Estaos Xuníos del Brasil

	periodu históricu
Alministración
Xeografía
Coordenaes	22°54′S 43°12′W / 22.9°S 43.2°O

Los Estaos Xuníos de Brasil (Estaos Xuníos do Brasil en portugués) foi'l nome col cual conocióse al Brasil ente 1889 y 1968,^[1] y que precedió al actual, República Federativa del Brasil. Entiende'l periodu históricu dende la instauración de la República Brasilana hasta l'establecimientu de la Xunta Militar de 1967.^[2]

Historia

La Vieya República (1889-1930)

1889: Les Misiones Orientales (apostaes a l'Arxentina hasta 1895) y l'Acre (bolivianu en parte hasta 1903), entá nun apaecen como parte del estáu brasilanu. En cuanto al territoriu d'Oiapoque litigado per Francia apaez incorporáu al Brasil como parte de Pará.

L'emperador Pedru II foi depuestu'l 15 de payares de 1889 por un golpe militar lideráu pol xeneral Deodoro da Fonseca, que proclamó la República y convirtióse nel primer presidente del país. Al camudar de réxime, el nome del país entós convirtióse nel de República de los Estaos Xuníos de Brasil^[3] (embrivíu en 1937 a a cencielles Estaos Xuníos de Brasil). Dende 1889 hasta 1930, el gobiernu yera una democracia constitucional, cola presidencia alternándose ente los dominantes estaos de São Paulo y Minas Gerais.

Nos últimos años del sieglu XIX, el café empezó a reemplazar al azucre como'l principal recursu d'esportación del país. El negociu del café causó que Brasil creciera económicamente, atrayendo a munchos inmigrantes europeos, particularmente d'Italia y Alemaña. Esti influxu de llabor tamién dexó al país desenvolver una economía industrial que s'espandió lloñe de la mariña.

Esti periodu, conocíu como la "Vieya República," remató en 1930 con un golpe militar que punxo a Getúlio Vargas, un civil, na presidencia.^[2]^[4]

Yera Vargas (1930-1945)

1943: Territorios de frontera. Notar Iguazú y Punta Porá con territorios llograos d'Arxentina y Paraguay; Acre y Guaporé (actual Rondônia) con territorios llograos de Bolivia y Perú.

Una xunta militar tomó'l control del país en 1930 y Getúlio Dorneles Vargas algamó'l poder como presidente provisional. El cambéu de réxime implicó la decadencia de la oligarquía cafetera y l'ascensu de les clases medies y les oligarquíes perifériques. Vargas gobernó nuna forma o otra de manera siguida, salvo un curtiu periodu, hasta'l so suicidiu en 1954. Dende 1930, los socesivos gobiernos consiguieron la crecedera de la industria y l'agricultura y el desenvolvimientu del estensu interior brasilanu.

Getúlio Vargas gobernó como Presidente provisional ente 1930 y 1934. El golpe militar suspendiera la vixencia de la Constitución de 1891, magar Vargas prometiera la promulgación d'una nueva Carta Magna. En xunetu de 1932 españó en São Paulo la llamada Revolución Constitucionalista, qu'esixía la instauración d'un réxime constitucional y foi encalorada n'ochobre. En 1934 proclamóse una nueva Constitución y Getúlio Vargas foi escoyíu presidente pol Congresu.

Los trés años siguientes fueron de progresiva polarización política. Ganaron fuercia organizaciones izquierdistes como Alianza Nacional Llibertadora o'l Partíu Comunista Brasilanu; tamién surdió un movimientu d'inspiración fascista llamáu Integralismo. En 1935 fracasó una intentona revolucionaria d'esquierda encabezada por ciertos sectores del exércitu y dellos individuos amestaos a la XRSS; poco dempués los integralistas intenten un putsch. Aprovechando'l clima de llerza reinante, el 10 de payares de 1937, un añu antes de les eleiciones presidenciales, Getúlio Vargas da un golpe d'Estáu y conviértese en dictador. El réxime instauráu, de calter populista, denominóse Estado Novo. El 29 d'ochobre de 1945, los militares obliguen a Vargas a dexar el poder.^[2]^[5]

La Nueva República (1945-1964)

Col arrenunciu de Vargas en 1945, y en redactándose una nueva Constitución en 1946, que restauraba derechos individuales al respective de l'anterior, empecípiase'l periodu conocíu como República Nova. Trátase d'un réxime democráticu, mientres el cual la capital mover de Rio de Janeiro a Brasilia y que se caracterizó pol populismu, el nacionalismu y el desarrollismo.

Los principales presidentes d'esti periodu fueron Getúlio Vargas, escoyíu democráticamente en 1950 y que gobernó hasta'l so suicidiu en 1954, y Juscelino Kubitschek (1956-1961). En 1961 foi escoyíu Jânio Quadros, qu'arrenunció n'agostu d'esi mesmu añu. Pasó entós a gobernar el so vicepresidente João Goulart, quien promovió una política de reformes sociales. El golpe d'Estáu de 1964 deponer y estableció una dictadura militar represiva.^[2]

Cambeos de les fronteres

En 1895 el Reinu Xuníu dexó la islla de Trinidá al estáu brasilanu y cuasi coetánemente un territoriu, el de Pirara que taba litigado ente la Guayana Británica, Venezuela y Brasil; los ésitos na política internacional tamién se dieron nel pleitu poles Misiones Orientales Mesopotámiques reclamaes por Arxentina y el sector del Oiapoque (aproximao l'actual Amapá) reclamáu por Francia.

En 1903 Brasil amestóse'l Acre en venciendo a Bolivia na «Guerra del Cauchu». De la mesma fueron favorables a Brasil tolos otros pleitos colos demás estaos llatinoamericanos estremeros (por casu Perú y Colombia).

En 1943, cola entrada de Brasil na Segunda Guerra Mundial, el gobiernu de Getulio Vargas decidi desmembrar les fronteres de seis territorios estratéxicos del país p'alministralos direutamente: Punta Porá, Iguazú, Amapá, Rio Branco, Guaporé y el archipiélagu de Fernando de Noronha. Punta Porá y Iguaçu volveríen al so estáu orixinal dempués de la guerra, ente que los cuatro restantes caltiénense; Rio Branco camuda de nome a Roraima y Guaporé ye bautizáu Rondônia.

En 1960, un territoriu cuadrangular foi desmembrado del estáu de Goiás pa convertise na casa de la nueva capital, Brasilia, como'l nuevu Distritu Federal. Coles mesmes, l'antiguu Distritu Federal tresformar nel Estáu de Guanabara, qu'incluyía solo la ciudá de Rio de Janeiro y el so área rural.

Referencies

↑ «Brazil The Republican Yera, 1889-1985» (inglés). Countries of the World. Consultáu'l 30 de xunetu de 2014.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 «El sieglu XX en Brasil» (portugués). Portal del Gobiernu Brasilanu. Consultáu'l 6 d'avientu de 2009.
↑ «Constituição da República dos Estaos Xuníos do Brasil» (portugués). Presidência da República do Brasil. Consultáu'l 9 de setiembre de 2014.
↑ «República Velha» (portugués). Cultura Brasilana. Archiváu dende l'orixinal, el 2009-12-03. Consultáu'l 6 d'avientu de 2009.
↑ «Estado Novo» (inglés). Brazil Now. Consultáu'l 6 d'avientu de 2009.

[1] «Brazil The Republican Yera, 1889-1985» (inglés). Countries of the World. Consultáu'l 30 de xunetu de 2014.

[brasil-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 «El sieglu XX en Brasil» (portugués). Portal del Gobiernu Brasilanu. Consultáu'l 6 d'avientu de 2009.

[3] «Constituição da República dos Estaos Xuníos do Brasil» (portugués). Presidência da República do Brasil. Consultáu'l 9 de setiembre de 2014.

[4] «República Velha» (portugués). Cultura Brasilana. Archiváu dende l'orixinal, el 2009-12-03. Consultáu'l 6 d'avientu de 2009.

[5] «Estado Novo» (inglés). Brazil Now. Consultáu'l 6 d'avientu de 2009.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]