ye de mofu y esta recubierta de plumes (hasta 3000) y pelo.[21] La fema constrúi'l nial sola, anque'l machu acompañar mientres la construcción, que puede durar ente unos díes hasta tres selmanes.[7]

 
Güevos de Regulus madeirensis (amplificación).

Los güevos paecer a los del mosquiteru (blancu con delles manches marrones),[22] y estrémense de los güevos del reyezuelo llistáu, que son de color rosa con manches acolorataes bien indistintes nel estremu anchu.[23] Desconozse'l tamañu de la niarada, pero créese que ye más pequeñu que la niarada de 7-12 güevos del reyezuelo llistáu. La fema guara los güevos que eclosionen dempués de 14,5 a 16,5 díes, y tamién guara los pitinos, qu'abandonen el nial 19 a 20 díes dempués de la eclosión. Dambos padres alimenten a los pitucos y volantones.[21]

Alimentación

editar
 
Machu.

Toles especies del xéneru Regulus son casi puramente insectívores, y aliméntense de pequeños artrópodos con cutículas nidios, como colémbolos, pulgones y arañes. Tamién s'alimenten de brotos y güevos d'arañes ya inseutos, y de xemes en cuando comen polen. Busca alimentos nos árboles, esplotando principalmente la superficie cimera de les cañes nos hábitats de coníferes y la parte cimera de les fueyes de los árboles de fueya caduca. Esti comportamientu estremar del reyezuelo llistáu, que suel buscar alimentos na parte inferior de les cañes y fueyes. El reyezuelo de Madeira tamién forrajea nel mofu y liquen que de cutiu cubren les cañes y tueros de los lloreos y carbayos.[7]

Depredadores y parásitos

editar

La diversidá llindada de les especies d'animales en Madeira significa qu'esisten relativamente pocos depredadores potenciales. De los trés aves de presa na isla, el ratoneru común y peñerina vulgar depredan principalmente mamíferos; sicasí, la subespecie escura del gavilán común, Accipiter nisus granti, ye un depredador especializáu n'atrapar aves del monte.[21]

Sacante los esperteyos, nun hai mamíferos terrestres nativos de Madeira. Sicasí, introducióse un númberu d'especies de mamíferos, dos de los cualos depredan los pitinos.[24] Estos son l'aguarón pardu y el gatu domésticu, qu'inclúi una población amontesada. Inclusive los sitios de anidación d'altu monte del petrel Freira, una especie en peligru d'estinción, tán afeutaos por estos depredadores.[25][26]

Nun se tien datos sobre los parásitos específicos del reyezuelo de Madeira, pero la pulga Dasypsyllus gallinulae foi rexistrada n'otra especie rellacionada del xéneru Regulus;[27] N'otra ave macaronésico, l'Anthus berthelotii, rexistróse una infeición significativa por patóxenos non nativos, tales como la viruela aviar y malaria aviar.[28]

Caltenimientu

editar

L'área de distribución del reyezuelo de Madeira componer d'una sola isla, na que paez ser bastante común[7] hasta bien común,[21] anque la so población nun foi evaluada.[20] Polo tanto foi clasificáu como una especie so esmolición menor na Llista Colorada de la UICN.[1] Ye posible que la so población tea menguando por cuenta de la fragmentación del so hábitat y la perda del hábitat de monte nativu,[20] pero la so capacidá d'ocupar los plantíos de delles de les especies d'árboles introducíes ameyoró esti factor hasta ciertu puntu.[7]

Referencies

editar
  1. 1,0 1,1 BirdLife International (2012). «Regulus madeirensis» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2013.1. Consultáu'l 24 de setiembre de 2013.
  2. Monroe, Burt L. (febreru de 1992). «The new DNA-DNA avian classification: What's it all about?». British Birds 85 (2):  páxs. 53–61. 
  3. Barker, F Keith (2002). «A phylogenetic hypothesis for passerine birds: taxonomic and biogeographic implications of an analysis of nuclear DNA sequence data». Proceedings of the Royal Society of London B 269 (1488):  páxs. 295–308. doi:10.1098/rspb.2001.1883. PMID 11839199. PMC 1690884. http://rspb.royalsocietypublishing.org/content/269/1488/295.full.pdf. 
  4. «Molecular phylogeny of songbirds (Passerifor-mes) inferred from mitochondrial 16S ribosomal RNA gene sequences». Molecular Phylogenetics and Evolution 30 (2):  páxs. 325–335. 2004. doi:10.1016/S1055-7903(03)00193-3. PMID 14715224. http://online.sfsu.edu/~gs/spicer/pages/spicerpdf/spicerdunipace04.pdf. 
  5. (2006) Chambers Dictionary, 9ª, Edinburgh: Chambers, páx. 223, 735, 1277. ISBN 0-550-10185-3.
  6. Harcourt, Edward Vernon (1851). A Sketch of Madeira. Londres: John Murray, páx. 117–118.
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 Martens, Jochen; Päckert, Martin "Family Regulidae (Kinglets & Firecrests)" in (2006) Handbook of the Birds of the World: Old World Flycatchers to Old World Warblers 11. Barcelona: Lynx Edicions, páx. 330–349. ISBN 84-96553-06-X.
  8. AERC Taxonomy Committee (2003). AERC TAC's Taxonomic Recommendations. Association of European Rarities Committees, páx. 22.
  9. Clements, J.F.. «The Clements checklist of birds of the world: Version 6.4.». Cornell University Laboratory of Ornithology. Consultáu'l 30 de xunetu de 2010.
  10. Gill, F., and M. Wright, Birds of the World: Recommended English Names, Princeton University Press, 2006, p. 165.
  11. Gill, F., & D. Donsker (Eds). 2013. IOC World Bird List (v. 3.3); consultáu'l 18 de marzu de 2013.
  12. De Juana, E; Del Hoyo, J; Fernández-Cruz, M; Ferrer, X; Sáez-Royuela, R; Sargatal, J. «Nombres en castellano de las aves del mundo recomendados por la Sociedad Española de Ornitología (Undécima parte: Orden Passeriformes, Familias Muscicapidaea a Silviidae)». Ardeola. Handbook of the Birds of the World (Madrid: SEO/BirdLife) 54 (1):  páxs. 145-153. ISSN 0570-7358. https://www.seo.org/wp-content/uploads/tmp/docs/vol_54_1_once1.pdf. 
  13. Päckert, Martin (xineru de 2001). «Lautäußerungen der Sommergoldhähnchen von dean Inseln Madeira und Mallorca (Regulus ignicapillus madeirensis, R. i. balearicus (n'alemán). Journal für Ornithologie 142 (1):  páxs. 16–29. doi:10.1046/j.1439-0361.2000.00054.x. 
  14. Sangster, George (2005). «Taxonomic recommendations for British birds: third report». Ibis 147 (4):  páxs. 821–826. doi:10.1111/j.1474-919X.2005.00483.x. http://www3.interscience.wiley.com/cgi-bin/fulltext/118644713/PDFSTART. 
  15. «Madeira». Global Volcanism Program. Smithsonian Institution. Consultáu'l 20 de xunetu de 2010.
  16. 16,0 16,1 16,2 Dietzen, Christian (xunu de 2007). «Molecular phylogeography and colonization history of passerine birds of the Atlantic islands (Macaronesia)». University of Heidelberg Doctoral Dissertation:  páxs. 24, 75–96. Archivado del original el 2011-07-18. https://web.archive.org/web/20110718205558/http://www.cdietzen.de/wp-content/uploads/2008/03/diss_c-dietzen.pdf. Consultáu'l 2015-06-23. 
  17. 17,0 17,1 Baker, Kevin (1997). Warblers of Europe, Asia and North Africa. Londres: Helm, páx. 383–384. ISBN 0-7136-3971-7.
  18. 18,0 18,1 18,2 Mullarney, Killian; Svensson, Lars; Zetterstrom, Dan; Grant, Peter (1999) Collins Bird Guide. Londres: Collins, páx. 336. ISBN 0-00-219728-6.
  19. Constantine, Mark (2006). The Sound Approach to Birding: A Guide to Understanding Bird Sound. Poole: The Sound Approach, páx. 137. ISBN 90-810933-1-2.
  20. 20,0 20,1 20,2 «BirdLife International Species factsheet: Regulus madeirensis». BirdLife International. Consultáu'l 4 de xunetu de 2010.
  21. 21,0 21,1 21,2 21,3 21,4 (1998) The Birds of the Western Palearctic, concise (2 volúmenes), Oxford: Oxford University Press, páx. 345–348. ISBN 0-19-854099-X.
  22. Simms, Eric (1985). British Warblers. Londres: Collins, páx. 370. ISBN 0-00-219810-X.
  23. Seebohm, Henry (1896). Coloured Figures of the Eggs of British Birds. Sheffield: Pawson and Brailsford, páx. 209, plate 53.
  24. Masseti, Marco (marzu de 2010). «Mammals of the Macaronesian islands (the Azores, Madeira, the Canary and Cape Verde islands): redefinition of the ecological equilibrium». Mammalia 74 (1):  páxs. 3–34. doi:10.1515/MAMM.2010.011. 
  25. Medina, Félix M (xunetu de 2010). «Trophic habits of feral cats in the high mountain shrublands of the Macaronesian islands (NW Africa, Atlantic Ocean)». Acta Theriologica 55 (3):  páxs. 241–250. doi:10.4098/j.at.0001-7051.069.2009. 
  26. Zino, Francis; Heredia, Borja; Biscoito, Manuel J (1995). Action plan for Zino's Petrel (Pterodroma madeira). Brussels: European Commission, páx. 1–14.
  27. Rothschild, Miriam; Clay, Theresa (1953). Fleas, Flukes and Cuckoos. A study of bird parasites. Londres: Collins, páx. 113.
  28. Illera, Juan Carlos (payares de 2008). «Genetic characterization, distribution and prevalence of avian pox and avian malaria in the Berthelot's pipit (Anthus berthelotii) in Macaronesia». Parasitology Research 103 (6):  páxs. 1435–1443. doi:10.1007/s00436-008-1153-7. PMID 18762985. 

Enllaces esternos

editar