Perm

Perm (rusu: Пермь, Perm' ) ye una ciudá y el centru alministrativu del krai de Perm, Rusia, asitiada a veres del ríu Kama na parte europea de Rusia, cerca de los monte Urales. Ente 1940 y 1957 foi conocida como Mólotov (rusu: Молотов), nomada n'honor de Viacheslav Mólotov. Ye un nuedu importante del ferrocarril Transiberianu.

Perm
flag of Perm (en) coat of arms of Perm (en)
Alministración
País	Rusia
Krais	Krai de Perm
Tipu d'entidá	gran ciudá
Cabezaleru/a del gobiernu	Dmitry Samoylov (es)
Nome oficial	Пермь (ru)
Nome llocal	Пермь (ru)
Códigu postal	614000–614999
Xeografía
Coordenaes	58°00′50″N 56°14′56″E
Perm Perm (Rusia)
Superficie	799.68 km²
Altitú	171 m y 90 m
Llenda con	Permsky District (en) , Krasnokamsky district (en) y Dobryansky District (en)
Demografía
Población	1 027 153 hab. (1r xineru 2023)
Porcentaxe	41.16% de Krai de Perm
Densidá	1284,46 hab/km²
Más información
Fundación	4 mayu 1723 (Xulianu)
Prefixu telefónicu	342
Estaya horaria	UTC+05:00
Llocalidaes hermaniaes	Louisville, Oxford, Duisburgu, Amnéville, Agrigento, Qingdao y Realmonte (es)
gorodperm.ru

Acordies col censu de 2010, la población de Perm ye de 991 162, frente a los 1 001 653 rexistraos nel censu de 2002. Según el censu 2010, la ciudá yera la decimotercer más poblada de Rusia.

Toponimia

Perm al atapecer

El nome de Perm ye d'etimoloxía desconocida, probablemente d'orixe urálicu (komi o vepso). El komi forma parte de la familia pérmica de les llingües uráliques, que tamién lleva'l nome de Perm. El periodu xeolóxicu Permianu llámase asina porque foi identificáu per primer vegada en Perm.

Historia

Cuando Perm foi fundada, yá yera destinada a ser una ciudá importante, yá que s'atopaba nes llinies de comunicación de Moscú y Siberia.

Nella tuvo cautivu'l zar Miguel IV de Rusia, siendo asesináu nes sos proximidaes el 10 de xunu de 1918, en compañía del so secretariu Nikolái Johnson, poles autoridaes revolucionaries comunistes. Mientres la dómina soviética la población llevó'l nome de Mólotov.

Nel 2005 dexó de ser la capital de la óblast de Perm, pa convertise na capital del krai de Perm, resultáu de la unión de Permiakia col óblast de Perm.

El 5 d'avientu de 2009 una quema nuna discoteca provocó 109 muertos y decenes de mancaos.

Mapes

• 
  Mapa del ríu Volga onde sale —enriba a la derecha, a la vera del ríu Kama— Perm
• 
  Mapa en rusu del ríu Kama nel qu'apaez Perm (Пермь)
• 
  Mapa de Rusia onde sale Perm

Xeografía

La ciudá ta asitiada na vera del ríu Kama nun terrén montascosu. El Kama ye'l principal afluente del Volga y unu de los ríos más fondos y pintorescos de Rusia. Esti ríu ye la canal que da l'accesu de los Urales hasta'l mar Blanco, el mar Bálticu, el mar d'Azov, el mar Negru y el mar Caspiu. El Kama estrema la ciudá en dos partes: la parte central y la parte del marxe derechu. La ciudá estender por 70 quilómetros a lo llargo del Kama y 40 quilómetros al traviés d'ella. El trazáu de les cais de la ciudá escurre paralelu al ríu, viaxando xeneralmente d'este a oeste, ente qu'otres cais principales cuerren perpendicularmente a los que siguen el ríu. La cuadrícula afai les llombes de la ciudá na que los crucia.

Otra carauterística distintiva del relieve de la ciudá ye la gran cantidá de pequeños ríos y regueros. Los más grandes son los Mulyanka, el Yegoshija, el Motovílija (toos tán nel marxe esquierdu del Kama) y el Gayva (nel marxe derechu).

Clima

Perm tien un clima húmedu continental (según la clasificación climática de Köppen: Dfb), con branos templaos ya iviernos llargos y fríos.

Parámetros climáticos permediu de Perm
Mes	Xin	Feb	Mar	Abr	May	Xun	Xnt	Ago	Set	Och	Pay	Avi	añal
Temperatura máxima absoluta (°C)	4.3	6.0	15.0	27.3	34.6	35.4	36.6	37.2	30.7	22.5	11.9	4.5	37.2
Temperatura máxima media (°C)	−9.3	−7.6	0.1	8.7	16.9	22.5	24.2	20.5	13.9	5.9	−3.1	−8.0	7.1
Temperatura media (°C)	−12.8	−11.6	−4.2	3.6	10.4	16.5	18.7	15.3	9.8	3.0	−5.8	−11.1	2.7
Temperatura mínima media (°C)	−16.2	−15.1	−8.2	−0.9	5.4	11.1	13.3	10.9	6.2	0.5	−8.4	−14.2	−1.3
Temperatura mínima absoluta (°C)	−44.9	−40.8	−34.8	−23.5	−13.0	−3.4	1.3	−1.9	−7.8	−25.2	−38.5	−47.1	−47.1
Precipitación total (mm)	44	30	28	36	59	79	69	76	72	64	55	45	657
Díes de lluvia (≥ 1 mm)	2	2	4	10	17	17	16	19	20	16	7	4	134
Díes de nevaes (≥ 1 mm)	27	23	18	8	3	0.3	0	0	2	13	24	27	145
Hores de sol	37.2	79.1	151.9	198.0	275.9	291.0	285.2	226.3	132.0	65.1	36.0	21.7	1799.4
Humedá relativa (%)	85	81	74	66	61	68	71	77	81	83	85	85	76
Fonte nº1: Pogoda.ru.net
Fonte nº2: Hong Kong Observatory (sun only)

Economía

Ye la ciudá más industrializada na rexón del ríu Kama, el so desenvolvimientu económicu deber a los ricos xacimientos minerales que s'atopen na so contorna, la ciudá estender nun pequeñu tramu del ríu Kama, y nesta ciudá ye onde s'empecipió la construcción del banzáu de Kama, que la so producción d'enerxía atopar ente les mayores de tola Federación Rusa, ya inclusive dalgunos de los sos barrios residenciales atopar a veres del banzáu; dellos otros de los sos barrios topar del otru llau del banzáu colos cualos comuníquense per mediu de pontes.

Pela redolada de Perm atópase una pequeña zona agrícola, qu'anque escarez d'una gran estensión ye eficiente y soporta les dures inclemencies del clima d'esta zona de los Urales, al igual que los sos habitantes. Al oeste de Perm atópase una estensa zona de monte maderable, bien esplotada.

Educación y ciencia

Na ciudá tán asitiaes delles universidaes ya instituciones d'enseñanza cimera; ente elles destaca la Universidá Pública de Perm fundada en 1916, la primera nos Urales. Güei esta universidá ye unu de los principales centros d'educación, ciencia y cultura del distritu federal del Volga. Ente otres hai que mentar la Universidá Téunica de Perm, la Universidá Pedagóxica de Perm, l'Academia de Medicina, l'Academia de Farmacia, l'Academia d'Agricultura, l'Institutu d'Artes y Cultura.

Cultura

Los centros de la vida cultural de la ciudá son munchos: teatros, museos, filarmónica, sala d'órganu, circu, cines, biblioteques, planetariu, etc.

Teatru

La ciudá ye unu de los principales centros del ballet rusu. Na ciudá atopa'l Teatru Académicu de Ballet y Ópera que lleva'l nome de Piotr Ilich Chaikovski fundáu en 1870 y una famosa escuela coreográfica. Hai que recordar que'l famosu Serguéi Diáguilev pasó parte del so niñez en Perm. Destácase otru teatru de ballet, el Teatru de Evgueniy Panfílov, que representa un ballet modernu. Foi'l primer teatru de ballet rusu priváu, fundar en 1987. El coleutivu d'esti teatru foi premiáu munches vegaes nos concursos rusos ya internacionales (dende "Prix Volinine" hasta'l más prestixosu "La Mázcara d'Oru" de Rusia). Tamién hai dellos otros teatros: el Teatru Académicu de Drama, el Teatru del Espectador Nuevu, el Teatru "Cerca de la Ponte" y otros.

Museos

La ciudá contién una gran númberu de museos. La más famosa ye la Galería Pública d'Artes Plástiques de Perm. Esta Galería tien una coleición única de la escultura de madera (denominar escultura d'estilu permio, dende principios del sieglu XVIII hasta principios del sieglu XX); les obres fueron creaes polos artesanos de la parte norte de la rexón de Perm. Tamién ellí tán obres d'Iliá Repin, Isaak Levitán, Alekséi Savrásov, Valentín Serov y una coleición bien rica de los iconos ortodoxos rusos. El Muséu de la Etnografía Territorial de Perm que tien delles ramificaciones, ente elles el Muséu de l'Arquiteutura de Madera de Jlovka, onde treslladaron obres d'arquiteutura de madera del Imperiu rusu, que casi sumieron en tol país. Los otros museos son el Muséu de les Fábriques de Motovílija (representa les obres d'estes plantes, artillería principalmente), los Museos de la Universidá Pública de Perm (paleontolóxicu, zoolóxicu, de la historia de la universidá), el Muséu del Teatru de Muñeques, etc.

Lliteratura

Considérase que Perm ye'l prototipu de la ciudá imaxinaria Yuriatin de la novela Doctor Zhivago de Borís Pasternak. Mientres dalgún tiempu'l futuru Premiu Nobel foi emplegáu na fábrica de Motovílija de Perm. En 2005 el xeólogu y escritor Semión Vaksman publicó'l llibru La guía de Yuriatin na editorial Knizhny mir de Perm.

Cine

En Perm hai munchos cines y constrúyese un establecimientu IMAX, el primeru nos Urales y Siberia, en llugar del antiguu cine "Cristal" y va abrir les sos puertes nel ochobre de 2008.

Deporte

Equipu !Deporte !Competición	Estadiu !Creación
FC Amkar Perm	Fútbol	Lliga Premier de Rusia	estadiu Zvezdá	1994
FC Oktan Perm	Fútbol	Segunda División de Rusia	Estadiu Neftyánik	1958
Ural Great Perm	Baloncestu	Superliga de baloncestu de Rusia	Universal Sports Palace Molot	1995
Mólot-Prikamye Perm	Ḥoquei sobre xelu	Lliga Mayor de Ḥoquei de Rusia	Universal Sports Palace Molot	1948

Tresporte

Perm tópase bien comunicada coles ciudaes más importantes de la Federación Rusa: Moscú, San Petersburgu, Niznhi Nóvgorod, Kazán, Samara, Yekaterinburgu, Cheliábinsk, Omsk, Novosibirsk y Vladivostok. Per mediu del ríu Kama y el Volga la so producción industrial llega, hasta'l mar Blanco, el golfu de Finlandia, al mar Negru, el mar d'Azov y el mar Caspiu, ya inclusive hasta'l Pacíficu.

Terrestre

La ciudá cunta cola estación Perm II, que ye un importante nuedu ferroviariu na ruta de los grandes ferrocarriles del mundu: el Transiberianu, el Transmongoliano y el Transmanchuriano. Otros ramales de ferrocarril conecten Perm con Serov, Solikamsk, Nizhni Tagil. Hai un proyeutu de ferrocarril dende Perm hasta Arjángelsk.

Les principales carreteres conecten la ciudá con Ekaterimburgu, Kazán, Kírov, Ufá, Syktyvkar, Serov. Constrúyese una ruta federal dende Perm hasta Tomsk al traviés de Janti-Mansisk y Surgut.

Aereu

Cerca de Perm ta'l Aeropuertu Internacional de Perm-Bolshoe Savino (IATA: PEE, ICAO: USPP). L'aeropuertu foi reconstruyíu en 2002-2003 p'ampliar la pista dende 2500 hasta 3200 metros. Agora l'aeropuertu puede recibir aviones de toles clases. Los principales vuelos salen destín a Moscú, Frankfurt del Main, San Petersburgu, Duxambé, Bakú, Kaliningráu, Yereván y Sochi. Tamién se realicen vuelos chárter a España, Turquía, Grecia y Exiptu.

Tresporte públicu

Los medios de tresporte públicu en Perm son el autobús, el trolebús, el tranvía y trenes de cercaníes (S-Bahn). L'apaición del autobús ye l'añu 1926, de la tranvía - 1929, del trolebús - 1960. Güei na ciudá hai unos cien rutes d'autobús, once rutes de trolebús y once rutes de la tranvía. Dende 1970-1980 proyéctase la construcción del metro, pero agora propónse construyir un sistema de tren llixeru mediu soterrañu.

Personaxes famosos de Perm (Mólotov)

• Víktor Astáfiev, escritor rusu de noveles y noveles curties
• Alexandra Kosteniuk, axedrecista *

Piotr Struve, economista, filósofu, editor, políticu * Serguéi Diáguilev, empresariu rusu y fundador de los Ballets Rusos

• Aleksandr Stepánovich Popov, físicu rusu y l'inventor de l'antena
• Gueorgui Burkov, artista rusu de teatru y cine
• Tatiana Solovieva Tsvetkova, Empresaria rusa y productora, con actual residencia n'España

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Perm.
• Semeyes de Perm
• Teatru Académicu de Ballet y Opera Archiváu 2009-07-03 en Wayback Machine(n'inglés y rusu)
• Teatru Académicu de Drama (en rusu)
• Universidá Pública de Perm (inglés y rusu)

• Datos: Q915
• Multimedia: Perm, Russia