Mundu árabe
Llámase mundu árabe (árabe: العالم العربي, al-`ālam al-`arabī) o países árabes (árabe: البلدان العربية, al-buldān al-`arabiyya) al conxuntu de los países nos que los falantes del pueblu árabe o la llingua árabe son mayoría. El mundu árabe, ta formáu pelos países occidentales del Oriente Mediu, específicamente a los de la península arábiga, y a les naciones del Magreb y el Cuernu d'África. Esto ye, a los miembros de la Lliga Árabe. Por estensión, designar con esti nome coles mesmes a la comunidá mundial de persones que formen los que tienen l'árabe —nos sos múltiples variantes— como llingua materna.
La esistencia del mundu árabe ye consecuencia de la conquista islámica a partir del añu 622, primero de la Hégira. Los árabes orixinales habitaben la península d'Arabia y delles rexones circundantes. Los conquistadores musulmanes estendieron fundamentalmente la so relixón, l'Islam, y la llingua oficial del Estáu islámicu, l'árabe. La implantación de dambes nes zones conquistaes foi variable a les poblaciones. Asina, hubo poblaciones qu'adoptaron dambes coses, como son la mayoría de les qu'anguaño componen el mundu árabe, de relixón predominantemente musulmana. Hubo, sicasí, quien adoptaron la llingua árabe pero non l'Islam, como ye'l casu de les numberoses minoríes cristianes qu'hasta güei esisten en dellos países árabes (maronites, nestorianos, coptos, mozárabes nel desapaecíu Al-Ándalus, etc.). Hubo coles mesmes otros qu'adoptaron l'Islam pero non la llingua árabe: ye'l casu de les minoríes non árabes nestos países (bereberes, curdos, nubios) o bien se trata de rexones tempranamente conquistaes y que caltuvieron les sos llingües orixinales, como asocede con Irán, Turquía, Paquistán y España. Tamién s'influyó'l so estáu actual la partición del Imperiu otomanu.
El conceutu de árabe, por tanto, anque tea estrechamente amestáu al islam por razones históriques y culturales, ye puramente llingüísticu y nun tien de confundir se col de "musulmán", que ye la comunidá de persones que'l so credo relixosu ye l'islam. Ello ye que el 80% de los musulmanes nun ye de llingua árabe, y per otra parte munchos árabes son cristianos.
El conceutu de mundu árabe o nación árabe ye relativamente modernu y ta amestáu a los nacionalismos europeos que venceyen l'idioma cola estructura política. Compite en cierta midida col conceutu de Umma o comunidá de musulmanes.
El panarabismu o nacionalismu árabe ye la ideoloxía que pretende establecer la unión de tolos países árabes nuna sola entidá política. A él debe'l conceutu de nación árabe.
Xeografía
editarEl Mundu Árabe estender a lo llargo de casi 7.840 quilómetros de distancia, dende La Güera n'El Sáḥara Occidental hasta la punta más oriental d'Omán, cerca de la ciudá de Sur. Toma'l África del Norte y la parte d'Asia sudoccidental llamada Oriente Mediu. En Libia atópase la frontera que tradicionalmente estrema al mundu árabe en dos: el Magreb o Poniente y el Máshreq o Llevante. Na actualidá, Libia encuádrase políticamente dientro del primeru, y ye Estáu miembru de la Unión del Magreb Árabe (UMA).
La so superficie total ye de la magnitú de la totalidá de países de fala hispana del Hemisferiu Occidental (12,9 millones de km²), más grande que Europa (10,4 millones de km²), Canadá (10 millones de km²), China (9,6 millones de km²), Estaos Xuníos (9,6 millones de km²) o Brasil (8,7 millones de km²) pero con un gran porcentaxe de territoriu despobláu y desértico. Namái Rusia con 17 millones de km² (el país más grande del mundu) y l'América del Norte anglófona (Estaos Xuníos y Canadá en xunto, con 18 millones de km²) son unidaes geoculturales inda mayores.
El términu árabe de cutiu connota l'Oriente Mediu, pero la mayor rexón y más poblada del mundu árabe ye'l norte d'África. Los sos aproximao 8 millones de km², qu'inclúin los dos países más grandes del continente africanu, Sudán (2,505 millones de km²) nel sureste de la rexón y Arxelia (2,381 millones de km²) nel centru, cada unu d'ellos alredor de los trés cuartes partes del tamañu de la India, o alredor d'una vegada y media el tamañu d'Alaska, l'estáu más grande nos Estaos Xuníos. El país más grande na rexón árabe del Oriente Mediu ye Arabia Saudita (2,149 millones de km²).
Nel otru estremu, el país árabe continental más pequeñu del norte d'África y Oriente Mediu ye El Líbanu (10.452 km²), anque'l país árabe más pequeñu ye la islla de Baḥréin siendo la so superficie de 665 km².
Notablemente, tolos países árabes tienen como frontera un mar o l'océanu, cola esceición de la rexón de los países árabes del norte de Chad.
El mundu árabe ye designáu de cutiu en llingua árabe cola espresión "del Golfu al Océanu" (min al-jaliy ilà l-muhit من الخليج إلى المحيط ), aludiendo a dos de los grandes accidentes xeográficos que lo delimitan: el Golfu Pérsicu ("Golfu Arábigu" n'árabe) al este y l'Océanu Atlánticu al oeste.
Los tipos de relieves que s'alcuentren nos países árabes son: Los desiertos de Nafud,de Dahna y de Al-Rub Al-Jali na península arábiga y el desiertu d'El Sáḥara na rexón norte d'África. N'El Sáḥara alcuéntrense los macizos de Ahaggar y de Aïr, y na rexón noroeste les altiplanicies del Gran Atles. El cordal que s'estiende paralela al mar Coloráu na península arábiga. El valle del ríu Nilu nel nordeste d'África, y el valle de los ríos Éufrates y Tigris na rexón mesopotámica.
Estaos y territorios
editarNa actualidá, considérense parte integrante del mundu árabe los siguientes estaos miembros de la Lliga Árabe:
Arabia Saudita árabe: المملكة العربية السعودية al-ʿArabiyyah as-Saʿūdiyyah
Arxelia árabe: الجزائر al-Jazāʾdir
Baḥréin árabe: البحرين al-Baḥrayn
Qatar árabe: قطر Qaṭar
Comores árabe: جزر القمر Juzur al-Qamar
Exiptu árabe: مصر El mioṣr
Emiratos Árabes Xuníos árabe: الإمارات العربيّة المتّحدة al-ʾImārāt al-ʿArabiyyah al-Muttaḥidah
Iraq árabe: العراق al-ʿDirāq
Xordania árabe: الأردن al-ʾUrdun
Kuwait árabe: الكويت al-Kuwayt
El Líbanu árabe: لبنان Lubnān
Libia árabe: ليبيا Lībyā
Marruecos árabe: المغرب al-Maġrib
Mauritania árabe: موريتانيا Mōrītānyā
Omán árabe: عمان ʿUmān
Palestina árabe: فلسطين Falastyn
Siria árabe: سوريا Sūryā
Somalia árabe: الصومال aṣ-Ṣūmāl
Sudán árabe: السودان as-Sūdān
Tunicia árabe: تونس Tūnis
Yeme árabe: اليمن al-Yaman
Xibuti árabe: جيبوتي Djībūtī
El Sáḥara Occidental (República Árabe Saḥariana Democrática), alministráu Marruecos, tamién forma parte del Mundu árabe. Anque nun ye reconocíu pola Lliga Árabe nin pola ONX.
L'Autoridá Nacional Palestina ye miembru de la Lliga Árabe, pero nun ta reconocida por Israel o por Estaos Xuníos. Esisten minoríes de llingua árabe en países circundantes como Chad, Turquía, Irán, Israel y otros. Los araboparlantes suman unes 200 millones de persones.
El clima predominante ye'l secu desértico. La temperatura de los meses de branu algama en munchos llugares hasta los 49º C y les sos precipitaciones son bien baxes, un permediu inferior a 100 mm añales. Otra carauterística d'esti tipu de clima ye que presenta altes temperatures mientres el día ya intensu fríu mientres la nueche. Nes rexones costeres de los países árabes predomina'l clima mediterraneu.
Los ríos permanentes son bien escasos. Los más importantes son los siguientes: El Nilu (el segundu más llargu del mundu, con 6.671 km de llargor) na rexón nordeste d'África. El Tigris y el Éufrates na rexón mesopotámica nel continente asiáticu.
La vexetación predominante ye la xerófila.
Ver tamién
editarReferencies
editarEnllaces esternos
editar- Revista Alif Nûn Publicación virtual gratuita de periodicidad mensual especializada nel mundu árabe ya islámicu
- Mundu Árabe, Revista d'analís y actualidá
- Iqraa Recursos sobre'l mundu araboislámico Archiváu 2016-01-10 en Wayback Machine Sitio web con tou tipu d'información y recursos sobre'l mundu árabe y el mundu islámicu.
Datos: Q143487
Multimedia: Arab world
