Wikipedia

Tel Aviv

(Redirixío dende Tel-Aviv)

Tel Aviv-Yafo (n'hebréu: תֵּל־אָבִיב-יָפוֹ,[1] n'árabe تل ابيب-يافا Tal Abīb-Yāfā), usualmente llamada Tel Aviv, ye la segunda mayor ciudá d'Israel con una población envalorada de 411.800 habitantes.[2] Tien una superficie de 51,4 km² y ta asitiada na mariña mediterránea d'Israel. Trátase de la mayor y más poblada ciudá nel área metropolitana del Gush Dan, onde moren 3.850.000 persones.[3] L'actual alcalde de la ciudá ye Ron Huldai.[4]

Tel Aviv
flag of Tel Aviv (en) Traducir Emblem of Tel Aviv-Jaffa (en) Traducir
Alministración
PaísBandera de Israel Israel
Distritu distritu de Tel Aviv
Tipu d'entidá gran ciudá
Mayor of Tel Aviv-Yafo (en) Traducir Ron Huldai
Nome oficial תל אביב-יפו (he)
Nome llocal תֵּל אָבִיב-יָפוֹ (he)
Nomatu העיר העברית הראשונה (he)
העיר הלבנה (he)
עיר היונה (he)
עיר ללא הפסקה (he)
Códigu postal 61000–61999
Xeografía
Coordenaes 32°05′N 34°47′E / 32.08°N 34.78°E / 32.08; 34.78
Tel Aviv alcuéntrase n'Israel
Tel Aviv
Tel Aviv
Tel Aviv (Israel)
Superficie 52 km²
Altitú 5 m
Llenda con Herzliya, Bat Yam, Holon, Bnei Brak, Givatayim, Ramat HaSharon y Ramat Gan
Demografía
Población 467 875 hab. (2021)
Porcentaxe 100% de distritu de Tel Aviv
Densidá 8997,6 hab/km²
Más información
Fundación 11 abril 1909
Prefixu telefónicu 3
Estaya horaria UTC+02:00
UTC+03:00
Llocalidaes hermaniaes
tel-aviv.gov.il
Cambiar los datos en Wikidata

Tel Aviv, establecida en xunetu de 1906, foi fundada oficialmente'l segundu día de Pésaj de 1909, nes contornes de l'antigua ciudá portuaria de Jaffa (en hebréu: יפו, Yafo). La crecedera de Tel Aviv fizo que llueu superara a Jaffa en población; finalmente, dambes ciudaes fundir nun solu conceyu en 1950, dos años dempués de la creación del Estáu d'Israel.

Dende 2003, el so «Ciudá Blanca» d'arquiteutura Bauhaus foi declarada Patrimoniu de la Humanidá pola Unesco, yá que entiende la más grande concentración d'edificios del Movimientu Modernu del mundu.[5][6][7]

Ye'l centru de la economía global israelina, el llar de la Tel Aviv Stock Exchange y munches oficines corporatives y centros d'investigación y desenvolvimientu, referencia de la zona conocida popularmente como "Silicon Wadi".[8]

Tamién ta considerada la capital cultural israelina por cuenta del so calter cosmopolita y moderno y un importante centru d'artes escéniques.[9] Les sos sableres, cafés, tiendes de luxu y estilu de vida secular convertir nun popular destín turísticu.[10] En 2008, una encuesta de la consultora Mercer sobre'l costu de vida clasificó a Tel Aviv como la ciudá más cara nel Oriente Mediu y la 14ª más cara del mundu.[11]

Toponimia

editar

El so nome significa n'hebréu, lliteralmente, «la llomba (Tel) de la primavera (Aviv)», n'alegoría al llibru del fundador del sionismu políticu, Theodor Herzl, Altneuland, «Vieya Tierra Nueva». «Tel Aviv» ye tamién el nome d'un suburbiu xudíu de Babilonia (Ezequiel 3:15) del tiempu d'esti profeta.

Xeografía

editar

Allugamientu

editar
 
Tel Aviv vista dende l'espaciu

Tel Aviv atopar a unos 32°5′N 34°48′E / 32.083°N 34.800°E / 32.083; 34.800 na llanura costera d'Israel, nel centru d'Israel, la histórica ponte terrestre ente Europa, Asia y África. Darréu al norte del antiguu puertu de Yaffo, Tel Aviv atópase en terrenes que solíen ser dunes de sable y, como tal, tien tierres pocu fértiles. La tierra foi apandada y tien importantes pendientes, los sos accidentes xeográficos más notables son cantiles sobre la mariña del Mediterraneu y la desaguada del ríu Yarkon.[12] Por cuenta de la espansión de Tel Aviv y la rexón de Gush Dan, les fronteres ente Tel Aviv y Yaffo y ente los barrios de la ciudá yá nun esisten.

La ciudá allúgase a 60 quilómetros al noroeste de Xerusalén y a 90 quilómetros al sur de la ciudá de Haifa.[13] Ente les ciudaes y pueblos colindantes inclúyense Herzliya al norte, Ramat HaSharon al nordeste, Petah Tikva, Bnei Brak, Ramat Gan y Giv'atayim al este, Holon al sureste, y Bat Yam al sur.[14] La ciudá ye económicamente estratificada ente'l norte y el sur del país. El sur de Tel Aviv ye xeneralmente más probe que'l norte de dicha ciudá, cola esceición de Nieve Tzedek y daqué de desenvolvimientu recién nes sableres de Yaffo. El centru de Tel Aviv ye'l llar d'Azrieli Center y de un importante distritu comercial y financieru a lo llargo de l'autopista Ayalon. El sector norte de Tel Aviv alluga la Universidá de Tel Aviv, el parque Hayarkon y barrios residenciales de luxu como Ramat Aviv y Afeka.[15]

Clima

editar

Tel Aviv tien clima mediterraneu con branos templaos, serondes y primaveres prestoses ya iviernos frescos y húmedos (Clasificación climática de Köppen). El mugor tiende a ser alta mientres tol añu por cuenta de la proximidá de la ciudá al mar. Pel hibiernu, les temperatures escasamente cayen per debaxo de 5 °C (40 °F) y asítiense, polo xeneral, ente 10 °C (50 °F) y 15 °C (60 °F). Pel branu la temperatura medio ye de 26 °C (80 °F) y, de cutiu, mientres el día les temperatures superen los 32 °C (90 °F). La ciudá tien, en permediu, más de 300 díes soleyeros al añu. El récor de temperatura de la ciudá foi de 46,5 °C (115 °F), ente que'l rexistru más baxu de la ciudá baxa foi -1,9 °C (30 °F).[16][17]

A pesar del altu mugor, les precipitaciones mientres el branu son rares. La precipitación media añal ye de 673 milímetros, de normal concentrada nel periodu d'ochobre a abril.[18] L'iviernu ye la estación más húmeda, de cutiu acompañada por fuertes agües y nubes llétriques. La nieve ye desaxeradamente rara, una y bones l'últimu rexistru de nevaes dientro de les llendes de la ciudá tuvo llugar en febreru de 1950.[19] El mes más lluviosu rexistrar en xineru de 2000 con 424,9 mm; en cuantes que'l día más pluvioso foi'l 8 de payares de 1955 con 133 mm.

   Parámetros climáticos permediu de Tel Aviv (1916–2007)  
Mes Xin Feb Mar Abr May Xun Xnt Ago Set Och Pay Avi añal
Temperatura máxima absoluta (°C) 26.8 29.6 35.2 40.4 46.5 37.6 37.4 34.4 35.4 38.4 35.3 27.9 46.5
Temperatura máxima media (°C) 18.3 19.1 21.8 24.5 26.7 28.6 31.3 32.0 30.9 28.8 24.7 19.8 24.04
Temperatura media (°C) 13.5 13.8 15.9 18.6 21.1 23.4 26.2 27 25.5 22.9 19 14.8 20.3
Temperatura mínima media (°C) 8.7 9.0 10.1 12.7 15.6 18.3 21.2 22.1 20.2 17.0 13.4 9.9 16.44
Temperatura mínima absoluta (°C) 0.5 −1.9 3.5 7 11.2 15 19 20 15.7 11.6 6 4 −1.9
Lluvia (mm) 145.9 115.1 75.6 18 2.3 0.3 0 0.7 1.4 70.3 110.3 133.4 673.3
Díes de lluvia (≥ 1 mm) 15.8 12 9.5 4.1 1.8 0.3 0 0.3 0.5 6.2 10.5 12.9 73.9
Hores de sol 192.2 205.9 235.6 270 328.6 357 368.9 356.5 300 279 234 189.1 3316.8
Humedá relativa (%) 73 71 69 65 68 70 70 70 67 66 66 72 68.9
Fonte nº1: Israel Meteorological Service[20][21]
Fonte nº2: Hong Kong Observatory for data of sunshine hours[22]

[23]

Historia

editar
 
Puertu de Yafo
 
El primer plan maestru diseñáu por Patrick Geddes de Tel Aviv - 1925
 
internacional del comerciu xustu - Orient Fair de 1934 - el pabellón británicu
 
Puertu de Tel Aviv.

La ciudá foi establecida na Convención de Xudíos de Yafo, que tuvo llugar en xunetu de 1906, na cual, motivaos pola baxa calidá de vida de los xudíos de dicha ciudá, a la cual sumábase'l decretu conocíu como Muhram según el cual los habitantes xudíos de Yafo teníen de camudar de casa añalmente.

Escontra 1909 adquiriéronse los terrenes pa empezar la construcción de la nueva ciudá, que tendría de siguir les llinies arquiteutóniques del movimientu Garden City inglés, col enfotu de crear una ciudá de carauterístiques modernes, espaciosa y con abondosos espacios verdes, que podría ufiertar una alternativa a l'atestada Yafo. Los primeros terrenes adquiríos consistíen en 60 parceles, que fueron sorteaes ente les families interesaes el segundu día de Pésaj de 1909, fecha adoptada como l'aniversariu oficial de la ciudá.

El barriu foi construyíu pola cooperativa Ajuzat Bait - אחוזת בית y esi foi'l primer nome que recibió. La prohibición d'establecer nel barriu cualquier tipu d'industria fizo que la espansión del nucleu tuviera una doble aguada: escontra'l norte, residencial y escontra l'oeste, industrial.

A finales del añu 1930 empezó a desenvolvese l'área de la desaguada del ríu Yarkon, conocida como la penínsla del Yarkón. En primer llugar establecióse la central termoeléctrica xunto al Aeropuertu Sde Dov al norte de la boca del ríu Yarkon y dempués de lo que'l desenvolvimientu de la zona sur de la boca Yarkon que se paez a una Península. la "Tel Aviv International Trade Fair" que se llama: "el Orient Fair" foi construyíu pa los países pabellones polivalentes nos estilos arquiteutónicos que caractericen la ciudá, especialmente los Estilu Internacional. na parte norte-oriental del recintu ferial internacional, construyóse la primera "Maccabiah Stadium" en 1932.

en 1937 el "Wauchope Bridge" foi construyíu sobre la boca Yarkon el nome d'Arthur Grenfell Wauchope que foi l'Altos Comisionados pa Palestina y Transjordania. él foi diseñáu pa coneutar l'alimentación de llectura cola Feria Internacional.

El 14 de mayu de 1948, en Tel Aviv, Ben Gurión proclamó'l nacencia del Estáu d'Israel. Tel Aviv foi la capital provisional hasta 1950, en que se treslladó la capitalidad a Xerusalén. La ciudá convertir nel paradigma de la modernidá n'Israel, y ye'l nucleu de la Zona Centro del país, onde se concentra la mayor cantidá de población. Darréu, la ciudá unificar con Jaffa, formando güei un solu conceyu.

Tel Aviv sufrió dellos bombardeos na so historia; mientres la Segunda Guerra Mundial foi bombardiada pola aviación italiana'l 9 de setiembre de 1940; mientres la guerra d'independencia d'Israel foi bombardiada per Exiptu; en 1991, mientres la Guerra del Golfu, recibió l'impautu de misiles Scud llanzaos por Iraq; en payares de 2012, mientres el conflictu que tuvo Israel con Gaza, la ciudá recibió dellos ataques aéreos que dexaron 6 muertos y decenes de mancaos y n'agostu de 2014 la so área metropolitana foi de cutiu bombardiada dende Gaza. Amás, en xunu de 2016 sufrió un ataque terrorista nel conocíu Mercáu Sarona, que dexó 4 muertos y 6 mancaos, siendo asina'l mayor tirotéu y atentáu de la ciudá.

Demografía

editar

La ciudá tien una población de 388.700 .[2] Según la Oficina Central d'Estadístiques (CBS), a partir de xunu de 2006, la población de Tel Aviv ta creciendo a una tasa añal del 0,9%. Componer de 91,8% xudíos, 4,2% árabes y 4,0% "otros". Acordies con delles estimaciones, cerca de 50.000 trabayadores estranxeros non rexistraos viven en Tel Aviv.

D'alcuerdu a les estadístiques d'avientu de 2001, l'estatus sociu-económicu de Tel Aviv ta calificáu como alto (8 de cada 10) y el 63,1% de los estudiantes d'últimu grau de secundaria recibieron certificaos de graduación nel añu 2000. En 2000, el salariu mediu mensual yera de 6773 NIS, que ye aproximao igual a la media nacional. Na ciudá la población ta distribuyida en 22,2% menores de 20, 18,5% d'edaes entendíes ente 20-29, 24% d'edaes entendíes ente 30-44, y el 16,2% d'edaes entendíes ente los 45 y 59. 19,1% ta percima de los 60. Tel Aviv tien la mayor y más poblada área metropolitana d'Israel, inclusive per delantre de Xerusalén, anque esta postrera ye la ciudá más poblada del país.

Tel Aviv. Gráfica de población. 1920-2009
División menor: 12500 habitantes.
  • Distribución de población per edá y sexu

Estructura político-alministrativa

editar

Organización municipal

editar
 
Parque Rabin y la casa de conceyu de Tel Aviv al fondu.

L'alministración política de la ciudá realízase al traviés d'un Conceyu de xestión democrática que los sos 31 miembros escueyen cada cinco años por sufraxu universal.[24] El censu eleutoral ta compuestu por tolos residentes empadronaos en Tel Aviv mayores de 18 años, nacionales d'Israel y con siquier un añu de residencia na ciudá. El conceyu ye responsable de los servicios sociales, los programes comuñales, la infraestructura pública, urbanismu, turismu y otros asuntos locales.[25][26][27]

La casa de conceyu de Tel Aviv atópase nel Parque Rabin, y el so alcalde ye Ron Huldai dende 1998.[24] Huldai foi reelixíu nes eleiciones municipales de 2008, ganando a Dov Henin.[28] L'alcalde que más tiempu gobernó foi Shlomo Lahat, quien tuvo nel poder mientres 19 años; en cuantes que'l que menos tuvo nel sellón principal foi David Bloch, quien tuvo nel cargu per dos años (1925-27). Fuera de los kibutzim, Meretz recibe más votos en Tel Aviv qu'en cualesquier otra ciudá d'Israel.[29]

Alcaldes

editar
Alcaldes de Tel Aviv.
Periodu Nome Grupu
1921-1925 Meir Dizengoff
1925-1927 David Bloch Sionismu socialista
1927-1936 Meir Dizengoff
1936-1952 Israel Rokach Sionistes Xenerales
1952-1959 Haim Levanon Sionistes Xenerales
1959-1969 Mordechai Namir Coalición
1969-1974 Yehoshua Rabinowitz Coalición
1974-1993 Shlomo Lahat ("Chich") Likud
1993-1998 Roni Milo Likud
1998 -      Ron Huldai Hai'Avoda

Arquiteutura

editar
 
Muséu Bauhaus de Tel Aviv

Tel Aviv ye la ciudá con más arquiteutura Bauhaus. Hai más edificios construyíos al estilu Bauhaus qu'en cualesquier otru llugar del mundu, incluyendo cualquier ciudá d'Alemaña. L'estilu foi lleváu nos 30 por arquiteutos xudíos europeos que fuxíen del réxime nazi. Dende 2003, "La Ciudá Blanca" ye considerada patrimoniu de la humanidá, y son más de 1500 los edificios International Style contabilizaos y suxetos a distintos planes de restauración y preservación.

A pesar d'un biltu de nuevos estilos arquiteutónicos –incluyendo modernos rascacielos– el modelu dominante de Tel Aviv dende l'aire sigue siendo'l mapa de "pequeños edificios con forma de caxa y techu blancu planu" que reflexen la tradición Bauhaus de la ciudá, munches de que les sos doctrines fueron integraes na arquiteutura contemporánea en tol mundu.

En Tel Aviv atópase'l parque Yarkon, que ye'l parque más famosu d'Israel. Ye inclusive más grande que'l Central Park de Nueva York (350 hectárees). Tel Aviv tien la estación d'autobuses más grande del mundu.

 
Parque nel Barriu Kochav Hatzafon
 
Parque nel Barriu Kochav Hatzafon
Población 429,800
% de la población nacional + o - 6%
Crecedera añal +1.2%
Proporción de xudíos y non-árabes 96.1%
Proporción d'árabes 3.9
Proporción d'homes 47.7%
Proporción de muyeres 52.3%
Númberu de llares 150,900
Permediu d'habitantes per llar 2.3
Edá media de los habitantes 33.9
Edá media de los habitantes d'Israel 27.7
Inmigrantes mientres y a partir del 90 43,400

Ciudaes hermaniaes

editar

Tel Aviv ta hermanada con 31 ciudaes y tien una alianza con Los Angeles, California, EE. XX.:[30]

Panorámica

editar
 

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. ↑ Tel Aviv escríbese n'hebréu ensin el guión (תל אביב).
  2. ↑ 2,0 2,1 Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes poblacion
  3. ↑ «Localities, Population and Density per km²., by Metropolitan Area and Selected Localities». Israel Central Bureau of StatisticsStatistical Abstract of Israel 2006 (31 d'avientu de 2006). Consultáu'l 31 de mayu de 2007.
  4. ↑ «Tel Aviv Municipality». Tel Aviv-Yafo Municipality. Consultáu'l 2 de febreru de 2008.
  5. ↑ «The White City of Tel Aviv». Unesco. Consultáu'l 29 de marzu de 2008.
  6. ↑ Strimpel, Zoe (16 de febreru de 2008). «Hip and happening in Tel Aviv». The Times. Archivado del original el 2008-07-19. https://web.archive.org/web/20080719184519/http://travel.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/travel/holiday_type/breaks/article3370349.ece. Consultáu'l 16 de febreru de 2008. 
  7. ↑ «Economist City Guide-Tel Aviv». The Economist. http://www.economist.com/cities/findStory.cfm?city_id=TLV&folder=Facts-History. Consultáu'l 21 de xineru de 2008. 
  8. ↑ «New Economy: Silicon Wadi». Wired. 16 d'abril 1998]]. http://www.wired.com/techbiz/media/news/1998/04/11669. Consultáu'l 2 de febreru de 2008. 
  9. ↑ Kipnis, B.A. (8 d'ochobre de 2001). «Tel Aviv, Israel - A World City in Evolution: Urban Development at a Deadend of the Global Economy». Globalization and World Cities Study Group and Network at Loughborough University. Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-03. Consultáu'l 17 de xunetu de 2007. Cities in Transition. Ljubljana: Department of Geography, University of Ljubljana, páxs. 183-194.
  10. ↑ An ugly scrap at Heathrow for the 'best-looking kid on the block'.. Independent on Sunday. 30 de marzu de 2008. http://www.independent.co.uk/news/business/analysis-and-features/an-ugly-scrap-at-heathrow-for-the-bestlooking-kid-on-the-block-802459.html. Consultáu'l 30 de marzu de 2008. 
  11. ↑ «Cost of living top 50 cities». Mercer Human Resource Consulting. Consultáu'l 25 de xunetu de 2008.
  12. ↑ «Tel Aviv». Jewish Agency. Archiváu dende l'orixinal, el 13 d'ochobre de 2007. Consultáu'l 26 de xineru de 2008.
  13. ↑ «Cities located close to Tel Aviv». TimeandDate.com. Consultáu'l 26 de xineru de 2008.
  14. ↑ «Map of Israel». Carta. Consultáu'l 15 de marzu de 2008.
  15. ↑ Yarkoni, Amir. «Real Ta in Tel Aviv – continued». Tel Aviv Insider. Archiváu dende l'orixinal, el 25 de payares de 2015. Consultáu'l 22 de xunetu de 2008.
  16. ↑ «Tel Aviv Almanac: Historical Information (February- Record Low)». MyForecast. Consultáu'l 4 d'abril de 2008.
  17. ↑ «Tel Aviv Almanac: Historical Information (May -Record High)». MyForecast. Consultáu'l 4 d'abril de 2008.
  18. ↑ «Tel Aviv Climate and Weather». World Travels. Consultáu'l 20 de febreru de 2008.
  19. ↑ «The Distribution of Snow in Israel». GeoJournal. http://www.springerlink.com/index/O14836571826303N.pdf. Consultáu'l 13 de febreru de 2008. 
  20. ↑ «Averages and Records for Tel Aviv (Precipitation, Temperature and Records [Excluding February and May written in the page)]». Israel Meteorological Service. Consultáu'l August 2010.Plantía:Link language
  21. ↑ «Extremes for Tel Aviv [Records of February and May]». Israel Meteorological Service. Consultáu'l August 2010.Plantía:Link language
  22. ↑ «to/tel_aviv_y.htm Climatological Information for Tel Aviv, Israel». Hong Kong Observatory. Consultáu'l August 2010.
  23. ↑ http://en.climate-data.org/location/3471/
  24. ↑ 24,0 24,1 Encyclopædia Britannica Staff (1974). Encyclopædia Britannica: The New Encyclopædia Britannica. ISBN 0-85229-290-2.
  25. ↑ http://www.tel-aviv.gov.il/English/education/community/centers.htm (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  26. ↑ «Tourism». Tel Aviv-Yafo Municipality. Archiváu dende l'orixinal, el 2 de marzu de 2008. Consultáu'l 29 de marzu de 2008.
  27. ↑ «Huldai beats Henin in TA mayor race». Jerusalem Post. 12 de payares de 2008. http://fr.jpost.com/servlet/Satellite?pagename=JPost/JPArticle/ShowFull&cid=1226404704522. Consultáu'l 22 de payares de 2008. 
  28. ↑ Shiner, Doron. «How they voted: See Israel election results by city/sector». Haaretz. Consultáu'l 14 de xunu de 2010.
  29. ↑ «Tel Aviv sister cities» (hebréu). Tel Aviv-Yafo Municipality. Consultáu'l 19 de xineru de 2008.
  30. ↑ «Frankfurt -Partner Cities». © 2008 Stadt Frankfurt am Main. Archiváu dende l'orixinal, el 2007-11-07. Consultáu'l 5 d'avientu de 2008.
  31. ↑ «Twin Cities». (n'inglés y polacu) © 2007 UMŁThe City of Łódź Office. Archiváu dende l'orixinal, el 25 de payares de 2015. Consultáu'l 23 d'ochobre de 2008.
  32. ↑ «Milano - Città Gemellate». © 2008 Municipality of Milan (Comune di Milano). Consultáu'l 5 d'avientu de 2008.
  33. ↑ «Official Barcelona Website: Sister Cities.». © Ajuntament de Barcelona 1995-2008. Archiváu dende l'orixinal, el 2011-08-16. Consultáu'l 11 de payares de 2008.
  34. ↑ «Tel Aviv decides to retain contract with Gaza City as `twin city`». Haaretz. Consultáu'l 11 de febreru de 2008.
  35. ↑ «São Paulo - Sister Cities Program». © 2005-2008 Fiscolegis - Todos os direitos reservados Editora de publicações periodicas - LTDA / © 2008 City of São Paulo. Archiváu dende l'orixinal, el 25 de payares de 2015. Consultáu'l 9 d'avientu de 2008.

Enllaces esternos

editar


Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Tel_Aviv&oldid=4309986»