Stevia rebaudiana
La stevia o ka'a he'ẽ (Stevia rebaudiana bertoni) ye una especie del xéneru Stevia de la familia de les Asterácees nativa de la rexón tropical de Suramérica; alcuéntrase entá n'estáu montés nel Paraguái, especialmente nel Departamentu d'Amambay, y na provincia arxentina de Misiones, pero dende va delles décades cultivar poles sos propiedaes edulcorantes y el so ínfimu conteníu calóricu.[1]
Stevia rebaudiana  | ||
|---|---|---|
 | ||
| Clasificación científica | ||
| Dominiu: | Eukaryota | |
| Reinu: | Plantae | |
| Subreinu: | Tracheobionta | |
| Superdivisión: | Spermatophyta | |
| División: | Magnoliophyta | |
| Clas: | Magnoliopsida | |
| Subclas: | Asteridae | |
| Orde: | Asterales | |
| Familia: | Asteraceae | |
| Subfamilia: | Asteroideae | |
| Xéneru: | Stevia | |
| Especie: |
S. rebaudiana Bertoni | |
| Consultes | ||
| World Flora Online | World Flora online | |
| [editar datos en Wikidata] | ||
Etimoloxía editar
El nome en idioma guaraní trescribir al castellán como "ca-á je-é" o "caá jeé", ente que nel idioma guaraní escríbese ka'a he'ẽ, pallabra compuesta poles pallabres ka'a (yerba) y he'ẽ (duce).
Descripción editar
Los arbustos d'esta especie son perennes y algamen los 0,9 m d'altor. Les sos fueyes, llanceolaes o elíptiques y dentaes, son alternes, simples, de color verde escuru brillante y superficie rugosa, dacuando daqué vellosas, d'hasta 5 cm de llongura por 2 cm d'anchu. Los sos tarmos, pubescentes y rectos, namái se ramifiquen dempués del primer ciclu vexetativu, con enclín a inclinase.[ensin referencies] Los raigaños son mayormente superficiales, anque una seición engrosada fundir a mayor fondura; fibroses, filiformes y perennes, son la única parte de la planta na que nun se presenten los esteviósidos.[ensin referencies]
Son plantes dioiques qu'a empiezos de primavera presenten flores pequeñes, tubulares y de color blancu, ensin arume perceptible, en panículas corimboides formaes por pequeñu capítulos axilares; tarden más d'un mes en producir toles flores. N'estáu montés son polinizaes por abeyes, de normal del xéneru Megachile. Los frutos son aquenios dotaos d'un miriguanu velloso que facilita'l so tresporte pol vientu.[ensin referencies]
La diferencia de rendimientu en esteviósidos y rebaudiósidos ye bien pronunciada ente los distintos cultivos, algamando inclusive proporciones de 5:1. Güei día la de meyor calidá y mayor rentabilidá ye la "estevia paraguaya", con hasta 4 a 5 colleches añales.[ensin referencies]
Historia editar
Mientres sieglos, los nativos guaraníes usaron el ka'a he'ẽ como edulcorante natural. La stevia debe'l so nome al botánicu y médicu español Pedro Jaime Esteve (1500–1556) > qu'investigó per primer vegada la stevia que s'utiliza como edulcorante natural,[2] ente otres plantes que llegaron d'América a Valencia, procedente del nordeste del territoriu que güei ye Paraguái. El naturalista suizu Moisés Santiago Bertoni foi'l primeru en describir la especie científicamente nel Alto Paraná. Darréu, el químicu paraguayu Ovidio Rebaudi publicó en 1900 el primer analís químicu que se fixera d'ella. Nesi analís, Rebaudi afayó un glucósido edulcorante capaz d'adulzar 200 vegaes más que l'azucre refinao, pero ensin los efeutos tan contraproducentes qu'ésti produz nel organismu humanu. La especie foi bautizada oficialmente por Bertoni nel so honor como Eupatorium rebaudiana, o Stevia rebaudiana.[3]
Usada dende la dómina precolombina polos guaraníes de la rexón, que la denominen ka'a he'ẽ o "yerba duce", como edulcorante pal mate y otres infusión, la especie nun llamó l'atención de los colonizadores; nun foi sinón dempués de que los nativos guaraníes presentar al científicu suizu Moisés Santiago Bertoni, en 1887, qu'empezó a ser envalorada pola ciencia occidental.[3]
A partir d'esi momentu, Moisés Bertoni empezó una fonda investigación científica de la planta. Yá nel añu 1900 solicita la collaboración del so amigu de nacionalidá paraguaya, el químicu Ovidio Rebaudi. Tres los primeros estudios sobre los sos principios y carauterístiques químiques, el científicu consiguió aisllar los dos principios activos, conocíos como'l "esteviósido" y el "rebaudiósido".[4] Sicasí, les dificultaes pa faer granar les granes fixeron qu'un intentu d'esportales a Gran Bretaña, pa cultivales comercialmente mientres la Segunda Guerra Mundial, resultara infructuosu.[ensin referencies]
Fueron la fía y el xenru de Bertoni, Vera y el so maríu Juan B. Aranda, quien empezaron con ésitu la doma del cultivu alredor de 1964; el botánicu xaponés Tetsuya Sumida introducir cuatro años más tarde en Xapón, que ye güei unu de los mercaos principales del productu. En Paraguái el cultivu a gran escala empezó nos años 1970, y dende entós introducióse n'Arxentina, Francia, España, Colombia, Bolivia, Perú, Corea, Chile, Brasil, Méxicu, Estaos Xuníos, Canadá y sobremanera en China, güei el principal productor.[ensin referencies]
Cultivu editar
N'estáu montés crez en terrenes arenosos, pocu fértiles y de bon drenaxe; ye llixeramente acidófila. Rique díes llargos, y enforma sol. Pa efeutos agrícoles prefier emplegase fraes, suelu de testura llixera y irrigar con frecuencia mientres el periodu secu. La collecha realízase xustu enantes del floriamientu, pa caltener la máxima concentración posible de edulcorante nes fueyes.[ensin referencies] Resáltase que nel 2014 el cultivo de la stevia en Paraguái algamó una superficie semada de 2.300 hectárees que producieron 3.680 tonelaes según estimaciones de la Direición Nacional de Censos y Estadístiques del Ministeriu d'Agricultura y Ganadería (citada por Acosta, 2015,p.3)[5]
Consumu editar
Los compuestos edulcorantes de la planta tán conteníos en mayor porcentaxe nes fueyes; en 1931 los químicos d'orixe francés Marc Bridel y R. Lavieille llograron aisllar los glucósidos que provoquen el so sabor, a los que llamaron "esteviósidos" y "rebaudiósidos". Ye ente 250–300 vegaes más duces que la sacarosa,[6] los glucósidos d'esta especie nun afecten la concentración de glucosa en sangre, polo que resulten inocuos pa los diabéticos y preseos en dietes hipocalóricas.[7] Los glucósidos más concentraos son el esteviósido (5–10%), el rebaudiósido A (2–4%), el rebaudiósido C (1–2%) y el dulcósido A (0,5–1,0%).[ensin referencies]
Tanto les fueyes seques como'l so estractu y los esteviósidos aisllaos emplegar en Xapón anguaño como sustitutu del ciclamato y la sacarina, y ocupen un 40% del mercáu de edulcorantes. En distintes presentaciones emplégase tamién n'otros llugares d'Asia, na zona del Ríu de la Plata, en Suramérica, y n'Israel.[ensin referencies]
N'Estaos Xuníos un revesosu fallu de la FDA en 1991 prohibió'l so consumu, [ensin referencies] El fallu revertir en 1995 y dende entós comercialízase como suplementu alimenticiu. [ensin referencies]
N'avientu de 2008, la FDA d'EE. XX. autorizó'l so usu como edulcorante natural n'alimentos y bébores.[8][9]
N'Europa l'usu de plantes d'esta especie en productos alimenticios tuvo prohibíu preventivamente, por atopase toxicológicamente inaceptable.[10] Sicasí l'Asociación Europea de la Stevia (EUSTAS)[1], llucha pola so reconocencia llegal n'Europa. El 4 de xunetu de 2011 el Comité Permanente de la Cadena Alimentaria y de Sanidá Animal de la Comisión Europea emitió'l so votu favorable p'autorizar l'usu de la estevia como aromatizante,[11] Dende'l 2 d'avientu de 2011 los glucósidos de esteviol d'alta pureza estrayíos de la stevia tán autorizaos pol Reglamentu 1131/2011 de la XE como aditivu alimenticiu edulcorante col númberu Y-960. El so ingesta diaria almitible (IDA) ye de 4 mg/kg de masa corporal.[12][13]
El so consumu nos países onde ta autorizáu tien munches aguaes:[ensin referencies]
- Como edulcorante, en forma de glucósido de esteviol, en presentaciones de polvu, líquidu y en pequeños estruyíos, o como aditivu alimenticiu.
- Na veterinaria usen les fueyes p'alimentar animales de granxa y de competición con cuenta d'ameyorar el so desenvolvimientu y cría, según a les mascotes
En Xapón, los sos estractos concentraos aplicar na cría d'animales de viveru (peces), en cultivos agrícoles (frutes más duces y grandes), siendo una caña de la horticultura bien prestigiada y con altos precios.[ensin referencies]
Los residuos de la planta lleldaos son aplicaos en terrenes maneros pola sobresplotación con agroquímicos, o contaminaos con dioxines, siendo estos recuperaos en pocos años.[ensin referencies]
Seguridá editar
Pruebes animales y l'estensa esperiencia xaponesa cola especie suxuren que'l so usu ye seguru.[ensin referencies] Basaos principalmente na aparente creencia incorreuta de que foi usada tradicionalmente pa prevenir l'embaranzu, dellos investigadores espresaron esmolición de que puede tener efeutos antifertilidad afrodisiaca n'homes o muyeres.[ensin referencies] Sicasí, la evidencia de la mayoría de los estudios suxure que nun tien d'esistir preocupación si tomar en dosis normales. Per otru llau, demostróse por aciu investigaciones posteriores que los resultaos d'estes investigaciones nun yeren correutos.[ensin referencies] Sicasí, la so seguridá pa neños pequeños, muyeres embarazaes o lactando, o naquellos con enfermedá hepática o renal severa nun foi establecida.[14]
En 2006, los datos d'investigación arrexuntaos na evaluación de seguridá publicáu pola Organización Mundial de la Salú nun atoparon efeutos adversos de los glucósidos de esteviol.[15] Nun hai prueba concluyente de riesgos potenciales de la stevia na salú humana.[16]
Taxonomía editar
Stevia rebaudiana describióse por (Bertoni) Bertoni y espublizóse en Journal of Botany, British and Foreign 66: 141. 1928.[17]
Stevia: nome xenéricu que foi dau n'honor del botánicu y médicu español Pedro Jaime Esteve qu'afayó la planta.
rebaudiana: epítetu
- Eupatorium rebaudianum Bertoni
- Stevia rebaudiana (Bertoni) Hemsl.[18]
Nomes vernáculos editar
Stevia o Estevia, Kaa Hee, Caaje, fueya duce de Paraguái, fueya de carambelu, yerba de miel, duce yerba, planta de los diabéticos.[19][20]
Ver tamién editar
Referencies editar
- ↑ Fisberg, Mauro. «Metabolism of the Zero-Calorie Sweetener Stevia». Global Stevia Institute.
- ↑ Definición de Stevia. Merriam Webster.
- ↑ 3,0 3,1 «Antidiabetic activity of medium-polar extract from the leaves of Stevia rebaudiana Bert. (Bertoni) on alloxan-induced diabetic rats». J Pharm Bioallied Sci 3 (2): páxs. 242–8. Apr 2011. doi:. PMID 21687353.
- ↑ «Historia de la Stevia». Steviaguarani.com.py. Consultáu'l 28 de setiembre de 2012.
- ↑ Acosta,N (2015). Les potencialidaes de la stevia nacional nel mercáu nacional. Recuperáu'l 11 d'agostu de 2015, del sitiu web del Centru d'Analís y Espardimientu de la Economía Paraguáia: http://www.cadep.org.py/uploads/2015/03/nota-full-color.pdf
- ↑ «Studies on effects of pruning on vegetative traits in Stevia rebaudiana Bertoni (Compositae)». International Journal of Biology 4 (1). 1 de xineru de 2012. doi:. http://www.ccsenet.org/journal/index.php/ijb/article/download/11721/9623.
- ↑ «Stevia (Stevia rebaudiana) a bio-sweetener: a review». Int J Food Sci Nutr 61 (1): páxs. 1–10. Feb 2010. doi:. PMID 19961353.
- ↑ «USA aprueba consumu de la ka’a he’ê». Archivu.abc.com.py (19 d'avientu de 2008). Consultáu'l 28 de setiembre de 2012.
- ↑ «Stevia sweetener gets US FDA go-ahead». Foodnavigator-usa.com. Consultáu'l 28 de setiembre de 2012.
- ↑ «UK Government about Stevia». Consultáu'l 28 de setiembre de 2012.
- ↑ EFSA Panel on Food Contact Materials, Enzymes, Flavourings and Processing Aids (CEF) (2011). «Scientific Opinion on Flavouring Group Evaluation 310 (FGE.310): Rebaudioside A from chemical group 30». European Food Safety Authority Journal 9 (5): 2181. doi:. http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/2181.htm. «The Panel concluded that rebaudioside A [FL-non: 16.113] would not give rise to safety concerns at the estimated level of intake arising from its use as flavouring substance.».
- ↑ Lucas, Louise (14 de payares de 2011). «Brussels backs Stevia sweetener». Ft.com. Consultáu'l 28 de setiembre de 2012.
- ↑ «Stevia wins final EU approval». Foodmanufacture.co.uk. Consultáu'l 28 de setiembre de 2012.
- ↑ «HealtLibrary: Stevia». Healthlibrary.epnet.com (25 de xunetu de 2012). Consultáu'l 28 de setiembre de 2012.
- ↑ D.J., Benford; DiNovi, M., Schlatter, J. (2006). «Safety Evaluation of Certain Food Additives: Steviol Glycosides». WHO Food Additives Series (World Health Organization Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives (JECFA)) 54: p. 140. http://whqlibdoc.who.int/publications/2006/9241660546_eng.pdf.
- ↑ «3 Basic Things You Need to Know About Stevia». steviapoint.com. Consultáu'l 29 de mayu de 2013.
- ↑ «Stevia rebaudiana». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 23 de febreru de 2015.
- ↑ «Stevia rebaudiana». The Plant List. Consultáu'l 24 de febreru de 2015.
- ↑ nomes conoz la-stevia-rebaudiana.html# Bona salú
- ↑ Plantes y Flores
Bibliografía editar
- Forzza, R. C. & et al. 2010. 2010 Llista de espécies Flora do Brasil.
- Pruski, J. F. & G. Sancho. 2004. Asteraceae or Compositae (Aster or Sunflower Family). 33–39. In N. Smith & et al. (eds.) Fl. Pl. Neotrop. Princeton University Press, Princeton.
- Zuloaga, F. O., O. Morrone, M. J. Belgrano, C. Marticorena & E. Marchesi. (eds.) 2008. Catálogo de las plantas vasculares del Cono Sur (Arxentina, Sur de Brasil, Chile, Paraguái y Uruguái). Monogr. Syst. Bot. Missouri Bot. Gard. 107(1): i–xcvi, 1–983; 107(2): i–xx, 985–2286; 107(3): i–xxi, 2287–3348. ISBN 978-1-930723-70-2.
Enllaces esternos editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Stevia rebaudiana 
.- http://repositoriotec.tec.ac.cr/handle/2238/3332
Datos: Q7213452- Multimedia: Stevia rebaudiana
Especies: Stevia rebaudiana
