Disneyland, oficialmente Disneyland Park dende los años 1990, ye un parque temáticu asitiáu en Anaheim (California, Estaos Xuníos). Foi'l primer parque d'esti tipu construyíu por The Walt Disney Company, y l'únicu que foi diseñáu y construyíu so la supervisión del productor y cineasta d'Estaos Xuníos Walt Disney.[1]

Disneyland
Disneyland (en)
parque temáticu, complejo turístico (es) Traducir y atraición turística
Llocalización
PaísBandera de Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos
Estaos California
Condáu condáu d'Orange
Ciudá Anaheim
Coordenaes 33°48′32″N 117°55′08″W / 33.809°N 117.919°O / 33.809; -117.919
Disneyland alcuéntrase en los EE.XX.
Disneyland
Disneyland
Disneyland (los EE.XX.)
Historia y usu
Apertura17 xunetu 1955
Dueñu Disneyland, Inc. (en) Traducir
The Walt Disney Company
Walt Disney Parks and Resorts (es) Traducir
Orixe del nome Walt Disney
Roy O. Disney
Instalaciones
Formáu por Fantasyland (en) Traducir, Main Street, USA (en) Traducir, Storybook Land Canal Boats (en) Traducir, PeopleMover (en) Traducir, Motor Boat Cruise (en) Traducir, Innoventions (en) Traducir, Haunted Mansion Holiday (en) Traducir y The Lion King Celebration (en) Traducir
Web oficial
Cambiar los datos en Wikidata

Por cuenta de la precaria situación financiera en que s'atopaba la so empresa d'animación y producción cinematográfica a finales de los años 1940, Disney suxurió diversificar el so modelu de negocios[2][3] cola construcción d'un parque d'atraiciones. Nun principiu el parque taría allugáu xunto a los sos estudios d'animación en Burbank, California,[4][5] y llevaría el nome de Mickey Mouse Park —«Parque de Mickey Mouse»—.[6] La estensión que tendría los parque sería considerable, y Disney encargó al consultor Harrison Buzz Price un estudiu pa identificar la zona más fayadiza pal so allugamientu;[6] como resultancia, foi escoyíu un naranxal en Anaheim.[7][8] Pa inspirase nel diseñu visitó otros parques d'Estaos Xuníos, lo mesmo que de otros países,[6] y financió el proyeutu col so propiu dineru y con fondos proporcionaos pola editorial Western Publishing y pola cadena televisiva American Broadcasting Company (ABC).[5] Con esta postrera robló un alcuerdu pa producir el programa de televisión Disneyland,[2] que-y dexó promocionar el parque antes de la so inauguración, factor que resultó primordial pal so ésitu.[9]

Disneyland abrió les sos puertes a la prensa y a invitaos especiales el 17 de xunetu de 1955, pocu más d'un añu dempués de que diera empiezu la so construcción,[10][8] y a otru día foi abiertu al públicu polo xeneral.[11] A pesar de que dellos executivos d'otros parques creíen que Disneyland sería un fracasu,[12][13] na so primer selmana rexistró una asistencia de más de 160 000 persones. En 1957, dos años dempués de la so apertura, Disneyland yera una de les atraiciones turístiques más importantes n'Estaos Xuníos, superando en popularidá a llugares como'l Gran Cañón o'l Parque Nacional de Yellowstone.[14] Envalórase que foi unu de los parques d'atraiciones con mayor arribación per añu en tol mundu[15] amás de ser visitáu por más de 700 millones de persones dende la so inauguración hasta 2015.[16] Atribúyese-y redefinir « el conceutu de les vacaciones familiares»[17] y foi catalogáu como una «meca turística».,[18] El so diseñu, estremáu n'árees temátiques, resultó ser un conceutu novedosu pa la dómina,[19] según la incorporación de robots audiu-animatronics emplegaos en delles de les sos atraiciones[20] y la primera monte rusu construyida con aceru tubular na historia.[21]

De resultes del ésitu, Disney construyó otros parques n'otres zones d'Estaos Xuníos y n'otros países: a Magic Kingdom, en Florida, —inauguráu na década de 1970[22] siguieron otros parques n'Estaos Xuníos, Xapón, Francia y China. Dende 2001, Disneyland Park forma parte d'un complexu vacacional denomináu Disneyland Resort, qu'inclúi otru parque temáticu —Disney California Adventure Park— y la zona comercial Downtown Disney.[23]

Historia editar

Antecedentes editar

 
Mapa de Walt Disney Studios, en Burbank, California. Reparar na parte central inferior l'área ocupada polos estudios d'animación, al cruciar l'avenida West Riverside. Nesti allugamientu, Disney tenía pensáu construyir orixinalmente'l Mickey Mouse Park.[7]

Tres l'ésitu del llargumetraxe Snow White and the Seven Dwarfs (1937), el productor y animador d'Estaos Xuníos Walt Disney adquirió una superficie de 206 389  en Burbank (California) col enfotu de construyir les nueves instalaciones de les sos estudios d'animación,[7] más amplies que les anteriores allugaes en Los Angeles.[4] Les nueves oficines quedaron terminaes en 1939,[24] añu nel que siguieron produciendo llargumetraxes como Pinocho y Fantasía (1940), hasta qu'Estaos Xuníos s'arreyó na Segunda Guerra Mundial y el gobiernu pidió-y a los estudios que produxeren cintes béliques pa enseñar a soldaos y marinos el manexu fayadizu del armamentu, ya instruyir a la población sobre los efeutos de la guerra.[25] Dalgunos de los curtios bélicos producíos por Disney fueron Der Fuehrer's Face y Victory Through Air Power.[2] Al rematar la guerra en 1945, la situación financiera de los estudios yera precaria,[2] una y bones les películes producíes pal gobiernu nun xeneraron demasiaos ingresos.[2] Disney suxurió diversificar el modelu de negociu de la compañía,[3] qu'hasta entós taba centráu puramente nel cine. Una de les idees foi construyir un parque de diversiones al llau de los sos estudios p'aprovechar una seición de terrén que nun tenía nengún usu,[5][4] y da-yos a los turistes la oportunidá de visitar les nueves instalaciones, un pidimientu que-y tuvieren faciendo desque los edificios apaecieron na película El dragón chiflado (1941).[4] Sicasí, de primeres tenía previstu que fuera visitáu solo polos emplegaos de los sos estudios y los sos familiares.[26]

N'agostu de 1948 Disney y l'animador Ward Kimball allegaron a un eventu llamáu Chicago Railroad Fair,[4] realizáu pa conmemorar el centésimu aniversariu del ferrocarril en Chicago y onde s'esibíen más de trenta llocomotores y vehículos, amás de cuntar con delles atraiciones temátiques pal públicu, como una aldega india.[27][Nota 1] Un aspeutu que-y llamó l'atención a Disney de la feria foi la so estructura dispuesta n'árees temátiques qu'aludíen a conceutos como'l Vieyu Oeste o llugares como Nueva Orleans. Mientres el mesmu viaxe visitaron el muséu al campu Greenfield Village, en Dearborn (Michigan), qu'asonsañaba a una villa alredor de la cual circulaba un tren, y onde s'esibíen automóviles y edificios históricos.[28] Al so regresu a Los Angeles, Disney contrató al inxenieru mecánicu Roger Y. Broggie por que diseñara un modelu a escala de la llocomotora de vapor Central Pacific 173, que resultara de la so presto. Disney nomar Carolwood Pacific Railroad y, una vegada construyida, quedó allugada nel patiu traseru de la so casa en Beverly Hills.[6] De forma simultánea, empezó a desenvolver más refechamente'l conceutu del parque de diversiones.[4]

Primeros diseños y selección del allugamientu editar

Disney tenía pensáu allugar el parque de diversiones al otru llau de l'avenida Riverside Drive, nuna superficie que dellos executivos de la empresa solíen llamar Riverside Lot[7] y que tomaba 64 749,6 m².[29] El parque llevaría los nome de Mickey Mouse Park[6] ya incluyíu sets cinematográficos en miniatura[30] y una pequeña villa al estilu del Vieyu Oeste,[26] con un espaciu de xuegos pa neños, tiendes, un teatru d'ópera, una sala de cine, una granxa y un llagu.[7][31] Los visitantes podríen percorrer tanto'l parque como la redoma de los estudios d'animación a bordu d'un tren.[7][30] Los animadores Ken Anderson y Herb Ryman realizaron los bocetos iniciales del parque a pidimientu de Disney,[30][32] quien concebía los Mickey Mouse Park como una opción extra por que la visita a los estudios resultara más curiosa.[6]

 
Fotografía d'una estación de tren allugada nel parque Griffith.

Disney siguió desenvolviendo'l so conceutu a partir de delles idees que se-y fueron asocediendo mientres les sos visites al parque Griffith en Los Angeles, onde allegaba con frecuencia acompañáu de les sos fíes. Yá que, na so opinión, la mayoría de los parques solo teníen atraiciones esclusives pa neños y taben puercos y desdexaos, destacó la importancia d'ufiertar nel suyu un espaciu hixénico y alcontradizo pa los visitantes, amás d'una variedá d'atraiciones que pudieren esfrutar tamién los adultos.[5] Nel so momentu comentó lo siguiente: «Nun esiste nada nel mundu [como'l Mickey Mouse Park]. Saber porque lo visualicé. Puede aportar a grandiosu, yá que va ser l'únicu del so tipu. Un nuevu conceutu d'entretenimientu que toi seguro que va ser esitosu».[26] L'animador Harper Goff ellaboró un nuevu bocetu en 1951.[4] P'ampliar el so criteriu, Disney visitó otros parques d'atraiciones d'Estaos Xuníos y d'otros países, tales como'l parque Beverly, unu en Coney Island[6] y los xardinos de Tivoli, en Dinamarca.[5] A principios de 1952 contautó col arquiteutu Charles Luckman pa describi-y el so conceutu del parque y analizar xuntos la posible distribución de les atraiciones.[6] Por cuenta de que el conceutu evolucionó de forma importante nesos años, fíxose evidente que'l Riverside Lot nun tendría espaciu abondu pa incluyir toles atraiciones.[5][6] Amás, en setiembre de 1952 el Conceyu de Burbank refugara la so solicitú pa dexar la construcción del parque na ciudá, al consideralo como «inseguru y ruidosu» pa la población.[33]

Pa determinar un nuevu allugamientu que cumpliera coles sos mires, Disney contautó col consultor Harrison Buzz Price, del Stanford Research Institute. Nel so analís, Buzz Price evaluó datos demográficos de diversos llugares[6] y, n'agostu de 1953, espúnxo-y diez propuestes, ente les cualos el cineasta escoyó un naranxal de 647 496 m²,[7][8] perteneciente a Ron Domínguez,[8][34][Nota 2] allugáu en Anaheim, al sur de Los Angeles.[5] La so cercanía a l'autopista Santa Ana, en construcción na fecha, supondría una ventaya al facilitar l'accesu a los visitantes.[26]

Financiamiento, alcuerdu con ABC y construcción editar

De primeres la postura de Disney Productions —que dende 1940 pertenecía al sector públicu— respectu al Mickey Mouse Park foi de rocea por cuenta de la so situación financiera[5][30] —a finales de los años 1940 tenía deldes ascendentes a 4000 millones de dólares d'Estaos Xuníos—.[35] Amás, les instituciones bancaries poníen torgues a los pidimientos de subvención de Disney, posiblemente porque «el negociu del entretenimientu al campu yera un anacronismu cultural qu'había ablayáu de forma considerable» nesa dómina, sumáu a la falta d'esperiencia del productor en construcciones comerciales.[36] Pa siguir financiando'l proyeutu, Disney ver na necesidá de vender una de les sos cases vacacionales en Palm Springs y utilizó delles pólices del so seguru de vida.[35][30] El so hermanu Roy O. Disney, al cargu de la alministración financiera de Disney Productions, contribuyó con 10 000 USD,[30] magar que orixinalmente taba en desalcuerdu col parque.[36] Pa consiguir más fondos, n'avientu de 1952 Disney fundó la empresa privada Walt Disney Inc., dempués renombrada como WED Enterprises,[5][4] cola que xestionó los derechos pol usu comercial de la so marca,[20] incluyendo un porcentaxe de los ingresos que llograba Disney Productions por conceutu de regalíes.[37][Nota 3] Los primeros emplegaos d'esta nueva empresa yeren diseñadores y animadores de Disney Productions que taben interesaos nel Mickey Mouse Park.[36] Sumáronse depués a la inversión el sellu editorial Western Publishing, responsable de la publicación de dellos llibros ya historietes basaes nes cintes animaes de Disney,[4] y l'acabante crear American Broadcasting Corporation (ABC).[5] En 1953, Disney Productions empezó a apurrir más fondos al proyeutu.[30]

Disneyland siempres va tar en construcción, creciendo ya incorporando nueves coses... Nueves maneres de poder prestase, d'aprender coses y de compartir les diverses aventures que pudieren esperimentase nesti llugar, cola familia y los amigos [...] Esti parque significa enforma pa mi, y nunca va tar termináu por completu, yá que ye daqué que puedo siguir desenvolviendo, y al que puedo sigui-y amestando coses [col tiempu].
——Walt Disney poco primero de la inauguración del parque, nos años 1950.[38][8]

Antes del alcuerdu ente ABC y Disney nun esistíen antecedentes de negocios ente'l cine y la televisión. A empiezos de los años 1950 solo un 10 % de les families d'Estaos Xuníos teníen una televisión nos sos llares. Esta cifra aumentó significativamente a empiezos de la década de 1960 a un 87 % de la población. Según espliquen los escritores Kevin y Laurie Collier Hillstrom, na so obra The Industrial Revolution in America, tal cambéu pudo debese al «continuu desenvolvimientu y diversificación de la programación centrada na audiencia d'Estaos Xuníos», según a les innovaciones teunolóxiques.[39] Sicasí'l fechu yera que nengún de los grandes estudios de Hollywood paecía tar interesáu n'invertir en programes pa televisión,[40] pos había una noción xeneralizada de que la televisión yera una competencia direuta pal cine.[35] Foi nesti contestu que surdió la cadena televisiva ABC, que non yá tendría que competir con otres cadenes yá consolidaes como CBS y NBC, sinón tamién colos estudios de Hollywood. Asina que, en enterándose de la necesidá económica de Disney, optó por sofitar lo con un fondu de 500 000 USD,[2] en cuenta de la producción conxunta d'un programa familiar que lu sirviera a ABC como catapulta ante l'audiencia. Foi la primer vegada qu'un productor de Hollywood llegaba a un alcuerdu con una cadena televisiva. El programa llevó por títulu Disneyland, tresmitiríase orixinalmente mientres trés años, cuntando con un total de 26 capítulos per temporada, y el so conteníu incluyiría curtios de dibuxos animaos y d'imáxenes reales, según documentales alrodiu de la naturaleza.[40]

 
Fotografía onde Disney (nel centru) apaez amosando los planos de Disneyland a dellos funcionarios gubernamentales de Anaheim, ente ellos l'alcalde Charles Pearson, n'avientu de 1954.

N'agostu de 1953 Disney fundó otra empresa a la que denominó Disneyland Incorporated, que s'encargó del diseñu y del control de los planes, modelos y otres propiedaes del parque»,[6][Nota 4] y a la cual incorporáronse emplegaos de WED Enterprises y Disney Productions. Disney acuñó'l términu «imagenieros», pola contraición gramatical de les pallabres «imaxinación» y «inxeniería», pa referise a los diseñadores del parque y les sos atraiciones,[41][4][42] los cualos teníen al so mandu a consultores, arquiteutos ya inxenieros civiles, mecánicos y llétricos.[10] Dalgunos de los principales arreyaos nesta fase fueron Marvin Aubrey Davis,[43] Joe Fowler[36] y C. V. Wood, esti postreru como direutor del proyeutu.[14] Aproximao nesti periodu'l parque foi renombráu a «Disneyland», de manera homónima a la serie de ABC. Dende l'empiezu los imagenieros repararon semeyances ente la construcción del parque y l'instalación d'un set cinematográficu,[44] y pal diseñu a escala de dellos edificios utilizaron la perspeutiva forzada.[Nota 5][10] Pela so parte, Disney caltúvose ocupáu col diseñu d'un carrusel qu'importara de Canadá —qu'acabaría siendo'l King Arthur Carrousel de Disneyland— y col d'un par de llocomotores de vapor que tresportaríen a los visitantes pola contorna del parque.[8] Al igual qu'unos años antes, Broggie foi'l responsable del diseñu d'estos nuevos modelos.[6] Mientres esi tiempu empreses como American Motors Corporation y Ritchfield Oil contautaron a Disney pa financiar les sos propies atraiciones nel parque; d'estos alcuerdos resultaron la sala de cine Circorama y l'atraición Autopia, dambes con un costo de 45 000 USD.[14]

El modelu definitivu amosaba al parque estremáu en delles árees temátiques de manera similar a la Chicago Railroad Fair. L'accesu públicu yera un camín que conducía direutamente al castiellu de la Bella Durmiente y, a partir d'ende, el visitante podía escoyer cualesquier otra de les árees disponibles.[36] Esti diseñu yera inéditu nun parque de diversiones hasta entós, y Disneyland ye consideráu como precursor de los parques temáticos.[45] Les árees orixinales del parque yeren: Main Street U.S.A., ambientada en Marceline (Missouri), un pueblu d'Estaos Xuníos de los años 1890,[31] con edificios y tiendes de productos asitiaos a lo llargo de la vía d'accesu del parque; Adventureland, que Disney definió como «la maravía del diseñu de la mesma naturaleza», con un pueblu d'ambiente tahitianu; Frontierland, ambientada na cultura d'Estaos Xuníos del sieglu XVIII; Fantasyland, llar de dellos personaxes animaos de Disney; y Tomorrowland, espaciu dedicáu a la teunoloxía futurista.[8] Otra área diba tar inspirada en Chinatown, anque finalmente foi refugada por Disney.[44] Pa ufiertar agospéu a los turistes concibió la construcción d'un hotel de 650 habitaciones con piscines y canches de tenis, que habría de tar allugáu na parte posterior del parque, nuna superficie de 121 405,5 m².[8][Nota 6] Finalmente plantegóse que'l estacionamiento del parque tuviera una capacidá inicial pa 12 000 vehículos.[8]

La construcción de Disneyland empezó'l 12 de xunetu de 1954,[8] y Disney dio a conocer que taría llistu pa la so inauguración al añu siguiente, en xunetu de 1955.[10] Mientres les siguientes selmanes removióse'l naranxal y preparóse el terrén según los planos del parque. Pa dar forma a delles llombes, fueron necesarios 267 594,2 m³ de tierra,[10] y escaváronse otros puntos pa crear cuévanos y formar ríos y llagos, enllenaos con millones de galones d'agua.[8] Dempués d'acondicionar el terrén, asfaltáronse les calzaes y construyéronse les distintes estructures y edificios de cada área temática.[8][Nota 7][46] N'ochobre de 1954 ABC empezó a tresmitir la serie Disneyland,[46] na qu'espublizaron documentales como Operation Undersea —sobre la producción de la cinta Venti mil llegües de viaxe submarín y que llogró un Emmy—, y que sirvió a Disney como plataforma pa dar a conocer el diseñu y atraiciones que tendría Disneyland amás de caltener informada a l'audiencia sobre'l progresu de la so construcción.[2][9][Nota 8]

Día de la dedicatoria ya inauguración (1955) editar

La serie televisiva aumentó la mira del públicu en Disneyland,[46] magar que dellos empresarios de parques de diversiones del país yeren escépticos sobre que'l proyeutu de Disney pudiera funcionar,[13] y coincidíen en que sería un fracasu.[12] Meses antes de la so apertura, miles de persones allegaron al llugar n'obres pa guardar el progresu de la construcción,[14] la cual tuvo un costo de diecisiete millones de dólares d'Estaos Xuníos[9][47] y na cual participaron 2300 emplegaos.[47]

Magar la construcción inda nun remataba por completu,[38] Disney pidió-y a C. V. Wood qu'unviara ente 15 000 y 20 000 entraes a 29 axencies informatives, emplegaos del gobiernu y de los sos estudios d'animación, inversores y celebridaes de Hollywood pa convidalos a conocer el parque'l domingu 17 de xunetu, un día antes de l'apertura al públicu polo xeneral.[12] Oficialmente inauguráu esi día,[38] y con un total de 18 atraiciones,[47] Disneyland recibió a 35 000 persones, aproximao'l doble de les que se teníen previstes, por cuenta de que delles ingresaron con billetes falsificados o engataron el cercu perimetral.[14][12] Pa evitar aglomeraciones na única puerta d'ingresu qu'había[13] solo dexóse la entrada de grupos amenorgaos de persones cada venti minutos.[14]

L'ABC tresmitió la inauguración en direutu nun programa especial tituláu Dateline: Disneyland,[45] que tuvo una duración de 94 minutos.[48] La cobertoria del eventu foi catalogada como «la mayor concentración d'equipu de grabación per parte d'una sola cadena de televisión»,[48][12] y un total de noventa millones de televidentes vieron la emisión.[49] Esti día foi conocíu dempués como'l día de la dedicatoria»[13] yá que Disney dio un discursu de bienvenida nel qu'incluyó la siguiente dedicatoria:[Nota 9]

A cuantos entren nesti maraviyosu llugar: ¡bienveníos! Disneyland ye'l so mundu. Equí, la edá alica les prestoses alcordances del pasáu y los mozos van poder apreciar el desafíu y la promesa del futuru. Disneyland ta dedicada a los ideales, a los suaños y a los acontecimientos difíciles que forxaron a los Estaos Xuníos, cola esperanza de que seya una fonte d'allegría ya inspiración pa tol mundu.
—Traducción de la dedicatoria de Walt Disney esclamada mientres la inauguración de Disneyland.[50]

Conforme diba trescurriendo'l día presentáronse dellos problemes qu'afectaron a la inauguración. Por casu, les fontes d'agua potable y delles atraiciones nun funcionar afechiscamente, hubo una fuga de gas que llevó al zarru momentaneu de Fantasyland y dellos restoranes nun pudieron satisfaer l'alta demanda per parte de los consumidores. A lo anterior sumóse la temperatura de 37,7 °C en Anaheim esi día,[13] que provocó que se fundiera l'asfaltu en dellos sectores de Main Street U.S.A., enzancando'l pasu a les persones.[38][12][51] Tiempu dempués Disney reconoció qu'esi día foi «desastrosu»,[34] dellos medios coincidieron en calificalo como «una decepción»,[51] y conocióse-y como'l domingu negru de Disneyland».[12][38][13][Nota 10]

A otru día, llunes 18 de xunetu, llevar a cabu la inauguración al públicu polo xeneral.[11][Nota 11] Na so primer selmana, 161 657 persones visitaron el parque.[14] L'horariu orixinal yera de 10 de la mañana a 11 de la nueche,[47] y la cuota d'entrada yera d'un dólar pa los adultos y cincuenta centavos pa los neños menores de doce años.[47] Les atraiciones teníen un costo adicional que variaba ente diez y venticinco centavos caúna, ente que el estacionamiento costaba venticinco centavos. Nel primer añu, tuvo 3,6 millones de visites,[14] lo que supunxo ingresos pa Disney de diez millones de dólares.[52] A empiezos de 1957 rexistrárense diez millones de visitantes,[14] de los cualos alredor d'un 40 % nun procedíen del estáu de California.[12] La popularidá del parque llegó a tal grau que, malapenes un par d'años dempués de ser inauguráu, yá yera consideráu como unu de los principales destinos turísticos d'Estaos Xuníos,[14] y Disney Productions ameyoró la so situación financiera a partir de 1955, añu nel que dobló los sos ingresos llograos un añu antes.[53][14]

Primer década: nueves atraiciones y adición de audiu-animatronics (1956-1965) editar

Disney Productions siguió produciendo llargumetraxes animaos nos siguientes años, tales como 101 dálmates (1961) y The Sword in the Stone (1963), mientres el so fundador buscaba nueves formes d'entretenimientu pa Disneyland.[49] Poco dempués de la so apertura estableció un sistema d'almisión al parque que dexaba visitar con una mesma entrada distintos grupos d'atraiciones identificaos por lletres —A, B, C, D y E—.[14] Nel branu de 1956 llevar a cabu'l primeru de los espectáculos pirotéunicos en Disneyland, que dende entós se realicen regularmente pa conmemorar delles festividaes como'l día de la Independencia de los Estaos Xuníos y la Navidá.[54] En 1958 apaeció'l barcu de tres mástiles Columbia —un retruque del Columbia Rediviva, primer barcu d'Estaos Xuníos en circunnavegar el globu terráqueo—, y espandiéronse dalgunes otres atraiciones, como foi'l casu de Autopia. Empezó tamién la construcción del Disneyland Monorail System,[53] que dempués del so estrenu pasaría a ser el primer serviciu de tresporte diariu en monorraíl nel país,[20] según el primeru nel hemisferiu occidental de la Tierra;[15] amás de perfacese los primeros desfiles, que de forma idéntica al espectáculu pirotéunicu siguen realizándose dende entós pa celebrar delles festividaes.[55] Los ingresos de Disneyland esi añu fueron de 13,4 millones de dólares.[53]

A la izquierda, fotografía del Disneyland Monorail System, primer serviciu diariu de tresporte en monorraíl n'occidente.[20] Na otra imaxe, un grupu de visitantes a bordu del monte rusu Matterhorn Bobsleds.[21]

A pesar de ser una de les idees orixinales que tuviera Disney pal Mickey Mouse Park,[7] nun foi hasta 1961 que los emplegaos empezaron a utilizar amarutes de los personaxes animaos de la empresa, los mesmos que fueron diseñaos por Bill Justice, y que dexaron rellacionase d'una forma más direuta colos visitantes.[56] Nesa década introdució'l monte rusu Matterhorn Bobsleds, la primera n'utilizar acero tubular na so estructura y que marcó un finxu nel desenvolvimientu de futures atraiciones d'esti tipu nel mundu.[21][15] WED Enterprises siguía al frente del desenvolvimientu de nueves atraiciones, y unu de los sos principales intereses nesa dómina yera la incorporación d'un sistema de robots audiu-animatronics en delles atraiciones. Estos moñecos, que pa funcionar usen válvules neumátiques, apaecieron per vegada primera na atraición Enchanted Tiki Room, inaugurada en xunu de 1963.[20] Esi añu Disneyland rexistró ingresos per venticuatro millones de dólares.[57] Al añu siguiente, Disney presentó na Feria Mundial de Nueva York cuatro atraiciones que tenía en mente añedir depués al parque. Ente elles taba It's a small world, un paséu en bote pel interior d'un edificiu con numberosos moñecos audiu animatronics, que foi una de les exhibiciones más allegaes del eventu. Dos años dempués, esta atraición foi abierta al públicu nel parque.[58]

En 1964 Disney adquirió un terrén en Florida de 111 km² por cinco millones de dólares, onde quería construyir un segundu parque temáticu —Magic Kingdom—, que'l so diseñu yera bien similar al de Disneyland.[22] Nel so momentu catalogáu como'l proyeutu de construcción non gubernamental más grande» de la historia, esti nuevu destín turísticu cuntaría con espacios acuáticos redoma al parque de diversiones. Foi inauguráu n'ochobre de 1971 y, al igual que'l parque orixinal, Magic Kingdom siguió espandiéndose con nueves atraiciones nos siguientes años.[59] Hasta 1965, una década dempués de la so apertura, Disneyland xenerara un total de doscientos millones de dólares d'Estaos Xuníos[52] y visitar un total de cincuenta millones de persones.[49] Esi añu cuntaba con 47 atraiciones y la so superficie ampliárase a un total de 121,4 hai.[60]

Muerte de Disney, apertura de nuevos parques y rediseño de Disneyland (1966-2001) editar

Tres la inauguración del área temática New Orleans Square, inspirada na ciudá de Luisiana, en xunetu de 1966,[44] Disney foi diagnosticáu de cáncer de pulmón, probablemente causáu pol so tabaquismu, y la so salú foi decayendo gradualmente hasta la so muerte'l 15 d'avientu a los 65 años d'edá.[61] El so hermanu Roy O. Disney tomó'l so llugar al mandu de Disney Productions y encargóse d'inaugurar el parque de Florida en 1971, añu en que finó.[43] Magar l'ausencia de los Disney, Disneyland siguió estendiéndose n'años vivientes: en 1966 y 1967 estrenáronse les atraiciones Pirates of the Caribbean y Haunted Mansion, respeutivamente, que dende entós resultaron bien populares ente los visitantes,[21] amás de sirvir d'inspiración pa los llargumetraxes The Haunted Mansion y Pirates of the Caribbean: The Curse of the Black Pearl, dambos de 2003.[21]

Videu d'aproximao 3 minutos de duración qu'amuesa dalgunes de les atraiciones y espectáculos de Disneyland a mediaos de 1993.

En 1971 la compañía Oriental Land robló un contratu con Disney pa invertir de manera conxunta na construcción del primer parque Disney fora d'Estaos Xuníos, Tokyo Disneyland, que tien un diseñu similar al del parque orixinal.[62] En marzu del añu siguiente foi inaugurada en Disneyland l'área temática Bear Country —depués renombrada como Critter Country—,[63] la cual tuvo un costo d'ocho millones de dólares y que la so superficie fuera utilizada antes por una atraición alusiva a la cultura indíxena d'Estaos Xuníos.[64] A finales de la década de 1970, amestáronse tres montes ruses: Space Mountain (1977), Matterhorn Bobsled (1978) y Big Thunder Mountain Railroad (1979); estos dos últimes cunten con un diseñu reminiscente del Cervino y del parque nacional del Cañón Bryce, respeutivamente.[65][66] En xunetu de 1980, pa conmemorar el 25.° aniversariu de Disneyland, realizáronse dellos eventos especiales qu'incluyeron un desfile, nuevos espectáculos pirotéunicos y una fiesta de 25 hores de duración, amás de ponese a la venta boletos d'almisión que dexaben visitar ilimitadamente les distintes atraiciones del parque mientres les celebraciones, según dellos productos rellacionaos col festexu.[67] Hasta xineru de 1981, el parque fuera visitáu por 200 millones de persones,[68] cifra que s'amontó a 250 millones n'agostu de 1985,[Nota 12] lo cual llevólu a ser reconocíu con un récor Guinness como'l parque de diversiones más visitáu na historia.[69] Cabo señalar que, tocantes al so calendariu operativu, a partir de febreru d'esi añu tuvo abiertu diariamente al públicu mientres tol añu; enantes cerraba los llunes y martes mientres la temporada baxa d'asistencia.[70]

Dende mediaos de los años 1980 Michael Eisner, nuevu direutor executivu de The Walt Disney Company, punxo en marcha una serie d'iniciatives que pretendíen faer de Disneyland una estación turística, y que s'enllargaron hasta principios de los años 2000. De primeres, remocicóse la superficie aledaña al parque temáticu[23] y adquirióse un par d'hoteles.[Nota 13] Siguieron añadiendo nueves atraiciones como Star Tours —el primer simulador esistente nun parque de diversiones ya inspiráu na serie cinematográfica Star Wars, que la so popularidá llevó a la incorporación d'atraiciones similares n'otros parques—[71] y Splash Mountain —un percorríu en vagón con forma de tueru buecu per un ríu artificial—,[72][73] en 1987 y 1989 respeutivamente, amás d'inaugurase l'área temática Mickey's Toontown (1993), inspirada na película Who Framed Roger Rabbit (1988).[21] N'abril de 1992 foi inauguráu un nuevu parque temáticu tituláu Euru Disney, en París —depués renombráu a Disneyland Paris—.[Nota 14] A principios de 1995 l'equipu de imagenieros empezó a trabayar nel diseñu d'un segundu parque californianu asitiáu xusto frente a la entrada de Disneyland, Disney California Adventure.[Nota 15] La so construcción empezó dos años dempués ya inauguróse en febreru de 2001. Disney Company invirtió tamién na construcción d'un tercer hotel nel área, Disney's Grand Californian Hotel, qu'abrió les sos puertes en 2001, al igual que'l sector comercial Downtown Disney —allugáu en mediu del accesu a Disneyland y Disney California Adventure—. El proyeutu, depués conocíu como Disneyland Resort, incluyó la incorporación de palmeres nes aveníes aledañas, el asfaltamiento d'eses mesmes aveníes y l'apertura d'un nuevu estacionamiento con capacidá pa 10 250 automóviles.[23] En 1996 el parque Disneyland recibió a 15,3 millones de visitantes, cifra récor d'asistencia dende los años 1980;[74][75] sicasí, nos siguientes años d'esa década la cantidá de visitantes menguó hasta los 14,25 millones rexistraos en 1998[75] y los 13,4 millones en 1999; sicasí, el parque de Florida rexistró la mayor cantidá de visites nesi periodu dende la so apertura.[76]

Celebración del 50.° aniversariu y actualidá (años 2000 y 2010) editar

Na parte cimera, fotografía del castiellu de la Bella Durmiente decoráu como parte de los eventos del 50.° aniversariu; embaxo, vista panorámica de Disneyland en 2004.

Por cuenta de los atentaos terroristes n'Estaos Xuníos de 2001 menguó la cantidá de visites a los parques de diversión del país[77][78] y Disneyland recibió a 12,3 millones de persones.[79] Per otra parte, dende la so inauguración Disney California Adventure nun tuvo l'aceptación esperada pola compañía: en 2005 foi visitáu por 5,8 millones de persones[80] y, cuasi una década dempués, en 2012, tuvo 7,8 millones de visitantes.[15]

En 2005, pa conmemorar el 50.° aniversariu de la inauguración de Disneyland y promocionar los demás parques Disney construyíos, Disney Company invirtió 163 millones de dólares[77] nuna campaña denominada Happiest Homecoming on Earth, con una duración prevista de 18 meses,[81] y que consistió na exhibición de colaxs de fotografíes que formaben les imáxenes de los personaxes animaos del estudiu,[Nota 16][81] la producción d'un nuevu desfile —Disney's Parade of dreams—, un espectáculu d'eventos pirotéunicos —Remember...Dreams come true— y curtiumetraxes sobre la historia de Disneyland, amás de la remodelación de delles atraiciones como Space Mountain y la decoración del parque con elementos alusivos al aniversariu.[82] Los demás parques Disney tamién celebraron l'aniversariu de Disneyland por aciu la campaña Happiest Celebration on Earth.[83][84] En 2005 Disneyland foi visitáu por 14,5 millones de persones; acordies cola publicación American Business, el cincuentenu aniversariu del parque temáticu influyó nel aumentu de les visites a otros parques d'atraiciones como Universal Studios.[85]

A finales del mesmu añu 2005 inauguróse Hong Kong Disneyland en República Popular de China China.[86] Al añu siguiente Disney punxo en marcha un nuevu programa pa Disneyland tituláu Year of a Million Dreams, por aciu el cual agasayaron comida, entraes y servicios d'agospéu gratuitos a dellos visitantes.[87] Una de les atraiciones incorporaes nesta década foi Finding Nemo Submarine Voyage, inspirada nel llargumetraxe animáu Finding Nemo (2003).[88] Dende la culminación en 2008 del Year of a Million Dreams, la compañía llevó a cabu otros programes añales similares. Por casu, en 2009 celebróse l'eventu What Will You Celebrate?, mientres el cual los visitantes pudieron entrar de baldre a les instalaciones del parque nes feches de los sos cumpleaños,[89] en 2010 dexóse la entrada ensin costo a tolos voluntarios qu'acreditaren la so participación en dalgún programa caritativu determináu por Disney,[90] en 2011 tuvo vixente'l programa Let the memories begin, onde s'esibieron fotografíes de los visitantes na atraición It's a small world, y en 2012, como parte del One more Disney day, el parque permaneció abiertu al públicu determinaos díes mientres 24 hores, amás de que s'agasayó con viaxes y agospeos nos hoteles Disney a dellos visitantes.[91] Esti últimu añu, con un rexistru total de 15,9 millones de visitantes, foi'l segundu parque de diversiones más visitáu mientres l'añu en tol mundu, solo superáu por Magic Kingdom, con 17,5 millones de visites.[15][92]

En 2015 conmemoróse'l 60º aniversariu («diamante») de Disneyland y por tal motivu llevar a cabu la remodelación de delles atraiciones, como Haunted Mansion y el monte rusu Matterhorn Bobsleds, y la producción de nuevos espectáculos pirotéunicos.[93] Esi añu estrenó la película Tomorrowland, dirixida por Brad Bird y titulada de forma homónima al área temática de Disneyland,[94] que'l so guión foi redactáu tamién por Bird sobre la base de la filosofía d'innovación y utopía que tenía Walt Disney y que trató de representar tantu nel área temática citada como na so visión orixinal para Epcot.[95][96] A mediaos d'añu'l Senáu del Estáu de California declaró'l 1 de xunu como'l Día de Disneyland»,[97] como reconocencia al complexu turísticu de California que, dende la so inauguración en 1955, fuera visitáu por más de 700 millones de persones,[16][98] amás de xenerar ingresos pal condáu d'Orange por un importe añal de 5000 millones de dólares, y alministrar un programa altruista en favor de más de cuatro millones de families californianes.[99] Anuncióse qu'en 2016 van empezar a trabayar nuna nueva espansión de 56 656 m² nel parque, que les sos atraiciones y espectáculos van haber de tar inspiraos en Star Wars.[100]

Árees editar

 
Space Mountain, una de les atraiciones de Tomorrowland.

Disneyland ta estremáu n'árees temátiques,[17] tamién conocíes n'español como «tierres».[101][102][103] Ta diseñáu en forma de rueda,[104] que'l so exa ye'l castiellu de la Bella Durmiente, dende'l que salen aveníes a caúna de les demás árees. De primeres había cinco tierres —Main Street U.S.A., Adventureland, Frontierland, Fantasyland y Tomorrowland—,[Nota 17] a les cualos sumáronse otros trés darréu: New Orleans Square, Critter Country y Mickey's Toontown.

El complexu vacacional tien una superficie total de 2 063 897 m²,[105] de los cualos el parque Disneyland ocupa 343 982,25 m² (16,7 %).[1][15] Esisten más de 60 atraiciones distribuyíes en caúna de les árees temátiques.[106]

Main Street U.S.A. editar

Ye la vía d'accesu del parque. Los sos edificios presenten un diseñu victoriano similar al que teníen los de Marceline (Missouri) nos años 1890,[31] ciudá d'Estaos Xuníos onde Disney vivió mientres la so infancia. Otra influencia pa les construcciones foi Fort Collins (Colorado), llugar onde creció Harper Goff, quien tamién collaboró nel diseñu del área temática xunto con Disney y Marvin Davis. Cuenta con una plaza, un conceyu, una estación de bomberos, una estación de tren, una sala de cine onde se proyeuten curtiumetraxes animaos, según delles tiendes.[107] A lo llargo de la vía transiten dellos vehículos antiguos, un tren y un xarré tiráu por caballos. A la fin de Main Street U.S.A. atópase'l castiellu de la Bella Durmiente.

Cabo amestar qu'equí ta l'apartamentu onde Disney agospiábase cuando visitaba Disneyland mientres la so construcción y dempués de la so inauguración. Ta allugáu na planta cimera del departamentu de bomberos y nun se dexa l'accesu al públicu.[108] Otru elementu carauterísticu del área ye la estatua de bronce qu'amuesa a Disney agarráu de la mano con Mickey Mouse, esculpida por Blaine Gibson en 1993. Gibson tamién contribuyó nes atraiciones Pirates of the Caribbean y Haunted Mansion.[109]

Adventureland editar

Disney concibió Adventureland a partir de los sos esitosos documentales de la naturaleza True-Life Adventures, grabaos ente les décades de 1950 y 1960.[110] Magar contién elementos alusivos a les cultures y selves de Polinesia, África ya India,[106] l'equipu de Disney Imagineering añadió dellos elementos imaxinarios col fin de recrear «tierres exótiques y viaxes estraños». Nes edificaciones tamién apaecen elementos tomaos de l'arquiteutura colonial española.[111] El diseñu del área busca crear un ambiente misterioso, intrigante y románticu, d'alcuerdu a Disney.[112]

Les sos atraiciones son: Jungle Cruise, un percorríu en barcu de vapor per dellos ríos; Indiana Jones Adventure, inspirada nel personaxe Indiana Jones; Tarzan's Treehouse, una casa n'árbol similar a l'amosada en Tarzán (1999); y Enchanted Tiki Room, onde s'ufierten espectáculos con figures animatrónicas. Pa l'atraición Jungle Cruise, el imageniero Billy Evans diseñó un nuevu ecosistema a manera de «selva Hollywoodense», acorde al deséu de Disney. Bill recurrió a dellos métodos imaxinativos, como traer granes de contrabandu nos elásticos de los calcetos y llantar naranxales cola parte cimera de los raigaños espuestos por que paecieren mangles. Disney decidió asitiar esta selva na parte occidental de Disneyland p'aprovechar dellos ocalitos que crecíen nesta zona. Delles especies de plantes presentes nel área son úniques en tola rexón sur de California.[113]

Frontierland editar

Basada na triloxía de capítulos producíos pa la serie Disneyland que traten de la vida de Davy Crockett,[114] Frontierland inspirar nos ambientes del Vieyu Oeste, los cowboys y los acontecimientos de la historia d'Estaos Xuníos del sieglu XIX que dexaron la espansión escontra l'oeste, dende la compra de la Luisiana hasta la fiebre del oru de California.[115][106] Nesta zona hai un ríu artificial, «Ríos d'América», alredor d'una isla. Disney diseñó personalmente esta paraxa basándose na novela Les aventures de Tom Sawyer, del escritor Mark Twain. Los visitantes pueden percorrer Ríos d'América nun barcu de vapor,[43] o nel barcu de triple mástil conocíu como Columbia, que ye un retruque del Columbia Rediviva.[53] Tocantes a la isla, denominada Pirate's Lair on Tom Sawyer Island, tien elementos que recreen l'aventura de Tom Sawyer y Huck Finn como pirates.[116] El monte rusu Big Thunder Mountain Railroad —ambientada nuna mina—, el ranchu Big Thunder Ranch, una galería de tiru con arcu y l'eventu pirotéunicu nocherniegu Fantasmic! formen parte de les atraiciones y espectáculos.

Fantasyland editar

Diseñada esencialmente pa neños,[9] Fantasyland basar nos llargumetraxes animaos de Disney y nos cuento de faes,[117] y el so conceutu ye la fantasía.[106] Los sos edificios y decoraciones tienen traces medievales,[117] con elementos arquiteutónicos carauterísticos de países europeos como Francia y Alemaña.[118] Por casu, el castiellu de la Bella Durmiente ta inspiráu nel castiellu alemán Neuschwanstein.[119]

La mayoría de les sos atraiciones faen referencia a dalgún personaxe animáu de Disney, como Pinocho, Peter Pan, Snow White and the Seven Dwarfs, Dumbo y Alicia nel país de les maravíes. Destaquen: It's a small world, un percorríu en bote que lleva a los visitantes a conocer distintes cultures del mundu, forníu con figures animatrónicas; el King Arthur Carrousel; y el monte rusu Matterhorn Bobsleds. Tamién ye posible visitar l'interior del castiellu de la Bella Durmiente, que ta decoráu acorde al guión gráficu de la película homónima.[119]

Tomorrowland editar

Foi la postrera en construyise de los cinco árees temátiques concebíes orixinalmente por Disney Imagineering.[120] Magar el so conceutu principal ye'l futuru,[106] delles de les sos atraiciones faen referencia a innovaciones teunolóxiques del sieglu XX,[121] en particular los viaxes espaciales y dellos progresos científicos que Disney consideró qu'habríen de ser algamaos en 1986.[122]

Ente les sos atraiciones tán: Autopia, una autopista de circuitu zarráu na que los visitantes conducen automóviles; Buzz Lightyear Astru Blasters, basada en Toy Story (1995); el monorraíl Disneyland Monorail que percuerre'l perímetru del recintu; Finding Nemo Submarine Voyage, inspirada en Finding Nemo (2003); Innoventions, onde s'esiben innovaciones teunolóxiques; el monte rusu Space Mountain, que'l so percorríu asemeya un viaxe espacial; y Star Tours, concebida a partir de la franquicia Star Wars.

New Orleans Square editar

Ta ambientada na ciudá Nueva Orleans y la so Barriu Francés,[44] con zones que representen la ciudá mientres los años 1850, poblada de pirates y les sos cases victorianes.[123] Alluga namái dos atraiciones: The Haunted Mansion —un percorríu por una casa embruxada— y Pirates of the Caribbean.

Critter Country editar

Primeramente yera un sector del parque dedicáu a la cultura indíxena d'Estaos Xuníos.[64] Darréu, denominar «Bear Country» pola atraición Country Bear Playhouse, construyida a principios de los años 1970. El nome actual provién d'una cita de la película Cantar del sur (1946) —na que se basen los personaxes qu'apaecen nel monte rusu acuática Splash Mountain—, que reza: Where the folks are closer to the critters and the critters are closer to the folks («onde la xente ta más cerca de los animales, y los animales más cerca de la xente»).[63] L'área reproduz traces de la vida montesa y de los montes del norte d'Estaos Xuníos.[63]

Los sos trés atraiciones son: Davy Crockett's Explorer Canoes, qu'ufierta un percorríu a los visitantes alredor de la isla de Frontierland; The Many Adventures of Winnie the Pooh, inspirada na cinta homónima estrenada en 1977; y Splash Mountain, un monte rusu d'agua.

Mickey's Toontown editar

Ta diseñada a manera de ciudá na qu'habiten dellos personaxes animaos de Disney, ente ellos Mickey, Minnie Mouse, Goofy y el patu Donald.[124] Dellos de los sos elementos provienen de la película Who Framed Roger Rabbit (1988).[21] Amás de les cases de los personaxes, que'l so interior puede visitar el públicu, Mickey's Toontown cunta con un monte rusu, Gadget's Go Coaster, y el percorríu Roger Rabbit's Car Toon Spin.

Espectáculos y el club 33 editar

 
Fotografía del espectáculu de fueos pirotéunicos de Disneyland, en 2006

Nel intre del añu realizar en Disneyland diversos espectáculos musicales y d'efeutos especiales que varien cuando se conmemora una festividá especial, como ye'l casu del espectáculu de fuego artificiales que tien llugar toles nueches frente al castiellu, y que'l so conceutu camuda nel día de la Independencia de los Estaos Xuníos, en Halloween —l'eventu denominar Halloween Screams—, en Navidá (Believe... In Holiday Magic) y en Añu Nuevu (New Year's Eve).[54] Tamién diariamente llévense a cabu desfiles de carros alegóricos y emplegaos amarutaos, que pretenden tresmitir la sensación de «una fiesta senciello y bonal que fai que los visitantes sonrían y baillen».[125][126] En dellos eventos, los visitantes interactúan direutamente colos emplegaos amarutaos, y otros realícense n'escenarios instalaos pa una audiencia específica, como ye'l casu de Fantasmic!, que se lleva a cabu peles nueches na isla de Frontierland, y onde se representa una batalla de Mickey Mouse y los sos aliaos contra los villanos de distintos filmes de la empresa.[127]

En New Orleans Square esiste un establecimientu denomináu Club 33 que'l so accesu ta acutáu a miembros. Consiste nun restorán y chigre de luxu que Disney concibió p'axuntase con dellos executivos comenenciudos n'invertir en Disneyland. La so inauguración asocedió en mayu de 1967, y dende entós ye l'únicu llugar del parque onde se viende alcohol.[128] Los miembros, ente los que se cunten celebridaes del espectáculu y políticos,[129] tienen de pagar una cuota d'ingresu y esperar un ciertu tiempu por que'l so membresía seya aceptada pola empresa. En 2012 saber de la esistencia de quinientos socios y otres ochocientes persones en llista d'espera.[129]

Filosofía de trabayu editar

 
Fotografia d'unos emplegaos de Disneyland en 2009

Antes de la inauguración del parque, Disney contrató a Van Arsdale France por que capacitara al futuru personal de Disneyland.[130] Pa France (1912-1999), con una formación en artes lliberales y una esperiencia llaboral nel área de rellaciones industriales de distintes empreses d'Estaos Xuníos,[131] yera fundamental introducir una forma de desenvolver [les habilidaes de] les persones»,[130] que garantizara un equilibriu na ciencia y l'arte»: la ciencia representada pola creación y el caltenimientu de les atraiciones y edificios del parque, y l'arte pola atención y el tratu de los emplegaos a los visitantes.[132] Desenvolvió un programa de lideralgu con un temariu centráu na innovación, la educación y l'entretenimientu (Disney College Program)[133][134] y, pa espublizalo, propunxo la creación de la Disney University.[130] «Walt diose cuenta que sería necesariu establecer una organización educativa onde s'impartiera la so filosofía, p'asegurase de que los sos emplegaos entendieren cuál yera'l so oxetivu: la felicidá del visitante», d'alcuerdu a Valerie Oberle, exdireutora de la institución.[134]

El programa de capacitación consta de dos fases: na primera, denominada «fase d'orientación», esplícase-y al futuru emplegáu la filosofía de trabayu de la empresa y tolos aspeutos rellacionaos col parque. La segunda consiste nuna formación práutica nel puestu de trabayu, onde realiza les sos funciones nel parque so la supervisión y coordinación d'otros emplegaos con mayor esperiencia. Cada trabayador ta preparáu pa realizar cualesquier de les distintes actividaes que realicen los demás compañeros, col fin de poder ocupar un nuevu puestu en casu d'abrir una vacante.[135]

El fechu de que Disneyland fuera pensáu como un set de cine dende la so concepción,[44][9][31] contribuyó a que los emplegaos usen terminoloxía del cine o del teatru pa referise a los espectáculos, les instalaciones y a los visitantes. Les actividaes que traen una interaición col públicu son catalogaes como «llabor d'escenariu» (del orixinal on stage), ente que aquelles que nun suponen un contautu direutu colos visitantes reciben la descripción «ente bastidores» (backstage). De la mesma, los emplegaos son consideraos pola empresa como «miembros del repartu» (cast members), la espresión utilizada pal grupu d'actores que participen nuna producción audiovisual.[135] Cuando los miembros del repartu realicen un llabor d'escenariu, adopten el rol de «animadores» de l'audiencia»,[132] y como tal tienen de realizar les sos funciones con «enerxía y teatralidad», de tal manera qu'apurran una esperiencia placentera a los visitantes.[132]

Boletos d'almisión y datos d'asistencia editar

Hasta 1959 la cuota d'entrada a Disneyland yera d'un dólar por adultu, y de cincuenta centavos per cada neñu menor de doce años d'edá.[47] Yá nel interior, había qu'adquirir boletos pa cada atraición.[136][137] Darréu, establecióse un sistema nel que les atraiciones taben estremaes en grupos designaos poles lletres A, B, C, D y E, con un boletu distintu pa cada grupu; el preciu dependía del grupu, anque nun entamu nengunu entepasaba a un dólar. Los más costosos yeren los del grupu E, al que pertenecíen los xuegos catalogaos como «emocionantes». Una vegada utilizáu'l ticket, el visitante tenía de mercar otru p'aportar de nuevu a les atraiciones del grupu.[138] Los emplegaos decatar de qu'esti sistema yera ineficiente y costosu,[139] provocaba llargues files na taquilla que dacuando duraben delles hores,[138] y riquía un emplegáu en cada atraición solo pa verificar y marcar cada ticket usáu.[138]


En 1982 Disney Company introdució un nuevu boletu denomináu «Disneyland Passport»[138] qu'incluyía, amás de la entrada al parque, l'accesu ilimitáu a toles atraiciones mientres un día. Esi añu, el so preciu yera de 10,25 USD p'adultos, 9 USD p'adolescentes y 8,25 USD pa neños d'ente trés y once años d'edá.[136] De magar, el preciu aumentó de forma significativa: a finales de 1990, el boletu costaba 27,50 USD por adultu y 22,50 USD por neñu,[140] en 2005 el preciu p'adultos yera de 56 USD[137] y en 2010, 76 USD, ente que l'infantil xubió hasta los 68 USD.[141] Esisten pases añales, «multidías» y «Park Hopper» —estos postreros inclúin l'almisión a Disney California Adventure—, «Magic Morning» —colos cualos los visitantes pueden ingresar al parque primero qu'abra al públicu en dellos díes específicos de la selmana— y «Southern California City Pass» —qu'amás de Disneyland, ye válidu n'otros parques de diversiones en California—.[142] Otru tipu de boletu ye'l «Fast Pass», comercializáu a partir del añu 2000, y que dexa l'accesu a les atraiciones evitando les coles nes files d'espera.[143] N'ocasiones escepcionales, por cuenta de la arribación de visitantes, Disney atayó la venta de boletos a determinaes hores de delles xornaes.[144] Tamién llegó a cerrar prematuramente por sobrecupo d'asistencia.[145]

En cuanto al horariu del parque, el día d'inauguración —en qu'asistieron solo convidaos y prensa polo xeneral— cerró a les 7:15 de la tarde, y a otru día, na so apertura al públicu polo xeneral, abrió a les 10 de la mañana.[146] Mientres el primer añu, l'horariu d'apertura yera de 10 de la mañana a 11 de la nueche[47] y, diez años dempués, el parque abría pel branu dende les 9 de la mañana hasta les 12 de la nueche.[147] D'alcuerdu al sitio web oficial de Disneyland, l'horariu d'atención al públicu camuda cada mes, dependiendo de les condiciones meteorolóxiques y de la cantidá envalorada de visites;[148] polo xeneral, abre ente les 8 y les 10 de la mañana, y cierra ente les 8 y les 12 de la nueche.[148] Orixinalmente contemplábase que'l parque d'atraiciones abriera seis díes a la selmana; sicasí, dende 1985, tuvo abiertu tolos díes del añu.[146] Antes d'esi añu cerraba los llunes y martes mientres la temporada baxa.[69] Añalmente, el mayor númberu de visites dar ente mediaos de mayu y setiembre. Tocantes a los rexistros históricos d'asistencies, na so primer selmana foi visitáu por pocu más de 161 000 persones,[14] con un permediu de 20 000 asistentes al día.[47] Al términu del so primer añu en funcionamientu, recibiera a 3,6 millones,[14] cifra que se triplicó dos años dempués,[14] con una media de 50 000 asistentes al día.[149] En 1965, envalórase que 52 millones de persones ingresaren al llugar.[147] Un total de 11,5 millones de persones allegaron en 1980,[150] cifra récor d'asistencia dende la so apertura,[74] superada más d'una década dempués, en 1996, cuando foi visitáu por 15,3 millones.[75] Pal so 30º aniversariu, recibiera a 250 millones de persones, polo que se-y reconoció con un récor Guinness como'l parque de diversiones más visitáu na historia.[69] Hasta 2015, la cifra total entepasó los 700 millones de turistes.[16]

N'ocasiones escepcionales, Disney cerró'l parque antes de programar; la primer vegada asocedió en 1963, a manera de llutu pol asesinatu del entós presidente d'Estaos Xuníos John F. Kennedy. En 1970 desallugóse'l parque por cuenta de unos manifestantes hippies qu'ingresaron a les instalaciones pa protestar pola guerra de Vietnam.[151] En 1983, cerró por una serie de tornaos y nubes llétriques qu'azotaron California,[152] y en 1985 pa entamar los festexos del trentenu aniversariu de la so inauguración.[153] El 11 de setiembre de 2001 cerró de momentu tres los atentaos terroristes contra Estaos Xuníos, presuntamente ante la medrana de que'l parque fuera tamién el blancu d'un ataque.[154]

Impautu cultural editar

Anque Disney yá yera célebre na industria del cine poles sos esitoses producciones animaes, «Disneyland consolidó'l so nome ante les xeneraciones futures». Millones de persones de distintos países visitaron el parque, razón pola cual ye consideráu como una «meca turística».[18] Antes, el negociu de los parques de diversiones n'Estaos Xuníos paecía tar apoderáu por meros intereses comerciales; quien invertíen nesti tipu d'entretenimientu facer pensando n'ufiertar delles atraiciones al públicu a un baxu costo,[155] y nun s'esmolecíen por caltener llimpies o n'orde les instalaciones.[5] A diferencia d'estos, Disney desenvolvió un conceutu a «un nuevu nivel d'intensidá: fundió la mercadotecnia y la publicidá col entretenimientu, y afitar [esta estratexa] como la so exa d'operaciones [...] Tresformó los productos de Disney n'atraiciones turístiques»,[155] ya influyó por que los empresarios empezaren a arreyase más na xestión y operación de los sos parques.[156]

 
Auto antiguu en Disneyland

El programa televisivu Disneyland, producíu por Disney y ABC, tuvo un papel crucial por que'l parque fuera esitosu dende la so apertura,[9] sumáu al creciente consumismu y a les meyores teunolóxiques na industria del entretenimientu.[17] The Walt Disney Studios taba nuna situación financiera delicada[5][2] y estos proyeutos dexáron-y llograr mayores ganancies[9] —en 1950 los sos ingresos yeren de seis millones de dólares; a finales d'esa década, la cifra aumentó a setenta millones, de los cualos una parte importante proveníen de la taquilla de Disneyland—,[18][35] amás d'aumentar la popularidá de Mickey Mouse[9] y revelar una nueva oportunidá de negocios pa los estudios, qu'hasta entós solamente producíen películes o curtios pal cine. A raigañu del ésitu inicial llográu, ABC produció otru programa tituláu The Mickey Mouse Club,[2] onde participaben neños conocíos como «mousequeteros»,[157] que repitió la bona aceptación que tuvo'l so predecesor, especialmente ante l'audiencia infantil. La participación de Disney nel sector televisivu atraxo l'interés d'otros estudios de Hollywood, lo mesmo que de otres empreses que nunca antes produxeren un programa televisivu: vieron nesta plataforma una nueva manera d'atraer l'atención de los sos consumidores y, poro, de xenerar más ingresos.[40][9] D'alcuerdu al Museum of Broadcast Communications, «la recreación de la cultura d'Estaos Xuníos [de Disney] per mediu de la estratexa de mercadotecnia dual de los Disneyland [el programa y el parque], forxó nuevos modelos [de negocios] na cultura d'Estaos Xuníos, al dexar enllazar de manera entrellizada a la televisión coles industries del cine y del entretenimientu».[2]

Disney creó más qu'un [simple] llugar artificial. [... En Disneyland] presentó una imaxe simplificada de la rexón, que reafitó les creencies populares sobre la xeografía histórica del hemisferiu occidental. Podríen inorase eses idees populares, pero facer sol nuesu propiu riesgu: como les noveles de diez centavos y los programes del Selvaxe Oeste que s'aniciaron nel sieglu XIX, diches creencies sofiten el pasáu de la rexón como un elementu mitolóxicu importante na cultura d'Estaos Xuníos.
——Richard V. Francaviglia, historiador y xeógrafu d'Estaos Xuníos.[158][159]

Disney buscó «ufiertar [en Disneyland] condiciones que regularmente non s'atopen nun parque de diversiones, y muncho menos na vida real», recurriendo a la fantasía ya imaxinación».[18] Esta noción de que la perfeición solo puede presentase nuna redolada estremada de la realidá foi oxetu de crítica, especialmente al omitir nes sos árees temátiques dellos acontecimientos polémicos de la historia d'Estaos Xuníos p'amosar namái los sucesos patrióticos.[18] Según esplica John Henge, unu de los diseñadores de Disneyland: «creamos el "realismu Disney", una especie d'utopía na qu'incorporamos tolos elementos negativos ya indeseables [pa convertilos] n'elementos positivos. Fiximos un mundu al que [los visitantes] van pa esfrutar esi sitiu qu'a cada unu gustaría-y imaxinar [qu'esiste]».[137] La escritora ya historiadora Karal Ann Marling comentó al respeutu que Disneyland «personificó l'ideal suburbano de la era de la posguerra [...] yera un escenariu más llimpiu, alcontradizu y resonante n'Estaos Xuníos, una especie d'utopía pre-EPCOT».[160] Darréu, otros empresarios empezaron a da-y más importancia a la llimpieza y l'orde de los sos parques.[161] «L'apariencia, color y testura en cientos, y depués miles, de les nueses ciudaes y pueblos nunca van ser igual [qu'antes]. Ameyoraron. [...] Al igual que los victorianos, Disney tráxonos obsequios de llugares alloñaos, castiellos grandes y cais nes cualos felizmente [podríamos] perdenos», n'opinión del escritor Ray Bradbury.[74] El conceutu novedosu d'estremar el parque n'árees temátiques representa agora un modelu [a siguir] en cualquier llugar del planeta susceptible de recibir visites turístiques [...] un microcosmos ordenáu ya inofensivu, subyugante, centráu en recrear un tiempu ilusoriu interminable. [Fechu] a la midida pa la familia».[19] Sobre esto, la escritora Beth Dunlop resaltó nel so llibru Building a Dream: The Art of Disney Architecture: «l'arquiteutura idealizada por Disney puede catalogase como sentimental, fonda, encantadora, o griespa. Dacuando, toos eses traces [tán presentes] nun solu edificiu [del parque]. Sía que non, siempres resulta daqué cinematográficu, ye una arquiteutura que tien la cadencia d'una película». Por citar un exemplu, el castiellu de la Bella Durmiente ye catalogáu como un iconu» na cultura infantil d'Estaos Xuníos.[9] N'agostu de 1955, la revista Life comentó sobre Disneyland: «podría ser más de lo que cualquier neñu podría soportar ... fácilmente, podría ser catalogáu'l parque de diversiones más ambiciosu del planeta», ente que'l periódicu Los Angeles Times fixo alusión al parque, un día dempués de la so inauguración, de la siguiente manera: «Había una vegada un máxicu llugar de fantasía esistente na imaxinación de los neños qu'ayeri se fixo realidá».[162]

Enriba, la estación del tren allugada na entrada a Disneyland; embaxo, dellos emplegaos de Disney amarutaos como personaxes animaos de la empresa.

Disneyland «redefinió los conceutos de vacaciones familiares y entrenamientu pa los emplegaos», coles mesmes dexó la puxanza de la industria hotelero y los complexos turísticos.[17] Incorporó programes de capacitación pa los sos emplegaos na denominada Disney University, similares a planes académicos,[130] ya impulsó el desenvolvimientu de nueva teunoloxía per mediu del equipu Disney Imagineering, responsable de los audiu-animatronics,[20] del primer monte rusu con estructura d'aceru tubular,[21] y del sistema p'amenorgar l'impautu ecolóxicu de los sos espectáculos pirotéunicos.[54] Antes de la creación de Disneyland, ente les décades de 1930 y 1940, la industria de los parques de diversiones n'Estaos Xuníos taba nuna situación de cayente,[156] y la notoriedá d'esti nuevu destín turísticu motivó a otros empresarios a invertir nel desenvolvimientu de los sos propios proyeutos,[9] o a remocicar dellos antiguos, según fuera'l casu.[155] Dellos d'estos adoptaron carauterístiques bien similares a les de Disneyland,[155] y ente estos pueden mentase Storybook Forest en Pennsylvania, Noah's Incredible Adventure en Wisconsin,[9] y Six Flags Over Texas, en que la so edificación participó C. V. Wood, direutor del equipu de construcción de Disneyland.[163][164] Hasta 1993, d'alcuerdu a la revista Amusement Business, esistíen más de 700 parques de diversiones tan solo n'Estaos Xuníos, y teníen una arribación de más de 225 millones de persones al añu ente toos.[155] Debíu a la puxanza d'esti nuevu sector turísticu, el condáu d'Orange —onde esi atopa Anaheim— convertir nun destín internacional.[165] D'una población inferior a 15 000 habitantes en 1950, la cifra de residentes de la ciudá llegó a 104 000 una década dempués. Y en los próximos venti años esti permediu siguió aumentando de forma gradual, hasta triplicase. La cantidá d'hoteles na ciudá amontar de forma notable: de 87 qu'había en 1950, yá yeren 12 000 en 1980.[18] Dada la so importancia na economía de la ciudá, el gobiernu municipal llevó a cabo iniciatives pa caltener en bon estáu les cais y alcantarielles aledañas al parque,[166] según p'apurrir nueves formes de tresporte que simplifiquen el treslláu de los turistes al parque,[167] col enfotu de aumentar l'arribación.

Dende la so inauguración y hasta 2015 más de 700 millones de persones allegaron a Disneyland Resort.[16] D'alcuerdu al informe Global Attractions Attendance Report, publicáu por AECOM y Themer Entertainment Association, Disneyland foi'l segundu parque de diversiones más visitáu del mundu en 2012, solamente superáu por Magic Kingdom en Florida.[15] Ente los sos visitantes célebres atópense mandatarios políticos, actores, cantantes y deportistes de distintos países. L'ex-presidente d'Estaos Xuníos Ronald Reagan describir como «un llugar que captó la imaxinación y el ciñu [... y] un llugar que sirvió de anfitrión y embaxador de bona voluntá pa millones de visitantes del esterior [del país]».[162] Magar los costos d'almisión y d'alimentos o bébores pueden resultar elevaos pa dellos visitantes[161] —en 2013 el boletu d'almisión d'un día pa un adultu costaba 90 USD—, pa l'axencia informativa Associated Press esti valor notable» queda xustificáu pola calidá del entretenimientu y de les atraiciones qu'ufierta.[168] Per otra parte, asocedieron delles manifestaciones y fuelgues nel parque,[51] según accidentes y muertes d'emplegaos y visitantes por causa de fallos mecánicos en delles atraiciones o por problemes de salú.[169][170] Xeneralmente'l personal de Disneyland trata esti tipu de situaciones con discreción pa evitar investigaciones policiaques, una tema que aportó a oxetu de discutiniu na prensa.[171] En 2002 la revista d'Estaos Xuníos Forbes calificó los parques de Disney esistentes hasta esi momentu como dalgunos de los meyores del mundu.[172] El parque cunta con una estrella especial nel Paséu de la Fama de Hollywood, en conmemoración a los sos primeros cincuenta años d'esistencia.[173] El sitiu web Glassdoor, qu'arrexunta opiniones d'emplegaos n'Estaos Xuníos sobre les compañíes en que trabayen, catalogó en 2014 a Disney Company como una de les 50 «meyores empreses pa trabayar», faciendo énfasis nos parques temáticos de la marca en tol mundu.[174]

The Walt Disney Company, al traviés de la so división Walt Disney Parks and Resorts y col sofitu de Walt Disney Imagineering, coordinó la construcción d'otros parques similares a Disneyland en tol mundu, col so correspondiente complexu turísticu: Walt Disney World Resort, Tokyo Disney Resort, Disneyland Paris, Hong Kong Disneyland Resort y Shanghai Disney Resort. En 2012, la franquicia de parques de Disney foi la más visitada d'esi añu, con un total de 126 479 000 visitantes.[15] Al cabu del tiempu, la compañía espandió'l so interés empresarial a otres árees, lo cual dio orixe a un imperiu d'entretenimientu»,[35] y empezó a invertir na so propia llinia de cruceros (Disney Cruise Line), nel complexu deportivu ESPN Wide World of Sports —onde se realicen eventos atléticos—,[175] nel sector televisivu —al invertir na so propia canal, Disney Channel, dende 1983—,[176] na radio (Radio Disney) y na producción discográfica (Walt Disney Records), ente otros productos y servicios.[161] Hasta l'añu 2000, un terciu de les ganancies de The Walt Disney Company proveníen de los ingresos llograos poles visites a los sos distintos parques temáticos.[143]

Notes editar

  1. L'interés de Disney polos trenes surdiera un añu antes aproximao. La so afición llegaba a tal grau que cuntaba con un modelu llétricu allugáu xunto a una de les sos oficines en Burbank. Vease Barrier (2007), pp. 209-47.
  2. En 1837 esti llugar yera conocíu como Ranchu de San Juan Caxón de Santa Ana, propiedá de Juan Pacíficu Ontiveros. Cuando Disney escoyó esta rexón pa construyir Disneyland a partir de la investigación de Buzz Price, la familia Domínguez, descendientes de Pacíficu Ontiveros, yeren los propietarios del terrén. Veanse «HEADLINE HISTORY Orange County 1946 to 1962». Obra de OC Almanac, consultáu'l 9 de marzu de 2014, y la guía The Story of Disneyland (1955). Diseñada y producida por Western Printing y editada por The Walt Disney Company.
  3. Otru beneficiu importante que llograron los acreedores de WED Enterprises consistió nel 10 % d'autoría comercial d'un total de 26 películes, ente elles Mary Poppins. La naciente empresa caltuvo conflictos d'interés con The Walt Disney Productions. Como resultancia, l'usu comercial del nome de Walt Disney nuevamente pasó a ser de Disney Productions, y WED Enterprises tuvo de camudar el so nome, polo que pasó a denominase Retlaw Enterprises. Darréu, tres la inauguración de Disneyland, mercó a la familia Disney —propietaria de la empresa— los derechos pol usu de la marca en delles de les atraiciones del parque, como The Disneyland Railroad, con 818 461 aiciones. Eventualmente, Disney Productions camudó'l so nome a The Walt Disney Company, y Retlaw pasó a ser The Walt Disney Family Foundation. Vease «How Walt Disney Used WED Enterprises, Inc. as a Private Family Holding Company», publicáu por Joshuakennon.com, y consultáu el 7 de marzu de 2014.
  4. Disneyland Incorporated taba conformada nel so entamu por executivos de The Walt Disney Productions, qu'adquirió un 34,4 % del capital; de Western Publishing, que tenía un 13,7 % del capital; por WED Enterprises, con 17,2 % del capital; y por ABC, col porcentaxe restante —ABC vendió les sos aiciones en 1960 a los demás socios—. En total, los cuatro inversores apurrieron 1,5 millones USD pa la construcción de Disneyland. Vease la páxina 245 de Barrier, Michael (2007). The Animated Man: A Life of Walt Disney, editáu por University of California Press. ISBN 978-0-520-94166-3, según la páxina 62 del exemplar de Billboard de xunetu de 1960, editáu y publicáu por Nielsen Business Media, Inc. ISSN 0006-2510. Consultáu'l 12 de marzu de 2014.
  5. La perspeutiva forzada defínese como la ilusión de fondura y distancia creada artificialmente en decoraos construyíos n'árees llindaes o en decoraos en miniatura». Pa más información, consúltese la páxina 408 de Konigsberg, Ira (2004). Diccionariu téunicu Akal de cine, volume 3. ISBN 978-84-460-1902-2.
  6. Jack Wrather, amigu de Disney, invirtió na construcción del hotel onde s'agospiaríen los visitantes de Disneyland. Per mediu d'un alcuerdu, xunto con Guapa Wrather, llogró l'autorización pa usar la marca comercial «Disney» nel hotel por 99 años. La so inauguración asocedió n'ochobre de 1955, y cuntaba orixinalmente con 104 habitaciones. Veanse les páxines 89-90 de Disney and His Worlds (1995), escritu por Alan Bryman y publicáu por Psychology Press. ISBN 978-0-415-10376-3; The Walt Disney Company, «This Day in History: Disneyland Hotel Opens in 1955». Consultáu'l 15 de marzu de 2014.
  7. Pa la construcción de Disneyland precisáronse 4600 m³ de madera y 3822,7 m³ de formigón, y cubrióse con asfaltu una superficie de 92 903 m². Vease Gabler (2006), pp. 508-14. Consultáu'l 26 d'ochobre de 2015.
  8. Disneyland tuvo n'emisión pola cadena ABC de manera ininterrumpida hasta 1983 con un total de 34 temporaes. Ye catalogáu como unu de los programes más llonxevos emitíos en horariu central d'Estaos Xuníos nuna mesma cadena televisiva. Vease «Disneyland.» TV.com. Consultáu'l 7 de marzu de 2014.
  9. Disney dio'l discursu a les 2:30 p.m., hora llocal de Anaheim. Vease l'artículu «Disneyland throws big bash for 30th», publicáu pol periódicu Bangor Daily News, el 17 de xunetu de 1985. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 8 d'abril de 2014.
  10. Debíu al domingu negru», Disney y los emplegaos del parque centráronse pocu dempués a ameyorar los aspeutos que constituyeren un problema pa los visitantes na inauguración. Ufiertaron tamién comíes nel parque a dellos reporteros y les sos respeutives families, según percorríos poles instalaciones, p'asina cuntar con meyores reseñes nos medios. Vease «Disney called opening day 'Black Sunday'», publicáu pol periódicu The Free Lance-Star, el 18 de xunetu de 1985. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 23 de marzu de 2014
  11. Unes 6000 persones allegaron dende les 2 de la madrugada, hora llocal de Anaheim, del 18 de xunetu pa ingresar al parque. El primer visitante, Dave MacPherson, tenía 22 años d'edá y llogró un pase vitaliciu pa visitar Disneyland, al igual que Michael Schwartner y Christine Vess, los primeres menores d'edá n'entrar. Vease «"Disney' first customer still uses his lifetime pass"», publicáu por Disneydreamer.com con información orixinal del diariu Salt Lake Tribune, del 18 de xunetu de 1955. Consultáu'l 11 de marzu de 2014.
  12. Disney premió con un automóvil Cadillac, dellos vuelos y boletos d'almisión gratuitos, según agospeos ensin costo nos sos hoteles, al visitante númberu 250 millones. Como parte de los sos festexos en conmemoración del 30º aniversariu de la so inauguración, a partir d'entós, y mientres esi añu, regaló automóviles a cada visitante que fora'l númberu 30 000, 300 000 y 3 millones. Pa determinar el númberu de visitantes, Disneyland cuenta con un dispositivu contador electrónicu na so entrada. Veanse los artículos «Disneyland throws a year-long party», publicáu pol periódicu The Deseret News el 13 de xineru de 1985. Información disponible en esti enllaz. Consultada'l 15 de marzu de 2014; y «3-year-old boy wins Cadillac, lifetime pass to Disneyland», publicáu pol periódicu Eugene Register-Guard el 25 d'agostu de 1985. Información disponible en esti enllaz. Consultada'l 10 d'abril de 2014.
  13. En 1988 Disney adquirió'l Disneyland Hotel, operáu hasta entós por Wrather. Pa más información, favor de consultar la nota al pie non. 6; Disneyparks.disney.go.com (n'inglés). «This Day in History: Disneyland Hotel Opens in 1955», consultáu'l 15 de marzu de 2014. Siguiéron-y les compres del Pan Pacific Hotel en 1995, propiedá de la xaponesa Tokyu Corp., de 502 habitaciones, al cual Disney nomó orixinalmente Disneyland Pacific Hotel. En 2001 camudó'l so nome a Disney's Paradise Pier Hotel. Vease Los Angeles Times (n'inglés). «Disney Acquires Pan Pacific Hotel in Anaheim : Real ta: The new Disneyland Pacific Hotel is bought from a Japanese firm for a reported $36 million.», consultáu'l 15 de marzu de 2014.
  14. Vease l'artículu «Euru Disney May Build Second Amusement Park Near Paris», publicáu pol periódicu Lakeland Ledger, el 28 de xineru de 1999. Puede aportase a la información en llinia en enllaz. Consultáu'l 17 de setiembre de 2015.
  15. The Walt Disney Company empezó a planiar, en xunetu de 1990, el diseñu y construcción d'un parque acuáticu en Long Beach (California) que sería denomináu Port Disney. Sicasí, esta propuesta nun progresó y, al añu siguiente, la empresa interesar na edificación d'un parque allugáu frente a la entrada de Disneyland, que'l so diseñu sería evocador del parque Epcot Center, segundu parque de Disney en Florida. El so nome orixinal yera Westcot. Magar esti tampoco foi construyíu, la iniciativa del segundu parque Disney en California sí espolletó y unos años dempués inauguróse Disney California Adventure. Vease la nota informativa «Proposed expansion would double Disneyland», publicada pol periódicu The Milwaukee Journal el 9 de xunu de 1991. Información disponible en esti enllaz. Consultáu'l 15 de marzu de 2014.
  16. Disney anunció una convocatoria abierta al públicu polo xeneral por que quien asina lo deseyara unviara, yá fora per vía electrónica o por paquetería, dalguna fotografía so de dalguna visita a Disneyland. La empresa escoyó les distintes imáxenes unviaes y montó con elles murales nos que s'apreciaben les imáxenes de distintos personaxes animaos del estudiu. Esti programa foi tituláu Happiest Cares on Earth, y les fotografíes tuvieron n'exhibición en dambos parques de Anaheim mientres la campaña Happiest Homecoming on Earth. Vease l'artículu «Disneyland wants your photo memories for the Happiest Cares on Earth», publicáu pol periódicu Daily News, el 2 de setiembre de 2004. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 16 de marzu de 2014.
  17. Ente 1957 y 1961 esistió otra llamada Holidayland, que podía ser arrendada polos visitantes pa celebrar dalguna fiesta o eventu especial. Vease Disney History Institute. «Holidayland: The Least Photographed Land in the Park» (n'inglés). Consultáu'l 23 de marzu de 2014.

Fuentes editar

Referencies editar

  1. 1,0 1,1 «Disneyland Resort Fact Sheet - 2012» (inglés). The Walt Disney Company. Archiváu dende l'orixinal, el 13 d'abril de 2014. Consultáu'l 29 de xunu de 2015.
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 «Disneyland» (inglés). Emmytvlegends.org. Consultáu'l 7 de marzu de 2014.
  3. 3,0 3,1 Preszler, 2003, pp. 18-19
  4. 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 «The Genesis of Disneyland» (inglés). The Walt Disney Family Museum. Archiváu dende l'orixinal, el 17 de mayu de 2006. Consultáu'l 8 de marzu de 2014.
  5. 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 «Dreaming of Disneyland: How Walt arrived at his escurre of a theme park» (inglés). The Walt Disney Company. Archiváu dende l'orixinal, el 18 de mayu de 2006. Consultáu'l 7 de marzu de 2014.
  6. 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 Barrier, 2007, pp. 209-45
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 «The Walt Disney Studios History» (inglés). The Walt Disney Company. Consultáu'l 8 de marzu de 2014.
  8. 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 Guía The Story of Disneyland (1955). Diseñada y producida por Western Printing y editada por The Walt Disney Company. Consultada'l 8 de marzu de 2014.
  9. 9,00 9,01 9,02 9,03 9,04 9,05 9,06 9,07 9,08 9,09 9,10 9,11 Jackson y West, 2010, pp. 25-33
  10. 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 Mannheim, 2012, pp. 34-55
  11. 11,0 11,1 «"Disney' first customer still uses his lifetime pass"» (inglés). Consultáu'l 11 de marzu de 2014.
  12. 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 12,6 12,7 Marling, 1996, pp. 87-102
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 «Fake Tickets, Scorching Heat: Inside Story of Disneyland's Disastrous Debú» (inglés). Wired. Consultáu'l 11 de marzu de 2014.
  14. 14,00 14,01 14,02 14,03 14,04 14,05 14,06 14,07 14,08 14,09 14,10 14,11 14,12 14,13 14,14 Gabler, 2006, pp. 524-37
  15. 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 15,5 15,6 15,7 «2012 Global Attractions Attendance Report» (inglés). AECOM. Archiváu dende l'orixinal, el 8 d'abril de 2014. Consultáu'l 17 de marzu de 2014.
  16. 16,0 16,1 16,2 16,3 «Disneyland Resort Fact Sheet - 2015» (inglés). The Walt Disney Company. Archiváu dende l'orixinal, el 16 de marzu de 2015. Consultáu'l 2 de mayu de 2015.
  17. 17,0 17,1 17,2 17,3 Browne y Browne, 2001, p. 236
  18. 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 18,5 Etulain y Universidá de Nuevu Méxicu, 2004, pp. 357-59
  19. 19,0 19,1 El País, 2012
  20. 20,0 20,1 20,2 20,3 20,4 20,5 Watts, 2013, pp. 411-19
  21. 21,0 21,1 21,2 21,3 21,4 21,5 21,6 21,7 «Theme Park History: A short history of Disneyland» (inglés). Themeparkinsider.com. Consultáu'l 11 de marzu de 2014.
  22. 22,0 22,1 Mann y Roberts, 2012, p. 524
  23. 23,0 23,1 23,2 Sandler, 2007, pp. 33-
  24. Finler, 2003, p. 319
  25. Leebron y Gartley, 1979, p. 135
  26. 26,0 26,1 26,2 26,3 Robb, 2014
  27. «The Chicago Railroad Fair» (inglés). Howstuffworks.com. Consultáu'l 8 de marzu de 2014.
  28. «The Henry Ford Museum and Greenfield Village (The Edison Institute)» (inglés). Michigan.gov. Consultáu'l 8 de marzu de 2014.
  29. Smith y Clark, 1999, p. 72.
  30. 30,0 30,1 30,2 30,3 30,4 30,5 30,6 Mason, Katie (avientu de 1998). «Disneyland: From Dream to Reality» (inglés). Animation World Magacín. Consultáu'l 8 de marzu de 2014.
  31. 31,0 31,1 31,2 31,3 Gabler, 2006, pp. 485-500
  32. Peri, 2008, p. xiii.
  33. «Big dreams and miniature trains– The Disneyland Story» (inglés). Signaltribunenewspaper.com. Consultáu'l 12 d'abril de 2014.
  34. 34,0 34,1 Rodríguez, 2006, pp. 8-10
  35. 35,0 35,1 35,2 35,3 35,4 Goethals, Jones Sorenson y MacGregor Burns, 2004, pp. 347-48
  36. 36,0 36,1 36,2 36,3 36,4 «Historic Construction Projects» (inglés). Generalcontractor.com. Archiváu dende l'orixinal, el 15 de marzu de 2012. Consultáu'l 8 de marzu de 2014.
  37. «How Walt Disney Used WED Enterprises, Inc. as a Private Family Holding Company» (inglés). Joshuakennon.com (20 de xunu de 2013). Consultáu'l 7 de marzu de 2014.
  38. 38,0 38,1 38,2 38,3 38,4 Barrier, 2007, pp. 251-58
  39. Hillstrom y Hillstrom, 2007, páxs. 243-44.
  40. 40,0 40,1 40,2 «Disneyland» (inglés). TV.com. Consultáu'l 7 de marzu de 2014.
  41. «Interview with Walt Disney Imagineering Legend Marty Sklar on Creating Magic Kingdoms» (inglés). Adventuresbydaddy.com. Consultáu'l 8 de marzu de 2014.
  42. «North Carolina State University entry "The Mind of Molly Mouse" wins Best in Show for Disney Imagineering's 2012 ImagiNations competition» (inglés). NC State Engineering. Archiváu dende l'orixinal, el 12 d'avientu de 2014. Consultáu'l 12 d'abril de 2014.
  43. 43,0 43,1 43,2 Burnes, Viets y Butler, 2002, pp. 47. 150
  44. 44,0 44,1 44,2 44,3 44,4 Mannheim, 2012, pp. 16-32
  45. 45,0 45,1 Beeton, 2005
  46. 46,0 46,1 46,2 Gabler, 2006, pp. 508-14
  47. 47,0 47,1 47,2 47,3 47,4 47,5 47,6 47,7 Edición especial Walt Disney's Magic Kingdom, publicada pol periódicu Independent Press-Telegram, el 17 de xunetu de 1955, cola autorización de The Walt Disney Productions. Consultada'l 10 de marzu de 2014. Esta edición afirma qu'había 20 atraiciones en total pa cuando Disneyland foi inauguráu, sicasí acordies con el sitiu web oficial del Disneyland Resort, realmente yeren 18 atraiciones les que tenía los parque na so apertura. Vease «Disneyland Resort», publicáu por The Walt Disney Company y consultáu el 26 de marzu de 2014.
  48. 48,0 48,1 Estractu del reportaxe «Fabulous Disneyland to open tomorrow», publicáu pol periódicu británicu The Times el 16 de xunetu de 1955. Consultáu'l 11 de marzu de 2014.
  49. 49,0 49,1 49,2 Krasniewicz, 2010, p. xiii
  50.  Disneyland.
  51. 51,0 51,1 51,2 Artículu «Disney called opening day 'Black Sunday'», publicáu pol periódicu The Free Lance-Star, el 18 de xunetu de 1985. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 23 de marzu de 2014.
  52. 52,0 52,1 Schwartz, 2009, p. 251
  53. 53,0 53,1 53,2 53,3 Nielsen Business Media, Inc., 1959, p. 65
  54. 54,0 54,1 54,2 «Fireworks at Disneyland Park - History» (inglés). The Walt Disney Company. Consultáu'l 11 de marzu de 2014.
  55. Nielsen Business Media, 1960, p. 43.
  56. «Why For: Disney theme park character costumes throughout the years (non fooling)» (inglés). Jimhillmedia.com. Consultáu'l 11 de marzu de 2014.
  57. Artículu «Disneyland Has Not Deteriorated With Its 10 Years», publicáu pol periódicu Sarasota Herald-Tribune, el 29 d'avientu de 1964. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 10 d'abril de 2014.
  58. Cotter y Young, 2008, páxs. 85-86.
  59. Nielsen Business Media, 1971, p. D9.
  60. «Great Entertainer Walt Disney Dies.» 16 d'avientu de 1966. Palm Beach Daily News. Consultáu'l 16 de marzu de 2014.
  61. Gitlin, 2010, páxs. 85-86.
  62. Clavé, 2007, p. 139.
  63. 63,0 63,1 63,2 «TOURISM/LEISURE TIME : Disneyland's Bear Country to Get New Name to Match Its Critters» (inglés). Consultáu'l 13 de marzu de 2014.
  64. 64,0 64,1 Artículu «'Bear Facts' Starts to Show At New Disneyland Feature», publicáu pol periódicu Laurence Daily Journal-World, el 12 d'abril de 1972. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 13 de marzu de 2014.
  65. Marsh, 1994, p. 40.
  66. Wills, 2012, p. 197.
  67. Artículu «Disneyland to mark its 25th anniversary», publicáu pol periódicu Eugene Register-Guard, el 25 de mayu de 1980. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 15 de marzu de 2014.
  68. Información disponible na páxina 757 del volume 160 de la revista National Geographic, publicada por National Geographic Society en 1981. Consultada'l 15 de marzu de 2014.
  69. 69,0 69,1 69,2 Guinness, 1993, p. 92
  70. «Disney history: California Adventure opens» (inglés). Ocregister.com (29 de xineru de 2014). Consultáu'l 15 de marzu de 2014.
  71. Futrell, 2002, p. 18.
  72. Sperb, 2012, p. 178.
  73. «Splash Mountain». The Walt Disney Company. Consultáu'l 20 de xunetu de 2015.
  74. 74,0 74,1 74,2 Artículu «Disneyland throws big bash for 30th», publicáu pol periódicu Bangor Daily News, el 17 de xunetu de 1985. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 8 d'abril de 2014.
  75. 75,0 75,1 75,2 Artículu «Disney World more popular than Disneyland», publicáu pol periódicu Manila Standard, el 31 d'avientu de 1997. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 16 de marzu de 2014.
  76. Artículu «Mishaps llabren't slowing theme park attendance», publicáu pol periódicu Daily News, el 18 d'avientu de 1999. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 16 de marzu de 2014.
  77. 77,0 77,1 Artículu «Disney plans global ad for its theme parks», publicáu pol periódicu Sarasota Herald-Tribune, el 30 d'avientu de 2004. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 16 de marzu de 2014.
  78. Artículu «Theme-park attendance declined in past year», publicáu pol periódicu The Free Lance-Star, el 23 d'avientu de 2001. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 16 de marzu de 2014.
  79. Artículu «Large theme parks suffer in 2001», publicáu pol periódicu Ocala Star-Banner, el 22 d'avientu de 2001. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 16 de marzu de 2014.
  80. Artículu «Disney to overhaul latest theme park», publicáu pol periódicu St. Petersburg Times, el 18 d'ochobre de 2007. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 16 de marzu de 2014.
  81. 81,0 81,1 Artículu «Disneyland wants your photo memories for the Happiest Cares on Earth», publicáu pol periódicu Daily News, el 2 de setiembre de 2004. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 16 de marzu de 2014.
  82. «Events to mark the Disneyland anniversary.» 6 de mayu de 2004. Lodi News-Sentinel. Consultáu'l 16 de marzu de 2014.
  83. «so-50-aniversariu.html Disneyland celebra'l so 50 aniversariu». El Sieglu de Torrexón (10 de marzu de 2005). Consultáu'l 16 de marzu de 2014.
  84. Artículu «Join the biggest celebration in Disney history - before it's history!», publicáu pol periódicu The Free Lance-Star, el 3 de payares de 2005. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 16 de marzu de 2014.
  85. «Attendance rises at top 50 amusement parks.» 26 d'avientu de 2005. Toledo Blade. Consultáu'l 16 de marzu de 2014.
  86. Artículu «Disney open newest theme park in Hong Kong», publicáu pol periódicu The Argus-Press, el 8 de setiembre de 2005. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 16 de marzu de 2014.
  87. Artículu «Disney 'Dreams' continue», publicáu pol periódicu The Tuscaloosa News, el 14 d'ochobre de 2007. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 16 de marzu de 2014.
  88. «Finding Nemo subs debú at Disneyland» (inglés). Themeparkinsider.com (11 de xunu de 2007). Consultáu'l 16 de marzu de 2014.
  89. Artículu «Disney holds Miley sweet 16 bash», publicáu pol periódicu Herald Journal, el 8 d'ochobre de 2008. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 16 de marzu de 2014.
  90. «Disney offers free pass to parks for volunteers with 'Give a Day, Get a Disney Day'» (inglés). Nydailynews.com (29 de setiembre de 2009). Consultáu'l 11 de xunetu de 2015.
  91. «Let the Memories Begin at Disney World and Disneyland» (inglés). Themeparks.about.com. Consultáu'l 17 de marzu de 2014.
  92. «2013 Global Attractions Attendance Report» (inglés). AECOM. Consultáu'l 2 de mayu de 2015.
  93. «Disneylandia da anticipu de la Fiesta Diamante pol so 60 aniversariu». Excélsior. Consultáu'l 4 de xunu de 2015.
  94. Tully, Sarah (28 de xineru de 2013). Is 'Tomorrowland' movie tied to Disneyland area?. http://www.ocregister.com/news/movie-409540-disney-tomorrowland.html. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  95. «Disney Throws Lavish 'Tomorrowland' Bash at Disneyland — With George Clooney». Variety. 10 de mayu de 2015. http://variety.com/2015/scene/vpage/disney-tomorrowland-george-clooney-1201491841/. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  96. «'Tomorrowland' Inspired by Walt Disney's Vision of Utopia, Epcot Center». Variety. 22 d'abril de 2015. http://variety.com/2015/film/news/tomorrowland-disney-ant-man-cinemacon-1201477444/. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  97. «Declaren el 1 de xunu como'l Día de Disneyland». Televisa. Consultáu'l 4 de xunu de 2015.
  98. «Congresu de California declara'l 1 de xunu como Día de Disneyland». Notimex Méxicu (1 de xunu de 2015). Consultáu'l 19 de xunetu de 2015.
  99. «ACR-75 Disneyland Day.(2015-2016)» (inglés). California Legislative Information (1 de xunu de 2015). Consultáu'l 26 de xunetu de 2015.
  100. «Season of the Force Details Revealed!» (inglés). D23.com. Consultáu'l 15 de payares de 2015.
  101. Universidá de Texas, 1999, p. 105
  102. Universidá de California, 2003, p. 156
  103. Elmundo.es (n'inglés) «DISNEYLAND PARÍS Fantasía na almada». Consultáu'l 10 de xunetu de 2015.
  104. «Constuction of Disneyland and Walt Disney World». Constructioncompany.com. Consultáu'l 12 de xunetu de 2015.
  105. «Disneyland Resort Fact Sheet - 2008» (inglés). The Walt Disney Company. Archiváu dende l'orixinal, el 11 de xunu de 2014. Consultáu'l 18 de marzu de 2014.
  106. 106,0 106,1 106,2 106,3 106,4 «2010 Disneyland Park: Fact Sheet» (inglés). The Walt Disney Company (15 d'avientu de 2010). Consultáu'l 25 de marzu de 2014.
  107. Francaviglia, 1996, pp. 146-55
  108. «Diane Disney Miller Remembers Dad: Walt's Secret Disneyland Apartment, His Passions & More (PHOTOS)» (inglés). Huffington Post (2 de xunetu de 2012). Consultáu'l 23 de marzu de 2014.
  109. «Blaine Gibson, Disney Legend Behind 'Pirates' And 'Haunted Mansion,' Dies At 97» (inglés). The Huffington Post (7 de xunu de 2015). Consultáu'l 11 de xunetu de 2015.
  110. «Adventureland» (inglés). OCregister.com. Consultáu'l 11 de xunetu de 2015.
  111. «Memories of the Magic Kingdom: Adventureland» (inglés). Examiner.com (16 d'ochobre de 2010). Consultáu'l 25 de marzu de 2014.
  112. Brode y Deyneka, 2012, p. 25.
  113. «It's a Jungle Out There: The History of Jungle Cruise Horticulture» (inglés). The Walt Disney Company. Consultáu'l 26 de marzu de 2014.
  114. Jones Jr., 2001, p. 148.
  115. «Frontierland». The Walt Disney Company. Consultáu'l 26 de marzu de 2014.
  116. «Pirates invade Tom Sawyer Island» (inglés). OCregister.com. Consultáu'l 11 de xunetu de 2015.
  117. 117,0 117,1 Philips, 2011, pp. 73-74
  118. «Fantasyland». The Walt Disney Company. Consultáu'l 28 de marzu de 2014.
  119. 119,0 119,1 «Sleeping Beauty Castle». The Walt Disney Company. Consultáu'l 28 de marzu de 2014.
  120. «'Tomorrowland' Disney History: Traveling Through The Theme Parks Past For A Glimpse Into The Future» (inglés). Ibtimes.com (19 de mayu de 2015). Consultáu'l 11 de xunetu de 2015.
  121. «Look and Feel, Test and Adjust: Disney in Shanghai» (inglés). Tor.com (26 de febreru de 2014). Consultáu'l 29 de marzu de 2014.
  122. Pinsky, 2003, p. 84.
  123. Artículu «New Successes For Walt in Disneyland, Films», publicáu pol periódicu The Deseret News, el 27 de xunetu de 1966. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 29 de marzu de 2014.
  124. OCregister.com (n'inglés). «Disney history: Mickey's Toontown opens». Consultáu'l 11 de xunetu de 2015.
  125. «Review: 'Soundsational' parade combines whimsy with whacky at Disneyland» (inglés). Consultáu'l 30 de marzu de 2014.
  126. «Mickey's Soundsational Parade» (inglés). The Walt Disney Company. Consultáu'l 30 de marzu de 2014.
  127. «Fantasmic!» (inglés). The Walt Disney Company. Consultáu'l 30 de marzu de 2014.
  128. «Disneyland set to reopen exclusive Club 33 after extensive expansion» (inglés). Consultáu'l 11 de xunetu de 2015.
  129. 129,0 129,1 «What It's Like To Hang Out At Disneyland's Super Exclusive, $10,000-A-Year Private Club» (inglés). Business Insider. Consultáu'l 15 de xunetu de 2014.
  130. 130,0 130,1 130,2 130,3 «Disney University Program Recap» (inglés). Thedisneyproject.com (20 d'avientu de 2013). Consultáu'l 1 d'abril de 2014.
  131. «Van France» (inglés). D23.com. Consultáu'l 31 de xunetu de 2014.
  132. 132,0 132,1 132,2 Lipp, Doug. «Disney O» (inglés). The Walt Disney Company. Consultáu'l 1 d'abril de 2014.
  133. «Overview» (inglés). The Walt Disney Company. Consultáu'l 27 de xunetu de 2014.
  134. 134,0 134,1 (Yearout y Miles, 2001, pp. 193-94)
  135. 135,0 135,1 «Inside Disney O» (inglés). Trainingmag.com (29 de xunetu de 2013). Consultáu'l 1 d'abril de 2014.
  136. 136,0 136,1 Artículu «Disneyland rearranges ticket policy», publicáu pol periódicu Star-News, el 17 de xunu de 1982. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 7 d'abril de 2014.
  137. 137,0 137,1 137,2 Artículu «Disney: 'A symbolic... utopia'», publicáu pol periódicu Eugene Register-Guard, el 18 de xunetu de 2005. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 7 d'abril de 2014.
  138. 138,0 138,1 138,2 138,3 Baker, 2006, pp. 191-
  139. Smart, 1999, p. 103
  140. Artículu «Disneyland to hike ticket prices», publicáu pol periódicu Eugene Register-Guard, el 4 de payares de 1990. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 7 d'abril de 2014.
  141. «Disney parks raising ticket prices» (inglés). CNN.com (4 d'agostu de 2010). Consultáu'l 7 d'abril de 2014.
  142. «Boleto». The Walt Disney Family Museum. Consultáu'l 7 d'abril de 2014.
  143. 143,0 143,1 Artículu «Disney's theme parks have gone from risky venture to major revenue source», publicáu pol periódicu Philippine Daily Inquirer, el 21 de xunetu de 2000. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 13 d'abril de 2014.
  144. Artículu «Overcrowded Disneyland twice stops ticket sales», publicáu pol periódicu Lodi News-Sentinel, el 29 d'avientu de 2000. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 7 d'abril de 2014.
  145. Artículu «Disneyland Closes Due to Overcrowding», publicáu pol periódicu Ocala Star-Banner, el 30 d'avientu de 1984. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 10 d'abril de 2014.
  146. 146,0 146,1 Nielsen Business Media, Inc., 1955, p. 53
  147. 147,0 147,1 Artículu «Disneyland Promises Many New Adventures», publicáu pol periódicu Times Daily, el 13 de marzu de 1966. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 8 d'abril de 2014.
  148. 148,0 148,1 «When To Visit - Planning Center - Disneyland Resort» (inglés). The Walt Disney Company. Archiváu dende l'orixinal, el 13 d'abril de 2014. Consultáu'l 8 d'abril de 2014.
  149. Nielsen Business Media, Inc., 1956, p. 83.
  150. Artículu «Disneyland still magic after All these years», publicáu pol periódicu The Lewiston Journal, el 13 de marzu de 1984. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 8 d'abril de 2014.
  151. Artículu «Disneyland is Closed By Hippies», publicáu pol periódicu The Free Lance-Star, el 8 d'agostu de 1970. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 8 d'abril de 2014.
  152. Artículu «Twisters, rain rip California», publicáu pol periódicu The Bulletin, el 1 de marzu de 1983. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 8 d'abril de 2014.
  153. Artículu «Disneyland parties on 30th anniversary», publicáu pol periódicu The Bulletin, el 17 de xunetu de 1985. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 8 d'abril de 2014.
  154. «What Was It Like at Walt Disney World on 9/11» (inglés). The Huffington Post (9 de xunetu de 2011). Consultáu'l 8 d'abril de 2014.
  155. 155,0 155,1 155,2 155,3 155,4 Davis, 1997, pp. 21-22
  156. 156,0 156,1 Smith y Kraig, 2013, p. 65
  157. «murnies-ryan-gosling-mousequetero-clase-034133362.html Güei n'infancies murnies: Ryan Gosling, mousequetero clase B». Yahoo!. Archiváu dende l'murnies-ryan-gosling-mousequetero-clase-034133362.html orixinal, el 13 d'abril de 2014. Consultáu'l 31 de marzu de 2014.
  158. Slatta, 2001, pp. 125-28
  159. «Francaviglia, Richard V.» (inglés). Unevadapress.com. Consultáu'l 2 d'abril de 2014.
  160. Mcconachie, 2005, p. 175.
  161. 161,0 161,1 161,2 Ritzer, 2010, pp. 3-5
  162. 162,0 162,1 Strodder, 2015
  163. Niles, Robert (19 de xunu de 2013). «Theme Park History: A short history of Disneyland» (inglés). Themeparkinsider. Consultáu'l 31 de marzu de 2014.
  164. «C. V. Wood Jr., Who Pioneered Large Theme Parks, Is Dead at 71» (inglés) (16 de marzu de 1992). Consultáu'l 31 de marzu de 2014.
  165. «A Brief History of Orange County California» (inglés). Orangecountyhistory.org. Consultáu'l 31 de marzu de 2014.
  166. «Disneyland-Area Rehab OKd : Tourism: Anaheim planners adopt $172-million plan to erase decay. It is called key to Disney's proposed $3-billion resort. Council action is next» (inglés). Consultáu'l 31 de marzu de 2014.
  167. «Anaheim considers Disney-area streetcars» (inglés). Ocregister.com. Consultáu'l 31 de marzu de 2014.
  168. «Disneyland Admission Price Increase: One-Day Adult Ticket Now Costs More Than $90» (inglés). The Huffington Post (6 de marzu de 2013). Archiváu dende l'orixinal, el 13 d'abril de 2014. Consultáu'l 2 d'abril de 2014.
  169. «Diez tragedia en cuasi 50 años de Disneyland Park». Rpp.com.pe (17 de xunetu de 2012). Consultáu'l 2 d'abril de 2014.
  170. «muertu-tres-un accidente-en-una-montana-rusa Disneylandia: un muertu tres un accidente nun monte rusu». Lanacion.com.ar (5 de setiembre de 2003). Consultáu'l 2 d'abril de 2014.
  171. Artículu «A darker side», publicáu pol periódicu The Spokesman-Review, el 29 de xineru de 1999. Puede aportase a la información en llinia en esti enllaz. Consultáu'l 10 d'abril de 2014.
  172. «The World's Best Amusement Parks» (inglés). Forbes (21 de marzu de 2002). Consultáu'l 3 d'abril de 2014.
  173. «Disneyland» (inglés). Sitio web oficial del Paséu de la Fama de Hollywood. Consultáu'l 3 d'abril de 2014.
  174. «Best Places to Work - Glassdoor's Employees' Choice Awards 2014» (inglés). Glassdoor.com. Consultáu'l 8 d'abril de 2014.
  175. «ESPN Wide World of Sports Complex» (inglés). The Walt Disney Company. Consultáu'l 2 d'abril de 2014.
  176. «History of Disney Channel» (inglés). Examiner.com. Consultáu'l 2 d'abril de 2014.

Bibliografía editar

N'español
N'inglés
  • Pricing on Purpose: Creating and Capturing Value, John Wiley & Sons, ISBN 9780471784296 
  • The Animated Man: A Life of Walt Disney, Simpson Book in the Humanities, University of California Press, ISBN 9780520941663 
  • Myth, Media, and Culture in Star Wars: An Anthology, G - Reference, Information and Interdisciplinary Subjects Series, Scarecrow Press, ISBN 9780810885127 
  • The 1964-1965 New York World's Fair: Creation and Legacy, Arcadia Publishing, ISBN 9780738557458 
  • Spectacular Nature: Corporate Culture and the Sea World Experience, University of California Press, ISBN 9780520209817 
  • Western Lives: A Biographical History of the American West, UNM Press, ISBN 9780826334725 
  • Amusement Parks of Pennsylvania, Amusement Parks Series, Stackpole Books, ISBN 9780811726719 
  • Walt Disney: Entertainment Visionary, Essential Lives Set 4, ABDO Publishing Company, ISBN 9781617852480 
  • The Guinness Book of Records, Guinness Superlatives 
  • The Industrial Revolution in America - Overview/Comparison, Industrial Revolution in America Series, ABC-CLIO, ISBN 9781851097197 
  • Disneyland and Culture: Essays on the Parks and Their Influence, McFarland, ISBN 9780786487455 
  • Classics Illustrated: A Cultural History (2 edición), McFarland, ISBN 9780786488407 
  • Walt Disney: a guide to references and resources, A Reference Publication in Film, G. K. Hall, ISBN 9780816180042 
  • Essentials of Business Law and the Llegal Environment (11 edición), Cengage Learning, ISBN 9781133188636 
  • Walt Disney and the Quest for Community, Design and the Built Environment, Ashgate Publishing, Ltd, ISBN 9781409487180 
  • American Theater in the Culture of the Cold War: Producing and Contesting Containment, 1947-1962, Studies Theatre Hist & Culture, 1, University of Iowa Press, ISBN 9781587294471 
  • California Rollercoasters!, Carole Marsh California Bks, Carole Marsh Books, ISBN 9780793352371 
  • Working with Walt: Interviews with Disney Artists, Univ. Press of Mississippi, ISBN 9781604739183 
  • Fairground Attractions: A Genealogy of the Pleasure Ground, A&C Black, ISBN 9781849664912 
  • Future Present: Ethics And/as Science Fiction, Fairleigh Dickinson Univ Press, ISBN 9780838639245 
  • Enchanting a Disenchanted World: Continuity and Change in the Cathedrals of Consumption, Pine Forge Press, ISBN 9781412975810 
  • The 1950s' Most WantedTM: The Top 10 Book of Rock & Roll Rebels, Cold War Crises, and All American Oddities, Potomac Books, Inc, ISBN 9781612340302 
  • Econoguide Disneyland Resort, Universal Studios Hollywood: And Other Major Southern California Attractions Including Disney's California Adventure, Econoguides Series, Globe Pequot, ISBN 9780762741670 
  • The Mythical West: An Encyclopedia of Legend, Lore, and Popular Culture, ABC-CLIO Y-Books, ABC-CLIO, ISBN 9781576071519 
  • Disney's Most Notorious Film: Race, Convergence, and the Hidden Histories of Song of the South, University of Texas Press, ISBN 9780292749818 
  • National Hispanic news, Universidá de Texas 
  • Mundu executivu, Universidá de California 
  • The Magic Kingdom: Walt Disney and the American Way of Life, University of Missouri Press, ISBN 9780826273000 
  • US Environmental History: Inviting Doomsday, Edinburgh University Press Series, ISBN 9780748622634 

Enllaces esternos editar