Wikipedia

Judi Dench

actriz británica

Judith Olivia Dench (9 d'avientu de 1934, York)[13] ye una actriz y escritora británica.[14] Debutó nes tables na Compañía de Teatru d'Old Vic en 1957 y llogró reconocencia subsecuente interpretando a dames shakespereanas como Ofelia en Hamlet, Julieta en Romeo y Julieta o Lady Macbeth en Macbeth. Debutó nel cine en 1964 na cinta dramática El tercer secretu.

Judi Dench
Vida
Nacimientu York, 9 d'avientu de 1934[1] (89 años)
Nacionalidá Bandera del Reinu Xuníu Reinu Xuníu
Residencia Londres
Outwood (en) Traducir
Llingua materna inglés británicu
Familia
Padre Reginald Arthur Dench
Madre Eleonora Olive Jones
Casada con Michael Williams (1971 – 2001)
Fíos/es Finty Williams
Hermanos/es Jeffery Dench
Familia
Estudios
Estudios Central School of Speech and Drama
Clifton Pre-preparatory School (en) Traducir
Llingües falaes inglés[2]
Oficiu actriz de cine, actriz de televisión, actriz de voz, autobiógrafa, actriz de teatru, direutora de cine, direutora de teatru, actriz
Emplegadores Universidá de Cambridge
Premios
Nominaciones
Miembru de Academia de les Artes y les Ciencies d'Estaos Xuníos
IMDb nm0001132
Cambiar los datos en Wikidata

Mientres los siguientes venti años, Dench establecer a sigo mesma con una de les actrices teatrales más importantes del Reinu Xuníu, trabayando na Compañía Nacional de Teatru y na Compañía Real de Shakespeare. Llogró l'ésitu na televisión cola comedia A Fine Romance tresmitida ente 1981 y 1984 y na comedia romántica As Time Goes By en 1992. Abrióse pasu nel cine como actriz secundaria en películes d'ésitu como'l drama románticu A Room With a View de 1985, hasta llograr la fama mundial al encarnar a M na cinta d'aición GoldenEye de 1995, perteneciente a la saga James Bond, un papel que repitió hasta Skyfall en 2012.

Candidata en siete causes al premiu Óscar y ganadora en 1998 pol so curtiu participación como la reina Sabela I d'Inglaterra en Shakespeare in Love, Dench tamién foi considerada polos sos notables interpretaciones en Mrs Brown de 1997, Chocolat de 2000, Iris de 2002, Mrs. Henderson presenta de 2005, Notes on a Scandal de 2006 y Philomena de 2013. Otramiente, fíxose con otros premios importantes de la industrial del teatru, el cine y la televisión, ente ellos: seis BAFTA, cuatro BAFTA de televisión, siete Olivier, dos Premios del Sindicatu d'Actores, dos Globos d'Oru y un Tony.

Recibió'l títulu de «Comandante» de la Orde del Imperiu Británicu en 1970 y foi alzada a «Dama» en 1988. Foi declarada miembru de la Orde de los Compañeros d'Honor en 2005, miembru de la Real sociedá de les Artes en 2006 y miembru del Institutu de cine británicu a partir de 2011.[15]

Biografía

editar

Judi Dench nació en York (Reinu Xuníu) el 9 d'avientu de 1934 nel senu d'una familia de relixón Sociedá Relixosa de los Amigos cuáquera. La so madre ye orixinaria de Dublín.

Empiezos

editar

Polos sos padres, Dench tuvo'l so primer contautu col teatru. El so padre foi físicu y el médicu de cabecera del teatru de York, y la so madre foi la so ama de vestuariu.[16] Inclusive, dellos actores agospiar na so casa. Mientres esta dómina, Judi endolcar na tema teatral participando en tres producciones locales de misteriu non profesionales mientres los cincuenta. En 1957, sobresal el so papel como la Virxe María nuna obra local nos Xardinos del Muséu de York.[17] Anque primeramente preparóse como diseñadora d'escenografía, desenvolvió interés pol arte dramáticu cuando'l so hermanu Jeff asistió a la Escuela Central de Discursu y Drama.[16] Aplicó y foi almitida na escuela, entós allugada nel actual Royal Albert Hall, foi compañera de Vanessa Redgrave y graduóse con un diploma gallardoniáu en drama, con cuatro distinciones pol so desempeñu actoral, una d'elles una medaya como «estudiante escepcional».[16]

En setiembre de 1957, realizó'l so debú profesional nes tables nel Old Vic como Ofelia en Hamlet. Permaneció en dichu teatru per cuatro temporaes, ente 1957 hasta 1961. Interpretó papeles como Katherine en Henry V en 1958, una obra llevada a Nueva York que marcó'l so debú n'América y que foi dirixida por Franco Zeffirelli. Viaxó por Canadá, Estaos Xuníos y Yugoslavia, presentándose en diversos escenarios y nel Festival d'Edimburgu. Xunir a la Compañía Real de Teatru de Shakespeare n'avientu de 1961 y ellí interpretó a Anya en El xardín de les zrezales y n'abril de 1962 debutó en Stratford-upon-Avon como Isabella en Midida por midida. Ente 1963 y 1964 compartió creitos nes compañíes de teatru de Nottingham Playhouse y Oxford Playhouse, n'obres como Macbeth que la llevaron de xira por África Occidental en promoción del British Council. En 1964 debutó nel cine cola cinta dramática El tercer secretu.

Prominencia

editar
 
Judi Dench colos actores Laurence Olivier, Joseph O'Conor y John Neville nel Teatru Noël Coward en Serbia; principios de los setenta.

En 1966 recibió un premiu BAFTA especial como «actriz promesa del cine» pola so participación na cinta Four in the Morning, siguíu d'un segundu BAFTA como meyor actriz de televisión na serie Talking to a Stranger.[18]

En 1968 consiguió'l papel de Sally Bowles na obra musical Cabaré. Sobre esti papel, l'autora Sheridan Morley escribió:

De primeres [Judi] creyó que yera una chancia. Nunca fixera un musical y tenía una inusual voz tan chirriante que paecía que sufriera d'un gripe permanente. Taba tan asustada de cantar en públicu que decidió audicionar dende los bastidores, dexando al pianista solu nel escenariu.[19]

La obra foi estrenada nel Palace Theater de Westminster en febreru de 1968 con escelentes crítiques, una d'elles comentando: «[Judi] canta bien. El cantar de títulusobremanera, ye cantada con gran sentimientu».

Tres una llarga temporada en Cabaré, Judi reincorporar a la Compañía Real de Shakespeare polos siguiente venti años, ganando diverses reconocencies como «meyor actriz» poles sos interpretaciones. Ente los sos papeles más importantes cola Compañía, atópense: la duquesa na traxedia La duqueza de Malfi de 1971, Adriana nel musical La comedia de les equivocaciones de 1977, Beatrice na comedia Much Ado About Nothing, tamién de 1977 y Lady Macbeth en Macbeth, esta postrera de 1976 y empobinada por Trevor Nunn y diseñada nun escenariu minimalista nel teatru The Other Place de Stratford-upon-Avon y qu'enfocaba namás que la dinámica física de los personales de Judi y Ian McKellen (como Macbeth), que xeneró-y escelentes comentarios de la crítica. Michael Billington de The Guardian escribió: «si esta nun ye una gran actuación, entós non se que ye». J.C. Trewin de The Lady Magacín escribió: «va sorprendeme si otra actriz de la so xeneración iguala la so interpretación». Sobre los sos papeles risibles cola Compañia, Bernard Levin de The Sunday Times escribió: «[Judi] demuestra una vegada más que ye una actriz risible de talentu peracabáu, quiciabes la meyor que tenemos».[20] Macbeth sería llevada a Londres y sería afecha pa la televisión en 1977, depués llanzada al mercáu en formatos VHS y DVD.

En 1978 interpretó a una de los trés hermanes solterones de la película de televisión Langrishe, Go Down, que cuntó cola participación de Jeremy Irons y ambientada nuna casona evanescente en Waterford.[21] En 1979 foi candidata al BAFTA pol so papel como Hazel Wile na película de televisión A carranquina de xigantes.[22] En 1985 participó con un papel secundariu na cinta romántica A Room With a View, la so tercer película y la de mayor ésitu hasta entós. Realizó numberoses apaiciones en West End al traviés de los años nel que destaca'l so papel como la Señorita Trant nel musical The Good Companions. Llogró faese col papel de Grizabella na aclamada obra d'Andrew Lloyd Webber Cats en 1981, pero tuvo que dexalo al mancase'l tendón d'Aquiles; el papel cayería en manes d'Elaine Paige el cual daría-y fama a nivel mundial.[23] En 1995 participó en A Little Night Music como Desiree Armfeldt, un rol que-y dio un premiu Olivier.

Reconocencia internacional

editar

Tres l'estrenu de la película Licence to Kill en 1989, perteneciente a la saga d'aición James Bond, los productores decidieron anovar la enllargada franquicia. Judi foi contratada pa interpretar a M, asocediendo a Robert Brown y convirtiéndose na primer muyer n'interpretar a la xefe del axente Bond. Dichu papel foi basáu llargamente en Stella Rimington, direutora del MI5.[24][25] La séptima película de la saga, GoldenEye foi estranada en 1995 y foi protaginizada por Pierce Brosnan como'l nuevu Bond. Tamién foi la primer llanzada tres la cayida de la Unión Soviética y la Guerra Fría, temes recurrentes nes cintes anteriores. Recaldó más de $350 millones de dólares nel mundu y marcó un puntu de quebre na saga que la llevó a la so modernización.[26][27][28]

Pa 1996 l'actriz yá superaba los 60 años y, a pesar de la so llarga carrera actoral, GoldenEye yera malapenes la quinta película que realizara. Nun sería hasta 1997 cuando llogró la consagración al interpretar a la reina Victoria en Mrs Brown. La película, que narra la cercana rellación de la reina col so sirviente favoritu John Brown, foi dirixida por John Madden y concebida primeramente pa la televisión hasta que Harvey Weinstein, direutor de Miramax, decidió financiala y llevala al cine.[29] Mrs Brown foi proyeutada na seleición Un Certain Regard del Festival de Cine de Cannes, recibió crítiques positives y llogró un sorpresivu desempeñu na taquilla, faciéndose con más de $13 millones de dólares.[30][31] Judi Dench recibió'l so cuartu premiu BAFTA y la so primer candidatura al Óscar.

El mesmu añu rodó la so segunda película de James Bond, Tomorrow Never Dies, grabada en Francia, Tailandia, Alemaña, Reinu Xuníu, Vietnam y China.,[32] Llogró un bon desempeñu na taquilla y recibió una nominación al Globu d'Oru.[33] En 1998 volvió trabayar con John Madden na comedia romántica Shakespeare in Love, que narra la supuesta hestoria d'amor de William Shakespeare mientres escribía la so obra Romeo y Julieta. Judi interpretó a la reina Sabela I nun amenorgáu papel secundariu que-y costó l'aplausu de la crítica cinematográfica y los gallardones más importantes de la industria, ente ellos, l'Óscar.[34] Mientres el so discursu d'aceptación bromió diciendo: «creo que por ocho minutos en pantalla solo tendría de recibir un pocu d'él», mientres sostenía la estauína.[35]

En 1999, incursionó en Broadway al interpretar a Esme Allen na obra Amy's View, papel que-y dio'l premiu Tony. El mesmu añu axuntar con Franco Zeffirelli na cinta Tea with Mussolini la cual narra la hestoria d'un mozu italianu (inspiráu nel mesmu Zeffirelli) acobijado por un grupu de muyeres europees y americanes de l'alta sociedá nel marcu de la Segunda Guerra Mundial. La cinta cuntó cola participación d'otres aclamaes actrices como Joan Plowright, Maggie Smith, Lily Tomlin y Cher. La so tercer película en James Bond llegaría al mesmu añu: El mundu nun ye abondu. Felicidad apurre desenvolvió a mayor fondura'l rol de M, quien ye l'oxetivu del enemigu principal, Renard, quien la acusaba d'intentar matar a la so fía Electra.

Consagración en Hollywood

editar

La so primer película nel nuevu mileniu foi Chocolat, protagonizada por Johnny Depp y Juliette Binoche. Siguiríalu 039;'Iris de 2001 onde interpretó a la novelista Iris Murdoch na so vieyera, un papel que compartió con Kate Winslet quien la interpretó na so mocedá.[36] La cinta dio-yos a dambes una candidatura al premiu Óscar, la cuarta pa Judi en cinco años.

En xineru de 2001, el so maríu Michael Williams finó por cuenta de un cáncer de pulmón tres un matrimoniu de 30 años. Darréu dempués del so funeral, Judi viaxó a Canadá pa grabar The Shipping News como terapia pa enfrentar la so perdida. Nes sos pallabres comentó:

Persones y amigos dicíen: "non lo estes enfrentando, precisar"; y seique teníen razón, yo sentí que sí [lo taba enfrentando] – al traviés de l'actuación. El duelu te da una enorme cantidá d'enerxía. Precisaba usar eso.[37]

The Shipping News foi protagonizada por Kevin Spacey y Julianne Moore basada na novela homónima de Y. Annie Proulx. Anque la cinta recibió crítiques mistes y nun tuvo'l desempeñu esperáu en taquilla, Judi foi candidata a los premios BAFTA y SAG pola so interpretación.[38][39]

En 2002 apaeció na cinta The Importance of Being Earnest, una comedia basada na obra d'Oscar Wilde con un papel que yá interpretara en numberoses ocasiones nel escenariu en 1982.[40] Protagonizada por Rupert Everett, Colin Firth y Reese Witherspoon, la cinta foi acoyida pola crítica, quien la llamaron: «entretenimientu frescu, sofitáu por un notable repartida».[41] El mesmu añu rodó la so cuarta película de James Bond: Die Another Day, la ventena de la saga. Foi la última cinta protagonizada por Pierce Brosnan y la de mayor recaldación hasta la fecha, a pesar de delles crítiques negatives que-y reprochaben l'escesivu usu d'animación per ordenador.[42][43][44]

En 2004 participó na cinta de ciencia ficción The Chronicles of Riddick, protagonizada pola conocida estrella del cine d'aición Vin Diesel, quien fixo modificar el guión pa incluyir a Judi yá que quería trabayar con ella.[45] La cinta nun esfrutó de nengún ésitu nin en taquilla nin de crítica, anque la mesma Judi declarar «tremendamente prestada» de faer, a pesar de nun tener «nenguna idea de lo que trataba'l guión».[46][47] El críticu James Berardinelli de ReelViews escribió que l'únicu propósitu del so rol foi «da-y la oportunidá d'apaecer nuna cinta de ciencia ficción».[48]

Tres Riddick, participó nun drama más convencional: La última primavera, xunto a la so amiga Maggie Smith. Ellí interpretó a una de los dos vieyes hermanes que dan ayuda y salvaguardia a un mozu marineru perdíu nel mar, pero del que depués se namora. La cinta ganó reseñes positives y el consagráu críticu cinematográficu Roger Ebert de Chicago Sun-Times llamar «perfectamente duce y civilizada [y] un prestar al ver a Smith y Dench xuntes; la so actuación ye tan natural que podríes [percibir] la so respiración».[49] Tamién en 2004 dio la so voz a una de les vaques protagonistes na cinta animada de Walt Disney Studios Home on the Range, anque esfrutó de moderáu ésitu en taquilla.[50]

En 2005 participó na aclamada cinta Pride & Prejudice, dirixida por Joe Wright y afecha de la novela homónima de Jane Austen. Judi foi incluyida na repartida a pidíu personal del direutor, quien nuna carta escribiólu: «adoro cuando interpretes a una perra. Por favor, ven y se una perra pa mi».[51] Disponía de solo una selmana pa rodas les sos escenes como Lady Catherine de Bourgh, forzando al direutor a grabala na primer selmana de filmación. Pride & Prejudice foi un ésitu en taquilla y crítica, recaldando alredor de $121 millones de dólares y llogrando delles candidatures a los premios Óscar.[52]

Periodu ente 2006 y 2010

editar
 
L'actriz aportando al estrenu de Notes on a Scandal en Berlín; 2007.

En 2006 la saga de James Bond foi anovada nuevamente anque Judi caltuvo'l so rol de M. La primer cinta: Casino Royale protagonizada por Daniel Craig llogró un ésitu bien cimeru que les sos antecesores, faciéndose con casi $600 millones de dólares en taquilla, lo que la consagraría como una de les películes más taquilleres de la saga.[53] N'abril tornó a les tables del West End cola obra Hay Fever al llau de Peter Bowles, Belinda Lang y Kim Medcalf, y remató l'añu col musical del Teatru Real de Shakespeare Les allegres comadres, inspiráu en Les allegres comadres de Windsor.[54]

Otramiente, protagonizó la cinta de suspensu psicolóxicu Notes on a Scandal, dirixida por Richard Eyre, coprotagonizada por Cate Blanchett y basada na novela Diariu d'un escándalu de Zoë Heller. Ellí interpretó a Barbara, una vieya y posesiva profesora d'un colexu públicu de Londres que se namora d'una colega más nueva. Judi yá conocía'l llibru y declaróse «estelada d'interpretar a una muyer [como Barbara], [y de] tratar d'atopar un rastru d'humanidá nesa espantible persona».[55] La cinta llogró un bon desempeñu en taquilla y ganó l'aplausu de la crítica.[56] exceeding its £15 million budget.[57] Roger Ebert declaró la so actuación con Cate Blanchett como «quiciabes la más grande del 2006».[58] Dambes recibieron la nominación al Óscar; la sesta pa Judi.

En payares de 2007 apaeció na miniserie de BBC One Cranford, xunto a Eileen Atkins, Michael Gambon y Imelda Staunton, y en febreru de 2008 emprestó la so voz pa una de les atraiciones mecániques espaciales del parque Walt Disney World Resort.[59] Foi declarada patrona del festival de teatro York Youth Mysteries, llugar onde dio los sos primeros pasos na actuación, esto pa promover nos jovenes les obres locales al traviés de la danza, el cine y l'arte circense.[60] La so única película del añu, la ventena segunda entrega de la saga James Bond Quantum of Solace recaldó cerca de $590 millones de dólares pero nun foi tan bien valorada pola crítica como la so antecesora.[61] but became another hit for the franchise with a worldwide gross of US$591 million.[62] El direutor Marc Forster sintió que'l so papel como M perdiera relevancia nes entregues anteriores, polo que desenvolvió a mayor fondura'l so rol na cinta.[63] Por dicha interpretación, recibió una candidatura al premiu Saturn.[64]

Volvió al West End a mediaos de 2009 na obra xaponesa Madame de Sade y participó nel proyeutu cinematográficu esperimental de Sally Potter tituláu Rage, inspiráu na industria de la moda y con un repartu de 14 actores.[65][66] Sintióse atraida de participar pos, según ella, nun fixera daqué similar enantes.[66] Tamién comentó: «gústame faer daqué que nun ye esperable o predecible. Tuvi qu'aprender a fumar un cigarru [de mariguana] y terminé encendiendo los mios pantalones».[66] El so siguiente filme foi Nine, basáu na cinta —depués convertida en musical— 8½.[67] Tamién un musical, Nine cuntó cola participación d'un gallardoniáu repartu, ente ellos, Daniel Day-Lewis, Marion Cotillard, Nicole Kidman, Penélope Cruz y Sophia Loren y foi candidata a cuatro premios Óscar. Judi interpretaba a Lili La Fleur, una escéntrica pero maternal diseñadora francesa con un númberu en pantalla: «Folies Bergère». A pesar de los comentarios mistos, Nine foi candidata a cuatro premios Óscar.[68]

El mesmu añu grabó la segunda parte de la miniserie Cranford, titulada Return to Cranford. La so interpretación foi aclamada esta vegada, siendo nomada a los premios Globu d'Oru, Emmy y Satellite. En 2010 interpretó a Titania como la reina Sabela I d'Inglaterra na obra A Midsummer Night's Dream, casi 50 años dempués d'interpretala per primer vegada na Compañía de Shakespeare.[69] En xunetu cantó «Send in the Clowns» n'honor al 80° cumpleaños del compositor Stephen Sondheim, mientres una conmemoración celebrada nel Royal Albert Hall.[70][71]

Periodu ente 2011 y 2014

editar
 
L'actriz y la coestrella de Skyfall Ben Whishaw en mayu de 2013.

En 2011 apaeció nes películes Jane Eyre, La mio selmana con Marilyn y J. Edgar. La primera basada na novela homónima de Charlotte Brontë y protagonizada por Mia Wasikowska. Judi foi incluyida nel proyeutu a pidíu personal del direutor Cary Fukunaga quien lu prometió nuna carta que la fadría la muyer más sexy nel set si aceptaba faer la película».[72][73] Anque recibió'l respaldu de la crítica, nun llogró l'ésitu esperáu en taquilla.[74][75] La segunda inspirada na cinta The Prince and the Showgirl de 1957 y onde interpretó a Sybil Thorndike, un papel que-y costó la candidatura al premiu BAFTA.[76][77] La tercera, un drama biográficu sobre J. Edgar Hoover, protagonizada por Leonardo DiCaprio.[78][79] Dench foi incluyida nel proyeutu a pidíu personal del direutor Clint Eastwood, quien la llamó y convidar a participar, a pesar qu'ella non lo reconoció nun primer momentu y pensó que se trataba d'una chancia.[55]

Realizó dos pequeños cameos nes cintes Pirates of the Caribbean: On Stranger Tides, considerada una de les más esitoses de la historia del cine en recaldando más de $1 000 millones de dólares en taquilla, y en Run for Your Wife, pela cueta declarada una de les peores, recaldando apenes £602 llibres en taquilla.[80]

En 2012 trabayó nuevamente col direutor John Madden na comedia dramática L'exóticu Hotel Marigold xunto colos actores Maggie Smith, Bill Nighy, Tom Wilkinson, Penelope Wilton, Dev Patel y Louise Brealey. La cinta, que trataba d'un grupu de pensionados ingleses que viaxaben a la India pal retiro, esfrutó d'un sorpresivu ésitu en taquilla, recaldando cerca de $140 millones de dólares y convirtiéndose nuna de les más vistes del añu.[81][82][83] Peter Travers de la revista Rolling Stone llamó la so interpretación una maravía resilente» y consecuentemente, llogró una candidatura a los premios Británicos del Cine Independiente y a los Globu d'Oru.[84][81][85] El mesmu añu protagonizó'l curtiumetraxe independiente Friend Request Pending, parte del proyeutu Stars in Shorts. El curtiu, de 12 minutos, narra la hestoria d'una llonxeva muyer que queda estelada al afayar sobre les rellaciones amoroses al traviés de les redes sociales.[86]

La so última apaición na saga James Bond llegó con Skyfall empobinada por Sam Mendes.[87] Ellí'l so personaxe, M, muerre al ser oxetu d'una intriga per parte d'un exagente del MI6, interpretáu por Javier Bardem, pa humildala, desacreditarla y acabar cola so vida. Skyfall coincidió col 50° aniversariu de la saga, recaldó más de $1 100 millones de dólares y convirtióse na entrega más esitosa de la enllargada franquicia, amás de convertise na más esitosa na historia del Reinu Xuníu. La so interpretación foi calificada como «convincentemente brillosa», siendo candidata al premiu Saturn.[88] L'actor Ralph Fiennes tomaría'l so llugar na saga.

En 2013 protagonizó Philomena, un drama empobináu por Stephen Frears. Basada en fechos reales, narra la hestoria de Philomena Lee y de la so busca de más de mediu sieglu del so fíu perdíu.[89][90][91] Debutó mientres el Festival de Cine de Venecia y recibió l'aplausu de la crítica internacional. La so interpretación foi allabada pelos medios, con The Times escribiendo:

Ye un trunfu pa [Judi] Dench. A los sos 78 años, con una carrera dorada tres ella y con reines y otres fríes matriarques. L'afectividá so presión qu'irradia equí ye casi una sorpresa [...] Dench da una interpretación de gracia [...] y heroísmu cinematográficu.[92]

Por Philomena, Judi recibió la so séptima nominación al premiu Óscar.[93]

2015-presente

editar

En 2015 apaeció n'adaptación pa televisión del cuentu Esio Trot de Roald Dahl, dirixida por Dearbhla Walsh y coprotagonizada por Dustin Hoffman. Foi emitida nel día d'añu nuevu en Reinu Xuníu, siendo unu de los programes más vistos de la selmana y dándo-y a l'actriz una candidatura al premiu Emmy Internacional.[94]

Filmografía selecta

editar
Artículu principal: Filmografía de Judi Dench

Premios y nominaciones

editar
Artículu principal: Premios y nominaciones de Judi Dench

Referencies

editar
  1. ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 9 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  2. ↑ Identificador CONOR.SI: 10507363. Afirmao en: CONOR.SI.
  3. ↑ URL de la referencia: https://www.europeanfilmacademy.org/European-Film-Awards-Winners-2008.65.0.html. Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20190718190708/https://www.europeanfilmacademy.org/European-Film-Awards-Winners-2008.65.0.html. Data de consulta: 1r xineru 2020.
  4. ↑ URL de la referencia: https://www.praemiumimperiale.org/en/laureate-en/laureates-en. Data de consulta: 19 marzu 2022.
  5. ↑ URL de la referencia: https://www.harvard.edu/on-campus/commencement/honorary-degrees. Data de consulta: 2 mayu 2019.
  6. ↑ Identificador IMDb: ev0000003/1998/1.
  7. ↑ Identificador IMDb: ev0000003/2001/1.
  8. ↑ Identificador IMDb: ev0000003/2002/1.
  9. ↑ URL de la referencia: https://www.europeanfilmacademy.org/2002.129.0.html. Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20160828105510/http://www.europeanfilmacademy.org/2002.129.0.html. Data de consulta: 17 avientu 2019.
  10. ↑ URL de la referencia: https://www.europeanfilmacademy.org/2005.103.0.html. Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20190720123917/https://www.europeanfilmacademy.org/2005.103.0.html. Data de consulta: 24 avientu 2019.
  11. ↑ URL de la referencia: https://www.europeanfilmacademy.org/2014.582.0.html. Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20160828113658/http://www.europeanfilmacademy.org/2014.582.0.html. Data de consulta: 31 xineru 2020.
  12. ↑ URL de la referencia: https://www.europeanfilmacademy.org/2018.854.0.html. Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20200225173812/https://www.europeanfilmacademy.org/2018.854.0.html. Data de consulta: 25 febreru 2020.
  13. ↑ «Entertainment: Hollywood's premier Dame». BBC News. 24 de febreru de 2002. http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/1839300.stm. Consultáu'l 13 de xineru de 2012. 
  14. ↑ "'And Furthermore' Description"at WHSmith web site
  15. ↑ "Dame Judi Dench receives BFI fellowship" 23 de xunu de 2011, BBC News
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 «Judi Dench bio at TalkTalk.com».
  17. ↑ «Dame Judi speaks up for Mystery Plays». HoldTheFrontPage.co.uk. 18 de setiembre de 2003. Archivado del original el 2006-12-09. https://web.archive.org/web/20061209124215/http://www.holdthefrontpage.co.uk/campaigns/2003/09sep/030918judi.shtml. Consultáu'l 29 d'avientu de 2006. 
  18. ↑ «Judith Olivia (Judi) Dench». People of Today. Debrett's. Archiváu dende l'orixinal, el 21 de febreru de 2014. Consultáu'l 29 de xineru de 2014.
  19. ↑ Sheridan Morley (1986). Angus & Robertson: The great stage stars: distinguished theatrical careers of the past and present. ISBN 978-0-207-14970-2.
  20. ↑ Robert Tanitch (2007). Haus Publishing: London stage in the 20th century. ISBN 978-1-904950-74-5.
  21. ↑ «The Archers Backstage». BBC Online. Consultáu'l 6 d'agostu de 2010.
  22. ↑ «Dench's nomination for On Giant's Shoulders». BAFTA website. Consultáu'l 23 d'abril de 2012.
  23. ↑ Staff writers (15 de xineru de 2002). «Record-breaking Cats bows out». BBC News. http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/showbiz/1761508.stm. Consultáu'l 16 de febreru de 2009. 
  24. ↑ Jay MacDonald. «Her majesty's not-so-secret service». BookPage. Archiváu dende l'orixinal, el 26 d'agostu de 2006. Consultáu'l 14 de payares de 2006.
  25. ↑ Nigel Morris (30 d'abril de 2002). «Woman tipped to head MI5 in footsteps of Stella Rimington». Independent, The (London). Archivado del original el 2007-10-13. https://web.archive.org/web/20071013210329/http://www.findarticles.com/p/articles/la. Consultáu'l 14 de payares de 2006. 
  26. ↑ «Box Office History for James Bond Movies». The Numbers. Nash Information Service. Consultáu'l 18 d'ochobre de 2007.
  27. ↑ James Kendrick. «GoldenEye». Qnetwork. Consultáu'l 27 d'abril de 2007.
  28. ↑ Todd McCarthy (15 de payares de 1995). «GoldenEye». Variety. http://www.variety.com/review/VE1117904690.html?categoryid=31&cs=1. Consultáu'l 18 de payares de 2006. 
  29. ↑ «Favorite backer». New York Post. 8 de xunetu de 2011. Archivado del original el 2011-09-07. https://web.archive.org/web/20110907193120/http://www.nypost.com/p/pagesix/favorite_backer_5fPEgAwgoN8ShYF03tW6PI. Consultáu'l 17 d'avientu de 2012. 
  30. ↑ «Festival de Cannes: Mrs Brown». festival-cannes.com. Consultáu'l 27 de setiembre de 2009.
  31. ↑ «Mrs Brown (1997)». Rotten Tomatoes. Consultáu'l 17 d'avientu de 2012.
  32. ↑ «China Resists Western Efforts to Bond». Daily News. 10 de marzu de 1997. http://www.klast.net/bond/tndnews1.html#yeoh. Consultáu'l 6 de xineru de 2007. 
  33. ↑ «GoldenEye». Box Office Mojo. Consultáu'l 14 de xineru de 2007.
  34. ↑ FILM REVIEW: Shakespeare Saw a Therapist. The New York Times. 11 d'avientu de 1998. https://www.nytimes.com/movie/review?res=9B05Y4D9103AF932A25751C1A96Y958260. Consultáu'l 7 d'ochobre de 2013. 
  35. ↑ «1998 (71st) Academy Awards». Academy of Motion Picture Arts and Sciences. Consultáu'l 14 d'ochobre de 2013.
  36. ↑ «Iris: Heroic on a Human Scale». The Washington Post. 15 de febreru de 2002. http://www.washingtonpost.com/ac2/wp-dyn?pagename=article&node=style/movies/reviews&contentId=A9577-2002Feb14. Consultáu'l 13 de payares de 2012. 
  37. ↑ «Dench: Acting 'resuced' me following husband's death». Irish Examiner (15 d'ochobre de 2012). Consultáu'l 15 de payares de 2012.
  38. ↑ «The Shipping News (2001)». Rotten Tomatoes. Consultáu'l 13 de payares de 2012.
  39. ↑ «The Shipping News». The Numbers. Consultáu'l 13 de payares de 2012.
  40. ↑ Matthewman, Scott (9 d'ochobre de 2009). «Turn off the TV: Radio choices October 10–16». The Stage. Consultáu'l 13 de payares de 2012.
  41. ↑ «The Importance of Being Earnest». Box Office Mojo. Consultáu'l 13 de payares de 2012.
  42. ↑ «Die Another Day (2002)». Rotten Tomatoes. Consultáu'l 13 de payares de 2012.
  43. ↑ Roger Moore (4 d'ochobre de 2008). Bye bye to Ian Fleming's James Bond?. London. Archivado del original el 2011-06-15. https://web.archive.org/web/20110615113213/http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/film/london_film_festival/article4866756.ece. Consultáu'l 5 d'ochobre de 2008. 
  44. ↑ «Die Another Day explodes at the box office». BBC News. 22 de payares de 2002. http://news.bbc.co.uk/cbbcnews/hi/tv_filme/newsid_2505000/2505093.stm. Consultáu'l 21 de setiembre de 2007. 
  45. ↑ «The Chronicles of Riddick: An Interview with Vin Diesel». Backfilm.com (1 de payares de 2004). Consultáu'l 13 de payares de 2012.
  46. ↑ «The Chronicles of Riddick (2004)». Rotten Tomatoes. Consultáu'l 13 de payares de 2012.
  47. ↑ Clarke, Donald (24 de payares de 2005). «Dame's Treat». The Irish Times. Consultáu'l 13 de payares de 2012.
  48. ↑ Berardinelli, James. «Chronicles of Riddick, The». ReelViews. Consultáu'l 13 de payares de 2012.
  49. ↑ Ebert, Roger. «Ladies in Lavender (2004)». Chicago Sun-Times. Consultáu'l 13 de payares de 2012.
  50. ↑ «Home on the Range». Box Office Mojo. Consultáu'l 13 de payares de 2012.
  51. ↑ Hoggard, Liz (11 de setiembre de 2005). «Meet the puppet master». The Guardian. Consultáu'l 10 de febreru de 2015.
  52. ↑ «Pride & Prejudice (2005)». The Numbers. Consultáu'l 10 de febreru de 2009.
  53. ↑ «Casino Royale (2006)». Rotten Tomatoes. Consultáu'l 12 de payares de 2012.
  54. ↑ «Merry Wives – The Musical». Royal Shakespeare Company. Archiváu dende l'orixinal, el 2007-01-14. Consultáu'l 29 d'avientu de 2006.
  55. ↑ 55,0 55,1 «Judi Dench: 'I never want to stop working'». The Observer (London: Guardian News and Media Limited). 14 d'ochobre de 2012. https://www.theguardian.com/film/2012/oct/14/judi-dench-interview-skyfall?newsfeed=true. Consultáu'l 9 de payares de 2012. 
  56. ↑ «NOTES ON A SCANDAL (2007)». Box Office Mojo. Consultáu'l 7 de xunu de 2009.
  57. ↑ «How to make a scandalously good movie». The Telegraph (London). 26 de xineru de 2007. http://www.telegraph.co.uk/culture/film/3662746/How-to-make-a-scandalously-good-movie.html. Consultáu'l 22 d'agostu de 2009. 
  58. ↑ «Notes on a Scandal (2006)». Rotten Tomatoes. Consultáu'l 12 de payares de 2012.
  59. ↑ «Disney's Theme Park EPCOT Turns 30 Today And Celebreates». The Floria News Journal (10 de payares de 2012). Archiváu dende l'orixinal, el 2014-08-14. Consultáu'l 10 de payares de 2012.
  60. ↑ «Dame Judi Dench gives her support to York Youth Mysteries». City of York Council (20 de febreru de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 2012-10-30. Consultáu'l 10 de payares de 2012.
  61. ↑ «Quantum of Solace (2008)». Rotten Tomatoes. Consultáu'l 10 de payares de 2012.
  62. ↑ «Quantum of Solace». The Numbers. Consultáu'l 9 de payares de 2012.
  63. ↑ «Fostering change». The Star. 11 d'ochobre de 2008. http://www.star-ecentral.com/news/story.asp?file=/2008/10/11/movies/2202154&sec=movies. Consultáu'l 13 d'ochobre de 2008. 
  64. ↑ «Nominations for the 35th Annual Saturn Awards». Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films. Archiváu dende l'orixinal, el 29 de febreru de 2012. Consultáu'l 17 de marzu de 2009.
  65. ↑ «What to say about ... Judi Dench in Madame de Sade». The Guardian (London). 19 de marzu de 2009. https://www.theguardian.com/stage/2009/mar/19/judi-dench-madame-de-sade. Consultáu'l 10 de payares de 2012. 
  66. ↑ 66,0 66,1 66,2 «Judi Dench: 'Does nobody ever believe anything I do?'». The Guardian (London). 12 de setiembre de 2009. https://www.theguardian.com/culture/2009/sep/12/judi-dench-interview. Consultáu'l 10 de payares de 2012. 
  67. ↑ «Work Resumes on Script for Rob Marshall's Nine Film». Playbill News (Playbill). 23 de xineru de 2008. http://www.playbill.com/news/article/114520.html. Consultáu'l 7 d'agostu de 2008. 
  68. ↑ «Nine (2009)». Rotten Tomatoes. Consultáu'l 10 de payares de 2012.
  69. ↑ «Judi Dench in A Midsummer Night's Dream: Press views». BBC News. 16 de febreru de 2010. http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/arts_and_culture/8518193.stm. Consultáu'l 10 de payares de 2012. 
  70. ↑ «Peter and Judi play a Tug of Love». The Sunday Times (UK). 14 de febreru de 2010. http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/stage/theatre/article7021949.ece. 
  71. ↑ «About the Rose». The Rose Theatre. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2009.
  72. ↑ «Judi Dench given sexy Jane Eyre promise». The Times of India. Archivado del original el 2013-05-09. https://web.archive.org/web/20130509031147/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-09-12/news-interviews/30144704_1_sexiest-woman-dame-judi-dench-jane-eyre. Consultáu'l 9 de payares de 2012. 
  73. ↑ Nissim, Mayer (21 d'ochobre de 2011). «Judi Dench had no ego on 'Jane Eyre' set, says direutor Cary Fukunaga». Digital Spy. Consultáu'l 9 de payares de 2012.
  74. ↑ «Jane Eyre (2011)». Rotten Tomatoes. Consultáu'l 9 de payares de 2012.
  75. ↑ «Jane Eyre». The Numbers. Consultáu'l 9 de payares de 2012.
  76. ↑ «My Week with Marilyn (2011 filme profile)». Rotten Tomatoes. Consultáu'l 9 de payares de 2012.
  77. ↑ «Awards for Judi Dench». Internet Movie Database. Consultáu'l 9 de payares de 2012.
  78. ↑ «A Hollywood Icon Lays Down the Law». WSJ.com. 29 de xineru de 2011. https://online.wsj.com/article/SB10001424052748703293204576106080298279672.html. Consultáu'l 18 de febreru de 2011. 
  79. ↑ «J. Edgar (2011)». The Numbers. Consultáu'l 9 de payares de 2012.
  80. ↑ Pozzi, James. «Dame Judi Dench set to make cameo in Wimbledon-shot filme». South West Londoner. Consultáu'l 9 de payares de 2012.
  81. ↑ 81,0 81,1 «The Best Exotic Marigold Hotel (2012)». Rotten Tomatoes. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2012.
  82. ↑ «The Best Exotic Marigold Hotel Crosses $100 Million». Fox Searchlight Pictures. CommingSoon.net (31 de mayu de 2012). Archiváu dende l'orixinal, el 2014-04-29. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2012.
  83. ↑ Knegt, Peter (23 de xunetu de 2012). «Specialty Box Office: 'Queen' Reigns For Indie Debúes; LCD Soundsystem Doc Has Great 'One Night Only'». Indiewire. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2012.
  84. ↑ Travers, Peter (3 de mayu de 2012). «The Best Exotic Marigold Hotel». Rolling Stone. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2012.
  85. ↑ Reynolds, Simon (5 de payares de 2012). «'Broken', 'Sightseers', 'Berberian Sound Studio' lead BIFA nominations». Digital Spy. Hearst Magacinos UK. Consultáu'l 6 de payares de 2012.
  86. ↑ «What M did next: Judi Dench tries cyber-flirting in low-budget indie filme». The Independent (London). 9 de payares de 2012. http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/films/news/what-m-did-next-judi-dench-tries-cyberflirting-in-lowbudget-indie-filme-8300460.html. Consultáu'l 9 de payares de 2012. 
  87. ↑ Judi Dench On Skyfall & Her Reign As M. The Huffington Post. 9 de payares de 2012. http://www.huffingtonpost.com/2012/11/09/judi-dench-skyfall-007-bond_n_2102516.html. Consultáu'l 11 de payares de 2012. 
  88. ↑ Older and wiser. London. 28 d'ochobre de 2012.  p. 19. 
  89. ↑ «Venezia 70». labiennale. Consultáu'l 26 de xunetu de 2013.
  90. ↑ «Official Awards of the 70th Venice Film Festival». Consultáu'l 8 de setiembre de 2013.
  91. ↑ «Venice film festival 2013: the full line-up». The Guardian (London). 25 de xunetu de 2013. https://www.theguardian.com/film/2013/jul/25/venice-film-festival-2013-line-up. Consultáu'l 26 de xunetu de 2013. 
  92. ↑ «Philomena at Venice: Reserve an Oscar for Judi Dench». The Times. 31 d'agostu de 2013. http://entertainment.time.com/2013/08/31/philomena-at-venice-acute-an-oscar-for-judi-dench/#ixzz2gHWC3WI4. Consultáu'l 29 de setiembre de 2013. 
  93. ↑ «Oscars 2014: Julia Roberts, Amy Adams & More React to Nominations». People (16 de xineru de 2013). Consultáu'l 20 de xineru de 2013.
  94. ↑ «Brazil, UK Lead Pack For International Emmy Nominations». Deadline.com. Consultáu'l 25 de payares de 2016.

Enllaces esternos

editar
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Judi_Dench&oldid=4292922»