Inciensu

L'inciensu^[1] (del llatín incensum, participiu de incendere, ‘encender') ye una preparación de resines arumosu vexetales, a les que de cutiu s'añedir aceites esenciales d'orixe animal o vexetal, de forma que al amburar esprenda un fumu fragante con fines relixosos, terapéuticos o estéticos. Nel pasáu, les sociedaes china y xaponesa usaron l'inciensu como parte integral de l'adoración de deidaes hindús. Amás, tien un usu importante nel budismu, na Ilesia Católica (pa l'Adoración eucarística, procesiones, etc.), na Divina Lliturxa de la Ilesia Ortodoxa y, en menor grau, n'otres confesiones cristianes.

Presentaciones y usu

Vares d'inciensu quemaes nun llugar de cultu budista en China.

Espiral d'inciensu usada típicamente en China y Xapón como empuste de mosquitos.

Inciensu granosu enantes de la quema pa usu domésticu, en templos relixosos y procesiones (modalidá tradicional de Selmana Santa cristiana católica).

Sahumeras del Señor de los Milagros.

Incensariu: quemador d'inciensu.

L'inciensu ta disponible en numberoses presentaciones y graos de preparación. Sicasí, xeneralmente clasifícase en dos tipos, dependiendo del usu: inciensu pa quema direuta y pa quema indireuta.

Polo xeneral, l'inciensu grande y bastu tiende a amburar más tiempu que'l más procesáu, y l'inciensu de quema direuta esixe menos preparación pal so usu pero rique un mayor procesáu previu. Amás de esto, la preferencia por una o otra presentación depende en bona parte de la cultura, les tradiciones y los gustos personales. L'inciensu en barra ye la forma más común y preferida usada nes cultures Cultura de China china y xaponesa, polo que la mayoría del inciensu producíu nestos países fabricar con esta forma. N'occidente, por cuenta de los llazos del cristianismu col xudaísmu, l'inciensu suelse quemar en forma de polvu o en cachos completos.

Quema direuta

L'inciensu pa quema direuta ye asitiáu xeneralmente nun receptáculu denomináu incensariu nel cual priéndese l'inciensu y faise ventilar p'arrobinar el so arume.

Tamién se-y llama inciensu combustible cuando ye prendíu y abanicáu; la caricote asina llograda va consumir ensin llapada hasta quemar tol inciensu, ensin necesidá d'aplicar más calor. Esta clase d'inciensu ellabórase típicamente con materiales d'inciensu fragante finamente molíos, que se xunen per aciu un combustible aglutinante.

Les formes más comunes nes que se comercializa son:

Espiral: ye capaz d'amburar mientres enforma tiempu, dende hores hasta díes.
Conu: ambura relativamente rápido. Los conos qu'inclúin artemisia usar na medicina tradicional china pa tratamientos de moxibustión.
Vares bueques: esta forma d'inciensu en vara tien un centru de bambú. Les variedaes de mayor calidá inclúin un centru de sándalu fragante. El centru cubrir d'una gruesa capa d'inciensu que se quemar xunto con él. Esta presentación produzse frecuentenmente en China y la India. Cuando s'usa pal cultu na relixón tradicional china, varar bueques d'inciensu conócense dacuando como «vares joss».
Vares macices: esti inciensu en vara nun tien un nucleu de sofitu, siendo macices. Al ser fácilmente divisible en cachos, dexa determinar la cantidá concreta d'inciensu que se desea quemar. Esta ye la forma más común d'inciensu en Xapón.

Pa usar l'inciensu de quema direuta, ten de ser prendíu y darréu apagáu, de forma que l'inciensu siga rellumando y fumiando mientres se consume.

Quema indireuta

Tamién llamáu inciensu non combustible, l'usu d'esti tipu d'inciensu rique una fonte esterna de calor yá que nun produz áscuares cuando se consume. El calor consíguese de normal per aciu carbón vexetal o ceniza caliente. L'inciensu quémase asitiándose direutamente sobre los carbones encesos o sobre una placa de metal caliente nel incensariu.

Ye la forma más común d'inciensu usada tradicionalmente n'Oriente Mediu o na cultura cristiana. Danse formes asemeyaes de la quema indireuta del inciensu nel Kōdō, la ceremonia xaponesa del inciensu (香道). L'inciensu meyor conocíu d'esti tipu son les resines brutes de franquincienso y mirra, probablemente por cuenta de les numberoses menciones qu'apaecen na Biblia cristiana. Ello ye que la pallabra franquincienso suel ser sinónimu comoquier d'inciensu en munches llingües europees.

Enteru: el material ye quemáu direutamente na so forma bruta non procesada sobre áscuares de carbón.
Pulverizáu o granosu: el material partir en cachos más pequeños. L'inciensu quémase asina rápido, apurriendo un curtiu periodu de golores intensos.
En pasta: l'inciensu pulverizáu o granosu entemecer con un aglutinante pegañosu, como fruta seca, miel o resina blanda, formando pequeñes boles o tartaletas, una práutica bien utilizada ente les cultures qu'utilicen l'inciensu. Gran parte del inciensu arábigu, llamáu bukhoor o bakhoor, ye d'esti tipu.

Manufactura

Históricamente, l'inciensu que s'utilizó en cada llugar compúnxose de distintos elementos: resines y maderes sobremanera. Usóse dende resina d'árboles de la familia de la Boswellia, hasta resina de cedru d'El Líbanu Cedrus libani hasta sabina real (Juniperus lycia o Juniperus thurifera) proveniente d'África, que por tener trementina exhala un prestosu arume. Coles mesmes, llamóse-y inciensu a otres gomorresinas en delles partes del mundu: al axenxu n'Andalucía, a la Artemisia aragonensis nes Islles Canaries, a la Grindelia glutinosa o palaucupatli en Méxicu, o a la Thuaria chilensis en Chile.

El llogru de la gomorresina del inciensu realízase faciendo una incisión nos tueros de los árboles de la Boswellia, d'esta manera la resina flúi, ensugar al contautu col aire y fórmense entós pequeños granos arrondaos d'una coloración mariella pálida y opaca, de testura argayadiza y que'l so diámetru nun pasa de los 2 cm. Cuando los granos entren en contautu col fueu se derriten, exhalando asina'l so esquisitu arume.

L'inciensu pertenez al xéneru botánicu Boswellia; asina, tenemos en China l'usu de Boswellia sacra, en Abisinia, Boswellia papirifera, na India, Boswelia serrata, y n'Oriente Mediu y África del Norte, Boswelia carterii.

Historia

Avera del nome del inciensu, los hebreos llamábenlu lebonah, los griegos libanos, los árabes luban y los romanos olibanum; en tolos idiomes significa lo mesmo, esto ye: 'lleche', pol aspeutu de la resina al brotar del árbol. Sicasí na actualidá llámase-y inciensu, nome que deriva del vocablu llatín incendoere, esto ye, "encender", "quemar", "amburar", "prender fueu", "allumar".

Los datos arqueolóxicos que tenemos sobre l'inciensu remontar al Valle del Nilu: nos templos de Deir el-Bahari pueden reparase inscripciones con dibuxos de rituales netamente esotéricos, onde son más qu'evidentes les nubecillas del fumu del inciensu. Hai alredor de quince sieglos, los exipcios viaxaben al país de To-Nuter pa buscar inciensu.

Les hestories narren que'l rei Rama-Ka llevó a la so tienda arbolinos pequeños d'inciensu, semar curioso a la hora precisa, so los augurios estelares y llogró d'esta forma perfectu y espodáu árboles d'escelente madera y gomorresina. Los fenicios, pela so parte, siendo grandes navegantes y comerciantes, llevaben siempres nos sos navíos tochos d'inciensu pa comerciar col mundu conocíu. Más datos históricos sobre l'inciensu tener a partir de los rellatos d'Alexandru Magnu: cúntase que al tomar la ciudá de Gaza, atropó ente los preciosos oxetos del botín de guerra 500 talentos d'inciensu y 100 de mirra.

Pel so llau, Estrabón nárranos cómo se faíen les transaiciones comerciales con Arabia, la zona del Mar Roxu y hasta China, en busca del tan preciáu inciensu. Tamién Dioscórides y Pliniu'l Vieyu citen nes sos obres avera de la puxanza que tuvo l'inciensu nos templos de los tiempos de la Roma Imperial. Unu de los datos más notables provién de Nerón: dizse que quemaría impresionantes cantidaes d'inciensu ante'l sepulcru de Popea.

Na mitoloxía grecorromana tamién ta presente l'inciensu: Leucótoe, la fía de Arcamo y de Eurinoma, apurrir n'amores al bellu y acobiciáu Apolo. Cuando Arcamo supo de tal deshonroso acontecimientu, soterrar viva lleváu pola mayor roxura. Pero'l dios Sol, pa honrar a la infeliz criatura soterrada viva, convertir nun frondoso árbol d'inciensu. Por esto, tiense tamién que, astrológicamente, los planetes que rixen a esti sagráu árbol son el Sol y el so fíu predilectu, Xúpiter; polo tanto'l signu zodiacal que-y correspuende ye Lleo.

Referencies bíbliques

Tanto nel Antiguu como nel Nuevu Testamentu apaecen gran cantidá de menciones sobre l'inciensu. Asina, tenemos qu'en Éxodu indícase-y a Moisés que tien de faer un altar separáu, de madera d'acacia, pa quemar inciensu. Más palantre, en Éxodu dizse testualmente: «y Aarón va quemar inciensu arumosu sobre él (l'altar); cada mañana cuando apunte les llámpares quemar». Y hasta esiste una gran alvertencia o sentencia en Éxodu «Nun vas ufiertar sobre él inciensu estrañu».

Enantes mentáronse les falsificaciones y l'usu de Juniperus Lycia o Juniperus Thurifera pa remplazar al inciensu; hai qu'amestar amás que los adulteradores siempres trataron d'abaratar costos y valiéronse entá del usu de resines de coníferes con esi envís, pero asina tamién se contamina l'inciensu. Anguaño llamamos al verdaderu inciensu «inciensu machu», en cuantes que a les adulteraciones ya inciensos artificiales dicímos-yos inciensu fema».^{[ensin referencies]} Esti postreru escarez absolutamente de funciones máxiques y namái sirve p'arumar un ambiente, de la mesma manera que lo fai un desodorante ambiental en aerosol.

Volviendo al Antiguu Testamentu, atopamos nel Salmu 141:2 una comparanza ente l'ascensu del fumu d'inciensu y l'elevación de les plegaries: «Xuba la mio oración delantre de ti como l'inciensu». Otramiente, apaez l'inciensu en Deuteronomiu 33:10, cuando Moisés bendiz les doce tribus d'Israel: «...van poner delantre de ti y n'holocaustu sobre l'altar». Otru datu, avera del inciensu nel Antiguu Testamentu, podemos lleer en Levítico 16, 12-13, mientres el día de la expiación: «Dempués va tomar un incensariu llenu de caricotes de fueu del altar de lantre de Jehová, y los sos puños llenos d'arume arumoso molíu, y va llevar detrás del velu. Y va poner l'arume sobre'l fueu delantre de Yahvé, y la nube del arume va cubrir el propiciatorio que ta sobre'l testimoniu, por que nun se muerra».

Nesta cita hai una descripción bien interesante, yá que se diz «arume arumoso molíu»: munches son les téuniques qu'utilizaben (y entá güei utilicen) los balsameros, perfumistas y ungüentarios; dellos términos usaos por ellos, por causa de la vulgaridá y asina, por casu, cuando falamos de pócima (lo cual significa puramente «cocimientu» de sustancies vexetales pa ser inxeríes y que tien efeutos melecinales curatibles), suelse imaxinar de momentu a dalgún bruxu preparando daqué tarrecible. Pero nel Antiguu Testamentu bien se noma'l polvu d'inciensu. En realidá la pulverización de fueyes, tarmos, raigaños, corteces o gomorresinas, como nel nuesu casu, sirve pa fines terapéuticos, pa facilitar la ingesta y de normal se lo encapsula, de manera tal que pase al traviés del estómagu ensin afectalo y espublícese nel intestín al eslleise la cápsula, que la so función ye la d'apurrir un vehículu al polvu.

Pero nel testu bíblicu, la pulverización nun significa'l llabor melecinal, sinón ritual, con esi envís, pulverizar una gomorresina implica qu'ésta va ser utilizada en perfectes y correutes proporciones. Nel Nuevu Testamentu tamién apaez l'inciensu en notables acontecimientos: cuando la visita de los Reis Magos a Jesús naciellu: «Y a l'entrar a la casa, vieron al neñu cola so madre María, y postrándose, adorar; y abriendo les sos ayalgues, ufiertáron-y presentes: oru, inciensu y mirra». Inciensu, el símbolu del Sol y del fíu del Sol, Xúpiter, la rellumanza de la Lluz Mayor, y la mirra, pariente cercanu del inciensu, ye l'arume de Hermes Trimegisto.^{[ensin referencies]}

Una ufrienda similar a la de los Reis Magos, fixo'l rei selúcida Seleucu II Calinico, cuando agasayó al templu d'Apolo de Mileto mirra y más de diez talentos d'inciensu. Al igual que l'inciensu, la mirra tien de ser recoyida y preparada según los ritmos astrales, como esplica Escribonio. Tan importante foi consideráu l'inciensu, que Heródoto, padre de la Historia, cúntanos sobre la gran derrota de los árabes frente a Daríu I, y que como tributu de guerra, obligó a éstos a que pagaren añalmente mil talentos d'inciensu. ^{[ensin referencies]}

Retornando al Nuevu Testamentu, nel Llibru de les Revelaciones o Apocalipsis de San Juan (8:3-5), el Séptimu Sellu, lleemos: «Otru ánxel vieno entós y paróse ante'l altar, con un incensariu d'oru; y dióse-y enforma inciensu p'añader a les oraciones de tolos santos, sobre l'altar d'oru que taba delantre del tronu. Y de la mano del ánxel xubió a la presencia de Dios el fumu del incensariu, y enllenar del fueu del altar, y refundiar a la tierra, y hubo truenos y voces, rescamplos, y un terremotu».

El testu citáu pertenez a la narración sobre'l Séptimu Sellu: el númberu siete simboliza la organización, la producción, el trunfu, la fecundidá.^{[ensin referencies]} Abrir el Séptimu Sellu ye abrir lo que los orientales llamen «El Lotu de Mil Pétalos». L'incensariu d'oru simboliza'l corazón del Empecipiáu, onde tien d'amburar l'inciensu, que ye serviciu y amor. El fumu del inciensu, ye de la mesma, l'alegoría del serviciu impersonal y desinteresao, que lo trescala tou, y puramente el «enforma inciensu» significa la gloria de llograr una mente pura y un corazón amorosu, aportaos del esfuerciu propiu del serviciu altruista.^{[ensin referencies]}

El benjuí, llamáu por Ibn Battuta «l'inciensu de Xava y Sumatra», ye un arume típico del Cuatrocento y del Renacimientu: nel añu 1461 el sultán d'Exiptu, Melech Elmaydi, espachó al dux de Venecia, Pascual Malispiero, un cargamentu del preciáu benjuí, ente otros regalos. Otra anéudota, pero del añu 1476, fálanos d'un agasayo realizáu pol sultán Kaitbei d'Exiptu, que constaba de 15 llibras de benjuí, a la bella Catarina Cornaro, de Venecia. Tamién del sultán Kaitbei recibiría Lorenzo el Magníficu, de Florencia, un cargamentu de benjuí como presente. Frai Zuambatista diznos sobre'l benjuí que ye unu de los sahumerios más acobiciaos. Y en una antigua apotheca o botica de Brunswick caltiénse l'antigua tradición de llamar al benjuí como Rusti Dulcis.^{[ensin referencies]}

Inciensu y cáncer

Dellos estudios recién llevaos a cabu nos templos budistes de Taiwán rellacionaron la quema d'inciensu col riesgu de contraer cáncer, por cuenta de los elevaos niveles de benzopireno (hidrocarburu arumosu policíclico) nel fumu del inciensu.^[2] Hai que tener presente que la cantidá de benzopireno que puede llegase a concentrar nun llar onde se quemar delles varitas o bastoncitos nun tien nada que ver cola que se produz nun templu como'l que se describe nel estudiu (templu budista con muncha xente nel so interior, bien mala ventilación y onde se tán quemando grandes cantidaes d'inciensu que lleguen a torgar la visibilidá) polo que nun ye posible extrapolar el casu y seríen necesarios más estudios pa llegar a conclusiones más concretes y afeches al usu domésticu.^[3]

Referencies

↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: inciensu
↑ Newscientist
↑ OCU

Ver tamién

www.inciensos.biz

Enllaces esternos

Inciensu (New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge, Vol. V; inglés)
Inciensu na Catholic Encyclopedia (1917, inglés)
Inciensu de PaloSanto Bursera Graveolens

[1] Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: inciensu

[2] Newscientist

[3] OCU

[1]

[2]

[3]