Sir Daniel Day-Lewis (29 d'abril de 1957Kensington y Londres) ye un gallardoniáu actor británicu naturalizáu irlandés en 1993.[7]

Daniel Day-Lewis
Vida
Nacimientu Kensington y Londres[1]29 d'abril de 1957[2] (67 años)
Nacionalidá Bandera de Irlanda República d'Irlanda
Bandera del Reinu Xuníu Reinu Xuníu
Residencia Condáu de Wicklow
Grupu étnicu Pueblu inglés
irlandeses
pueblu xudíu
Familia
Padre Cecil Day-Lewis
Madre Jill Balcon
Casáu con Rebecca Miller (1996 – )
Pareyes Isabelle Adjani
Fíos/es
Hermanos/es Tamasin Day-Lewis
Familia
Estudios
Estudios Bristol Old Vic Theatre School (es) Traducir
Sevenoaks School (en) Traducir
Bedales School (es) Traducir
Llingües falaes inglés[4]
Oficiu actor de cine, artista, actor de teatru, actor de televisiónactor
Trabayos destacaos My Left Foot
In the Name of the Father
The Last of the Mohicans
Gangs of New York
There Will Be Blood
Lincoln
Premios
Nominaciones
Miembru de Academia de les Artes y les Ciencies d'Estaos Xuníos
Xéneru artísticu drama
Creencies
Relixón Agnosticismu[6]
IMDb nm0000358
Cambiar los datos en Wikidata

Nacíu y criáu en Londres, asistió con ésitu al Teatru Nacional de Mozos antes de ser almitíu na prestixosa escuela de teatru Bristol Old Vic, a la cual asistió por trés años. A pesar de la so formación tradicional como actor en dicha escuela, Day-Lewis ye consideráu un actor de métodu, reconocíu pola constante devoción ya investigación qu'aplica sobre los sos personaxes.[8][9] Frecuentemente permanez «somorguiáu» nel so papel mientres el tiempu de grabación de les sos películes, llegando al puntu en que la so salú viose afeutada.[10] Ye unu de los actores más selectivos de la industria cinematográfica, protagonizando apenes 5 cintes dende 1998, con espacios de 5 años ente caúna.[11] Nun ufierta entevistes con frecuencia, realiza apaiciones en públicu de forma esporádica y ye roceanu alrodiu de la so vida privada.[12]

Mientres la década de los ochenta'l so trabayu tomó llugar ente'l cine y el teatru; como miembru de la Royal Shakespeare Company, interpretó a Romeo na obra Romeo y Julieta y a Flauta en A Midsummer Night's Dream, antes de debutar na pantalla xigante con Gandhi en 1982. Con La mio formosa llavandería de 1985, llogró gran reconocencia per parte de la crítica y con A Room With a View de 1985, consolidóse como actor de primer llinia.

Fízose colos principales premios del séptimu arte, ente ellos, tres premios Óscar poles cintes My Left Foot de 1989, There Will Be Blood de 2007 y Lincoln de 2012. Coles mesmes, ye l'únicu actor que consiguió l'Óscar en trés causes como actor principal y unu de los trés únicos homes que se fixeron con tres estatuilla.[13] Tamién foi consideráu pal gallardón poles cintes: Nel nome del padre de 1993 y Gangs of New York de 2002. Tamién tien cuatro BAFTA, tres premios del Sindicatu d'Actores y dos Globos d'Oru. En payares de 2012, la revista TIME nomar el «actor más grande del mundu».[14] En xunu de 2014, foi nomáu «caballeru» pola Reina Sabela II pola so contribución a les artes interpretatives y l'apellativu de «Sir» foi añadíu al so nome.[15]

Biografía

editar

La so rellación col cine vien-y de nacencia. El so güelu maternu, sir Michael Balcon, yera un importante productor del cine británicu,[16] el so padre, Cecil Day-Lewis, yera poeta de Sabela II y la so madre, Jill Balcon, ye una actriz de teatru d'orixe xudíu.[17] La so carrera empezó con una curtia apaición na película Sunday Bloody Sunday en 1971 cuando yera un adolescente. Estudió en Greenwich, Londres, y en Sevenoaks School, Kent, y darréu arte dramático nel Bristol Old Vic Theatre School.[18]

Pa cuando dexó Bedales en 1975, l'actitú despreocupada de Day-Lewis menguara y precisaba escoyer una carrera. A pesar de que se destacara nel escenariu nel National Youth Theatre en Londres, solicitó trabayu como ebanista, pero foi refugáu por falta d'esperiencia.[19]

Foi escoyíu en xunu de 2014 pal rangu de caballeru polos sos servicios a les artes interpretatives pola Reina Sabela II. En payares de 2014 foi nomáu caballeru de manera formal pol Príncipe Guillermo, Duque de Cambridge, nel Palaciu de Buckingham.[20]

Carrera profesional

editar
 
Day-Lewis en 2007

El so debú como actor adultu foi un papel curtiu na multipremiada película Gandhi en 1982. Darréu fixo dellos papeles en teatru y pa series de la BBC hasta qu'en 1985 consagrar con dos papeles: unu yera'l de punky londinense y homófobu que caltién una rellación con un antiguu amigu del colexu en La mio formosa llavandería y el d'un dandy llamáu Cecil Vyse en A Room With a View na que trabayó con munchos de los meyores actores ingleses. Depués viniéron-y otres películes como The Unbearable Lightness of Being con Juliette Binoche hasta qu'en 1989 ufiertáron-y el papel de Christy Brown, un artista irlandés discapacitáu en My Left Foot. Esti papel foi'l que-y dio fama y un Óscar ente numberosos premios y nominaciones como la del Globu d'Oru.[19][10]

En 1992 realizó una sólida actuación como un blancu renegáu criáu por indios, Nathaniel, n'El postreru de los mohicanos de Michael Mann xunto a Madeleine Stowe que-y dio un gran impulsu a la so carrera.[19]

Col direutor irlandés Jim Sheridan, collaboró n'otros dos causes, na película Nel nome del padre, en 1993 sobre la tema de Cuatro de Guildford acusaos inxustamente de pertenencia al IRA, con Emma Thompson y pola cual consiguió otra nominación al Óscar amás d'otres nominaciones y premios, y The Boxer en 1997.[21]

Darréu realizó The Age of Innocence en 1993 de Martin Scorsese, El Crisol de 1996 o Gangs of New York de 2002, tamién de Scorsese y que-y apurrió'l so tercer nominación al Óscar pol so trabayu como Bill el Carniceru.[22]

Participó nuna película empobinada pola so muyer Rebecca Miller en The Ballad of Jake and Rose, la vida d'un padre con enfermedá terminal y pasáu hippie y la so fía no que quedó d'una comuña creada por aquel movimientu nos ´70.[23]

Añu 2000 d'equí p'arriba

editar

Ente los proyeutos que refugó destaquen: El Señor de los Aniellos[24], Shakespeare in Love, Philadelphia y Solaris, ente otros. Refugó'l papel de Tom Hanks en Philadelphia col que Hanks ganó'l so primer Óscar, pa centrase nel rodaxe de Nel nome del padre.[25] Foi consideráu por Joel Schumacher pa tomar el papel de Batman na película Batman Forever dempués del abandonu de Michael Keaton. Interesar por interpretar el papel de Vincent Vega na película Pulp Fiction; finalmente foi John Travolta quien llogró'l papel.[26]

En 2007 estrenó There Will Be Blood, basada na novela Oil! d'Upton Sinclair y empobinada por Paul Thomas Anderson,[27] pola que ganó'l so segundu Óscar al meyor actor y el Globu d'Oru al meyor actor na categoría de drama. Les sos primeres crítiques fueron abondo entusiastes, catalogándola inclusive como una de les meyores películes de los últimos años. En poco tiempu, esta película llegó a asitiase nel puestu 144 del top 250 d'Internet Movie Database de les meyores películes de la historia del cine.[28]

Tamién protagonizó la película Nine, una adautación de Otto é mezzo o de Federico Fellini dirixida por Rob Marshall (Chicago, Memoirs of a Geisha). Na película, Day Lewis interpreta a Guido Contini, un direutor italianu casáu al que-y gusten les muyeres. La película tenía amás una repartida femenina d'auténticu luxu con muyeres como Nicole Kidman (Óscar por Les Hores), Judi Dench (Óscar por Shakespeare in Love), Marion Cotillard (Óscar por La Môme), Kate Hudson (nomada al Óscar a actriz de repartu por Cuasi famosos), Penélope Cruz (Óscar por Vicky Cristina Barcelona), Sophia Loren (Óscar por Dos muyeres) y Fergie, ex-componente del grupu The Black Eyed Peas.[29]

Añu 2012 d'equí p'arriba

editar
 
Day-Lewis de visita na habitación de Lincoln na Casa Blanca.

En 2012 protagonizó'l llargumetraxe Lincoln de Steven Spielberg,[30] quien lo calificó como unu de "los más grandes actores" en cualquier etapa de la historia del cine. Day-Lewis pidió al direutor el tiempu d'un añu pa la preparación del so personaxe, lleó más de 100 llibros sobre Lincoln y tuvo llargues sesiones de maquillaxe pa llograr un aspeutu similar.[31] En febreru de 2013 ganó'l so tercer Óscar pol papel protagonista del presidente d'Estaos Xuníos Abraham Lincoln. Conviértese asina nel primer home en consiguir trés Óscar al Meyor actor principal[32] en tola historia de la ceremonia.

Tres el so tercer premiación nos Óscar empecipió un alderique sobre si Day-Lewis tendría yá un llugar ente los meyores actores de la historia del cine. Joe Queenan del diariu The Guardian dixo: "Argumentar que Daniel ye meyor actor que Laurence Oliver o Marlon Brando ye como dicir que Messi tien más talentu que Pelé, o que Bonaparte ye un xeniu militar percima d'Alejandro'l Grande".[33] L'actor anunció que tomaría'l so clásicu periodu de descansu, agora d'una duración de 5 años tres la so participación en Lincoln antes d'apaecer n'otra película, retirar a una pequeña granxa en County Wicklow.[34]

En xineru de 2017 empezó'l rodaxe de la so última película n'Inglaterra y Londres, so la direición de Paul Thomas Anderson que yá lo dirixó en "Pozos d'ambición", onde ganó'l segundu de los sos trés Oscar. La película estrenó avientu de 2017 col nome de Phantom Thread, Day-Lewis atópase nomáu al Globu d'Oru na categoría de meyor actor dramáticu.[35][36]

Retiru de l'actuación

editar

El 20 de xunu de 2017, a la edá de 60 años, Daniel Day-Lewis anuncia que se retira de forma definitiva de l'actuación.[37] Asina lo confirmó Leslee Dart, el so representante, a Variety: "Daniel Day-Lewis yá nun va trabayar como actor. Él ta inmensamente agradecimientu a tolos sos collaboradores y al so públicu por toos estos años. Trátase d'una decisión personal y nin él nin nengunu de los sos representantes van faer más comentarios al respeutu", comentó Dart al mentáu mediu de forma curtia.[38]

Vida personal

editar

De la so rellación cola actriz francesa Isabelle Adjani mientres seis años (1989–1995) nació'l so fíu Gabriel-Kane en 1995. En 1996 casóse con Rebecca Miller, fía del dramaturgu Arthur Miller, cola que tien dos fíos, Ronan Cal (n. 1998) y Cashel Blake (n. 2002).[39]

Filmografía

editar
 
Day-Lewis na entrega de los Premios de l'Academia de 1990.
Añu Títulu Personaxe Notes
1971 Sunday Bloody Sunday Mozu vándalu Cameo ensin acreitar
1982 Gandhi Colin
1984 The Bounty Tte. John Fryer
1985 La mio formosa llavandería Johnny
A Room With a View Cecil Vyse
1988 The Unbearable Lightness of Being Tomas
Stars and Bars Henderson Dores
1989 Eversmile, New Jersey Dr. Fergus O'Connell
My Left Foot Christy Brown
1992 The Last of the Mohicans Hawkeye (Nathaniel Poe)
1993 The Age of Innocence Newland Archer
Nel nome del padre Gerry Conlon
1996 The Crucible John Proctor
1997 The Boxer Danny Flynn
2002 Gangs of New York William Cutting
2005 The Ballad of Jack and Rose Jack Slavin
2007 There Will Be Blood Daniel Plainview
2009 Nine Guido Contini
2012 Lincoln Abraham Lincoln
2017 Phantom Thread Reynolds Woodcock

Premios

editar
Añu Categoría Película Resultáu
2012 Meyor actor Lincoln Ganador
2007 Meyor actor There Will Be Blood Ganador
2002 Meyor actor Gangs of New York Candidatu
1993 Meyor actor Nel nome del padre Candidatu
1989 Meyor actor My Left Foot Ganador
Añu Categoría Película Resultáu
2018 Meyor actor - Drama Phantom Thread Pendiente
2012 Lincoln Ganador
2009 Meyor actor - Comedia o Musical Nine Candidatu
2007 Meyor actor - Drama There Will Be Blood Ganador
2002 Gangs of New York Candidatu
1997 The Boxer Candidatu
1993 Nel nome del padre Candidatu
1989 My Left Foot Candidatu
Añu Categoría Película Resultáu
2012 Meyor actor Lincoln Ganador
2007 Meyor actor There Will Be Blood Ganador
2002 Meyor actor Gangs of New York Ganador
1993 Meyor actor Nel nome del padre Candidatu
1992 Meyor actor The Last of the Mohicans Candidatu
1989 Meyor actor My Left Foot Ganador

Añu Categoría Película Resultáu
2012 Meyor repartu Lincoln Candidatu
Meyor actor Lincoln Ganador
2009 Meyor repartu Nine Candidatu
2007 Meyor actor There Will Be Blood Ganador
2002 Meyor actor Gangs of New York Ganador

Referencies

editar
  1. Afirmao en: catálogu de la Biblioteca Nacional Checa. Identificador NKCR AUT: xx0219226. Data de consulta: 29 xineru 2023.
  2. Afirmao en: SNAC. Identificador SNAC Ark: w6fz0xk9. Apaez como: Daniel Day-Lewis. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Llingua de la obra o nome: inglés.
  3. URL de la referencia: https://www.republica.com/2017/06/21/el-actor-daniel-day-lewis-sorprende-con-el-anuncio-de-su-retirada-del-cine/.
  4. Afirmao en: catálogu de la Biblioteca Nacional Checa. Identificador NKCR AUT: xx0219226. Data de consulta: 1r marzu 2022.
  5. URL de la referencia: https://www.europeanfilmacademy.org/1989.87.0.html. Data de consulta: 5 avientu 2019. Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20180325232209/https://www.europeanfilmacademy.org/1989.87.0.html.
  6. «CineMagia» (rumanu).
  7. "Daniel Day-Lewis Spoofs Clint Eastwood's Obama Chair Routine at Britannia Awards". Hollywood Reporter. Consultáu del 13 d'abril de 2013. "I know as an Englishman it's absolutely none of my business."
  8. Gritten, David (22 de febreru de 2013). Daniel Day-Lewis: the greatest screen actor ever?. http://www.telegraph.co.uk/culture/film/oscars/9886193/Daniel-Day-Lewis-the-greatest-screen-actor-ever.html. Consultáu'l 25 de febreru de 2013. 
  9. Parker, Emily. "Sojourner in Other Men's Souls". The Wall Street Journal. 23 de xineru de 2008.
  10. 10,0 10,1 «Daniel Day-Lewis aims for perfection». The Daily Telegraph. 22 de febreru de 2008. http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/1579473/Daniel-Day-Lewis-aims-for-perfection.html. Consultáu'l 1 de xineru de 2010. 
  11. Herschberg, Lynn. "The New Frontier's Man". The New York Times Magazine, 11 de payares de 2007.
  12. My brother Daniel Day-Lewis won't talk to me any more. The Telegraph. 4 de xunu de 2016. http://www.telegraph.co.uk/culture/film/oscars/9902698/My-brother-Daniel-Day-Lewis-wont-talk-to-me-any-more.html. 
  13. «Daniel Day-Lewis makes Oscar history with third award (n'inglés)». BBC News. 25 de febreru de 2013. https://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-21570142. 
  14. The World's Greatest Actor. Time. 22 d'ochobre de 2015. http://content.time.com/time/covers/europe/0,16641,20121105,00.html. 
  15. Queen's Honours: Day-Lewis receives knighthood. BBC. 13 de xunu de 2014. https://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-27813303. Consultáu'l 14 de xunu de 2014. 
  16. «Entry Information: DAY-LEWIS Daniel» (inglés). Free BDM (28 de payares de 2017).
  17. «C Day-Lewis: A Life» (inglés). A&C Black (28 de payares de 2017).
  18. «Daniel Day-Lewis, Behaving Totally In Character» (inglés). The Washington Post (28 de payares de 2017). Archiváu dende l'orixinal, el 2013-02-06.
  19. 19,0 19,1 19,2 «Daniel Day-Lewis biography» (inglés). TalkTalk (28 de payares de 2017).
  20. «Daniel Day-Lewis knighted by the Duke of Cambridge» (inglés). The Telegraph (28 de payares de 2017).
  21. «Daniel Day-Lewis» (inglés). Turner Classic Movies (28 de payares de 2017).
  22. «Daniel Day-Lewis» (inglés). Hello! Online (28 de payares de 2017).
  23. «Daniel Day-Lewis Ryder's Romances Winona's long list of loves lost MSN Arabia Photo Gallery» (inglés). MSN Arabia (28 de payares de 2017). Archiváu dende l'orixinal, el 2012-01-26.
  24. «Day-Lewis offered role of Aragorn again» (inglés). The One Ring (28 de payares de 2017).
  25. «Tom Hanks Wasn't Supposed to Play Lead Role in Philadelphia» (inglés). PhillyMag (28 de payares de 2017).
  26. «Daniel Day-Lewis Was Almost In 'Pulp Fiction'? What Is This Madness?» (inglés). The Huffington Post (28 de payares de 2017). Archiváu dende l'orixinal, el 2018-01-06.
  27. «There Will Be Blood announcement» (inglés). Variety (28 de payares de 2017).
  28. «Daniel Day-Lewis Honors Heath Ledger during Screen Actors Guild Awards» (inglés). NY Daily News (28 de payares de 2017).
  29. «Day Lewi signed for Nine filme» (inglés). Broadway World (28 de payares de 2017).
  30. «Daniel Day-Lewis set for Steven Spielberg's Lincoln filme» (inglés). The Guardian (28 de payares de 2017).
  31. «At 'Lincoln' Screening, Daniel Day-Lewis Explains How He Formed the President's Voice» (inglés). The Hollywood Reporter (28 de payares de 2017).
  32. «Daniel Day-Lewis, el meyor actor de la historia». BBC Mundo. 25 de febreru de 2013. http://www.bbc.com/mundo/noticias/2013/02/130224_oscar_2013_lincoln_daniel_day_lewis_meyor_actor_vp. 
  33. «Oscars 2013: do his three Oscars make Daniel Day-Lewis the greatest?» (inglés). The Guardian (28 de payares de 2017).
  34. «Daniel Day-Lewis wants break from acting» (inglés). NDTV (28 de payares de 2017).
  35. «New Paul Thomas Anderson movie filming» (inglés). SlashFilm (28 de payares de 2017).
  36. «Phantom Thread - Awards» (inglés). IMDb (28 de payares de 2017).
  37. «Film star Daniel Day-Lewis retires from acting» (inglés). BBC UK (28 de payares de 2017).
  38. Daniel Day-Lewis anuncia la so retirada. El País 20-6-2017. https://cultura.elpais.com/cultura/2017/06/20/actualidad/1497992018_297666.html
  39. «Daniel Day-Lewis: the greatest screen actor ever?» (inglés). The Telegraph (28 de payares de 2017).

Enllaces esternos

editar