Prunus domestica

Cirueles, seques
	Tamañu de porción
	Enerxía 244 kcal 1020 kJ
Carbohidratos	63.88 g
• Zucres	38.13 g
• Fibra alimentaria	7.1 g
Grases	0.38 g
Proteínes	2.18 g
Agua	30.92 g
Retinol (vit. A)	39 μg (4%)
Tiamina (vit. B1)	0.051 mg (4%)
Riboflavina (vit. B2)	0.186 mg (12%)
Niacina (vit. B3)	1.882 mg (13%)
Vitamina B6	0.205 mg (16%)
Vitamina C	0.6 mg (1%)
Vitamina E	0.43 mg (3%)
Vitamina K	59.5 μg (57%)
Calciu	43 mg (4%)
Fierro	0.93 mg (7%)
Magnesiu	41 mg (11%)
Fósforu	69 mg (10%)
Potasiu	732 mg (16%)
Sodiu	2 mg (0%)
Cinc	0.44 mg (4%)
	% de la cantidá diaria encamentada p'adultos.
	Fonte: Cirueles, seques na base de datos de nutrientes del USDA.
	[editar datos en Wikidata]

Prunus domestica; cirolal
Clasificación científica
Reinu:	Plantae
Subreinu:	Tracheobionta
División:	Magnoliophyta
Clas:	Magnoliopsida
Subclas:	Rosidae
Orde:	Rosales
Familia:	Rosaceae
Subfamilia:	Amygdaloideae
Tribu:	Amygdaleae
Xéneru:	Prunus
Subxéneru:	Prunus
Especie:	Prunus domestica; L.
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew	Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online	World Flora online
	[editar datos en Wikidata]

La cirolal^[1] (Prunus domestica) ye una drupa que varía de tamañu y color, magar que davezu ye moráu. El nome del so frutu ye'l nisu.

Descripción

Árbol d'hasta 7 m, caducifoliu y inerme con ramillas glabrescentes, polo xeneral acolorataes y brilloses. Les fueyes, de 4-8(10) por 1,7-3,5(4) cm, son obovaes, elíptiques o ováu-llanceolaes, acuminaes, crenaes o serruchaes, de fexe glabra, y viesu más o menos pubescente nos nervios; el peciolu de 1-2,5 cm, ye glabrescente; les estípules, caduques, son linear-llanceolaes con dientes glandulíferos. Les flores son solitaries o geminaes, raramente en fascículos de 3-5 con pedicelos de 8-15 mm, glabros o pubescentes. El receptáculu tien 4-5 mm y ye amotáu, glabro o pubescente. El mota tien sépalos de 4-5 mm, reflexos, ováu-oblongos, denticulaos, obtusos, glabros o pubescentes, y los pétalos de la corola miden de 8-13(15) mm y son obovaos, emarginaos, blancos o blancu-verdosos. L'ovariu ye glabro y el frutu ye una drupa monocarpelar de (3)4-5(6) cm, elipsoidal o daqué globosa, glabra, de color negru azuláu, púrpura foscu, acoloratáu, amarellentáu, verdosu, etc., con pruina; el mesocarpo ye comestible y de sabor duce; l'endocarpu, esclerificáu, ye ovoide o elipsoidal, rugoso o puntiáu, aquilláu y xuntáu al mesocarpo.^[2]

El so frutu (el nisu o la ciruela) magar puede consumise fresca suelse consumir mayormente desecada (lo que se conoz como nisu pasu).

Cultivu

Ye una especie frutal cultivada dende antiguu. Hai dos grandes grupos de variedaes cultivaes de cirolares. Les denominaes europees (Prunus domestica) y les asiátiques (Prunus salicina). Na actualidá son les variedaes asiátiques les que más se cultiven, unu de los motivos ye la menor necesidá de fríu ivernizo d'estes variedaes polo cual puede cultivase en zones menos fríes y son más precoces.

Dalgunes de les variedaes europees son : Claudia, Agen, Fellemberg, Stanley, President, etc. Ente los xaponeses : Red Beaut, Santa Rosa, Angeleno, Laroda etc.

N'España, según el Ministeriu de Mediu Ambiente y Mediu Rural y Marín, en 2006 había 20.520 hai de cirolares. Les principales provincies productores son Murcia con 4.322 hai, Badayoz con 4.050 hai y Valencia con 2.853 hai.

Propiedaes

La magaya ye llaxante.
L'aceite del so semiente utilízase como alimentu.
Faise un llicor, paecíu al kirsch bien popular n'Hungría.

Taxonomía

Prunus domestica describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 1: 475, nel añu 1753.^[3]

Taxonomía

Prunus adenopoda describióse por Koord. & Valeton y espublizóse en Bull. Inst. Bot. Buitenzorg Non. 2, 10 (1899).^[4]

Etimoloxía

Nisu: Del persa pel árabe^[5]

Prunus: nome xenéricu que provién d'un antiguu nome griegu (προύνη), y depués llatín (prūnus, i) de la cirolar. Yá emplegáu por, ente otros, Virxiliu (Xeórxiques, 2, 34) y Pliniu'l Vieyu (Historia naturalis,13, XIX, 64)^[6]^[7]

domestica: epítetu llatín que significa "cultivada"^[8]

Sinonimia

Druparia insititia Clairv.
Prunus communis Huds.
Prunus communis subsp. domestica (L.) Syme in Sm.
Prunus communis var. domestica (L.) Huds.
Prunus domestica (L.) B.Boivin
Prunus domestica subsp. insititia (L.) Fiori & Paol.
Prunus domestica L. subsp. domestica L.
Prunus domestica subsp. italica var. claudiana
Prunus domestica subsp. oeconomica Borkh. ex C.K.Schneid.
Prunus domestica L.
Prunus domestica var. syriaca (Mirabela)
Prunus insititia L.^[9]
Prunus oeconomica Borkh.
Prunus oeconomica var. domestica (L.) Borkh.
Prunus sativa subsp. domestica (L.) Rouy & E.G.Camus
Prunus sativa Rouy & E.G.Camus in Rouy & Foucaud^[10]^[11]

Nomes n'asturianu

El Prunus domestica tien diferentes nomes na llingua asturiana: nisu y ñisu, nisal y ñisal, niseru y ñiseru, cirolal y cirolar, cirigolar, ciruyal, y espinera. Del mesmu mou, el frutu tien igualmente diferentes nomes: nisu y ñisu, nisa y ñisa, ciruela, y cirigüela.

Ver tamién

Bibliografía

CONABIO. 2009. Catálogo taxonómico de especies de México. 1. In Ca. nat. Méxicu. CONABIO, Mexico City.
Flora of China Editorial Committee. 2003. Fl. China 9: 1–496. Science Press & Missouri Botanical Garden Press, Beijing & St. Louis.
Linares, J. L. 2003 [2005]. Listado comentado de los arboles nativos y cultivados en la Republica de El Salvador. Ceiba 44(2): 105–268.

Referencies

↑ URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.
↑ Prunus domestica en Flora Ibérica, RJB/CSIS, Madrid
↑ Prunus domestica en Trópicos
↑ «Prunus domestica». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 19 de xineru de 2015.
↑ Xose Lluis García Arias. «La Nisal, Nixeres». TOPONIMIA ASTURIANA.
↑ En Nomes botánicos
↑ Prunus en F. Gaffiot, Dictionnaire Latin-Français, Hachette, Paris, 1934.
↑ N'Epítetos Botánicos
↑ Sinónimos en Catalogue of life
↑ Proyeutu Anthos, RJB
↑ Prunus domestica en PlantList/

Enllaces esternos

Prunus domestica n'Árboles Ibéricos
USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN) [Online Database]. [1]

[25371c05886d508f0bd3b89319c1e188ec3c8883-1] URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.

[FLIB-2] Prunus domestica en Flora Ibérica, RJB/CSIS, Madrid

[3] Prunus domestica en Trópicos

[Trop-4] «Prunus domestica». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 19 de xineru de 2015.

[5] Xose Lluis García Arias. «La Nisal, Nixeres». TOPONIMIA ASTURIANA.

[6] En Nomes botánicos

[7] Prunus en F. Gaffiot, Dictionnaire Latin-Français, Hachette, Paris, 1934.

[8] N'Epítetos Botánicos

[9] Sinónimos en Catalogue of life

[RJB-10] Proyeutu Anthos, RJB

[11] Prunus domestica en PlantList/

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Cirueles, seques

Tamañu de porción
Enerxía 244 kcal 1020 kJ
Carbohidratos	63.88 g
• Zucres	38.13 g
• Fibra alimentaria	7.1 g
Grases	0.38 g
Proteínes	2.18 g
Agua	30.92 g
Retinol (vit. A)	39 μg (4%)
Tiamina (vit. B₁)	0.051 mg (4%)
Riboflavina (vit. B₂)	0.186 mg (12%)
Niacina (vit. B₃)	1.882 mg (13%)
Vitamina B₆	0.205 mg (16%)
Vitamina C	0.6 mg (1%)
Vitamina E	0.43 mg (3%)
Vitamina K	59.5 μg (57%)
Calciu	43 mg (4%)
Fierro	0.93 mg (7%)
Magnesiu	41 mg (11%)
Fósforu	69 mg (10%)
Potasiu	732 mg (16%)
Sodiu	2 mg (0%)
Cinc	0.44 mg (4%)
% de la cantidá diaria encamentada p'adultos.
Fonte: Cirueles, seques na base de datos de nutrientes del USDA.
[editar datos en Wikidata]