Toomas Hendrik Ilves
Toomas Hendrik Ilves (26 d'avientu de 1953, Estocolmu) ye un políticu y diplomáticu estoniu, cuartu presidente de la República d'Estonia dende 2006 hasta 2016. Enantes foi embaxador estoniu n'Estaos Xuníos (1993-1996), ministru d'Asunto Esteriores (1996-2002) y miembru del Parllamentu Européu (2004-2006).
_Ribbon_bar.svg){kind=small}
_5class_BAR.svg){kind=small}
_1class_BAR.svg){kind=small}
Ilves nació nuna familia de refuxaos estonios qu'emigró a los Estaos Xuníos cuando él tenía trés años. Llicenciáu en Psicoloxía pola Universidá de Columbia, desempeñó diversos trabayos académicos hasta qu'en 1984 colar a Europa pa trabayar como periodista nel departamentu estoniu de Radio Llibertá, informando de los acontecimientos de la Revolución Cantada. Tres la independencia estonia de 1991, pasó a exercer nel cuerpu diplomáticu del nuevu estáu y dempués entró na política nacional. Tuvo afiliáu al Partíu Moderáu, convertíu en 2004 nel Partíu Socialdemócrata d'Estonia (SDE).
El 23 de setiembre de 2006 convertir nel cuartu presidente d'Estonia, en venciendo na última votación al líder Arnold Rüütel.
Biografía
editarToomas Hendrik Ilves nació en Estocolmu (Suecia) el 26 d'avientu de 1953, nel senu d'una familia de refuxaos. Los sos padres Endel ya Irene Ilves fuxeron d'Estonia tres la ocupación soviética del Bálticu mientres la Segunda Guerra Mundial. Cuando tenía trés años, la familia emigró a los Estaos Xuníos pa establecese en Leonia, Nueva Jersey.[9]
Ilves pasó tola so infancia en Leonia, completó la educación básica y en 1972 llicenciar con honores na Escuela Cimera local.[9] En 1976 llogró la llicenciatura en Psicoloxía pola Universidá de Columbia, y dos años dempués completó un máster na mesma materia pola Universidá de Pennsylvania.[10] Ye falante nativu d'estoniu ya inglés, y puede parolar con fluidez n'español, alemán y letón.[10]
La so actual esposa ye Ieva Kupčy, responsable de ciberseguridad del gobiernu letón y venti años menor qu'él, cola que se casó en 2015.[11] Enantes tuvo casáu cola psicóloga estauxunidense Merry Bullock y cola periodista estonia Evelin Int-Lambot (2004-2015).[12] Tien un fíu, Luukas Kristjan (1987), y dos fíos: Juulia (1992) y Kadri Keiu (2003).[13] Per otra parte el so hermanu, Andres Ilves, ye periodista de BBC World News.[14]
Trayeutoria profesional
editarIlves tuvo trabayando nel departamentu de Psicoloxía de la Universidá de Columbia dende 1974 hasta 1979.[13] Darréu foi profesor d'inglés y asistente de la direición nel Centru d'Educación Abierta de Englewood (Nueva Jersey). En 1981 camudar a Vancouver (Canadá) pa desempeñar la direición del Centru de les Artes de Vancouver (1981-1983) y la enseñanza de lliteratura y cultura estonia na Universidá Simon Fraser (1983-1984).[13][15]
En 1984, Ilves camudar a Múnich (Alemaña Occidental) como redactor del departamentu estoniu de Radio Llibertá. La emisora sirvió mientres la Guerra Fría como contraparte informativa de la Xunión Soviética, y al llegar ellí coincidiría col entamu de la Revolución Cantada. En 1988 foi xubíu a xefe de seición; esi mesmu añu'l Sóviet Supremu estoniu concedió-y un salvoconducto pa visitar el so país d'orixe per primer vegada. Gracies a esi permisu entró en contautu coles principales organizaciones polítiques que llograron el reestablecimientu de la república estona en 1991.[15]
Carrera política
editarIlves empecipió la so carrera política nel cuerpu diplomáticu d'Estonia. Aprovechando los sos contactos académicu y profesional nel panorama norteamericanu, foi nomáu embaxador estoniu para Estaos Xuníos, Canadá y Méxicu dende 1993 hasta 1996. P'aportar a esti cargu tuvo qu'adquirir la nacionalidá estonia por ius sanguinis y arrenunciar a la estauxunidense.[16] A lo llargo d'esos cuatro años, Ilves participó nes negociaciones con Rusia pa la retirada de los postreros efectivos del Exércitu Coloráu en suelu estoniu, completada n'agostu de 1994,[17] y consolidó les rellaciones diplomátiques estonies colos EE.XX.[16]
El 2 d'avientu de 1996 foi nomáu ministru d'Asuntos Esteriores nos gobiernos de Tiit Vähi y de Mart Siimann.[16] Permaneció al frente hasta la so dimisión en setiembre de 1998 pa presidir una formación extraparlamentaria centrista, el Partíu de los Llabradores (Eesti Talurahvaerakond), qu'acabaría absorbida nel Partíu Moderáu (Mõõdukad) de cara a les eleiciones xenerales de 1999.[16] En llogrando escañu nel Riigikogu, Ilves volvió asumir la cartera d'Esteriores sol gobiernu de Mart Laar hasta'l 28 de xineru de 2002.
Nel so mandatu al mandu d'Esteriores, Ilves encargar d'axustar tantu l'adhesión a la Xunión Europea —ratificada por aciu referéndum en 2003— como l'ingresu del país na Organización del Tratáu del Atlánticu Norte (OTAN), rematáu en 2004.[16] Tamién punxo en marcha'l Conseyu Executivu del Institutu Estoniu de Política Esterior, qu'arrexuntaba les actividaes internacionales de diversos ministerios.[16]
Compaxinó la xestión diplomática col lideralgu del Partíu Moderáu a partir de 2001, al cual condució a posiciones de centroizquierda. El so lideralgu duró poco tiempu; al añu siguiente, la formación cayó ganada nes eleiciones municipales con menos del 5% de los votos, polo que Ilves presentó la so dimisión. En 2004, los Moderaos convertir nel Partíu Socialdemócrata d'Estonia (SDE).[16]
Depués de dexar la cartera ministerial, Ilves foi diputáu observador nel Parllamentu Européu y eurodiputáu de plenu derechu a partir de 2004.[16]
Presidencia d'Estonia
editar
Toomas Hendrik Ilves foi presidente d'Estonia dende'l 9 d'ochobre de 2006 hasta'l 9 d'ochobre de 2016, so dos primeros ministros: Andrus Ansip (2006-2014) y Taavi Rõivas (2014-2016). El cargu representa la xefatura del Estáu, anque nun tien poder executivu.
El 23 de marzu de 2006, Ilves foi nomáu pa ocupar la presidencia d'Estonia a pidimientu de tres formaciones: el so propiu partíu, el lliberal Partíu de la Reforma —lideráu pol primer ministru Andrus Ansip— y el conservador Unión Pro Patria y Res Públicu. A diferencia de les eleiciones a primer ministru, que son por sufraxu universal, la eleición del presidente estoniu precisa una mayoría de dos tercios del Riigikogu (68 votos). Si nun lu hubiera, la decisión correría al cargu de un Colexu Eleutoral formáu por parllamentarios y representantes locales.[16]
Ilves namái llogró 64 votos na eleición parllamentaria, a cuatro de la mayoría, polo que tuvo qu'enfrentase al entós presidente Arnold Rüütel na votación del Colexu Eleutoral. Dos selmanes antes, unos 80 intelectuales estonios roblaron una declaración de sofitu a la candidatura de Ilves, ente los cualos destacaben Neeme Järvi, Jaan Kross, Arvo Pärt y Jaan Kaplinski.[18]
El 23 de setiembre, Ilves venció a Rüütel por 174 votos a 162 pa convertise nel cuartu presidente d'Estonia y el más nuevu n'aportar al cargu (52 años). Al ser un cargu simbólicu, tuvo qu'arrenunciar a la so filiación partidista. Al xurar el so mandatu'l 9 d'ochobre prometió un mayor acercamientu a la Xunión Europea, fomentar el desenvolvimientu de nueves teunoloxíes, defender la cultura y llingua estonies, y consolidar la inclusión social de la minoría rusa.[16]
Ilves tuvo que mediar nel discutiniu del treslláu del soldáu de bronce de Tallin en 2007, que traxo protestes de la minoría rusa y un ciberataque contra les instituciones nacionales.[19] El presidente sollertó a la OTAN de la falta de protocolos d'actuación sobre guerra informática y suxirió una mayor collaboración ente estaos miembros, al traviés de la esperiencia pionera del so país.[20] Arriendes de esi pidimientu, l'Alianza creó'l Centru d'Excelencia pa la Cooperación en Ciberdefensa, con sede na capital estona,[21] y Ilves pasó a ser consideráu una autoridá en cuestiones teunolóxiques.[15][22][23]
A nivel internacional, Ilves foi'l principal defensor de la entrada d'Estonia na eurozona en 2011, y caltuvo numberoses xuntes colos presidentes d'otros estaos miembru pa vender el potencial económicu del so país, qu'entós rexistraba una crecedera cimera al 8% del PIB.[15] Amás, cuntó que el Tratáu de Lisboa nun da ferramientes pa tratar crisis económiques como la Gran Recesión.[20]
El nome de Ilves apaeció nes filtraciones de Wikileaks en 2010. Según la embaxada estauxunidense en Tallin, el presidente taba abiertamente engarráu al líder del Partíu del Centru y alcalde de la capital, Edgar Savisaar, al que definiría en priváu como «el Hugo Chávez d'Estonia» y criticáu poles sos rellación con empresarios rusos.[24] Amás, mientres la guerra d'Osetia del Sur de 2008, los norteamericanos consideraben qu'Estonia se sentía «amenazada» por un inminente ataque de Rusia que nunca llegaría a asoceder.[20]
Ilves revalidó la presidencia'l 29 d'agostu de 2011 y convirtióse nel primer candidatu reelixíu namái colos votos del Riigikogu, al vencer al aspirante Indrek Tarand con 73 sofitos.[25] Como'l mandatu presidencial ta llindáu a dos legislatura de cinco años, Ilves terminó'l so mandatu presidencial el 10 d'ochobre de 2016 y foi reemplazáu por Kersti Kaljulaid, la primer muyer qu'exerz la xefatura del estáu bálticu.[26]
Ver tamién
editar
| Predecesor: Arnold Rüütel |
 Presidente d'Estonia 2006-2016 |
Socesor: Kersti Kaljulaid |
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: NNDB. NNDB: 849/000162363. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ URL de la referencia: http://ekspress.delfi.ee/kuum/ekspressi-suur-lugu-presidendipaar-lahutab-mis-saab-edasi-kuhu-kolib-evelin-kuidas-jagatakse-vara?id=71267821.
- ↑ URL de la referencia: https://www.err.ee/1609202071/ieva-ja-toomas-hendrik-ilves-lahutasid-abielu.
- ↑ Afirmao en: Kes on kes? Eesti 2000. Autor: Allan Alaküla. Llingua de la obra o nome: estonianu. Data d'espublización: 2000.
- ↑ Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20171201040249/http://www.leighrayment.com/knights/knightshon.htm.
- ↑ Identificador del Boletín Oficial del Estado: BOE-A-2007-13293.
- ↑ Afirmao en: Suomen Valkoisen Ruusun ja Suomen Leijonan ritarikunnat. Páxina: 499. Editorial: Edita. Llingua de la obra o nome: finlandés. Data d'espublización: 2017. Autor: Antti Matikkala.
- ↑ URL de la referencia: https://www.prezident.sk/page/vyznamenania/.
- ↑ 9,0 9,1 «Estonian president, a Leonia H.S. grad, stops by middle school» (inglés) (21 de setiembre de 2016). Consultáu'l 27 de setiembre de 2016.
- ↑ 10,0 10,1 «Toomas Hendrik Ilves was elected president of the Republic of Estonia» (inglés) (25 de setiembre de 2006). Archiváu dende l'orixinal, el 2018-11-05. Consultáu'l 27 de setiembre de 2016.
- ↑ (n'inglés) Estonian President Ilves engaged to Latvia cyber chief. BBC News. 7 d'avientu de 2015. http://www.bbc.com/news/world-europe-35034288. Consultáu'l 27 de setiembre de 2016.
- ↑ «Estonian President and Evelin Ilves are divorcing» (inglés) (17 d'abril de 2015). Consultáu'l 27 de setiembre de 2016.
- ↑ 13,0 13,1 13,2 «NATO PA - President of the Republic of Estonia» (inglés). Consultáu'l 27 de setiembre de 2016.
- ↑ «15 vähetuntud fakti president Ilvese elust» (ewe). Consultáu'l 27 de setiembre de 2016.
- ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 Kitman, Jamie (3 de payares de 2011) (n'inglés). President Ilves: the man who made Y-stonia. The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/world/2011/nov/03/president-ilves-made-estonia. Consultáu'l 27 de setiembre de 2016.
- ↑ 16,00 16,01 16,02 16,03 16,04 16,05 16,06 16,07 16,08 16,09 «Toomas Hendrik Ilves». Consultáu'l 27 de setiembre de 2016.
- ↑ «L'Exércitu Coloráu vuelve a casa» (31 d'agostu de 1994). Consultáu'l 27 de setiembre de 2016.
- ↑ «80 kultuuritegelast hakkasid Ilvese usaldusmeesteks» (ewe) (13 de setiembre de 2006). Consultáu'l 28 de setiembre de 2016.
- ↑ «Los 'ciberataques' a Estonia dende Rusia desamarren l'alarma na OTAN y la UE» (18 de mayu de 2007). Consultáu'l 28 de setiembre de 2016.
- ↑ 20,0 20,1 20,2 «"Estonian president defends imminent euru-accession"» (inglés) (10 d'avientu de 2010). Consultáu'l 28 de setiembre de 2016.
- ↑ Mundinteractivos (16 de mayu de 2008). «Siete países de la OTAN van crear un centru d'analís de ciberamenazas n'Estonia». Consultáu'l 28 de setiembre de 2016.
- ↑ «Ilves finds northern neighbors' preference for billateral agreements with US over NATO membership puzzling» (inglés) (26 d'agostu de 2016). Consultáu'l 28 de setiembre de 2016.
- ↑ «Interview: Who has what it takes to follow Toomas Hendrik Ilves?» (inglés) (28 d'agostu de 2016). Consultáu'l 28 de setiembre de 2016.
- ↑ «Ilves USA saadikule: Eesti presidendi koht on vaesevõitu ja võimuta» (ewe) (28 de xineru de 2011). Consultáu'l 28 de setiembre de 2016.
- ↑ «Ilves Re-elected President of Estonia» (inglés) (29 d'agostu de 2011). Consultáu'l 28 de setiembre de 2016.
- ↑ «Kersti Kaljulaid, primer muyer presidenta d'Estonia». Teinteresa.es (3 d'ochobre de 2016). Consultáu'l 4 d'ochobre de 2016.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Toomas Hendrik Ilves.- Sitiu web oficial de la Presidencia d'Estonia (n'inglés)
- Toomas Hendrik Ilves nel sitiu web del Barcelona Centre for International Affairs
Datos: Q57289- Multimedia: Toomas Hendrik Ilves
