Wikipedia

Accipiter gentilis

especie de páxaru
31-12-2022 17:56

Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu.

Accipiter gentilis
azor
Estáu de caltenimientu
Esmolición menor (LC)
Esmolición menor (IUCN 3.1)[1]
Clasificación científica
Reinu: Animalia
Filu: Chordata
Clas: Aves
Orde: Accipitriformes
Familia: Accipitridae
Subfamilia: Accipitrinae
Xéneru: Accipiter
Especie: A. gentilis
(Linnaeus, 1758)
Distribución

      Área de cría.

      Residente tol añu.

      Área d'ivernada.
Subespecies
Ver el testu
Consultes
[editar datos en Wikidata]
Soníu

Cantar del ferre.
¿Problemes al reproducir esti ficheru?
Accipiter gentilis

L'azor[2] (Accipiter gentilis) ye una especie d'ave accipitriforme de la familia Accipitridae.[3] Na península ibérica, el so estáu de caltenimientu defínese como una especie d'esmolición menor (LC).[4]

Amás d'azor[5][6], recibe otros nomes como peñerina[7], taforru[8] o ferre[9][10].

Carauterístiques editar

 
Un azor mozu, en vuelu.

Ye de tamañu medianu (mide ente 48 y 58 cm; abondo asemeyáu a un buzacu pintu) y la forma del so cuerpu aseméyase a un gran falcón (Falco peregrinus), anque la especie ta venceyada coles águiles. El so valumbu ye d'ente 100 y 120 cm, y como en toles aves rapaces, el machu ye de menor tamañu que la fema.[11] Los mozos presenten tonos claros: acoloratáu enriba y mariellu con grandes manches de color pardu escuru na zona de baxo. Los adultos tienen una coloración parda ceniza, de tonos buxos y coritos na rexón cimera, ente que les partes inferiores son ablancazaes horizontalmente barraes n'escuru. Tienen dos enllordies blanques percima de los sos grandes güeyos y l'iris ye mariellu o naranxa; estes postreres carauterístiques son dalgunes de les más evidentes diferencies faciales colos falcones, qu'escarecen d'estos manches y que los sos iris son escuros.

L'azor ye una ave especializada na caza d'ecosistemes arbóreos; les sos ales resulten curties pal so tamañu, y tienen los estremos arrondaos; coles mesmes, la so cola ye proporcionalmente llarga, y barrada con 4 o 5 franxes escures. Estes carauterístiques déxen-y una gran movilidá y capacidá de maniobra nun ambiente con muncha vexetación, y les sos ales curties torguen que choque escontra la foresta del monte de mou que ye a volar ensin problemes nun ambiente trupu. Estes carauterístiques cinexétiques diéron-y el so valor dende l'antigüedá como ave predileuta en cetrería pa cazar nel monte.[12]

L'azor (lo mesmo que les águiles) nun mata a les sos preses esnucándoles col picu como faen los falcones sinón que fáenlo cola sola presión de les sos garres.

Distribución y hábitat editar

Habita en montes trupos, tanto d'llanura como de monte, y ye raro que salga a campu abiertu. Alcuéntrase n'Europa, Asia y América septentrional. Apaez per tola península ibérica, sobremanera pel norte; sicasí, nun habita nes islles Baleares.

Historia natural editar

Añera nos árboles.[11] Nel ñeru deposita de 3 a 4 güevos (más raramente de 1 a 5) nun intervalu d'unos tres díes. Guaria la fema, que ye alimentada pol machu mientres el periodu qu'aquella dura, ye dicir ente 36 y 41 díes. Nes críes el plumaxe apaez ente los 18 y 38 díes; a los 40 díes aproximao salen del ñeru y a los 45 faen el so primer vuelu puramente dichu, algamando un eleváu grau d'independencia a los 70 díes.

L'azor ye un terrible cazador del monte: escuerre les sos preses velozmente ente los árboles esnalando baxo con gran habilidá. Caza distintes especies d'aves (cuervos, palombos, ñerbatos, malvises, perdices, etc) y tamién pequeños mamíferos (coneyos, llebres, esguiles, mures, etc), llagartos ya inseutos. Aveza a cazar a la chisba, posáu nuna talaya o llugar privilexáu dende au poder acolumbrar el so territoriu y alcontrar a les sos posibles preses ensin ser vistu; una vegada alcontrada, ataca siguiendo'l so ángulu muertu, de normal dende embaxo nel casu d'un ave en vuelu, o a ras de suelu si la so presa ta nel suelu. Taramiella les sos preses nel llugar au les atrapó.

Ye una ave diurna discreta y abondo malo de ver, inclusive más que'l so pariente de menor tamañu, el ferre (Accipiter nisus).

Subespecies editar

Conócense ocho subespecies d'Accipiter gentilis :[3]

Referencies editar

  1. ↑ BirdLife International (2013). «'Accipiter gentilis'» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2013.2. Consultáu'l 1 de xunu de 2014.
  2. ↑ URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.
  3. ↑ 3,0 3,1 Clements, J. F., T. S. Schulenberg, M. J. Iliff, B.L. Sullivan y C. L. Wood.. «The Clements checklist of birds of the world: Version 6.5». Consultáu'l 1 d'agostu de 2011.
  4. ↑ BirdLife International 2008. Accipiter gentilis. In: IUCN 2009. 2009 IUCN Red List of Threatened Species
  5. ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: azor
  6. ↑ Ramón d'Andrés (2021). Diccionariu de consultes llingüístiques del asturianu (n'asturianu). Uviéu: Ediciones Trabe.
  7. ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: peñerina
  8. ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: taforru
  9. ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: ferre
  10. ↑ Sabencia. Nomenclator de seres vivos n'asturianu, accipiter nisus.
  11. ↑ 11,0 11,1 Nicolai, J. (1990). Aves Rapaces (en castellanu). Lleón, España: Ediciones Everest, páx. 80. ISBN 84-241-2638-6.
  12. ↑ Encliclopedia de la Fauna mundial-Eurasia/Norteamérica del dtor. F.Rodríguez de la Fuente. Ed. Salvat.

Enllaces esternos editar

Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Accipiter_gentilis&oldid=4142602»