Richard Stallman
Richard Matthew Stallman (tamién nomáu RMS) (16 de marzu de 1953, Manhattan) ye'l fundador del movimientu del software llibre, el proyeutu GNU y la Free Software Foundation (Fundación del Software Llibre). Ye un hácker perconocíu; ente los sos llogros tan Emacs, el compilador GNU C, y el depurador GNU. Tamién ye l'autor de la GNU General Public License (GNU GPL o GPL), la llicencia de software llibre que más s'emplega, y que pue dicise que ta nel orixe del conceutu de copyleft. Tamién ye l'autor de la GNU FDL, llicencia embaxu la que tan tolos conteníos de la wikipedia.
Dende mediaos de los 1990, Stallman dedícase sobre too a facer campañes polítiques, puxando pol software llibre y contra les patentes de software o la ampliación de les lleis de copyright. Cuando ta programando, de cutio dedícase al GNU Emacs. Vive de cobrar por delles de les conferencies que da.
Biografía
editar
Stallman ñació'l 16 de marzu de 1953 en Manhattan, Nueva York.
En 1971, siendo estudiante de primer añu de Física na Universidá de Harvard, Stallman convirtióse nun hacker del llaboratoriu d'intelixencia artificial del MIT. Nos años 1980, la cultura hacker que constituía la vida de Stallman entamó a desaniciase embaxu la presión de la comercialización na industria del software. En particular, otros hackers del llaboratoriu d'IA fundaron la compañía Symbolics, enfotada en sustituyir el software llibre del Llaboratoriu col so propiu software privativu. Pente dos años, dende 1983 a 1985, Stallman por sí solu dobló los esfuercios de los programadores de Symbolics pa que nun algamaren el monopoliu nos ordenadores del llaboratoriu. Daquella, de toes maneres, él yera'l caberu hacker de su xeneración nel llaboratoriu.
Pidiéron-y que firmara un alcuerdu de non divulgación (non-disclosure agreement) y ficiera otres coses qu'él consideró traiciones a los sos principios. En 1986, Stallman espublizó'l Manifiestu GNU, nel que declaraba les sus intenciones y motivaciones pa facer una alternativa llibre al sistema operativu Unix, al que nomó GNU (GNU Nun ye Unix), que tamién quier dicir ñu n'inglés (d'ehí el logotipu de sistema). Al pocu xúnese a la organización non llucrativa Free Software Foundation pa coordinar l'esfuerciu. Inventó el conceutu de copyleft qu'emplegose na Llicencia Pública Xeneral GNU (conocida xeneralmente como la "GPL") en 1989. La mayor parte del sistema GNU, sacando'l nucleu, completose casique al tiempu. En 1991, Linus Torvalds lliberó el nucleu Linux embaxu los términos de la GPL, completando d'esta mena un sistema GNU completu y operativu, el sistema operativu GNU/Linux.
Les motivaciones polítiques y morales de Richard Stallman faen d'elli un personax controvertíu. Munchos programadores influyentes que tán d'alcuerdu col conceutu de compartir el códigu, difieren coles postures morales, filosofía personal o el llinguax qu'usa Stallman pa describir les sos posiciones. Un resultáu d'estos alderiques llevó a l'afitamientu d'una alternativa al movimientu del software llibre, el movimientu de códigu abiertu.
Stallman recibiera munchos premios y reconocimientos pol su trabayu, ente ellos una membresía na MacArthur Foundation en 1990, el Grace Hopper Award de la Association for Computing Machinery en 1991 pol so trabayu nel editor Emacs orixinal, un Doctoráu Honoris Causa del Royal Institute of Technology de Suecia en 1996, el Pioneer award de la Electronic Frontier Foundation nel 1998, el Yuki Rubinski memorial award en 1999, y el Takeda award en 2001. El 2004 recibió un Doctorau Honoris Causa dau pola Universidá de Salta (Arxentina).
Papel nel movimientu GNU
editarAnguaño, Stallman trabaya nel espardimientu de la ideoloxía GNU en tol mundu per aciu de charres y conferencies. Esto fai que lu consideren como un profeta o gurú.
Curiosidaes
editarLa so aparentemente descuidada imaxe y les sos maníes extravagantes (nun usa teléfonu móvil, siempres va acompañáu del so ordenador portátil, lleva'l so propiu colchón vaya onde vaya, etc) fáenlu ser blancu de munchos chistes y chancies, llegando incluso a apaecer en tires cómiques.
Espublizaciones
editar- The right to read, (El drechu a lleer) ye un cuentu escritu por Richard Stallman en 1996.
- Free As In Freedom Archiváu 2005-12-13 en Wayback Machine. Del llibru Free as in Freedom de Sam Williams, al rodiu la vida y obra de Richard Stallman.
- Software libre para una sociedad libre (Software llibre pa una sociedá llibre), Richard M. Stallman. Avientu 2004, Versión 1.0
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ Afirmao en: Internet Movie Database. Identificador IMDb: nm1128476. Data de consulta: 14 ochobre 2015. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ Afirmao en: autoridaes BNF. Identificador BnF: 145029774. Data de consulta: 10 ochobre 2015. Autor: Biblioteca Nacional de Francia. Llingua de la obra o nome: francés.
- ↑ 3,0 3,1 URL de la referencia: https://awards.acm.org/award-recipients/stallman_9380313. Data de consulta: 25 marzu 2023.
- ↑ URL de la referencia: https://cavavub.be/nl/eredoctoraten.
- ↑ URL de la referencia: https://www.internethalloffame.org/inductee/richard-stallman/.
- ↑ «Docteur Honoris Causa Stallman» (inglés). Fundación del Software Llibre (20 ochobre 2016). Consultáu'l 17 xunu 2020.
- ↑ «Richard Stallman's 1983 biography» (inglés) (1983). Consultáu'l 27 xunetu 2021.
- ↑ «Stallman as Saint Ignucius» (2016). Consultáu'l 27 xunetu 2021.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Richard Stallman.- Páxina personal de RMS
- Blog de Richard Stallman
- Páxines de la filosofía del Proyeutu GNU
- Proyeutu de torna de software llibre al asturianu «Softastur»
- Anunciu orixinal de GNU
- Entrevista en «El Mundo»
- Ciclu de Conferencies al rodiu Software Llibre Ponente: Richard Stallman Archiváu 2005-12-12 en Wayback Machine
- https://www.gnu.org/philosophy/audio/#GIRONA Stallman en Ogg Vorbis & Theora en Castellán
Datos: Q7439- Multimedia: Richard Stallman
Cites famoses: Richard Stallman
Testos: Autor:Richard Stallman
