La superpoblación o sobrepoblación ye un fenómenu que se produz cuando una elevada densidá de población provoca un empeoramientu de la redolada, un amenorgamientu na calidá de vida o situaciones de fame y conflictos. Xeneralmente esti términu referir a la rellación ente la población humana y el mediu ambiente.[1]Tamién puede aplicase a cualesquier otra especie qu'algame niveles críticos nel so númberu d'individuos.

Mapa de la densidá de población mundial per países.
Árees con altes tases de densidá de población, calculáu en 1994.

Conceutu

editar

La superpoblación provién de la superación por una especie animal de les llendes de sostenibilidá del biotopu qu'habita. Esto ye, una especie demanda más alimentu, produz más residuos y esixe más espaciu del que'l biotopu puede da-y o aceptar ensin sacrificar el futuru d'otres especies qu'habiten nél. La superpoblación nun ye tantu una cuestión d'espaciu, como de llimitación de recursos, y sobremanera, de resultes direuta, d'estinción de les especies que cohabitan la rexón superpoblada cola especie humana. Envalórase que cerca d'un 99,9% de toles especies que surdieron nel planeta escastáronse por una o otra causa, amás de qu'ensin estes estinciones la especie humana nunca llegara a ocupar tolos ecosistemes terrestres del planeta.[2][3]

 
Curvade crecedera de la población mundial

La superpoblación puede resultar d'una medría de nacencies, un amenorgamientu de la mortalidá por cuenta de les meyores médiques, un aumentu de la inmigración o por un bioma insostenible y escosamientu de recursos. Ye posible que n'árees d'escasa densidá de población dea superpoblación porque l'área en cuestión nun pueda sostener tanta población.

El conceutu de superpoblación basar nel principiu de que tou territoriu tien una determinada capacidá de carga, la que vien determinada pola cantidá de recursos disponibles, y pola tasa de renovación d'estos. La población de cualquier especie va algamar el so nivel óptimo cuando ésta sía igual a la capacidá de carga. Si la población aumenta por sobre la capacidá de carga, va haber sobrepoblación, y por consiguiente los recursos (especialmente los alimentos) nun van algamar pa tolos habitantes de la población, produciéndose la muerte por inanición d'estos.

Evolución de les poblaciones

editar
 
Mapa de países según la so tasa de fertilidá.

L'estáu natural de les poblaciones ye l'equilibriu, esto ye, tantos individuos lleguen a reproducise nuna xeneración como individuos facer na xeneración anterior y siendo estos los necesarios pal caltenimientu estable de la población. Sicasí, l'equilibriu alteriar por cambeos nel mediu (por cambeos ambientales o pola desapaición/amenorgamientu d'individuos d'otres especies y la posterior invasión de los sos antiguos nichos ecolóxicos por otres especies qu'hasta entós lo ocupaben), aniciando medríes (o descensos) de los individuos que xeneren descendencia. Toa crecedera cesa necesariamente, llegando a un nuevu estáu d'equilibriu. Toles especies reprodúcense muncho más de lo que ye necesariu pal caltenimientu de la so población, dende peces que ponen millones de güevos hasta l'elefante, que viviendo unos 80 años tien una media de 6 individuos per pareya reproductora, sicasí les enfermedaes o los depredadores encargar de que'l númberu d'individuos reproductores qu'en dambos casos dexen descendencia ye d'aproximao dos (cada especie usa una estratexa reproductiva produciendo munchos descendientes que dexa a la so suerte o pocos pero emplegando'l so tiempu y recursos nel so cuidu).[4]Na especie humana la crecedera escontra la superpoblación deber a la meyora de les condiciones de vida con un amenorgamientu importante de la mortalidá infantil qu'anició la reproducción d'individuos, que so otres condiciones nun se daríen. Na mayoría de países del mundu, viénose viendo un amenorgamientu drásticu de la tasa de natalidá tres los años del baby boom o esplosión de natalidá y de la segunda Guerra Mundial; colo que la natalidá que se niveló cola mortalidá —lo que se conoz como tasa de reemplazu— pa llegar de nuevu en munches rexones al equilibriu. Sicasí, otres rexones, fundamentalmente del África subsaḥariana, nes que'l descensu de la mortalidá ye recién, entá tán en fase de crecedera acusada de la población (vease'l mapa axuntu de fertilidá, zones con enclín en candia y el moráu), y espérase que progrese la so dinámica poblacional escontra la d'otros países más desenvueltos con una natalidá similar a la tasa de reemplazu.

Visión de conxuntu

editar

La población humana tuvo aumentando de cutio dende'l final de la Peste Negro, alredor del añu 1350,[5] anque l'aumentu más significativu foi dende la década de 1950, principalmente por cuenta de les meyores médiques y l'aumentu de la productividá agrícola. La tasa de crecedera de la población menguó dende la década de 1980, ente que'l númberu total absolutu siguió aumentando. Los recién aumentos de tases en dellos países qu'enantes esfrutaben de descensos constantes tamién aparentemente contribúin a una crecedera continua nel númberu total. Les Naciones Xuníes espresaron la so esmolición pol continuu crecedera de la población nel África subsaḥariana.[6] La investigación recién demostró qu'eses esmoliciones tán bien encontaes.[7] A partir del 21 de payares de 2017, la población humana mundial envalorar en 7.583 billones pola Oficina del Censu de los Estaos Xuníos,[8] y más de 7 billones poles Naciones Xuníes.[6][9] La mayoría de les estimaciones contemporánees pa la capacidá de carga de la Tierra nes condiciones esistentes atopar ente 4 mil millones y 16 mil millones. Dependiendo de qué estimación s'use, la superpoblación humana puede o nun asoceder yá. Sicasí, el rápidu aumentu recién de la población humana ta causando cierta esmolición. Espérase que la población algame ente 8 y 10.500 millones ente los años 2040[10][11] y 2050. En 2017, les Naciones Xuníes aumentaron les proyeiciones de variante media a 9.8 mil millones pa 2050 y 11.2 mil millones pa 2100.[12]

El rápidu aumentu recién de la población humana nos últimos trés sieglos espertó la esmolición de que'l planeta nun sía capaz de caltener el númberu presente o futuru d'habitantes. La Declaración del panel de Intercadémias sobre la crecedera de la población, alredor de 1994, declaró que munchos problemes ambientales, como l'aumentu de los niveles de dióxidu de carbonu na atmósfera, el calentamientu global y la contaminación, vense agravaos pola espansión de la población.[13] Otros problemes acomuñaos cola superpoblación inclúin la mayor demanda de recursos como agua duce y alimentos, inanición y desnutrición, el consumu de recursos naturales (como los combustibles fósiles) más rápidu que la tasa de rexeneración y un deterioru de les condiciones de vida. Los territorios ricos pero bien poblaos como Gran Bretaña dependen de les importaciones d'alimentos del estranxeru.[14] Esto sintióse severamente mientres les guerres mundiales cuando, a pesar de les iniciatives d'eficiencia alimentaria como "cavar pa la victoria" y el racionamientu d'alimentos, Gran Bretaña precisaba lluchar p'asegurar les rutes d'importación. Sicasí, munchos creen que'l bagazu y el consumu escesivu, especialmente de les naciones riques, tán exerciendo más presión sobre'l mediu ambiente que la superpoblación.[15]

La mayoría de los países nun tienen una política direuta de llindar les sos tases de natalidá, pero les tases entá asina menguaron por cuenta de la educación sobre planificación familiar y l'aumentu del accesu al control de la natalidá y l'anticoncepción. Solo China impunxo restricciones llegales pa tener más d'un fíu. La solución estraterrestre y otres soluciones téuniques propunxéronse como formes d'apangar la superpoblación nel futuru.

Historia d'una esmolición

editar

La esmolición pola superpoblación ye una tema antigua. Tertulianu yera un residente de la ciudá de Cartago nel sieglu II dC, cuando la población del mundu yera d'aproximao 190 millones d'habitantes (solo'l 3-4% de lo que ye güei). En particular, dixo: "Lo que con más frecuencia atopar cola nuesa vista ye la nuesa población abondosa. Los nuesos númberos son pesaos pal mundu, que difícilmente pueden sofitanos ... Ello ye que pestilencia, fame y guerres, y los terremotos tienen de ser consideraos como un remediu pa les naciones, como'l mediu pa podar la esuberancia de la raza humana ". Antes d'eso, Platón, Aristóteles y otros tamién encetaron la tema.[16]

A lo llargo de la historia rexistrada, la crecedera de la población foi lentu a pesar de les altes tases de natalidá, por cuenta de la guerra, les plagues y otres enfermedaes, y l'alta mortalidá infantil. Mientres los 750 años anteriores a la Revolución Industrial, la población mundial aumentó bien amodo, permaneciendo per debaxo de los 250 millones.[17]

A empiezos del sieglu XIX, la población mundial creciera a mil millones de persones, ya intelectuales como Thomas Malthus predixeron que la humanidá superaría los sos recursos disponibles, porque una cantidá finita de tierra sería incapaz de caltener a una población con un potencial ilimitáu. p'aumentar.[18] Los mercantillistas argumentaben qu'una gran población yera una forma de riqueza que dexaba crear mercaos y exércitos más grandes.

Mientres el sieglu XIX, el trabayu de Malthus de cutiu interpretóse d'una manera que culpaba a los probes solu pola so condición y dicíase qu'ayudar empioraba les condiciones al llargu plazu. Esto resultó, por casu, nes lleis de probes ingleses de 1834[19] y nuna respuesta duldosa a la gran fame irlandesa de 1845-52.[20]

L'Informe d'Evaluación de la Población de les Naciones Xuníes de 2004 proyeuta que la población mundial va estabilizar pal añu 2050 y va caltenese estable hasta'l 2300.[21] Un estudiu de 2014 publicáu en Science desafía esta proyeición, afirmando que la crecedera de la población va siguir nel próximu sieglu.[22][22] Adrian Raftery, profesor d'estadística y socioloxía de la Universidá de Washington y unu de los collaboradores del estudiu, diz: "El consensu nos postreros 20 años foi que la población mundial, qu'anguaño ye d'alredor de 7 mil millones, xubiría a 9 mil millones y estabilizaríase o probablemente menguaría. Atopamos qu'hai un 70 per cientu de probabilidá de que la población mundial nun s'estabilice nesti sieglu. La población, que quedara fora de l'axenda mundial, sigue siendo una tema bien importante ".[23] La proyeición suxer que la población podría crecer hasta 15 mil millones pal añu 2100.[24]

En 2017, más d'un terciu de los 50 científicos ganadores de premiu Nobel encuestaos por The Times Higher Education nos Lindau Nobel Laureate Meetings dixeron que la superpoblación humana y la degradación ambiental son los dos mayores amenaces qu'enfrenta la humanidá.[25] En payares d'esi mesmu añu, una declaración de 15.364 científicos de 184 países indicó que la rápida crecedera de la población humana ye'l "principal motor detrás de munches amenaces ecolóxiques ya inclusive sociales".[26]

Proyeiciones de la crecedera de la población

editar

Proyeiciones de la crecedera de la población por continentes en 2050:[27]

  • África 1.8 mil millones
  • Asia 5.3 mil millones
  • Europa 628 millón
  • América Llatina y el Caribe 809 millón
  • América del Norte 392 millones
 
Aumentu añal netu de la población humana per país - 2016.

Según les proyeiciones, la población mundial va siguir creciendo siquier hasta 2050, con una población que va algamar los 9 mil millones en 2040,[11] y delles predicciones asitien a la población en 11.000 millones en 2050.[28] Pal 2100, la población podría algamar los 15 mil millones.[24] Walter Greiling proyeutó na década de 1950 que la población mundial algamaría un máximu d'unos nueve mil millones, nel sieglu XXI, y depués dexaría de crecer, dempués d'un reaxuste del Tercer Mundu y un saneamientu de los trópicos.[29]

En 2000, les Naciones Xuníes envaloraron que la población mundial crecía a razón de 1,14% (o alredor de 75 millones de persones) per añu y, según los datos del World Factbook de la CIA, la población humana mundial anguaño aumenta en 145 persones cada minutu.[30]

Según l'informe de les Naciones Xuníes sobre les Perspectives de la Población Mundial:[31]

  •     La población mundial anguaño ta creciendo n'aproximao 74 millones de persones per añu. Les predicciones actuales de les Naciones Xuníes envaloren que la población mundial va algamar los 9 mil millones alredor de 2050, suponiendo una amenorgamientu en tasar permediu de fertilidá de 2.5 a 2.0.[32][33]
  •     Casi tou la crecedera va tener llugar nes rexones menos desenvueltes, onde s'espera que los 5.300 millones d'habitantes actuales de los países subdesendolcaos aumenten a 7.800 millones en 2050. Otra manera, la población de les rexones más desenvueltes va permanecer práuticamente ensin cambeos, en 1.200 millones. Una esceición ye la población de los Estaos Xuníos, que s'espera qu'aumente nun 44% ente 2008 y 2050.[34]
  •     En 2000-2005, la fecundidá mundial permediu foi de 2,65 neños per muyer, aproximao la metá del nivel en 1950-1955 (5 neños per muyer). Na variante media, prevese que la fertilidá mundial mengüe entá más a 2,05 neños per muyer.
  •     Mientres 2005-2050, espérase que nueve países representen la metá del aumentu de la población mundial previstu: India, Paquistán, Nixeria, República Democrática d'El Congu, Bangladesh, Uganda, Estaos Xuníos, Etiopía y China, incluyíos acordies con el tamañu de la so contribución a la crecedera de la población.
  •     Espérase que la esperanza de vida mundial al nacer siga aumentando de 65 años en 2000-2005 a 75 años en 2045-2050. Nes rexones más desenvueltes, la proyeición ye de 82 años pal añu 2050. Ente los países menos desenvueltos, onde la esperanza de vida actual ye de pocu menos de 50 años, espérase qu'aumente a 66 años pa 2045-2050.
  •     Espérase que la población de 51 países o árees sía más baxa en 2050 qu'en 2005.
  •     Mientres 2005-2050, prevese que'l númberu netu de migrantes internacionales a rexones más desenvueltes sía de 98 millones. Yá que se proyeuta que les muertes van superar les nacencies nes rexones más desenvueltes en 73 millones mientres 2005-2050, la crecedera de la población neses rexones va deber en gran parte a la migración internacional.
  •     En 2000-2005, la migración neta en 28 países torgó l'amenorgamientu de la población o dobló siquier la contribución del aumentu natural (nacencies menos muertes) a la crecedera de la población.
  •     Les tases de natalidá tán cayendo nun pequeñu porcentaxe de países en desenvolvimientu, ente que la población real en munchos países desenvueltos va cayer ensin inmigración.

Crecedera urbana

editar
 
Árees urbanes con siquier un millón d'habitantes en 2006. El 3% de la población mundial vivía en ciudaes en 1800, llegando al 47% a fines del sieglu XX.

En 1800, solo'l 3% de la población mundial vivía en ciudaes. Pal sieglu XX, el 47% facer. En 1950 había 83 ciudaes con poblaciones que superaben el millón d'habitantes; pero en 2007, esto aumentara a 468 aglomeraciones de más d'un millón.[35] Si l'enclín sigue, la población urbana del mundu doblaráse cada 38 años, según los investigadores. La ONX agora que la población urbana actual de 3,2 mil millones va alzar a casi 5 mil millones pa 2030, cuando trés de cada cinco persones van vivir en ciudaes.[36]

L'aumentu va ser más dramáticu nos continentes más probes y menos urbanizaos, Asia y África. Les proyeiciones indiquen que la mayor parte de la crecedera urbana nos próximos 25 años va tener llugar nos países en desenvolvimientu.[37] Mil millones de persones, una séptima parte de la población mundial, o un terciu de la población urbana, agora viven en barrios marxinales,[38] que se consideren "caldu de cultivu" de problemes sociales como'l desemplegu, la probeza, el crime, la drogadicción, l'alcoholismu y otres enfermedaes sociales. En munchos países probes, los barrios marxinales presenten altes tases d'enfermedaes por cuenta de condiciones insalubres, malnutrición y falta d'atención básica de salú.[39]

En 2000, había 18 megaciudaes (conurbaciones como Tokiu, Beijing, Guangzhou, Seúl, Karachi, Ciudá de Méxicu, Mumbai, São Paulo, Londres y Nueva York) que teníen una población cimera a los 10 millones d'habitantes. El Gran Tokiu yá tien 35 millones, más que tola población de Canadá (con 34,1 millones).[40]

Según la Revisión Económica del Alloñáu Oriente, solo Asia va tener siquier 10 'hiperciudades' pa 2025, esto ye, ciudaes habitaes por más de 19 millones de persones, incluyendo Yakarta (24,9 millones de persones), Dhaka (25 millones), Karachi (26,5 millones), Shanghai (27 millones) y Mumbai (33 millones).[41] Lagos creció de 300.000 habitantes en 1950 a una estimación de 15 millones na actualidá, y el gobiernu nixerianu envalora que la ciudá espandiríase a 25 millones de residentes pa 2015.[42] Los espertos chinos agoren que les ciudaes chines van contener 800 millones de persones pa 2020.[43]

Efeutos de la superpoblación humana

editar

Artículu principal: Impautu humanu sobre'l mediu ambiente

L'impautu global de la humanidá nel planeta vese afeutáu por munchos factores amás de la población. L'estilu de vida (incluyida l'usu de los recursos) y la contaminación (incluyida la buelga de carbonu) son igualmente importantes. En 2008, The New York Times declaró que los habitantes de les naciones desenvueltes del mundu peracaben recursos como'l petroleu y los metales a un ritmu casi 32 vegaes mayor que los del mundu en desenvolvimientu, que constitúin la mayoría de la población humana.[44]

Dellos problemes asociaos o exacerbados pola superpoblación y el consumu escesivu de los seres humanos son:

  •     Agua duce desaparente pa beber, según tratamientu deficiente d'agües residuales y descarga de efluentes. Dellos países, como Arabia Saudita, usen una desalinización costosa n'enerxía pa resolver el problema de la escasez d'agua.[45]
  •     Escosamientu de los recursos naturales, especialmente los combustibles fósiles.[46]
  •     Medría del consumu d'enerxía mundial y les sos predicciones.
  •     Aumentu de los niveles de contaminación del aire, contaminación de l'agua, contaminación del suelu y contaminación acústica. Una vegada qu'un país industrializóse y arriquecióse, una combinación de regulación gubernamental ya innovación teunolóxica fai que la contaminación mengüe sustancialmente, inclusive a midida que la población sigue creciendo.[47]
  •     La deforestación y la perda d'ecosistemes[48] que contribúin valiosamente al equilibriu global del osíxenu atmosférico y el dióxidu de carbonu; cerca d'ocho millones d'hectárees de monte pierden cada añu.[49]
  •     Cambeos na composición atmosférica y el consiguiente calentamientu global.[50]
  •     Perda de tierra cultivable y aumentu de la desertificación. La deforestación y la desertificación pueden revertise adoptando derechos de propiedá, y esta política ye esitosa inclusive cuando la población humana sigui creciendo.[51]
  •     Estinción masiva d'especies y contraición de la biodiversidá[52][53][54] d'un hábitat amenorgáu nos montes tropicales por cuenta de les téuniques de balta y quema que dacuando practiquen los llabradores migratorios, especialmente en países con una rápida espansión rural de les poblaciones; les tases actuales d'estinción pueden ser tan altes como 140.000 especies perdíes per añu. A partir de febreru de 2011, la Llista Colorada de la UICN numbera un total de 801 especies d'animales que s'escastaron mientres la historia humana rexistrada, anque la gran mayoría de les estinciones considérense indocumentadas.[55] La biodiversidá siguiría creciendo a un ritmu esponencial si non fora pola influencia humana.[56] Sir David King, ex asesor científicu principal del gobiernu del Reinu Xuníu, dixo nuna investigación parllamentaria: "Rescampla que la crecedera masiva de la población humana mientres el sieglu XX tuvo más impautu na biodiversidá que cualesquier otru factor únicu".[57][58] Paul y Anne Ehrlich dixeron que la crecedera de la población ye unu de los principales impulsores de la crisis d'estinción de la Tierra.[59] Chris Hedgesinformó nel 2009 que: "El delfín del ríu Yangtze, la ballena gris del Atlánticu, el rinoceronte negru d'África occidental, l'alce de Merriam, l'osu grizzly de California, la trucha platiada, el lucio azul y el gorrión marín escuru son toes víctimes de la superpoblación humana".[60]
  •     Alta mortalidá de lactantes y neños.[61] Les altes tases de mortalidá infantil tán acomuñaes a la probeza. Los países ricos con altes densidaes de población tienen baxes tases de mortalidá infantil.
  •     Cultivu intensivu industrial pa sofitar a grandes poblaciones. Da llugar a amenaces humanes, incluyida la evolución y espardimientu d'enfermedaes bacterianes resistentes a los antibióticos, la contaminación escesiva del aire y l'agua y nuevos virus qu'infesten a los humanos.
  • Mayor probabilidá de que surdan nueves epidemies y pandemies.[62] Por munches razones ambientales y sociales, qu'inclúin condiciones de hacinamiento, malnutrición y atención de salú desaparente, inaccesible o inesistente, los probes tienen más probabilidaes de tar espuestos a enfermedaes infeicioses.
  •     Inanición, desnutrición[63] o mala alimentación con problemes de salú y defectu de dieta (por casu, raquitismu). Sicasí, los países ricos con altes densidaes de población nun tienen fames.[64]
  •     La probeza xunto cola inflación en delles rexones y un baxu nivel resultante de formación de capital. La probeza y l'inflación vense agravaes pol mal gobiernu y les males polítiques económiques. Munchos países con altes densidaes de población esaniciaron la probeza absoluta y caltienen les sos tases d'inflación bien baxes.[65]
  •     Baxa esperanza de vida nos países con poblaciones de más rápidu crecedera.[66]
  •     Condiciones de vida antihigiénicas pa munches persones basaes nel escosamientu de los recursos hídricos, la descarga d'agües residuales ensin procesar y la eliminación de refugayes sólides. Sicasí, esti problema puede amenorgase cola adopción d'alcantarielles. Por casu, dempués de que Karachi, en Paquistán instaló alcantarielles, la so tasa de mortalidá infantil amenorgóse sustancialmente.[67]
  •     Elevada tasa de delincuencia por cuenta de los cárteles de la droga y mayor robu per parte de persones que roben recursos pa sobrevivir.[68]
  •     Conflictu sobre recursos escasos y hacinamiento, lo que lleva a niveles de guerra amontaos.[69]
  •     Menor llibertá personal y lleis más restrictives. Les lleis regulen y dan forma a la política, la economía, la historia y la sociedá y sirven como mediadores de les rellaciones ya interacciones ente les persones. Cuanto mayor ye la densidá de población, más frecuentes vuélvense eses interacciones, y asina surde la necesidá de más lleis y / o lleis más restrictives pa regular estes interacciones y rellaciones. Inclusive Aldous Huxley especuló en 1958 que la democracia ta amenazada por cuenta de la superpoblación y podría dar llugar a gobiernos d'estilu totalitariu.[70]

David Attenborough describió'l nivel de población humana nel planeta como un multiplicador de tolos demás problemes ambientales.[71] En 2013, describió a la humanidá como "una plaga na Tierra" que tien de controlase llindando la crecedera de la población.[72]

Soluciones propuestes y midíes de mitigación

editar

"Sicasí, daos los niveles actuales de violencia d'esta cultura contra los humanos y el mundu natural, nun ye posible falar d'amenorgamientos na población y el consumu que nun arreyen violencia y privación, non porque los amenorgamientos en sí mesmes impliquen necesariamente violencia, sinón porque la violencia y la privación convirtiéronse nel defectu de la nuesa cultura". Derrick Jensen. Final del xuegu, 2006.[73]

Delles soluciones y midíes de mitigación tienen el potencial d'amenorgar la superpoblación. Delles soluciones tienen d'aplicase a nivel planetariu global (por casu, al traviés de resolvimientos de la ONX), ente qu'otres aplíquense a nivel de país o de gobiernu estatal, y dalgunes a nivel familiar o individual. Dalgunes de les mitigaciones propuestes apunten a ayudar a implementar nueves normes sociales, culturales, conductuales y polítiques pa reemplazar o modificar significativamente les normes actuales.

Por casu, en sociedaes como China, el gobiernu estableció polítiques que regulen la cantidá de neños dexaos a una pareya. Otres sociedaes implementaron estratexes de mercadéu social pa educar al públicu sobre los efeutos de superpoblación. "La intervención puede ser xeneralizada y realizase a baxu costu. Ye necesariu producir y distribuyir una variedá de materiales impresos (volantes, folletos, fueyes informatives, adesivos) en toles comunidaes, como en llugares de cultu locales, eventos deportivos, comida llocal. mercaos, escueles y aparcamientos (taxis / paraes d'autobuses) ".

Diches indicaciones funcionen pa introducir el problema de cuenta que les normes sociales nueves o modificaes sían más fáciles d'implementar. Ciertes polítiques del gobiernu tán faciendo que sía más fácil y más socialmente aceptable usar métodos anticonceutivos y d'albuertu. Un exemplu d'un país que les sos lleis y normes tán atrabancando l'esfuerciu mundial pa frenar la crecedera de la población ye Afganistán. "L'aprobación per parte del presidente afganistanu Hamid Karzai de la Llei de Estatus Personal chiita en marzu de 2009 destruyó efeutivamente los derechos y llibertaes de les muyeres chiítas n'Afganistán. Según esta llei, les muyeres nun tienen derechu a nega-yos el sexu a los sos homes nun siendo que tean enfermes. si facer ".[74]

Los científicos y tecnólogos, como los Huesemann o los Ehrlich alverten que la ciencia y la teunoloxía, tal como se practiquen anguaño, nun pueden resolver los graves problemes qu'enfrenta la sociedá humana global y que se precisa un cambéu cultural, social y políticu pa reorientar la ciencia y la teunoloxía d'una manera más responsable social y ambientalmente en direición sostenible.[75][76]

Amenorgar la superpoblación

editar

Artículu principal: Control de la población humana

Educación y empoderamiento

editar

Una opción ye centrase na educación sobre la superpoblación, la planificación familiar y los métodos anticonceutivos, y faer que los dispositivos anticonceutivos como los condones masculinos y femeninos, les píldores anticonceutives y los dispositivos intrauterinos tean fácilmente disponibles. En tol mundu, casi'l 40% de los embaranzos son involuntarios (unos 80 millones d'embaranzos ensin deseyar per añu).[77] Envalórase que 350 millones de muyeres nos países más probes del mundu nun queríen al so últimu fíu, nun queríen otru fíu o deseyaben espaciar los sos embaranzos, pero escarecíen d'accesu a información, medios y servicios algamadizos pa determinar el tamañu y l'espaciamientu de los embaranzos. les sos families. Nos Estaos Xuníos, en 2001, casi la metá de los embaranzos nun fueron intencionales.[78] Nel mundu en desenvolvimientu, unes 514.000 muyeres muerren añalmente por entueyos derivaos del embaranzu y l'albuertu,[79] y el 86% d'estes muertes asoceden na rexón del África subsaḥariana y nel sur d'Asia.[80] Amás, 8 millones de neños muerren, munchos por cuenta de la desnutrición o enfermedaes prevenibles, especialmente pola falta d'accesu a l'agua potable.

Los derechos de la muyer y los sos derechos reproductivos en particular son cuestiones que se consideren de vital importancia nel alderique.

    "L'únicu rayu d'esperanza que puedo ver, y nun ye enforma, ye que sía onde sía que les muyeres controlen les sos vides, tanto política como socialmente, onde los servicios médicos déxen-yos trepar col control de la natalidá y onde los sos homes déxen-yos tomar eses decisiones, entós ellí la tasa de natalidá va menguar. Les muyeres nun quieren tener 12 fíos, de los cualos nueve van morrer ". - David Attenborough[81]

Exiptu anunció un programa p'amenorgar la so superpoblación por aciu la educación en planificación familiar y inxertar a les muyeres na fuercia de trabayu. Foi anunciáu en xunu de 2008 pol Ministru de Salú y Población, y el gobiernu destinó 480 millones de llibres exipcies (alredor de 90 millones de dólares) pal programa.

Dellos científicos (incluyendo, por casu, Paul y Anne Ehrlich y Gretchen Daily) propunxeron que la humanidá tendría de trabayar pa estabilizar los sos númberos absolutos, como puntu de partida pa empezar el procesu d'amenorgamientu de los númberos totales. Suxirieron les siguientes soluciones y polítiques: siguir una norma sociocultural y conductual de tamañu pequeñu en tol mundu (especialmente la llende d'un neñu por familia) y apurrir anticoncepción a toos, xunto con una educación fayadiza sobre'l so usu y beneficios (mientres s'apurre accesu a un albuertu seguro y llegal como respaldu a l'anticoncepción), combináu con una distribución de recursos significativamente más equitativa a nivel mundial.[82][83]

El magnate de los negocios Ted Turner propunxo una norma cultural de "un neñu por familia voluntaria, non impuesta". Una campaña de "prometer dos o menos" realizar por Population Matters (una organización del Reinu Xuníu), na que s'afala a les persones a llindase al tamañu d'una familia pequeña.

La planificación de la población que tien la intención d'amenorgar el tamañu de la población o la tasa de crecedera puede promover o faer cumplir una o más de les siguientes práutiques, anque tamién esisten otros métodos:

  •     Mayor y meyor accesu a l'anticoncepción
  •     Amenorgar la mortalidá infantil por que los padres nun precisen tener munchos fíos pa garantizar que siquier dalgunos sobrevivan hasta la edá adulta.
  •     Ameyorar l'estáu de les muyeres pa facilitar una esviación de la división sexual tradicional del trabayu.
  •     Polítiques d'un neñu y dos neños y otres polítiques qu'acuten o desalientan les nacencies direutamente.
  •     Planificación familiar
  •     Crear pequeños "modelos de roles" familiares[84]
  •     Restricciones d'inmigración más estrictes

Los métodos escoyíos pueden tar fuertemente influyíos poles creencia culturales y relixoses de los miembros de la comunidá.

Regulaciones de les nacencies

editar

La superpoblación puede apangase por aciu el control de la natalidá; delles naciones, como la República Popular de China, usen midíes estrictes p'amenorgar les tases de natalidá. La oposición relixosa ya ideolóxica al control de la natalidá foi citada como un factor que contribúi a la superpoblación y la probeza.

Sanjay Gandhi, fíu del fináu Primer Ministru d'India Indira Gandhi, implementó un programa d'esterilización forzada ente 1975 y 1977. Oficialmente, los homes con dos fíos o más teníen que sometese a la esterilización, pero había un mayor enfoque en esterilizar a les muyeres qu'en esterilizar a los homes. Esti programa inda se recuerda y critícase n'India, y cúlpase de crear un iñerizu públicu a la planificación familiar, lo qu'atrabancó programes del gobiernu por décades.[85]

El diseñador urbanu Michael Y. Arth propunxo un "plan de llicencia de nacencia comercializable y basáu n'opciones" qu'él llapada "creitos de nacencia".[86] Los creitos de nacencia dexaríen-y a cualquier muyer tener tantos fíos como quiera, siempres y cuando ella merque una llicencia pa cualquier neñu más allá d'una asignación permediu que resultaría nuna crecedera cero de la población. Si determinárase qu'esa asignación yera un neñu, por casu, entós el primer neñu sería llibre, y el mercáu determinaría cuántu costaría la llicencia pa cada neñu adicional. Los creitos adicionales expirarían dempués d'un tiempu determináu, polo qu'estos creitos nun podríen ser atropaos polos especuladores. El costu real de los creitos sería solo una fracción del costu real de tener y criar a un fíu, polo que los creitos sirviríen más como una llamada d'atención a les muyeres qu'otra manera pueden procrear fíos ensin considerar seriamente les consecuencies al llargu plazu pa ellos mesmos o la sociedá.[87]

 
Crecedera de la población mundial según el desenvolvimientu

Otru enfoque basáu na eleición, similar a los creitos de nacencia de Arth, ye la compensación financiera o otros beneficios (bienes y / o servicios gratuitos) del Estáu (o empreses estatales) que s'ufierten a les persones que voluntariamente se esterilizan. Dicha compensación foi ufiertada nel pasáu pol gobiernu de la India.[88]

En 2014, les Naciones Xuníes envaloraron qu'hai una probabilidá del 80% de que la población mundial tea ente 9.600 millones y 12.300 millones pal añu 2100. La mayor parte del aumentu de la población mundial previstu va producir n'África y el sur d'Asia. Espérase que la población d'África aumente de los actuales mil millones a cuatro mil millones pal añu 2100, y Asia podría amestar otros mil millones nel mesmu periodu.[89]

Por cuenta de que la edá mediana de los africanos ye relativamente baxa (por casu, en Uganda ye de 15 años), los creitos por nacencia tendríen que llindar la fecundidá a un neñu per cada dos muyeres p'algamar los niveles de los países desenvueltos darréu. Pa los países con una amplia base na so pirámide de población, les persones que tán n'edá de procrear van precisar una xeneración pa formar les sos families. Un exemplu del impulsu demográficu ye China, qu'amestó quiciabes 400.000 persones más dempués de que se promulgó la so política d'un solu fíu. Arth suxirió que l'atención centrar nos países desenvueltos y que una combinación de creitu por nacencia y compensación adicional suministrada pelos países desenvueltos pueda llevar rápido a una crecedera demográfica cero y coles mesmes alzar rápido'l nivel de vida nos países en desenvolvimientu.[87]

Asentamientu estraterrestre

editar

Artículu principal: Colonización del espaciu

Dellos científicos y autores de ciencia ficción contemplaron que la superpoblación na Tierra podría remediase nel futuru por aciu l'usu d'asentamientos estraterrestres. Na década de 1970, Gerard K. O'Neill suxirió construyir hábitats espaciales que podríen soportar 30.000 vegaes la capacidá de carga de la Tierra utilizando solo la petrina d'asteroides, y que'l Sistema Solar nel so conxuntu podría caltener les tases actuales de crecedera de la población mientres mil años.[90] Marshall Savage (1992, 1994) proyeutó una población humana de cinco trillones en tol Sistema Solar nel añu 3000, cola mayoría de la población na petrina d'asteroides.[91] Freeman Dyson (1999) favorez el petrina de Kuiper como'l futuru llar de la humanidá, lo que suxer qu'esto podría asoceder dientro d'unos pocos sieglos.[92] En Mining the Sky, John S. Lewis suxer que los recursos del sistema solar podríen soportar 10 cuatrillones de persones. Nuna entrevista, Stephen Hawking afirmó que la superpoblación ye una amenaza pa la esistencia humana y que "la nuesa única posibilidá de sobrevivencia al llargu plazu ye nun permanecer mirando escontra l'interior del planeta Tierra, sinón estendenos al espaciu".[93]

K. Eric Drexler, famosu inventor del conceutu futurista de nanoteunoloxía molecular, suxirió en Engines of Creation que colonizar l'espaciu va significar romper les llendes de Malthus pa la crecedera de la especie humana.

Ye posible qu'otres partes del Sistema Solar tean habitaes pola humanidá en dalgún momentu nel futuru. Geoffrey Landis del Centru d'Investigación Glenn de la NASA en particular señaló que "a nivel de les nubes, Venus ye un planeta paradisiacu", yá que unu podría construyir fácilmente hábitats d'aeróstatos y ciudaes flotantes, basándose nel conceutu de que l'aire respirable ye extraible de la trupa atmósfera de Venus. Venus, como Saturnu, Uranu y Neptunu, nes capes cimeres de les sos atmósferes, inclusive dexaríen una gravedá casi tan fuerte como la de la Tierra (vease: Colonización de Venus).[94]

Munchos autores de ciencia ficción, incluyíos Carl Sagan, Arthur C. Clarke, y Isaac Asimov,[95] argumentaron qu'unviar cualquier escesu de población al espaciu nun ye una solución vidable pa la superpoblación humana. Según Clarke, "la batalla de la población tien de combatise o ganase equí na Tierra".[96] El problema pa esti autores nun ye la falta de recursos nel espaciu (como s'amuesa en llibros como Mining the Sky), sinón la impracticabilidad física d'unviar grandes cantidaes de persones al espaciu pa "resolver" la superpoblación na Tierra. Sicasí, los cálculos de Gerard K. O'Neill amuesen que la Tierra podría descargar tou la nueva crecedera de la población con una industria de servicios de llanzamientu d'aproximao'l mesmu tamañu que la industria actual de les llinies aérees.[97]

El conceutu de StarTram, de James R. Powell (el coinventor del tresporte de maglev) y otros, preve una capacidá pa unviar hasta 4 millones de persones al espaciu por instalación por década.[98] Una colonia estraterrestre hipotética podría crecer solo por reproducción (esto ye, ensin inmigración), con tolos habitantes siendo descendientes direutos de los colonos orixinales.

Urbanización

editar

A pesar del aumentu na densidá de población dientro de les ciudaes (y l'apaición de megaciudaes), ONX Hábitat afirma nos sos informes que la urbanización puede ser el meyor compromisu frente a la crecedera de la población mundial.[99] Les ciudaes concentren l'actividá humana dientro d'árees llindaes, lo que llinda l'amplitú del dañu ambiental.[100] Pero esta influencia mitigante solo puede llograse si la planificación urbana meyora significativamente y los servicios de la ciudá caltiénense afechiscamente.

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. Global food crisis looms as climate change and population growth strip fertile land.
  2. «Extinction: Lecture Notes by Bruce Walsh» (inglés). Consultáu'l 24 de febreru de 2009.
  3. Raup, David M. (1991). Bad Xenes or Bad Luck? (n'inglés). Nueva York: W.W. Norton and Company, páx. 3-6. ISBN 978-0393309270.
  4. The Origin of Species by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life (6ª edición), Londres: John Murray, http://darwin-online.org.uk/content/frameset?itemID=F373&viewtype=text&pageseq=1, consultáu'l 22 d'abril de 2011 
  5. «Black death 'discriminated' between victims» (inglés) (29 de xineru de 2008). Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  6. 6,0 6,1 (n'inglés) UN sets out population challenges. BBC News. 26 d'ochobre de 2011. http://www.bbc.com/news/world-15459643. Consultáu'l 21 de payares de 2017. 
  7. Administrator. «- EXPLOSIVE POPULATION GROWTH IN TROPICAL AFRICA» (ru-ru). Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  8. «Population Clock» (inglés). Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  9. (n'inglés) 7 billion people is a 'serious challenge'. UPI. https://www.upi.com/Top_News/US/2011/10/31/7-billion-people-is-a-serious-challenge/UPI-73301320046200. Consultáu'l 21 de payares de 2017. 
  10. «Population - Worldometers» (inglés). Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  11. 11,0 11,1 Staff, U.S. Census Bureau, Demographic Internet. «International Programs» (inglés). Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  12. «World population projected to reach 9.8 billion in 2050, and 11.2 billion in 2100 | UN DESA | United Nations Department of Economic and Social Affairs» (inglés). Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  13. «Joint statement by fifty-eight of the world's scientific academies - The InterAcademy Panel on International Issues» (10 de febreru de 2010). Archiváu dende l'orixinal, el 10 de febreru de 2010. Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  14. (n'inglés) Britain's food self-sufficiency at risk from reliance on overseas. The Independent. 1 de xunetu de 2014. http://www.independent.co.uk/news/uk/politics/britains-food-self-sufficiency-at-risk-from-reliance-on-overseas-imports-of-fruit-and-vegetables-9574238.html. Consultáu'l 21 de payares de 2017. 
  15. «Consumption Dwarfs Population as Main Environmental Threat - Yale Y360» (inglés). Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  16. «R.Y. Roberts, The Theology of Tertullian (1924), Chapter 5 (páxs.79-119)». Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  17. George Moffet, Critical Masses: The Global Population Challenge (1994): "[the world's population remained] capped by birth rates and death rates locked in a seemingly permanent equilibrium.".
  18. "VII, paragraph 10, lines 8–10". An Essay on the Principle of Population. London: J. Johnson,. 1798. "The power of population is so superior to the power in the earth to produce subsistence for man, that premature death must in some shape or other visit the human race".
  19. Gregory Claeys: The "Survival of the Fittest" and the Origins of Social Darwinism, in: Journal of the History of Ideas, Vol. 61, Non. 2, 2002, p. 223–240.
  20. Cormac Ó Gráda: Famine. A Short History, Princeton University Press 2009..
  21. UN Department of Economic and Social Affairs: Population Division. World Population to 2300..
  22. 22,0 22,1 Carrington, Damian (18 de setiembre de 2014) (n'inglés). World population to hit 11bn in 2100 – with 70% chance of continuous rise. The Guardian. ISSN 0261-3077. http://www.theguardian.com/environment/2014/sep/18/world-population-new-study-11bn-2100. Consultáu'l 21 de payares de 2017. 
  23. «World population to keep growing this century, hit 11 billion by 2100 | UW News» (inglés). Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  24. 24,0 24,1 Harris, Paul (22 d'ochobre de 2011) (n'inglés). Population of world 'could grow to 15bn by 2100'. The Guardian. ISSN 0261-3077. http://www.theguardian.com/world/2011/oct/22/population-world-15bn-2100. Consultáu'l 21 de payares de 2017. 
  25. Science Correspondent, Oliver Moody (31 d'agostu de 2017). Overpopulation is the biggest threat to mankind, Nobel laureates say. The Times. ISSN 0140-0460. https://www.thetimes.co.uk/article/overpopulation-is-the-biggest-threat-to-mankind-nobel-laureates-say-zxdnv2bcv. Consultáu'l 21 de payares de 2017. 
  26. Ripple, William J.; Wolf, Christopher; Newsome, Thomas M.; Galetti, Mauro; Alamgir, Mohammed; Crist, Eileen; Mahmoud, Mahmoud I.; Laurance, William F.. «World Scientists' Warning to Humanity: A Second Notice». BioScience. doi:10.1093/biosci/bix125. https://academic.oup.com/bioscience/advance-article/doi/10.1093/biosci/bix125/4605229. Consultáu'l 21 de payares de 2017. 
  27. https://web.archive.org/web/20160108014007/http://www.un.org/esa/population/publications/sixbillion/sixbilpart1.pdf.
  28. «World Population Prospects: The 2008 Revision Population Database» (29 d'abril de 2011). Archiváu dende l'orixinal, el 29 d'abril de 2011. Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  29. Walter Greiling: Wie werden wir leben? ("How are we going to live?") Econ publishers, Munich 1954.
  30. «The World Factbook — Central Intelligence Agency» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2010-01-05. Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  31. «United Nations Population Information Network (POPIN)». Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  32. «Portada | Naciones Xuníes» (castellanu). Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  33. WORLD POPULATION TO 2300 (PDF). United Nations. 2004. Retrieved 2011-11-30..
  34. Bureau, US Census. «Census.gov» (inglés). Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  35. «Major Agglomerations of the World - Population Statistics and Maps» (inglés). Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  36. «Forbes Welcome». Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  37. «Nixeria: Lagos, the mega-city of slums | EnerPub - Energy Publisher» (18 de febreru de 2011). Archiváu dende l'orixinal, el 18 de febreru de 2011. Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  38. (n'inglés) Half of humanity set to go urban. 19 de mayu de 2005. http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/4561183.stm. Consultáu'l 21 de payares de 2017. 
  39. «[http://www.blackcommentator.com/88/88_reprint_planet_slums.html The Black Commentator - Planet of Slums - The Third World's Megacities - Issue 88]». Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  40. The world goes to town. The Economist. 3 de mayu de 2007. ISSN 0013-0613. http://www.economist.com/node/9070726. Consultáu'l 21 de payares de 2017. 
  41. Online, Asia Time. «Asia Times Online :: Asian News, Business and Economy.». Archiváu dende l'orixinal, el 2010-10-31. Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  42. «Niger Travel Guide | National Geographic». Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  43. english@peopledaily.com.cn. «People's Daily Online -- China's urban population to reach 800 to 900 million by 2020: expert». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-05-24. Consultáu'l 21 de payares de 2017.
  44. Diamond, Jared (2008) (n'inglés). Opinion | What's Your Consumption Factor?. The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2008/01/02/opinion/02diamond.html. Consultáu'l 22 de payares de 2017. 
  45. «EJP | News | France | French-run water plant launched in Israel» (13 d'avientu de 2009). Archiváu dende l'orixinal, el 13 d'avientu de 2009. Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  46. Hubbert, M.K. Techniques of Prediction as Applied to Production of Oil and Gas, US Department of Commerce, NBS Special Publication 631, May 1982.
  47. «Opinion & Reviews - Wall Street Journal». Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  48. Wilson, Y.O. (2002). The Future of Life, Vintage.
  49. Global rates of forest loss by country. Mongabay. 8 d'agostu de 2014. https://data.mongabay.com/deforestation.htm. Consultáu'l 22 de payares de 2017. 
  50. Wynes, Seth; Nicholas, Kimberly A. (2017). «The climate mitigation gap: education and government recommendations miss the most effective individual actions» (n'inglés). Environmental Research Letters 12 (7):  páxs. 074024. doi:10.1088/1748-9326/aa7541. ISSN 1748-9326. http://stacks.iop.org/1748-9326/12/i=7/a=074024. Consultáu'l 22 de payares de 2017. 
  51. «Breaking News, World News & Multimedia». Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  52. (n'inglés) Humans Are Causing the Sixth Mass Extinction in the Earth's History, Says Study | VICE News. VICE News. https://news.vice.com/article/humans-are-causing-the-sixth-mass-extinction-in-the-earths-history-says-study. Consultáu'l 22 de payares de 2017. 
  53. «Human Population Growth and Extinction» (inglés). Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  54. Ceballos, Gerardo; Ehrlich, Paul R.; Dirzo, Rodolfo (25 de xunetu de 2017). «Biological annihilation via the ongoing sixth mass extinction signaled by vertebrate population losses and tornes» (n'inglés). Proceedings of the National Academy of Sciences 114 (30):  páxs. Y6089–Y6096. doi:10.1073/pnas.1704949114. ISSN 0027-8424. PMID 28696295. http://www.pnas.org/content/114/30/Y6089. Consultáu'l 22 de payares de 2017. 
  55. Pimm, Stuart L.; Russell, Gareth J.; Gittleman, John L.; Brooks, Thomas M. (21 de xunetu de 1995). «The Future of Biodiversity» (n'inglés). Science 269 (5222):  páxs. 347–350. doi:10.1126/science.269.5222.347. ISSN 0036-8075. PMID 17841251. http://science.sciencemag.org/content/269/5222/347. Consultáu'l 22 de payares de 2017. 
  56. Sahney, Sarda; Benton, Michael J.; Ferry, Paul A. (23 d'agostu de 2010). «Links between global taxonomic diversity, ecological diversity and the expansion of vertebrates on land». Biology Letters 6 (4):  páxs. 544–547. doi:10.1098/rsbl.2009.1024. ISSN 1744-9561. PMID 20106856. PMC PMC2936204. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2936204/. Consultáu'l 22 de payares de 2017. 
  57. «David Nicholson-Lord: Citizens arrest | Society | The Guardian» (27 de setiembre de 2016). Archiváu dende l'orixinal, el 27 de setiembre de 2016. Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  58. Biello, David (n'inglés). Population Bomb Author's Fix For Next Extinction: Educate Women. Scientific American. https://www.scientificamerican.com/article/sixth-extinction/. Consultáu'l 22 de payares de 2017. 
  59. CNN, John D. Sutter,. How to stop the sixth mass extinction. CNN. http://edition.cnn.com/2016/12/12/world/sutter-vanishing-help/. Consultáu'l 22 de payares de 2017. 
  60. (n'inglés) We Are Breeding Ourselves to Extinction. Truthdig: Expert Reporting, Current News, Provocative Columnists. https://www.truthdig.com/articles/we-are-breeding-ourselves-to-extinction/. Consultáu'l 22 de payares de 2017. 
  61. U.S. National Research Council, Commission on the Science of Climate Change, Washington, D.C. (2001).
  62. «Emerging Infectious Diseases journal - CDC» (inglés). Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  63. «The state of food insecurity in the world 2001». Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  64. «Walter Williams». Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  65. «Index of Economic Freedom» (13 de febreru de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 13 de febreru de 2008. Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  66. McGranahan, Gordon; Lewin, Simon; Fransen, Taryn; Hunt, Caroline; Kjellén, Marianne; Pretty, Jules; Stephens, Carolyn; Virgin, Ivar (1 de xunetu de 2000). «News and notes: Environmental change and human health in countries of Africa, the Caribbean and the Pacific» (n'inglés). Global Change and Human Health 1 (1):  páxs. 9–9. doi:10.1023/A:1011567429284. ISSN 1389-5702. https://link.springer.com/article/10.1023/A:1011567429284. Consultáu'l 22 de payares de 2017. 
  67. Spark, The. «Clean water could save millions of lives — The Spark #787» (inglés). Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  68. American Council for the United Nations University (2002).
  69. Heidelberger Institut fur International Konfliktforschung, Konfliktbarometer 2003: 12. Jarlickhe Konfliktanalyse University of Heidelberg, Germany (2004).
  70. «Brave New World Revisited (1958) by Aldous Huxley» (inglés). Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  71. People and Planet: Speech only., 16 de marzu de 2011, https://www.youtube.com/watch?t=536&v=fK0rXRmC4DQ, consultáu'l 22 de payares de 2017 
  72. Gray, Louise (2013) (n'inglés). David Attenborough - Humans are plague on Earth. ISSN 0307-1235. http://www.telegraph.co.uk/news/earth/earthnews/9815862/Humans-are-plague-on-Earth-Attenborough.html. Consultáu'l 22 de payares de 2017. 
  73. Jensen, Derrick (2006). Endgame (n'inglés). Seven Stories Press. ISBN 9781583227305. Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  74. spinner, Karen Gaia Pitts, web. «News digest of population, resource depletion, reproductive choice, women and girl's education, male responsibility, educational soaps, disparity of wealth, demographics, conservation of resources and ways you can help.|WOA!! World Population Awareness». Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  75. Huesemann, Michael & Joyce. «NEW TECHNOLOGY AND SOCIETY WEBSITE». Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  76. Ehrlich, Paul R; Ehrlich, Anne H (2004), One with Nineveh: Politics, Consumption, and the Human Future, Island Press/Shearwater Books, páxs. 138–180 (chapter 5).
  77. «AFP: Population growth driving climate change, poverty: experts» (23 de mayu de 2012). Archiváu dende l'orixinal, el 23 de mayu de 2012. Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  78. Finer, Lawrence B.; Henshaw, Stanley K. (2006). "Disparities in Rates of Unintended Pregnancy In the United States, 1994 and 2001". Perspectives on Sexual and Reproductive Health. 38 (2): 90–96..
  79. «UNFPA: News». Archiváu dende l'orixinal, el 16 d'agostu de 2007. Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  80. «WHO | Maternal mortality ratio falling too slowly to meet goal» (31 d'ochobre de 2013). Archiváu dende l'orixinal, el 31 d'ochobre de 2013. Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  81. (n'inglés) Sir David Attenborough: 'This awful summer? We've only ourselves to. The Independent. 14 de xunetu de 2012. https://www.independent.co.uk/news/people/profiles/sir-david-attenborough-this-awful-summer-weve-only-ourselves-to-blame-7942405.html. Consultáu'l 22 de payares de 2017. 
  82. Ehrlich, Paul R; Ehrlich, Anne H (2004), One with Nineveh: Politics, Consumption, and the Human Future, Island Press/Shearwater Books, páxs. 181–205 (chapter 6).
  83. Ehrlich, Paul R.; Ehrlich, Anne H.; Daily, Gretchen C. (1995), The Stork and the Plow: The Equity Answer to the Human Dilemma, Grosset/Putnam Books.
  84. Ryerson, William N. (2010). The Post Carbon Reader: Managing the 21st Century's Sustainability Crises, "Ch.12: Population: The Multiplier of Everything Else". Healdsburg, Calif.: Watershed Media. páxs. 153–174..
  85. «Esquites: History and Politics, Indira Gandhi» (29 de xunetu de 2016). Archiváu dende l'orixinal, el 29 de xunetu de 2016. Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  86. «Interview: City Architect And Reconstructor Michael Y. Arth» (5 de xineru de 2009). Archiváu dende l'orixinal, el 5 de xineru de 2009. Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  87. 87,0 87,1 Arth, Michael Y., Democracy and the Common Wealth: Breaking the Stranglehold of the Special Interests, Golden Apples Media, 2010, Chapter 35: "Overpopulation" páxs. 352–362.
  88. «India: Rajasthan in 'cars for sterilisation' drive - BBC News» (4 de marzu de 2016). Archiváu dende l'orixinal, el 4 de marzu de 2016. Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  89. «A World With 11 Billion People? New Population Projections Shatter Earlier Estimates» (19 d'avientu de 2016). Archiváu dende l'orixinal, el 19 d'avientu de 2016. Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  90. The High Frontier (1976, 2000) Gerard O'Neill, Apogee Books.
  91. Marshall Savage, (1992, 1994) The Millennial Project: Colonizing the Galaxy in Eight Easy Steps. Little, Brown..
  92. Freeman Dyson, The Sun, The Genome, and The Internet (1999) Oxford University Press.
  93. «Stephen Hawking: mankind must move to outer space within a century - Telegraph» (25 d'ochobre de 2014). Archiváu dende l'orixinal, el 25 d'ochobre de 2014. Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  94. (n'inglés) Colonizing Venus With Floating Cities - Universe Today. Universe Today. 16 de xunetu de 2008. https://www.universetoday.com/15570/colonizing-venus-with-floating-cities/. Consultáu'l 22 de payares de 2017. 
  95. The Good Earth Is Dying (1971) Isaac Asimov (published in Der Spiegel).
  96. Greetings, Carbon-Based Bipeds! (1999) Arthur C. Clarke, Voyager.
  97. O'Neill, Gerard K. (1981). 2081: A Hopeful View of the Human Future. Simon and Schuster.
  98. «Resources - Startram». Consultáu'l 22 de payares de 2017.
  99. (n'inglés) One in two 'will live in cities'. 27 de xunu de 2007. http://news.bbc.co.uk/2/hi/in_depth/6244496.stm. Consultáu'l 22 de payares de 2017. 
  100. «Welcome to the Website of Michelle Nijhuis» (inglés). Consultáu'l 22 de payares de 2017.

Bibliografía

editar

Enllaces esternos

editar