Wikipedia

Individualismu

L'individualismu[1] ye la posición moral, filosófica, política ya ideolóxica, o a cencielles un puntu de vista social, que enfatiza «la dignidá moral del individuu».[2] Los individualistes promueven l'exerciciu de los oxetivos y los deseos propios y en tantu la independencia y l'autosuficiencia[3] mientres s'oponen a la mayoría de les intervenciones esternes sobre les opciones personales, sían estes sociales, estatales,[4] o de cualesquier otru tipu de grupu o institución.[3][4] Nel llau opuestu atopamos el coleutivismu.

Individualismu
ideoloxía y filosofía política
Cambiar los datos en Wikidata

L'individualismu fai del individuu'l so centru[2] y en tantu empieza «cola premisa fundamental de que l'individuu humanu ye d'importancia primaria na llucha pola lliberación. Los derechos humanos y la llibertá son la sustancia d'estes teoríes. El lliberalismu, l'esistencialismu y l'anarquismu individualista son exemplos de movimientos que tomen al individuu humanu como unidá central d'analís».[5]

Tamién foi usáu como términu denotando «la cualidá de ser un individuu; una peculiaridá»[3] L'individualismu ye tamién acomuñáu con intereses y estilos de vida artísticos y bohemios onde esiste un enclín escontra la autocreación y l'esperimentación en tantu opuesta o elusiva de la tradición o les opiniones y comportamientos populares o de mases[3][6] y en tantu con una posición filosóficu-ética humanista.[7][8]

Orixe y desenvolvimientu del individualismu

editar

Les primeres idees del individualismu surdieron de la relixón na edá media. Específicamente del conceutu de l'alma individual humana y de la salvación individual. Estes fueron la base pal conceutu más ellaboráu d'individualismu que conocemos güei. Estes idees fueron drásticamente modificaes na revolución industrial. Cuando pasó de ser una salvación individual a ser tou un sistema de trabayu individual y de ganancia individual col surdimientu del capitalismu. Esi nuevu conceutu avérase más al de l'actualidá pero tuvo que sufrir una gran serie de cambeos pa llegar a la so actual forma.[9] Nos sieglos XX y XXI l'individualismu foi adquiriendo fuercia sobre'l coleutivismu; munchos de los países qu'optaren pol coleutivismu camudaron a sistemes más individualistes como foi'l casu d'Alemaña y China. Estos países pasaron ya inda tán pasando por un procesu d'adaptación a esti nuevu sistema. Esto por causa de la economía globalizada que sofita a los sistemes capitalistes del individualismu pero tamién por falles gubernamentales a la d'enllantar los ideales del coleutivismu.[10] Los cualos de la mesma pudieron ser influyíos pola cayida de la Xunión Soviética. Estos factores converten al individualismu na ideoloxía dominante na actualidá (principios del sieglu XXI). La mayoría de los países del mundu afixeron un sistema individualista lo qu'enzanca'l surdimientu d'otres ideoloxíes alternes. Anque'l coleutivismu permanez esistente en dellos países.

Individualismu metodolóxicu

editar

El individualismu metodolóxicu ye un método llargamente utilizáu nes ciencies sociales. Sostién que tolos fenómenos sociales —estructura y cambeos— son en principiu esplicables por elementos individuales, esto ye, poles propiedaes de los individuos, como pueden ser los sos metas, les sos creencies y les sos remanes. El so defensores ver como una filosofía-métodu destinada a la esplicación y comprensión amplia de la evolución de tola sociedá como l'agregáu de les decisiones de los particulares. En principiu ye un reduccionismu, ye dicir un amenorgamientu de la esplicación de toles grandes entidaes con referencies nes más pequeñes.

L'individualismu metodolóxicu niega qu'una coleutividá seya un organismu autónomu que toma decisiones, y esixe que les ciencies sociales enconten les sos teoríes na aición individual. Esta idea tamién foi utilizáu p'atacar, ente otres idees, al historicismu, el funcionalismu estructuralista, el 'sociologismu' o creencia que les funciones de la clase social, los roles de xéneru, o la etnia como factores determinantes del comportamientu individual.[11]

Individualismu como un oxetu d'estudiu

editar

Los efeutos del individualismu nos pasaos sieglos (XX y XXI) convirtieron a este nun oxetu d'estudiu común. El discutiniu esistente ente la superioridá del individualismu contra'l coleutivismu ye una de les temes más tomaes nes ciencies sociales. Esiste pos una serie d'estudios ya investigaciones que tomen tolos aspeutos d'estes temes.[12][13] Aspeutos tales como l'adaptación a un nuevu sistema, la aculturación provocada por estos cambeos y más comúnmente'l discutiniu ente'l coleutivismu vs individualismu. Ye notable que provocara un gran interés n'años recién.

Otres acepciones

editar

Nel diccionariu

editar

Fuera del llinguaxe filosófico y sociolóxico» definir al individualismu como una forma d'actuar según el mesmu criteriu y non acordies con el de la coleutividá.

Nel llinguaxe común

editar

Individualismu ye comúnmente usáu como sinónimu de: narcisismu, egoísmu, egolatría, etc. Esti usu, mayoritariamente peyorativu, acomúñase de cutiu al consumismu. Nel ensayu La traición de les élites y la traición a la democracia de Cristopher Lasch[14] amuésasenos un claru exemplu contemporaneu d'un comportamientu individualista. Con una connotación más neutra considerar al individualismu una forma de desenvolver y potenciar ferramientes, que dexen atopanos siempres na busca de nuesa mesma identidá, de daqué que nos estreme y estreme» del restu de les persones.

Individualismu filosóficu

editar

Objetivismu

editar
Artículu principal: Objetivismu

El objetivismu ye un sistema filosóficu creáu pola filósofa y novelista Ayn Rand (1905-1982) que sostién: la realidá esiste independientemente de la conciencia; Los seres humanos ganen conocencia racionalmente de la perceición al traviés del procesu de formación de conceutos y la lóxica inductivo y deductivo; El propósitu moral de la vida d'unu ye la busca de la mesma felicidá o del propiu interés racional. Rand piensa que l'únicu sistema social compatible con esta moralidá ye'l plenu respetu de los derechos individuales, incorporaos nel puru capitalismu laissez faire; Y el papel del arte na vida humana ye tresformar les más amplies idees metafísiques del home, por aciu la reproducción selectiva de la realidá, nuna forma física -una obra d'arte- que pueda entender y responder a les emociones. El objetivismu celebra al home como'l so propiu héroe, "cola so propia felicidá como'l propósitu moral de la so vida, col llogru granible como la so actividá más noble, y la razón como'l so únicu absolutu".[15]

Librepensamiento

editar
Artículu principal: Llibrepensador

El librepensamiento sostién que los individuos nun tienen d'aceptar idees propuestes como verdá ensin recurrir a la conocencia yá la razón. Asina, el llibrepensadores esforciar por construyir les sos opiniones sobre la base de los fechos, la investigación científica y los principios lóxicos, independientemente de cualesquier falacia lóxica o de los efeutos llendadores de l'autoridá, el sesgo de la confirmación, el sesgu cognitivu, la sabiduría convencional, la cultura popular, los prexuicios, el sectarismu, la tradición , Lleenda urbana, y tolos otros dogmes. Con al respective de la relixón, el llibrepensadores sostienen que nun hai pruebes abondes pa validar científicamente la esistencia de fenómenos sobrenaturales.[16]

Egoísmu éticu

editar
Artículu principal: Egoísmu moral

L'egoísmu éticu (tamién llamáu a cencielles egoísmu)[17] ye la posición ética normativa que los axentes morales tienen de faer lo que ta nel so propiu interés. Estremar del egoísmu psicolóxicu, qu'afirma que les persones namái actúen nel so propiu interés. L'egoísmu éticu tamién difier del egoísmu racional, que sostién puramente que ye racional actuar nel mesmu interés. Sicasí, estes doctrines pueden dacuando ser combinaes col egoísmu éticu.

L'egoísmu éticu oldea col altruísmu ético, que sostién que los axentes morales tienen la obligación d'ayudar y sirvir a los demás. L'egoísmu y l'altruísmu oldeen col utilitarismu éticu, que sostién qu'un axente moral tien de tratase a sigo mesmu (tamién conocíu como'l suxetu) ensin mayor considerancia que'l qu'unu tien pa los demás (como fai l'egoísmu al alzar los intereses propios y el "yo" A un estáu que nun se concede a los demás), pero que tampoco (como l'altruísmu) sacrifica los sos propios intereses p'ayudar a los intereses de los demás, siempres y cuando los mesmos intereses (esto ye, los mesmos deseos o bienestar) sían sustancialmente equivalentes A los intereses y bienestar de los demás. Egoísmu, utilitarismu y altruísmu son toes formes de consecuencialismu, pero l'egoísmu y l'altruísmu oldeen col utilitarismu, nel sentíu de que l'egoísmu y l'altruísmu son formes centraes nel axente del consecuencialismu (esto ye, centraes nel suxetu o suxetives) Oxetiva ya imparcial), yá que nun trata los mesmos intereses del suxetu (esto ye, el yo, esto ye, los "axentes" morales) como más o menos importantes que si los mesmos intereses, deseos o bienestar fueren de los demás.

L'egoísmu éticu, sicasí, nun riquir que los axentes morales estropien los intereses y el bienestar de los demás al faer la deliberación moral; p.ej. Lo que ta nel interés personal d'un axente puede ser incidentalmente perxudicial, beneficiosu, o neutral nel so efeutu n'otros. L'individualismu dexa que l'interés y el bienestar de los demás sían inoraos o non, siempres y cuando lo que s'escueya seya eficaz pa satisfaer l'interés propiu del axente. Tampoco l'egoísmu éticu implica necesariamente que, al escorrer l'interés propiu, siempres se debe faer lo qu'unu quier faer; p.ej. Nel llargu plazu, el cumplimientu de los deseos al curtiu plazu puede resultar perxudicial pal yo. El placer fugaz, entós, toma un asientu traseru a la eudaemonia enllargada. En pallabres de James Rachels, "L'egoísmu éticu [...] enxareta l'egoísmu, pero nun enxareta la llocura".[18]

L'egoísmu éticu ye dacuando la base filosófica pa sofitar el libertarianismu o l'anarquismu individualista como en Max Stirner, anque tamién pueden basase en motivaciones altruistes.[19] Trátase de posiciones polítiques basaes en parte na creencia de que los individuos nun tienen de torgar coactivamente a otros exercer la llibertá d'aición.

Individualismu económicu

editar

La doctrina del individualismu económicu sostién qu'a cada individuu tien de dexáse-y l'autonomía pa tomar les sos propies decisiones económiques en contraposición a aquelles decisiones que tomen l'estáu, la comunidá, la corporación, etc. pa él o ella.

Lliberalismu

editar
Artículu principal: Lliberalismu clasico

El lliberalismu clásicu ye una ideoloxía política que se desenvolvió nel sieglu XIX n'Inglaterra, Europa Occidental y les Américas. Siguió a formes anteriores de lliberalismu nel so compromisu cola llibertá personal y el gobiernu popular, pero estremar de les formes anteriores de lliberalismu nel so compromisu colos mercaos llibres y la economía clásica. Notables lliberales clásicos nel sieglu XIX inclúin Jean-Baptiste Say, Thomas Malthus, y David Ricardo. El lliberalismu clásicu alicar nel sieglu XX por Ludwig von Mises y Friedrich Hayek, y darréu desenvueltu por Milton Friedman, Robert Nozick, Loren Lomasky y Jan Narveson. La frase lliberalismu clásicu tamién s'utiliza dacuando pa referise a toles formes de liberalismu antes del sieglu XX.

Llibertarismu de derecha

editar

El llibertarismu derechiegu ye una corriente de formes non-coleutivistes de llibertarismu o una variedá de distintos puntos de vista llibertarios, que dalgunos etiqueten "derecha" del lliberalismu tradicional, incluyendo'l "conservadorismu llibertariu" [ensin referencies].

El llibertarismu de derecha referir a les filosofíes polítiques llibertaries qu'abogen polos derechos negativos, la llei natural y una inversión radical del estáu de bienestar modernu.[20] Los llibertarios de derecha sofiten firmemente los derechos de propiedá privada y defenden la "distribución" desigual de los recursos naturales y la propiedá privada.[21] Esta posición oldear cola de delles versiones del lliberalismu izquierdista, que sostienen que los recursos naturales pertenecen a toos d'una manera igualitaria, non tener o tenida colectivamente.[22] El llibertarismu de derecha inclúi pero nun se llinda a ideoloxíes como'l anarcocapitalismu y el laissez-faire, el lliberalismu minarquista, ente otres.[note 1]

Referencies

editar
  1. ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: individualismu
  2. ↑ 2,0 2,1 «Individualism» (inglés). Encyclopedia Britannica Online.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «individualism» (inglés). The Free Dictionary.
  4. ↑ 4,0 4,1 «individualismu». Diccionario de la lengua española de la Real Academia Española.
  5. ↑ L. Susan Brown (1993). The Politics of Individualism: Liberalism, Lliberal Feminism, and Anarchism. Black Rose Books Lid..
  6. ↑ (n'inglés) Bohemia: The Underworld of Art. http://www.jstor.org/stable/2570771. 
  7. ↑ «The history guide: Lectures on Modern European Intelectual History» (inglés). «The leading intelectual trait of the yera was the recovery, to a certain degree, of the secular and humane philosophy of Greece and Rome. Another humanist trend which cannot be ignored was the rebirth of individualism, which, developed by Greece and Rome to a remarkable degree, had been suppressed by the rise of a caste system in the later Roman Empire, by the Church and by feudalism in the Middle Ages.»
  8. ↑ «Humanism». Encyclopedia Britannica. ««Anthropocentricity and individualism... Humanism and Italian art were similar in giving paramount attention to human experience, both in its everyday immediacy and in its positive or negative estremes... The human-centredness of Renaissance art, moreover, was not just a generalized endorsement of earthly experience. Like the humanists, Italian artists stressed the autonomy and ignity of the individual».»
  9. ↑ Dewey John, introducción de Ramón del Castillo (2003). Viejo y nuevo individualismo. Barcelona: Paidos.
  10. ↑ Ulrich Beck (2003). La individualización: L'individualismu institucionalizáu y les sos consecuencies social y políticu. Barcelona: Paidos.
  11. ↑ Willy Sotu A. «Individualismu metodolóxicu y socialización: ¿Dominación o escogencia racional?». Archiváu dende l'orixinal, el 25 de xunu de 2007.
  12. ↑ Zhang Jingyu; Mandl Heinz; Wang Erping (Xineru de 2011) The effect of vertical-horizontal individualism-collectivism on acculturation and the moderating role of gender.
  13. ↑ Ayçiçegi-Dinn Ayse; Caldwell-Harris Catherine (Xineru de 2011) Individualism-collectivism among Americans, Turks and Turkish immigrants to the U.S..
  14. ↑ Christopher Lasch. La traición de les élites y la traición a la democracia. ISBN 9788449302619.
  15. ↑ "About the Author" in Rand 1992, pp. 1170–71
  16. ↑ Hastings, James. Encyclopedia of Religion
  17. ↑ Sanders, Steven M. Is egoism morally defensible? Philosophia. Springer Netherlands. Volume 18, Numbers 2–3 / July 1988
  18. ↑ Rachels 2008, p. 534.
  19. ↑ Ridgely, D.A. (24 d'agostu de 2008). «Selfishness, Egoism and Altruistic Libertarianism». Archiváu dende l'orixinal, el 2008-12-02. Consultáu'l 24 d'agostu de 2008.
  20. ↑ Baradat, Leon P. (2015). Routledge: Political Ideologies. ISBN 978-1317345558.
  21. ↑ Kymlicka, Will (2005) "libertarianism, left-". In Honderich, Ted. The Oxford Companion to Philosophy: New Edition. New York: Oxford University Press. p. 516. ISBN 978-0199264797. "Right-wing libertarians argue that the right of self-ownership entails the right to appropriate unequal parts of the external world, such as unequal amounts of land."
  22. ↑ Vallentyne, Peter (2007). "Libertarianism and the State". In Paul, Ellen Frankel; Miller Jr., Fred; Paul, Jeffrey. Liberalism: Old and New: Volume 24. Cambridge University Press. Retrieved 13 June 2013. ISBN 978-0521703055. "The best-known versions of libertarianism are right-libertarian theories, which hold that agents have a very strong moral power to acquire full private property rights in external things. Left-libertarians, by contrast, hold that natural resources (e.g., space, land, minerals, air, and water) belong to everyone in some egalitarian manner and thus cannot be appropriated without the consent of, or significant payment to, the members of society."

Enllaces esternos

editar





Error de cita: Esisten etiquetes <ref> pa un grupu llamáu "note", pero nun s'alcontró la etiqueta <references group="note"/> correspondiente

Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Individualismu&oldid=4316676»