El panda xigante[2] (Ailuropoda melanoleuca) ye una especie de mamíferu del orde de los carnívoros y anque hai un gran discutiniu al respeutu, los últimos estudios del so ADN lo engloban ente los miembros de la familia de los osos (Ursidae), siendo l'osu d'antioyos el so pariente más cercanu, magar esti pertenez a la subfamilia de los tremarctinos. Per otru llau, el panda coloráu pertenez a una familia propia ya independiente; Ailuridae. La especie ta bien alcontrada. Nativu de China central, el panda xigante habita en rexones montascoses, principalmente les de Sichuan, hasta un altor de 3500 m s. n. m.
Pa 2017 envalórase que la población total supera los 2000 exemplares,[3] de los cualos 1864 viven en llibertá,[4] demostrando que la cifra de pandes viviendo en llibertá va n'aumentu. L'osu panda ye'l símbolu de WWF (Fondu Mundial pa la Naturaleza) dende 1961.
El principal alimentu del panda ye'l bambú (en redol al 99 % de la so dieta), anque tamién s'alimenta de frutos, pequeños mamíferos, peces, y inseutos.[5] Ye un bon esguilador, anque escasamente vése-y nos árboles. Afacer a la cautividá y gracies a la so pelame soporta fácilmente les condiciones ivernices del so hábitat.
Exteriormente, el panda asemeyar a un osu de coloración contrastante. El panda de Sichuan presenta la reconocida pelame negra y blancu, mientres la subespecie de Qingling tien una pelame de dos tonos contrastantes de marrón.
Les oreyes, ñariz, el pelo alredor de los güeyos, los costazos y los miembros son escuros. La cara, banduyu y el llombu son blancos. Les oreyes son ovales y erectas. La pata del panda, con cinco dedos, presenta un "sestu deu" a manera d'un pulgar. Trátase del cambéu d'un güesu sesamoideo de la muñeca. Stephen Jay Gould, escribió un ensayu sobre esti casu, que publicó na escoyeta The Panda's Thumb (1980).[6] Les sos pates delanteres son fuertes y aptes pa esguilar y más llargues y musculoses que les traseres. Los sos güeyos son pequeños, y mientres les neñines de los demás osos son redondes, les del panda son como les de los gatos, lo que-yos da'l nome en chinu de oso-gatu.
Les críes de panda al nacer pesen de 90 a 130 gramos, y ye cuasi peláu, pero d'adultos, pueden pesar ente 70 y 125 kg.
El primer rexistru evolutivu del panda data d'ente'l final del Pliocenu y l'empiezu del Pleistocenu. Dellos restos fósiles fueron atopaos en Birmania, Vietnam y na porción oriental de China, llegando hasta Beixín al norte. Anguaño les poblaciones de pandes atópense solamente nel suroeste de China.
El panda habita nes sierres de Minshan, Qinling, Qionglai, Liangshan, Daxiangling y Xiaoxiangling. Son montes cubiertos por floresta húmeda de coníferes, hábitat ideal pa la especie de bambú (la caña que constitúi'l so principal alimentu). Son consideraos unu de los más ricos ecosistemes de clima templáu del planeta. Los altores nes que s'alluguen los territorios na qu'habiten los pandes van de los 1200 a los 3400 m s. n. m.
A pesar de pertenecer al orde de los carnívoros, el panda ye un animal mayormente herbívoru, alimentándose cuasi puramente de cerca de 30 especies de caña de bambú (el 99 % de la so dieta consiste en bambú). Sábese que'l panda tamién utiliza inseutos y güevos como fonte de proteínes. Ye posible qu'incluya, amás royedores y críes de venáu musk.
Como heriedu de los sos antepasaos carnívoros el so sistema dixestivu nun ta dafechu afechu p'asimilar les molécules de celulosa, conteníes nel bambú, por eso precisen consumir ente 12 y 38 kg de bambú per día, xera que puede ocupa-y hasta 14 hores. Los sos fuertes dientes y quexals tán afechos pa esmagayar los tueros del bambú y llegar a la so magaya.
A pesar de qu'un gran consumu de bambú representa un gran consumu d'agua (el 40 % del pesu del bambú correspuende a agua, cifra que llega a 90 % nos biltos), el panda bebe frecuentemente agua de riachos o nieve dilío.
Apocayá según un estudiu realizáu nel Centru Shaanxi de China mientres seis meses demostró que los pandes tienen debilidá pol azucre. Ufiertóse-yos un recipiente con agua, y otru con agua y azucres naturales; onde prefirieron el recipiente coles soluciones azucaradas.[7]
El so sentíu del olfatu ye bien utilizáu mientres la dómina de reproducción. El periodu de xestación tien una duración de cinco meses y dan a lluz d'una a dos críes totalmente ciegues d'apenes 140 gramos de pesu. Nacen con un color rosado y conforme crecen van adquiriendo la so particular coloración. La vida permediu d'un panda ye de 12 a 20 años. Cada 25 años de vida d'un osu panda representa 100 años de vida humana.
Cría de panda d'aproximao una selmana d'edá nuna incubadora del CIR Chengdu.
Los pandes algamen el so maduror sexual ente los cuatro y los siete años d'edá.
La dómina de reproducción desenvolver mientres la primavera (de mediaos marzu a mediaos de mayu). Mientres esta dómina de dos a cinco machos pueden competir por una fema fértil. Cuando un machu destácase sobre'l restu llogra'l derechu a copular cola fema. El tiempu de cópula ye curtiu y va de los 30 segundos a los 5 minutos, pero'l machu puede montar a la fema delles vegaes p'asegurar l'ésitu de la fecundación. Suelen ser ruidoses, acompañaes por gañíu y allaríos.
La xestación del embrión (que puede pesar ente 90 y 130 g, lo que representa 1/900 parte del pesu de la madre) dura, en permediu, 135 díes. De normal nacen una o dos críes, si diera'l segundu casu, la madre optará por siguir la crianza de namái una d'elles (la que note con mayores probabilidaes de sobrevivir). La cría refugada ye abandonada y muerre. Esti comportamientu, reparáu en delles especies, dase cuando-y ye imposible a la madre curiar de delles críes, polo qu'escueye a la más apta (entá nun se conoz cómo realiza la madre esta seleición, pero ta siendo estudiáu polos científicos).
Al nacer la cría ye ciega y la so piel tien una coloración rosada (productu d'una reacción química ente la piel del naciellu y la cuspia de la so madre), un mes dempués de la nacencia'l panda va adquirir la so tradicional pigmentación.
La madre va dar# de mamar a la so cría ente 6 y 14 vegaes per día por un ralu de 30 minutos cada vez. Solamente por trés o cuatro hores va abandonar a la so cría pa procurase alimentu, mientres esti tiempu la cría queda indefensa. Anque la cría de panda seya capaz d'inxerir pequeñes cantidaes de bambú dende los seis meses el treslleche producir al añu de vida.
Per otra parte la cría empieza a andar (torpemente) a partir de los 75 díes, dende entós la madre aguiyar xugando y lluchando con ella.
La cría va vivir cola so madre (una y bones el padre nun toma parte de la crianza) hasta los dos años de vida. L'intervalu ente una camada de críes y otra puede durar más de dos años.
En cautiverio la cría de pandes vuélvese bien dificultosa: solamente'l 10 % llogra apariase naturalmente y apenes el 30% de les femes queden preñaes. Amás el 60 % de los pandes cautivos pierde totalmente el so deséu sexual. Dellos científicos (sobremanera en China y Tailandia) intenten amenorgar esti problema a partir de videos de pandes copulando. Los científicos nun creen qu'aprienden comportamientos copulativos, sinón, que los soníos asociaos aguiyen a los pandes que los escuchen.
La mira de vida d'un panda ye d'unos dolce años. En 2005, Basi, una panda fema china, cumplió 25 años d'edá (qu'equivalen a 100 años humanos), esi mesmu añu'l panda criáu en cautiverio más vieyu del mundu, una fema llamada Meimei, morrió a los 36 (equivalentes a 144 años humanos), nel xardín zoolóxicu de la ciudá de Guilin.
Los pandes son animales de normal solitarios, anque dacuando xúntense ente ellos fuera de la temporada de reproducción, por amistá ente ellos.[8] La so mayor actividá desenvolver mientres la salida y la puesta del sol pasando la mayor parte del tiempu restante dormiendo en montes de bambú. Marquen el so territoriu con una combinación de golores que producen cola so glándula añal, orina y marques coles garres. D'esta miente, eviten conflictu al nun usar árees compartíes del territoriu.
Al ser un animal subtropical, el panda perdió'l vezu de la envernía.
Ailuropoda melanoleuca qinlingensis - vive nos montes Qinling en Shaanxi a 1.300–3.000 msnm. Estremar de la variedá de Schiuan por tener una coloración distinta (marrón claro y escuro) y una cabeza más pequeña con molares más llargos.
El primer intentu de clasificación, por Armand David, punxo al panda sol xéneruUrsus, llamándolo Ursus melanoleucus en 1869. En 1870, Alphonse Milne-Edwards rebautizó al animal col nome actual.
Acordies colos analises comparativos d'ADN, evolutivamente, los pandes dixebrar del tueru principal de los osos hai alredor de 17 millones d'años. Naquella dómina'l Ursavus o osu del amanecer, habitaba n'Europa subtropical.
Los fósiles atopaos prueben que'l panda vivió n'ambientes y rexones distintes de les que lo fai anguaño. Otros rexistros fósiles topaos falen de la esistencia d'una segunda especie (güei estinguida), Ailuropoda minor, que tenía la metá del tamañu del panda modernu.
En 2002 foi publicáu un trabayu que prueba, al traviés d'estudios del so xenoma, que'l panda enfrentó una situación de pescuezu de botella fai 43 000 años. El pescuezu de botella ye un fenómenu nel que la población d'una especie ye abrasada polo que los exemplares actuales baxen d'un pequeñu grupu de sobrevivientes.
La baxa natalidá, l'alta mortalidá infantil y la destrucción del so ambiente natural, asitiar so l'amenaza de la estinción. La llei china ye bien ríxida tocantes al so caza, lo que menguó esta problemática. En 1995, un terrateniente foi sentenciáu a prisión perpetua por habe-y disparáu a un panda. Al añu siguiente, dos homes fueron condergaos a pena capital dempués de ser prindaos portando pieles de panda y monu doráu. A partir de 1997 la pena pa los infractores pasó a ser de 20 años de prisión.
El númberu de pandes selvaxes en China ta envaloráu en 1600. En 2000 cuntábense 1114 exemplares, espardíos por territorios que tienen una superficie total de 23 000 km² nes provincies de Sichuan, Gansu y Shaanxi. Estudios en 2006, basaos n'exámenes d'ADN estrayíu d'escrementos de panda, indiquen que podría haber 3000 animales en llibertá. Esisten 239 pandes xigantes en cautiverio en China. Más d'un centenar d'ellos tán nun centru especializáu en Sichuan.[11] Otros 20 especímenes atópense distribuyíos polos principales zoolóxicos del mundu.
Les principales causes de peligru pal osu panda son la dificultá pa reproducise cuando tán en cautividá, en parte por cuenta de la so estrema cobardura, y la destrucción del so hábitat natural, al baltar miles d'hectárees de los montes de bambú.
Otra causa importante de la so desapaición son los cazadores furtivos, qu'esisten a pesar de los castigos impuestos pol gobiernu chinu en casu de cazar illegalmente un osu panda.
El 2005 foi consideráu un gran añu pa los proyeutos de cría en cautiverio de la especie, 25 críes nacíes en zoolóxicos y centros de reproducción sobrevivieron. En 2004 sobrevivieron apenes 9 críes.
El panda conocer n'Occidente en 1869 gracies al naturalista y misioneru padre paulista francés Armand David. Foi descritu científicamente en 1870 pol direutor del Muséu de Ciencies Naturales de París, Henri Milne-Edwards. En 1936, Ruth Harkness llevó a los Estaos Xuníos un cachorru de panda, lo que dio pie a l'afición occidental pol animal. Ente 1936 y 1946, 14 pandes fueron sacaos de la China por estranxeros. En 1946, esta actividá quedó prohibida. A partir de 1957 China empezó a regalar pandes como muestra de bona voluntá. Esto cesó poles lleis chines de 1990, según les cualos tou animal, incluyendo célules reproductives, yeren propiedá de China. Amás los zoolóxicos comenenciudos en llograr individuos en calidá de préstamu tán suxetos a la firma de contratos ensin garantíes pa ellos, por diez años, a un costu d'ente 1 y 2 millones de dólares añales.
El nome del panda en chinu significa gran osu gatu (chinu tradicional: 大熊貓, chinu simplificáu: 大熊猫, pinyin: dàxióngmāo), anque tamién se-y denomina osu faxáu (huaxiong). Esti nome deber a que, a diferencia de les demás especies d'osu, el panda tien pupiles verticales, que recuerden a la de los gatos. Na mesma llinia, conózse-y como osu gatu (byi-la dom) en tibetanu.
La pallabra panda (como se-y llama n'occidente) ye d'orixe inciertu, anque se cree que provién d'una llingua del Himalaya, (posiblemente nepalés). Esti nome foi heredáu del panda coloráu, Ailurus fulgens, col que se -y emparentó mientres enforma tiempu, por tener gazapes similares.
El so nome científicu tien la siguiente etimoloxía:
Ailuropoda provién del griegu αἴλουρος "gatu" + ‒́ποδος "pie".
melanoleuca deriva del griegu μέλανος "negru" + λευκός "blancu", pola coloración de la pelame.
Ye una especie con gran curiosu pa la xente y que s'usó como reclamu pa distintes causes conservacionistas, como la Fondu Mundial pa la Naturaleza (WWF) qu'adoptó al panda como símbolu.[12] Los pandes en cautividá en dellos zoos convirtiéronse en fuertes reclamos pa ellos, y n'ocasiones n'iconos populares (Tohuí Panda, Chu-Lin).[13][14]
El sestu "pulgar" del panda avivó, al traviés del llibru Of Pandes and People, les creencies de los relixosos defensores del neocreacionismo, que creen qu'un "diseñu intelixente" rixe la evolución de les especies, en contra del evolucionismu que ye la norma científica. Los neocreacionistas planteguen que Dios, llamáu (según esta teoría) axente intelixente, ta detrás del procesu evolutivu.[ensin referencies] La comunidá científica afirma qu'esti planteamientu constitúi una pseudociencia.[ensin referencies]
Tai Shan, nel Zoolóxicu Nacional de Washington, DC. Xunu de 2007.
Anguaño munchos zoolóxicos alredor del mundu cunten con pandes ente les sos atraiciones principales, inda cuando seya l'animal más caru de caltener.
En 2006, un artículu del New York Times referente a les cuestiones económiques del cuidu de pandes en zoolóxicos esplicaba que'l costu de caltener un panda ye cinco veces mayor que'l del elefante, el segundu mayor tocantes a costu. Los zoolóxicos norteamericanos tienen de pagar al gobiernu chinu la suma de dos millones de dólares per añu en conceutu de derechos y honorarios. Polo xeneral la duración d'esti contratu ye de diez años.
El 9 de xunetu de 2005, Tai Shan, una cría machu, nació nel National Zoo de Washington. Los sos padres (al traviés d'inseminación artificial) son Mei Xiang (H) y Tian Tian (M).
Shuan Shuan nel Zoolóxicu de Chapultepec. Osar panda en cautiverio más llonxeva del mundu. Esta especie reproducióse naturalmente per primer vegada fuera de China nel Zoolóxicu de Chapultepec de la ciudá de Méxicu y hasta'l momentu nacieron ocho críes nun total de seis partos, d'éstes sobreviven cuatro exemplares.
Mundu Aventura, Shirahama, Wakayama - Ei Mei (M), Mei Mei (H), Rau Hin (H), Ryu Hin y Syu Hin (dos machos ximielgos), y Kou Hin (M). Yu Hin (M) foi unviáu a China en 2004.
Zoolóxicu de Chiang Mai allugáu nel norte de Tailandia ye llar de Chuang Chuang (M) y Lin Hui (H). Pa prestar del públicu, dambos pudieron ser apocayá reparaos copulando y espérase qu'hubiera fertilización productu d'esa copulación.
Tiergarten Schönbrunn, Viena, Austria - En 2003, el zoolóxicu de Schönbrunn convertir nel llar d'una pareya de pandes, Hui Long (machu) y Yang Yang (fema). El 23 d'agostu de 2010, nacé Fu Hu el segundu cachorru que la pareya llogró procrear en forma natural tando en cautiverio.[16]
Zoo-Aquarium, Madrid, España - El 27 de xunu de 2007 el gobiernu chinu agasayó una pareya de pandes a los Reis d'España por cuenta de la so visita a China. El panda machu, Bing Xing, tenía seis años y la fema, Hua Zui Ba, cuatro.[17] Hui Zui foi inseminada col semen de Bing Xing y dio a lluz a los ximielgos PO y De De (machos), en setiembre del 2010.[18]
Nesti zoolóxicu, nos años 80 les autoridaes chines agasayaron a los reis una pareya de pandes,[19] el machu Chang-Chang (Fuercia) y la fema Shao-Shao (Continuidá) que tres inseminación artificial de Chia-Chia, del Zoo de Londres, llogró parir dos críes, sobreviviendo un machu, Chu-Lin (Ayalga ente los bambúes). Ésti morrió mozu ensin descendencia, pero caltienen muestres del so semen.
Zoolóxicu d'Edimburgu, Edimburgu, Reinu Xuníu - A partir del 4 d'avientu de 2011, convertir nel llar d'una pareya de pandes, Yang Guang (machu) y Tian Tian (fema), dambos de 8 años.[20]
ZooParc de Beauval, Saint-Aignan, Francia - En 2012, espérase la llegada a Francia d'una pareya de pandes de nome Huanhuan (machu) y Yuanzi (fema), dambos de trés años. Depués de que'l pasáu 3 d'avientu de 2011 en China, roblárase un alcuerdu históricu como parte d'un Proyeutu de Caltenimientu ya Investigación ente dambes naciones. L'alcuerdu ye'l resultáu de les negociaciones al más altu nivel dempués que'l Presidente chinu Hu Jintao, dierá el so consentimientu al so homólogu francés Nicolas Sarkozy el pasáu 30 de payares de 2011, convirtiéndose asina nun símbolu d'amistá ente dambes naciones.[21]
↑Swaisgood, R., Wang, D. & Wei, F. (2016). «Ailuropoda melanoleuca» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2016.2. Consultáu'l 6 de setiembre de 2016.
↑Bies, LeeAnn. «Ailuropoda melanoleuca». Animal Diversity Web. University of Michigan. Consultáu'l 25 de xineru de 2009.
↑Gould, S. J. (1980). The Panda's Thumb. W. W. Norton. Nueva York (El pulgar del panda. Reflexones sobre historia natural y evolución. Crítica ISBN 978-84-7423-637-8)
).jpg)
.jpg)
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Ailuropoda melanoleuca.
Datos: Q33602
Especies: Ailuropoda melanoleuca
