Gran Ducáu de Varsovia
El Ducáu de Varsovia (en polacu: Księstwo Warszawskie; en francés: Duché de Varsovie; n'alemán: Herzogtum Warschau) foi una unidá política creada por Napoleón I en 1807 pa restablecer l'Estáu polacu. El Ducáu surdió tres el Tratáu de Tilsit, robláu por Francia y Rusia pa poner fin a la guerra de la Cuarta Coalición.
| |||||
|---|---|---|---|---|---|
| estáu desapaecíu | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| Nome oficial | Księstwo Warszawskie (pl) | ||||
| Capital | Varsovia | ||||
| Forma de gobiernu | Monarquía constitucional | ||||
| Llingües oficiales | polacu | ||||
| Relixón oficial | catolicismu | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 52°14′35″N 21°01′00″E / 52.2431°N 21.0167°E | ||||
.svg) | |||||
| Superficie | 155000 km² | ||||
| Demografía | |||||
| Población | 4 300 000 hab. | ||||
| Densidá | 27,74 hab/km² | ||||
 | |||||
El Ducáu cuntaba con una población de cuatro millones y mediu d'habitantes y una estensión de 155.000 km², y foi gobernáu por Federico Augusto I (rei de Saxonia).
Napoleón foi ganáu per Rusia, qu'intentó apoderase del ducáu en 1813, pero'l Congresu de Viena partió'l territoriu ente les potencies vencedores.
Formación del Ducáu
editarEl territoriu del Ducáu fuera lliberáu por una sulevación popular que s'estendiera en contra del reclutamiento indiscrimináu de 1806. Una de les primeres xeres pal nuevu gobiernu yera abastecer d'alimentos al exércitu francés que lluchaba contra los rusos en Prusia Oriental.
El Ducáu de Varsovia foi creáu oficialmente por Napoleón Bonaparte, como parte del Tratáu de Tilsit con Prusia. La so fundación recibió'l sofitu de fuercies republicanes en dambes partes de la estremada Polonia y de la gran diáspora polaca en Francia, que sofitó abiertamente a Napoleón como l'únicu home capaz de restaurar la soberanía polaca tres la II Partición de Polonia en 1793. Anque foi creáu como un Estáu satélite (y yera solamente un ducáu, en llugar d'un reinu), yera creencia común que col tiempu la nación recuperaría los so estáu y fronteres anteriores.
El nuevu Estáu (re)creáu yera formalmente un ducáu independiente, aliáu de Francia, en unión personal col Reinu de Saxonia. El Rei Federico Augusto I de Saxonia foi obligáu por Napoleón a faer del so nuevu ducáu una monarquía constitucional, con un parllamentu (el Sejm). Sicasí, el Ducáu nunca llegó a desenvolvese como un verdaderu Estáu independiente; Federico Augusto siempres se subordinó a la raison d'état de Francia, que lo trató mayoritariamente como fonte de recursos. La persona más importante del Ducáu yera de fechu l'embaxador de Francia, instaláu na capital, Varsovia. Ye bultable que'l Ducáu escareciera de la so propia representación diplomática nel esterior.
En 1809, empezó una curtia guerra con Austria. Anque la batalla de Raszyn terminó en derrota y les tropes d'Austria entraron en Varsovia, les fuercies polaques enchieron dempués al enemigu y conquistaron Cracovia, Lviv y munches de les árees anexonaes per Austria na II Partición de Polonia. El siguiente Tratáu de Schönbrunn dexó una estensión significativa del so territoriu pel sur cola recuperación de territorios enantes polacos.
Xeografía y demografía
editar
Según el Tratáu de Tilsit, el territoriu del Ducáu cubría les zones anexonaes por Prusia mientres la II y III Particiones de Polonia, cola esceición de Danzig (Gdansk), que foi nomada Ciudá Llibre de Danzig so proteición conxunta de Francia y Saxonia, y el distritu alredor de Białystok, que foi apurríu a Rusia. El territoriu prusianu componer de les provincies prusianes anteriores de Nueva Prusia Oriental, Prusia del Sur, Nueva Silesia y Prusia Occidental. Adicionalmente, el nuevu Estáu recibió l'área a lo llargo del ríu Notec y la "Kulmerland". Concretamente'l Ducáu de Varsovia incluyía territorios casi na so totalidá étnicamente polacos: Mazovia, Posen-Gran Polonia, Kuyavia, Podlasia, la Galitzia Occidental y el gobiernu (en parte lituanu) de Viapol (Maricojoné). En xunto, el Ducáu tenía una área inicial d'alredor de 104.000 km², con una población d'aproximao 2.600.000. El gruesu de los sos habitantes yeren polacos.
Tres de l'anexón en 1809 de la Galitzia austriaca y les árees de Zamość y Kraków (Cracovia), rexones anexonaes per Austria na III Partición de Polonia, la superficie del Ducáu amontóse significativamente, a cerca de 155 000 km², y la población aumentó a unos 4 300 000.
Los "departamentos"
editarEl Ducáu taba estremáu en dellos "Departamentos", cada unu col nome de la so capital. Primeramente yeren seis:
- Departament warszawski (Departamentu de Varsovia)
- Departament poznański (Departamentu de Poznań)
- Departament kaliski (Departamentu de Kalisz)
- Departament bydgoski (Departamentu de Bydgoszcz)
- Departament płocki (Departamentu de Płock)
- Departament łomżyński (Departamentu de Łomża)
Los territorios adicionales adquiríos en 1809 entamar n'otros cuatro departamentos:
- Departament krakowski (Departamentu de Kraków)
- Departament lubelski (Departamentu de Lublin)
- Departament radomski (Departamentu de Radom)
- Departament siedlecki (Departamentu de Siedlce)
Gobiernu
editarNapoleón punxo en marcha un gobiernu compuestu d'aristócrates polacos y supervisáu por un residente francés. En 1807, una fuercia de 39 000 homes ye puesta de pies, estremada en tres ejércitos de 13 000 homes cada unu al mandu de Józef Poniatowski, Józef Zajączek y Jan Henryk Dąbrowski.
En marzu de 1809, el Sejm (parllamentu) empieza'l so trabayu.
Dende marzu de 1813, el Ducáu tuvo ocupáu polos rusos. El 14 de marzu de 1813, Varsovia convertir en sede d'un Conseyu supremu provisional del zar pal Ducáu de Varsovia, nel cual namái participen dos polacos. El Conseyu ta presidíu pol xeneral rusu Vasili Lanskói, que ye tamién gobernador xeneral del Ducáu de Varsovia (hasta'l 9 de xunu de 1815).
- Presidentes del Conseyu de ministros:
- Stanisław Małachowski (hasta'l 16 d'avientu de 1807)
- Ludwik Gutakowski (del 16 d'avientu de 1807 al 25 de marzu de 1809)
- Stanisław Kostka Potocki (del 25 de marzu de 1809 hasta marzu de 1813)
- Xefes de les fuercies armaes del Ducáu:
- Príncipe Józef Poniatowski (hasta'l 19 d'ochobre de 1813)
- Xeneral Paweł El sołkowski
- Xeneral Jan Henryk Dąbrowski
Constitución y códigu civil
editarNapoleón dotó d'una constitución y un Códigu Civil (el Códigu Napoleónicu) al Ducáu de Varsovia. La constitución crea un sistema bicameral encabezáu por un duque ensin poder. El sistema taba controláu polos Residentes franceses, el mariscal Louis Nicolas Davout asistíu por Étienne Vincent, Jean-Charles Serra y Louis Édouard Bignon.
La Constitución yera más lliberal que la Constitución del 3 de mayu de 1791. Entendía:
- Igualdá de tolos ciudadanos ante la llei.
- Abolición de los privilexos de la nobleza (szlachta).
- Abolición de la servidume.
- Los derechos políticos atribuyir a los nobles y a los burgueses.
Podría dicise qu'apurre una de cal y otra de sable. Un artículu axustaba que la relixón oficial yera la católica, l'otru autorizaba tolos cultos, y el Códigu Napoleónicu dexaba'l divorciu y creaba el matrimoniu civil, lo que foi bien duramente criticáu pola Ilesia. Un artículu abolía la servidume y reconocía la calidá de ciudadanu a un paisanu, pero la tierra namái podía pertenecer a los nobles, negando al paisanu la so total independencia.
Sicasí, la nueva Constitución y el nuevu códigu civil punxeron les condiciones pal desenvolvimientu de la burguesía, dexándo-y aportar a les funciones más altes. Les reformes introduciéronse amás na cultura y la educación.
Demandes militares y económiques
editarLes fuercies armaes del Ducáu taben totalmente baxu control francés vía los so ministru de la guerra, Príncipe Józef Poniatowski, que yera tamién Mariscal de Francia. Ello ye que el Ducáu foi severamente militarizado, arrodiáu como taba por Prusia, l'Imperiu austriacu y la Rusia Imperial, y foi una fonte importante de tropes en delles de les campañes de Napoleón.
L'exércitu regular tenía un tamañu considerable comparáu col númberu d'habitantes del ducáu. Consistía primeramente en 45.000 soldaos regulares (ente caballería ya infantería), y el so númberu amontar a más de 100.000 en 1810. Nel momentu de la Invasión napoleónica de Rusia en 1812, el so exércitu cuntaba con 200.000 efectivos (sobre una población total d'unos 3 millones d'habitantes).
El duru drenaxe de recursos pol reclutamiento militar forzáu, combináu con una cayida de les esportaciones de granu, causaron significativos problemes a la economía del Ducáu. Pa empiorar les coses, en 1808 el Primer Imperiu francés impunxo al Ducáu un alcuerdu en Bayonne pa mercar a Francia les deldes contraíes por Prusia. La delda, que xubía a más de 43 millones de francos en oru, foi mercada con un preciu de descuentu de 21 millones de francos. Sicasí, anque'l Ducáu fixo los sos pagos a Francia n'instalaciones, nun periodu de 4 años, Prusia nun pudo efectuar los pagos, polo que la economía polaca sufrió duramente. De fechu dende esi día la frase "suma de Bayonne" ye un sinónimu en polacu d'una cantidá enorme de dineru. Toos estos problemes dieron llugar a la inflación y el sobrepreciu.
Pa contener la bancarrota, les autoridaes intensificaron el desenvolvimientu y la modernización de l'agricultura. Amás introducióse una política proteicionista pa la industria.
El fin del Ducáu
editarCampaña de Napoleón contra Rusia
editar
Los polacos esperaben en 1812 que'l Ducáu convertir en reinu mientres la campaña de Napoleón contra Rusia, xuniéndose a los territorios lliberaos del Gran Ducáu de Lituania, sociu históricu de Polonia na Mancomunidá de Polonia-Lituania. Sicasí, Napoleón nun tomó una decisión permanente al respeutu, pos acabara coles posibilidaes d'una paz antemanada col Imperiu rusu. Sicasí, proclamó l'ataque a Rusia como la Segunda Guerra Polaca.
La paz nun llegó, sicasí. La Grande Armée de Napoleón, incluyendo un sustancial contingente de tropes polaques, poner en marcha cola ambición de poner al Imperiu rusu de rodíes, pero les sos ambiciones militares fueron atayaes por una combinación de los rusos y del Xeneral Iviernu; pocos volvieron de les marches escontra Moscú. La fallida campaña rusa resultó trescendental pa la fortuna de Napoleón.
Tres la derrota de Napoleón nel este, la mayor parte del territoriu del Ducáu de Varsovia foi conquistáu per Rusia en xineru de 1813, na so meyora escontra Francia, y polos sos aliaos alemanes. El restu del Ducáu pasó al poder de Prusia. Anque delles fortaleces aisllaes aguantaron por más d'un añu, la esistencia del Estáu acabó en tou menos nel nome. Alexandru I de Rusia creó un Conseyu Supremu Provisional del Ducáu de Varsovia pa gobernar l'área al traviés de los sos xenerales.
El Congresu de Viena y la Cuarta Partición
editarAnque munchos Estaos europeos y ex-soberanos tuvieron representaos nel autodenominado Congresu de Viena en 1815, el poder de decisión atópase en manes de les mayores potencies. Yera quiciabes inevitable que Prusia y Rusia partir con eficacia Polonia ente elles; Austria caltuvo más o menos los sos territorios tres la Primer Partición de 1772.
Rusia caltuvo tolos territorios llograos nos trés particiones anteriores, xunto con Białystok y la rexón circundante que llograra en 1807.
Prusia recuperó'l territoriu llográu na Primer Partición, pero que tuvo que vencer al Ducáu de Varsovia en 1807. Tamién recuperó'l "Gran Ducáu de Poznań", parte del territoriu llográu na Segunda Partición, que perdió tamién en 1807. Estos territorios sumaben una área d'aproximao 29,000 km².
La ciudá de Kraków (Cracovia) y parte del territoriu circundante, enantes parte del Ducáu de Varsovia, constituyir nuna semiindependiente Ciudá Llibre de Kraków, so la proteición de los sos trés poderosos vecinos. Los territorios de la ciudá algamaben unos 1.164 km², con una población de cerca de 88,000 habitantes. La ciudá foi anexonada per Austria en 1846.
A lo último, el gruesu del Ducáu de Varsovia, con unos 128.000 km² d'área, establecióse como'l "Reinu del Congresu" de Polonia, en unión personal col Imperiu rusu. La so autonomía perduró hasta 1831, en que foi anexonáu per Rusia.
El legáu del Ducáu
editarSuperficialmente, el Ducáu de Varsovia foi namái unu de los varios Estaos creaos mientres la dominación de Napoleón sobre Europa, durando namái unos años y sumiendo cola so cayida. Sicasí, el so establecimientu a pocu más d'una década de la Segunda y Tercer Particiones y l'intentu de borrar a Polonia del mapa, fixo alicar les esperances de los nacionalistes polacos nun renacer del Estáu polacu. Inclusive cola derrota de Napoleón, un estáu polacu siguió en ciertu mou hasta que Rusia, esanició a Polonia de nuevu como entidá separada. En xunto, esto significó qu'un Estáu polacu identificable esistió per un cuartu de sieglu.
Cuando la República de Polonia establecer tres la Primer Guerra Mundial, les sos fronteres iniciales yeren similares a les del Ducáu que lu precedió un sieglu antes.
Con ocasión del 200º aniversariu de la creación del Gran Ducáu, lleváronse a cabu múltiples celebraciones conmemorativas en Varsovia, ente elles una parada militar francu-polaca sofitada pol presidente Sarkozy.
¿Ducáu de Varsovia o Gran Ducáu de Varsovia?
editarAl Ducáu de Varsovia llamar comúnmente como'l "Gran Ducáu de Varsovia". Sicasí, el Ducáu nunca foi nomáu asina en francés, que yera la llingua diplomática d'entós, y de xacíu l'idioma del Primer Imperiu francés, que foi quien creó dichu Estáu.
L'artículu 5 del Tratáu de Tilsit,[1] que creó'l ducáu, la Convención Archiváu 2006-05-23 en Wayback Machine que lo tresfirió al Reinu de Saxonia, y l'Artículu 1 de l'Acta del Congresu de Viena,[2] que lo abolieron, refiérense siempres a él en francés como'l Duché de Varsovie.
De manera similar, la Constitución[3] referir a él n'alemán como Herzogtum Warschau, y n'el so monedes llee la inscripción en llatín FRID·AVG·REX SAX·DVX VARSOV· (Fridericus Augustus, Rex Saxoniæ, Dux Varsoviæ: Federico Augusto, Rei de Saxonia, Duque de Varsovia).
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ «1789-1815 Pologne». Archiváu dende l'orixinal, el 2019-03-09.
- ↑ «ACTE DU CONGRES DE VIENNE DU 9 JUIN 1815». Archiváu dende l'orixinal, el 2006-05-23.
- ↑ «Verfassung des Herzogtums Warschau (1807)». Archiváu dende l'orixinal, el 2005-05-04.
Datos: Q152115
Multimedia: Duchy of Warsaw
