Xeografía de Xeorxa

Xeografía de Xeorxa
Llocalización
Continente	Europa
Rexón	Europa Oriental
Carauterístiques xeográfiques
Superficie	69 700 km²
Puntos estremos
Puntu más altu	5 048 m Gora Kazbeg
Fronteres territoriales
• Rusia	723 km
• Azerbaixán	322 km
• Turquía	252 km
• Armenia	164 km
	[editar datos en Wikidata]

Xeorxa ye un país soberanu d'Europa Oriental,^[1]^[2] alcontráu na mariña del mar Negru. Comparte fronteres con Rusia al norte y nordeste, con Turquía y Armenia al sur, y con Azerbaixán al sureste.

Xeografía física

Xeorxa atópase allugada estratéxicamente al este del mar Negru; Xeorxa controla gran parte de los montes d'El Cáucasu y les rutes que la traviesen.

Relieve

Topografía de Xeorxa.

A pesar del so pequeñu tamañu, Xeorxa cunta con una de les topografíes más diverses ente les antigües Repúbliques Soviétiques. Xeorxa ta asitiada principalmente n'El Cáucasu, la so frontera norte ta en parte trazada pola cadena montascosa del mesmu nome. La cadena del Cáucasu, paralela a les fronteres turca y Armenia , que xune'l Gran Cáucasu y el Cáucasu Menor, creó barreres naturales responsables de les diferencies culturales y llingüístiques ente les rexones.

Por cuenta de la so altitú y a les infraestructures de tresporte subdesendolcaes, munchos pueblos de monte tán práuticamente aisllaos del mundu esterior mientres el iviernu. Los terremotos y deslizamientos nes zones montascoses son una amenaza significativa pa la vida y la propiedá. Ente los más recién desastres podemos citar los deslizamientos de tierra en Adjaria en 1989 que movieron a miles de persones nel suroeste de Xeorxa. En 1991, dos terremotos destruyeron dellos pueblos nel centru-norte de Xeorxa y en Osetia del Sur.

Na provincia secesionista d'Abkhasia, al noroeste de Xeorxa, atópase la torca de Voronia, qu'anguaño constitúi la más fondu cuévanu natural del mundu, con una cota inferior a los -2000 m. Los espeleólogos de tol mundu, sobremanera los rusos y ucraínos, siguen esplorando esta cueva.

Ríos, llagos y mariñes

Semeya de satélite del mar Caspiu.

Xeorxa cunta con cerca de 25.000 ríos, munchos de les cualos tienen pequeñes centrales hidroeléctriques. Los ríos escurren nel oeste del país, escontra'l mar Negru y nel este, al traviés d'Azerbaixán pa rematar nel mar Caspiu. El ríu más grande de Xeorxa ye'l Mtkvari (enantes conocíu como Kurá inda utilizáu n'Azerbaixán), qu'escurre 1.364 km pol nordeste de Turquía y traviesa les llanures de la parte oriental de Xeorxa. De siguío, pas por Tblisi, la capital, y dempués desagua nel Mar Caspiu. El ríu Rioni ye'l ríu más grande nel oeste de Xeorxa y flúi al traviés del Gran Cáucasu pa desaguar nel Mar Negru nel puertu de Poti. Los inxenieros soviéticos esviaron dellos ríos nes tierres agrícoles de la mariña subtropical y crearon una estensa rede de canales pa la regación.

Clima

El clima de Xeorxa vese afeutáu por mases d'aire subtropical nel oeste y mediterránees nel este. La cadena de Gran Cáucasu moderada les variaciones nel clima, actuando como una barrera contra l'aire frío del norte. L'aire templao y húmedo del Mar Negru mover con facilidá poles llanures costeres del oeste.

Los factores que más inflúin son la distancia al Mar Negru y l'altitú. A lo llargo de la mariña del Mar Negru, d'Abkhasia a la frontera turca, y na rexón conocida como la Cólquida (zones baxes interiores de la mariña), les carauterístiques dominantes del clima subtropicales son d'un eleváu mugor y fuertes precipitaciones (1000 a 2000 mm per añu, el puertu de Batumi nel Mar Negru recibe 2500 mm al añu). Delles variedaes de palma pueden crecer nestes rexones, onde'l permediu de temperatura ye de 5 ° C pel hibiernu y 22 ° C pel branu.

Les llanures del este de Xeorxa queden al abellugu de les influencies del Mar Negru per montes polo que tienen un clima más continental. La temperatura pel branu ye en permediu de 20 a 24 ° C, les temperatures ivernices de 2 a 4 ° C. El mugor ye menor, y la precipitación media de 500 a 800 mm per añu. El clima ye alpín nes tierres altes del este y del oeste. El clima alpín ta presente nos montes del este y l'oeste, según una rexón semiárida nel pandu de Iori nel sureste.

Nes zones más altes, les precipitaciones son dacuando dos veces más elevaes que nos llanos orientales. El clima alpín atopar ente 2.100 y 3.600 m, y la nieve y el xelu tán presentes mientres tol añu.

Parámetros climáticos permediu de Tblisi
Mes	Xin	Feb	Mar	Abr	May	Xun	Xnt	Ago	Set	Och	Pay	Avi	añal
Temperatura máxima absoluta (°C)	20	22	24	29	32	35	40	37	36	29	23	22	40
Temperatura máxima media (°C)	7	9	13	17	24	28	31	30	26	20	14	9	0
Temperatura mínima media (°C)	-1	0	3	8	12	16	19	19	15	10	5	1	0
Temperatura mínima absoluta (°C)	-13	-15	-6	-4	3	6	12	14	5	-2	-4	-11	-15
Precipitación total (mm)	17	15	27	61	75	54	46	46	45	30	27	19	462
Díes de precipitaciones (≥ 1 mm)	6	7	8	13	12	11	8	9	8	7	7	7	103
^{[ensin referencies]}

Mediu ambiente

34.480 hectárees tán protexíes como güelgues d'importancia internacional al amparu del Conveniu de Ramsar, en dos sitios Ramsar: Ispani Mire y los güelgues de Koljeti central. Tien trés parques nacionales: Boryomi-Jaragauli (6.800 hectárees), Coljeti (44849 ha) y Koljeti (500 ha).

El principal riesgu natural son los terremotos. Tocantes a les esmoliciones medioambientales, hai contaminación atmosférica, particularmente en Rustavi; contaminación bien pesada nel ríu Mtkvari y el mar Negru; suministros desaparentes d'agua potable; contaminación del suelu por productos químicos tóxicos.

Xeografía humana

La población ye de 4.615.807 habitantes (est. xunetu de 2009), de la que'l 53% vive en zones urbanes (2008). Según el censu de 2002, hai diversos grupos étnicos: xeorxanos 83,8%, azerbaixanos 6,5%, armenios 5,7%, rusos 1,5% y otros 2,5%. La relixón predominante ye la ortodoxa cristiana 83,9%, musulmanes 9,9%, armeniu-gregorianos 3,9%, católicos 0,8%, otres 0,8% y nenguna 0,7%. L'idioma xeorxanu 71% ye l'oficial, pero fálase tamién rusu 9%, armeniu 7%, azerbaixanu 6% y otros 7%. L'abjaso ye l'idioma oficial n'Abkhasia.

La capital ye Tblisi, con una población de 1.106.700 habitantes. Otres poblaciones de más de 100.000 habitantes son: Kutaisi, Batumi y Rustavi.

Xeorxa estremar en nueve rexones (mkharebi, singular - mkhare): Guria, Imereti, Kajeti, Kvemo Kartli, Mtsjeta-Mtianeti, Racha-Lechjumi y Kvemo Svaneti, Samegrelo y Zemo Svaneti, Samtsje-Javajeti y Shida Kartli. Hai amás una ciudá (k'alak'i), Tblisi, y dos repúbliques autónomes (avtomnoy respubliki, singular - avtom respublika): Abkhasia o Ap'khazet'is Avtonomiuri Respublika,, que'l so centru alministrativu ta en Sukhumi y Ajaria o Acharis Avtonomiuri Respublika, con centru alministrativu en Batumi.

Xeografía económica

Los recursos naturales del país son: montes, enerxía hidroeléctrica, depósitos de manganesu, mineral metalífero, cobre, pequeños depósitos de carbón y petroleu; el clima costeru y los suelos dexen el cultivu de cítricos y de té. Usu de la tierra: tierra arable 11,51%, colleches permanentes 3,79% y otros 84,7% (2005). El regadíu toma 4.690 quilómetros cuadraos (2003).

Referencies

↑ International Geographic Encyclopaedia and Atles. Springer, 24/11/1979, 273 [1]
↑ Parllamentu Européu, European Parliament Resolution 2014/2717(RSP), 17 de xunetu 2014

Enllaces esternos

Esti artículu contién información de la Estudios del País de la Biblioteca del Congresu, que son publicaciones oficiales de los Estaos Xuníos en dominiu públicu.
Esti artículu contién información de "XEORXA" Archiváu 2015-10-16 en Wayback Machine, CIA World Factbook, que ye una publicación del gobiernu de los Estaos Xuníos en dominiu públicu.

[1] International Geographic Encyclopaedia and Atles. Springer, 24/11/1979, 273 [1]

[EU_perspective-2] Parllamentu Européu, European Parliament Resolution 2014/2717(RSP), 17 de xunetu 2014

[1]

[2]