Llingües d'España

N'España fálense unes 13 llingües vernácules; l'idioma oficial en toa España ye'l castellán o español. Un 35% los falantes son billingües, les más de les vegaes con llingües propies de les estremaes comunidaes autónomes.

Idiomes cooficiales

l'aranés (variante del occitanu), nel Val d'Aran;
el catalán (català) en Cataluña, Islles Baleares, y Comunidá Valenciana(onde se la denoma valencianu (valencià);
el gallegu (galego) en Galicia;
l'eusquera (euskara) nel País Vascu y en dalgunos conceyos de la Comunidá Foral de Navarra.

Idiomes qu'ensin ser cooficiales el so usu ta reguláu per llei

L'asturianu nel Principáu d'Asturies.

L'aragonés, na zona d'Huesca y Altu Aragón:
- Aragonés occidental (ansotano, cheso);
- Aragonés central (belsetán, chistabino, tensino, pandicuto, bergotés);
- Aragonés oriental (benasqués, grausino, ribagorzanu, fobano, chistabino);
- Aragonés meridional (ayerbense, somontanés);

El catalán en dalgunos conceyos aragoneses.

El llionés na Comunidá Autónoma de Castiella y Llión.Artículu 5u. párrafu 2 del Estatutu d'Autonomía.

Otres llingües

Munches otres llingües, ensin gociar de reconocencia llegal denguna, úsense en delles zones:

L'asturllionés:
- Como fales de transición astures:
  - eonaviegu (Del asturianu col gallegu oriental);
  - montañés (Del asturianu col castellán)(cántabru), en Cantabria, na comarca d'Encartaciones (Vizcaya) y nel norte de Palencia y Burgos;
    - llebaniegu, na comarca de Llébana;
    - pasiegu, na comarca del Valle del Pas;
    - campurrianu, na comarca de Campoo;
    - de Cabuérniga (montañés propiamente dichu), na comarca del mesmu nome;
    - sobano, nel valle de Soba;
    - Tresmeranu, na comarca de Tresmiera;
    - Peḥín, na zona costera;
  - estremeñu,(del asturianu col castellán) nel noroeste de Cáceres y nel sur de Salamanca;
    - artu (septentrional);
    - meyu (central);
    - baḥu (meridional);
el catalán en dalgunos conceyos murcianos;
la fala xalimesa falada nel valle de Xálima, n'As Ellas, Valverdi du Fresnu y Sa Martín de Trevellu, poblaciones asitiaes na provincia de Cáceres, na rexón d'Estremadura;
el portugués, faláu en zones rurales de la comarca d'Olivenza (Badajoz) y na villa de L'Alamedilla (Salamanca):
- portugués de Firrera (Herrera de Alcántara), variedá dialeutal del portugués antiguu, faláu n'Estremadura;
el caló, xitanu, ibero-romanín o hispano-romanín, coles sos rames subdialeutales hispano-caló, catalano-caló, vasco-caló y gallego/luso-caló;

Por mor de la inmigración :

l'árabe, sobro too en Ceuta y Melilla.
el tamazig, sobro too en Melilla.

Ente les llingües falaes polos inmigrantes y los sos descendientes habría destacar l'árabe, el chinu, el polacu, el quechua y el rumanu.

Dialeutos del castellán con entidá propia

Mapa de llingües n'España y dialeutos del castellán

Murcianu, fales de tránsitu col catalán con influencies aragoneses y andaluces, en Murcia, Orihuela y ciudaes d'alredor (Alicante), norte de Granada y Albacete, con diferencies en cada zona, llamaos subdialeutos como n'Albacete o norte de Granada.
Castúo, fales de tránsitu col llionés (o estremeñu), n'Estremadura, y poblaciones de Huelva, Córdoba y Sevilla.
Fales rioxanes, d'influyencia aragonesa pel oriente, vasca pel norte y asturllionesa pol occidente.
Fales canaries, con influyencia Guanche, una de les rames bereberes estintes, que falábase nes islles enantes de la llegada del castellán, ya influyencies del portugués y numberosos americanismos.
Fales andaluces, falaes na mayor parte d'Andalucía, con abondes estremadures ente les fales occidentales y les orientales.

Llinguaxes non orales

Llingües de signos:
- Llingua de Signos Española (LSE)
- Llingua de Signos Catalana (LSC)
- Llingua de signos valenciana (LSCV)
Xiblu gomeru, en La Gomera

Llingües d'España

Conteníu

Idiomes cooficiales

Idiomes qu'ensin ser cooficiales el so usu ta reguláu per llei

Otres llingües

Dialeutos del castellán con entidá propia

Llinguaxes non orales

Llingües muertes

Ver tamién

Referencies

Enllaces esternos