Wikipedia

Lucien Petit-Breton

ciclista francés (1882–1917)

Lucien Georges Mazen (18 d'ochobre de 1882, Plessé – 20 d'avientu de 1917, Troyes) foi un ciclista francés más conocíu pol seudónimu Lucien Petit-Breton o a cencielles Petit-Breton.

Lucien Petit-Breton
Vida
Nacimientu Plessé[1], 18 d'ochobre de 1882[2]
Nacionalidá Bandera de Francia Francia
Muerte Troyes[1], 20 d'avientu de 1917[2] (35 años)
Causa de la muerte accidente de tráficu
Estudios
Llingües falaes francés[3]
Oficiu
Oficiu ciclista
Trayeutoria
Años Equipu Competiciones
1914-1914 Automoto
Premios
Serviciu militar
Lluchó en Primer Guerra Mundial
Cambiar los datos en Wikidata

Nació en Plessé, nel departamentu de Loira Atlánticu —Loira Inferior hasta 1957—, ciudá asitiada na bretaña francesa y que ye parte de la rexón conocida como Países del Loira. Cuando tenía 8 años aniciar cola so familia en Buenos Aires, Arxentina, onde a los 16 años empezó a prauticar el ciclismu. Proclamóse campeón arxentín de fondu en pista en 1899 y retornó a Francia cuando tenía 19 años, tresformándose n'unu de los meyores corredores de principios del sieglu XX. Ganó clásiques prestixoses como la París-Bruxeles, la París-Tours o la Milán-Sanremo y foi'l primer ciclista en ganar 2 vegaes el Tour de Francia, en 1907 y 1908. Amás de destacar en carretera facer en pista, onde ganó'l Bol d'Or y estableció el récor mundial de la hora en 1905.

Corredor estratega y bien metódicu, curiaba los detalles al máximu, dende l'entrenamientu y l'estáu de la bicicleta, a l'alimentación y el descansu. Trabayaba tamién na parte mental, pa poder soportar les agotadores xornaes de 300 o 400 km que se faíen nesa dómina, onde yera frecuente quedar solo mientres munchos quilómetros. Tres el so regresu a Francia, dedicar a les carreres en pista pa depués pasar les carreres de ruta onde demostró ser un rodador por excelencia, defendiéndose bien nel monte ensin ser un gran escalador. Yera un corredor de temperamentu nerviosu y daqué introvertíu anque dotáu d'un coraxe y espíritu de llucha, que lo faía ser el más popular y aclamáu pol públicu.

Tamién yera cultu y estudiosu, siendo consideráu'l primer ciclista intelectual del pelotón, yá que dedicó tiempu a la escritura, publicando'l llibru Comment je cours sur route[4] y escribiendo pa la revista deportiva La Vie au Grand Air y nel llibru -y cyclisme.

Col empiezu de la Primer Guerra Mundial, xunir al exércitu francés, finando en Troyes, por causa de un accidente automovilísticu. Tuvo dos hermanos tamién ciclistes; Paul, qu'en 1908 foi campeón de Francia amateur y ganó la Volta a Tarragona, y Anselme Mazen.

Biografía

editar

Los sos primeros años

editar

Fíu de Clément Mazen y Désirée Moyon,[5] yera'l segundu de seis hermanos; cuatro varones, Paul (1879), Lucien (1882), Anselme (1884) y Vincent (1905) y dos hermanes, Adrienne (1886) y Gabrielle (1888).[6]

El so padre, yera un xoyeru-reloxeru que na década de 1880 incursionó na política, xuntando a los republicanos. Presentar a les eleiciones llexislatives ensin tener ésitu y esti fracasu fíxo-y perder reputación y vecería, lo que motivó a la familia Mazen a buscar un nuevu horizonte.

Clément, xunto a la so esposa establecer en Buenos Aires en 1890, y a pesar de tener solo 8 años d'edá, Lucien empezó a trabayar en diversos llugares p'ayudar a la familia. A finales de 1896, cuando tenía 14 años, llogró un emplegu como botones nel Jockey Club de Buenos Aires.[7]

Los empiezos en Buenos Aires

editar
 
Certificáu del Jockey Club onde se dexaba constancia que Lucien Mazen dexaba'l trabayu depués de 3 años, pola so voluntá (payares 1899).

En 1898 tuvo'l so primera bicicleta, y empezó el so suañu de convertise en ciclista. Les cróniques de les carreres, les anécdotes y les hestories empezaron a estelalo, hasta que decidió empezar a entrenar, magar la reticencia del so padre que prefería que se dedicara a un trabayu más seriu.

Nun principiu adoptó'l seudónimu de Bretón en referencia al so llugar d'orixe y la primer carrera qu'apostó en forma non oficial foi'l 14 de xunetu de 1898.[8] Esi día la colonia francesa en Buenos Aires celebraba'l Día Nacional de Francia y parte de los festexos yera una carrera de bicicletes sobre 5 quilómetros. Presentáronse 3 corredores a apostala y Lucien remató en 2° llugar.[8] El debú oficial producir n'avientu de 1898, cuando'l mesmu día, participó nel velódromu de Belvedere, del Campeonatu arxentín de fondu y nun quilómetru.

Al añu siguiente, en 1899, empezaron a llega-y los ésitos, llogrando'l campeonatu amateur sobre 25 quilómetros detrás de tándems, el campeonatu de fondu amateur sobre 100 km y un 2° puestu nel campeonatu de velocidá. Estos trunfos fixeron camudar de paecer al so padre, qu'a partir d'ellí empezó a acompañalo en cada carrera. En payares d'esi añu, arrenunció al so trabayu nel Jockey Club pa ingresar na sucursal de Peugeot como vendedor y corredor.

En 1900, depués d'empezar a incursionar en competiciones de ruta, ganó la Luján-Buenos Aires. Les carreteres por onde se corría taben en pésimu estáu y dafechu deterioraes, Según les sos pallabres, un ensin fin de baches, riegos y cabianes, pero que de la mesma lo benefició faciéndo-y adquirir una resistencia al esfuerciu que lu acompañó'l restu de la so carrera.[8] En 1901 pasó a ser ciclista profesional y revalidó nesa categoría, los campeonatos que tenía como amateur. Otros trunfos destacaos foi'l Gran Premiu de la República, detrás de tandem a motor, onde recibió una medaya d'oru de parte del presidente Julio Argentino Roca.

Esa temporada tuvo un gran desempeñu nel Velódromu de Palermo, venciendo a dellos corredores europeos que se presentaron en Buenos Aires, como Giuseppe Singrossi, Virginio Minozzi, Del Bosso y Jacquenod. La murnia que-y invadía cuando esi corredores tornaben a Europa, más les victories que llograra sobre ellos, fixéron-y pensar que podía tener ésitu na so tierra natal y empezó a pensar na torna a Francia, lo cual foi meses dempués n'aforrando daqué de dineru.[9]

El regresu a Francia; sobresaliendo na pista (1902-1905)

editar

Llegó a París el 1 de marzu de 1902, y atopóse con una reputación que consideró esaxerada, fecha polos europeos que tuvieren en Buenos Aires. Empezó a entrenar y realizó les sos primeres carreres, na pista del Parque de los Príncipes (que por esi entós yera un estadiu-velódromu) ensin demasiao ésitu, destacar un 2° puestu en velocidá'l 23 de marzu, al cayer batíu ante'l suizu Anton Jaeck.[10] Había otru corredor col nomatu de Breton, asina que para nun crear tracamundios camudó'l suyu a Petit-Breton.[9]

Como llegara dende Arxentina, el públicu y la prensa empezaron a llamalo l'Argentin o l'elegant Argentin, inclusive los organizadores de carreres presentar como arxentín. Esto nun yera del presto de Petit-Breton pos consideraba que s'abusaba del llamatu principalmente polos organizadores, pos estos pa da-y más categoría al espectáculu, creíen que siempres yera meyor qu'hubiera estranxeros.

El Bol d'Or 1902, primer actuación relevante

editar

Tres meses dempués del so regresu, tamién tornó'l so hermanu Paul, y el 13 xunetu de 1902 Petit-Bretón foi unu de los 7 corredores nel 8° Bol d'Or, una carrera de 24 hores realizada nel velódromu de Buffalo. El formatu de la carrera consistía en que les primeres dos hores y les últimes dos, los corredores podíen dir detrás de motocicletes. Tomaron la salida amás de Petit-Bretón, Huret, Wattelier, Bouhours, Jean Gougoltz, Jean-Baptiste Fischer y el suizu Vendredi. A les 2 hores de carrera cuando se retiraron les motocicletes, Huret taba al frente con 116 quilómetros percorríos, siguíu de Wattelier con 104,4 km y Petit-Breton mui cerca con 103,6 km. Cuando diben 18 hores de carrera, Huret siguía al frente con 620 km y Petit-Breton yera segundu con 610 km. Les últimes dos hores, nuevamente coles motocicletes na pista realizó delles vueltes a más de 70 km/h. Anque a la fin Constant Huret foi'l ganador, percorriendo 772 km, segundu Petit-Bretón con 732 km y terceru Fischer. La prensa consideró que fizo una carrera arrogante dada la so mocedá y el públicu reconocer dándo-y una gran ovación.[11]

Esi mesmu añu participó n'Estaos Xuníos de los famosos Seis díes de Nueva York nel Madison Square Garden. Formó pareya xunto al francés Louis Darragon pero nun pudo terminar la carrera yá que el so compañeru abandonó al tercer día. Esa foi la primera de 6 vegaes en que crució'l Atlánticu pa correr los Seis Díes, llogrando'l so meyor allugamientu en 1903 y 1904 cuando foi 6°, primero con Contenet y depués con Gougoltz.

1903-1904; alternanza ente pista y ruta. El trunfu nel Bol d'Or

editar
 
Petit-Breton, 2° de la esquierda, na partida del Bol d'Or (13 de xunetu de 1904).

En setiembre de 1903 corrió nel velódromu de Buffalo los Ocho Díes. Debíu al mal clima una xornada suspender polo cual fueron 7 díes en definitiva. Petit-Bretón ganó en 5 jornada pero nun lu algamó pa llevase la carrera. El ganador foi Jean Gougoltz quien percorrió 2.065 quilómetros, 2° Petit-Breton con 2.063 km y 3° Léon Georget con 2.055 km.[12]

En 1904 foi contratáu pola empresa Clément-Bayard pa correr en carretera, debutando'l 3 d'abril na París-Roubaix. Ensin un plan d'entrenamientu previu, llegó lloñe del ganador Hippolyte Aucouturier na posición 21ª y a 3 hores y 2 minutos.[13] Tuvo la so revancha'l 15 de mayu cuando corrió la París-Roubaix en Pista, carrera sobre'l mesmu quilometraxe que la clásica, pero nel velódromu de Roubaix, onde se llevó'l trunfu.[14] El 28 y 29 de mayu corrió la Burdeos-París rematando en 2° llugar a 53 minutos del ganador Léon Georget,[15] anque darréu los 4 primeros fueron descalificaos.

Retornó a la pista'l 12 de xunu al pie del so hermanu Anselme, quién tornara a Francia a principios d'esi añu y ganó los Seis Hores en Buffalo.[16]

En xunetu de 1904, corrió'l so tercer Bol d'Or. Esa vegada'l formatu de la carrera foi distintu a 1902 y los participantes corríen detrás de tándems. Petit-Breton tuvo acompañáu polos sos hermanos Paul y Anselme , Paul como participante de la carrera y Anselme como parte del equipu de tándem.[17] Trelce corredores ente los que taben Léon Georget, Edouard Wattelier, Arthur Vanderstuyft, Anton Jaeck, Rodolfo Muller, Charles Laeser y el campeón estauxunidense de los Seis Díes de Nueva York, George Leander, quien competía per primer vegada n'Europa, tomaron la salida a les 22:30 hores del 13 de xunetu.

Petit-Breton ordenara al so tándem salir a ritmu frenético. Ye asina qu'al pie de Georget y Leander empiecen a saca-y distancies al restu. Al zarru de la primer hora percorrieron 45,050 km, batiendo'l récor de 41,926 km que tenía Lucien Lesna. La segunda hora caltuviéronse los 3 en cabeza pero pocu dempués, Leander sufrió calambres y tuvo de detenese pa recibir masaxes, quedando Petit-Bretón y Georget na delantrera. Mientres delles hores foi una batalla ente dambos, na 9ª hora de competencia percorrieren 355 km y colaben xuntos anque Georget con una vuelta menos. Mentanto, l'estauxunidense Leander y Paul Mazen yá abandonaren. Poco dempués, escosu, Petit-Bretón detener nel so box en busca de masaxes y un descansu, y Georget aprovechó pa pasar a la delantrera. A les 12 hores de carrera, Georget siguía primero con 457 km, siguíu de Petit-Breton con 444 km y Muller con 416 km.

Cerca del mediudía y con un calor abrasador, foi Georget quien nun soportó y detúvose. Vencíu pol suañu y el cansanciu char nel so box mientres un ratu, lo cual aprovechó Petit-Breton pa tomar rápido la delantrera. Na 15ª hora de carrera la ventaya de Petit-Bretón a Georget yera de 36 km, ente que col 3° (Vanderstuyft) yera de 60 km. A partir d'esi momentu nun hubieron más cambeos, Georget siguió careciendo dolores y foi venciendo, perdiendo cada vez más, mientres Petit-Bretón con una marcha constante, na 20ª hora llevábalu 60 km de diferencia. Solo les últimes hores llogró descontar daqué Georget pa terminar a pocu mas de 40 km de distancia.

Finalmente, Petit-Bretón percorrió nes 24 hores un total de 852 km pa ganar el Bol d'Or. Léon Georget remató segundu con 810,6 km y terceru el belxicanu Arthur Vanderstuyft con 701,7 km.[18]

1905: el récor de la hora y el primer Tour de Francia

editar

El récor mundial de la hora pertenecía dende 1898 al estauxunidense Willie Hamilton, con una marca de 40,781 km. En Francia espertaba ciertu discutiniu al ser establecíu en Denver y abarruntaben que nun yera real. Amás, dos corredores franceses del Velo Club de Levallois intentaren batelo y nun lo llograren, Marcel Cadolle, quien fixo 40,040 km y René Pottier que con 40,340 km solo pudo establecer el récor francés.

Considerando que la distancia percorrida por Pottier taba al so algame y que podía superala, Petit-Bretón púnxose como meta llograr el récor mundial, gallardón que consideraba como'l más importante na carrera d'un ciclista. Depués d'unos díes d'entrenamientu realizó un primer intentu, pero abandonó cuando llevaba 20 km percorríos al atopase fora de tiempu. El fracasu llevar a encerriscase na misión y depués de dellos cambeos na forma d'entrenar y nel desenvolvimientu de la tresmisión, el 7 de xunetu de 1905 volvió al velódromu de Buffallo pol segundu intentu. Esta vegada, percorrió 40,342 km superando en 2 metros a Pottier lo cual traxo un nuevu discutiniu. Vencer por solu 2 metros pa dalgunos non podía almitise como récor, ente que pa otros si.

Más allá del discutiniu, Petit-Bretón sintió que yera un nuevu fracasu, yá que quería'l récor mundial, non el récor francés. Decidíu a intentalo nuevamente, tuvo de retardalo pos dos díes depués empezaba la 3ᵉʳ edición del Tour de Francia y taba comprometíu en correlo.[19]

El 9 de xunetu, práuticamente ensin entrenamientu en ruta tomó la salida del Tour de Francia en Noisy-le-Grand, pero col récor de la hora na so cabeza abandonó cuando s'atopaba nel grupu de cabecera (xunto a Trousselier, Pottier, Aucouturier, Cornet, Dortignacq y Ringevald), a los 165 km nel control fixu de Châlons-sur-Marne.[20] Volvió esa tarde a París y a otru día dirixióse al velódromu de Buffalo pa volver a entamar los entrenamientos. Ellí atopóse con Robert Coquelle, direutor del velódromu, quién amás de convencelo de tornar al Tour de Francia, fixo la xestión por que Henri Desgrange diera l'autorización. Llograda la mesma, anque con 70 puntos de penalización, Petit-Bretón embarcar nel Espresu d'Oriente camín de Nancy, onde partía la 2ª etapa.[21] Nes siguientes etapes caltúvose casi siempres ente los primeres, y anque nun ganó, llogró'l 2° puestu nes xornaes remataes en Grenoble, Toulouse y París, rematando esi Tour de Francia na 5ª posición.[22]

Depués d'unos díes de descansu, volvió a entamar los entrenamientos pa bater el récor de la hora y el 24 d'agostu presentar en Buffalo pa realizar l'intentu. Pa superar el récor de Hamilton precisaba xirar a 26,4 segundos per vuelta y nun sintiéndose en bona forma esi día, anunció que siguiría solo nel casu que batiera'l récor de 10 km. A les 8:30 hores empezó Petit-Breton a xirar na pista y yá nes primeres vueltes indicaben que diba per bon camín, yá que de normal xiraba en menos de 26 segundos.[23] Cubrió los 10 km en 14 minutos y 14 segundos baxando'l récor francés de Louis Darragon en 5 segundos, asi que siguió y cada vez afirmando mas el pasu. Los 20 km realizar en 28:59, los 30 km en 43:42 y los 40 km en 58:23 estableciendo nueves marques franceses en caúna d'elles. Cuando sonó'l pistoletazu de la hora, estableciera una nueva marca mundial de 41,110 km.

Aclamáu pol públicu, la prensa destacó l'actuación de Petit-Breton llogrando lo que paecía imposible. El mesmu Henri Desgrange escribió en L'Auto:[24]

...41 quilómetros o más, ta más allá de la imaxinación p'aquellos que saben lo que significa caminar solo, y l'home que lu fixo, ye un atleta en tol sentíu de sigo mesmu....toi feliz de negar el récor por 2 metros que realizó, eso pudo ayudalo un pocu a decidise y volver empezar pa llograr el so trunfu d'ayeri.

1906-1908; los trunfos en carretera

editar

Depués de conquistar el récor de la hora, empezó a perder d'a pocu'l nomatu de l'argentin. La prensa yá nun-y daba esa nacionalidá nes sos páxines y dalgunos escribíen, el ex-arxentín. Desgrange, dende les páxines de L'Auto, pidiera -depués del récor- dexar de llamalo arxentín y da-y la so verdadera nacionalidá francesa: «Nun desconozo qu'a Petit-Breton llámase-y con demasiada frecuencia, poles necesidaes de los programes de velódromu, el "arxentín"; démosle d'una vegada, démosle pa siempres la so nacionalidá. Petit-Breton ye de raza y pura raza francesa.»[24]

Cuartu nel Tour 1906 y trunfu en Parir-Tours

editar

El 4 de xunetu de 1906 empecipió'l so 2° Tour de Francia. Participó na categoría machines poinçonnées (les bicicletes non podíen camudase, yeren marcaes y verificaes que siempres fuera la mesma a la fin de cada etapa), onde lideró y ganó la mesma de principiu a fin. Foi 2° na etapes remataes en Nancy, Burdeos y Nantes y na clasificación xeneral remató 4°, por detrás de Pottier, Passerieu y Trousselier.[25]

El 30 de setiembre llogró la so primer victoria en carretera cuando corrió la 3ᵉʳ edición de la París-Tours, con empiezu nel Parque de los Príncipes y final nel velódromu de Tours. La carrera empezó 7:30 de la mañana y tuvo fugáu dende l'entamu xunto a una decena de corredores. Aproximao a metá de carrera, en Orleans, quedaben 4 ciclistes na cabeza de carrera, Petit-Breton, Trousselier, Henri Cornet y Ernest Ricaux. Estos amenorgar a solu 2 (Breton y Trousselier) a falta de 50 km pa llegar Tours. Col velódromu apináu d'espectadores y tres 241 km, a les 15:30 fixeron la so entrada los 2 fugaos y empezaron les 4 vueltes que teníen de da-y al mesmu. Cuando taben na contrarrecta del últimu xiru, atacó Petit-Breton y llegó a saca-y 2 máquines a Trousselier. Esti recompúnxose y llegó a ponese al par pero un nuevu envión de Petit-Breton dio-y la victoria per un cuartu de rueda. Terceru y a 10 minutos llego Cornet.[26]

1907: Vencedor de la Milán-Sanremo y del Tour de Francia

editar

En 1907 Petit-Breton convertir nel primer vencedor de la que darréu se tresformaría nuna de les clásiques más importantes del ciclismu, la Milán-Sanremo.[27] Depués de llograr el récor de la hora, creárase cierta fama n'Italia, onde yera consideráu'l númberu unu de los ruteros franceses. Asi ye que Fernando Tomasselli, direutor de Bianchi, contratar por que corriera colos sos colores esa 1ᵉʳ edición. Trenta y tres corredores partieron el 14 d'abril dende Milán, ente los que taben Ganna, Galetti, Pavesi, Rossignoli, Belloni, Cuniolo y el ciclista italianu más gallardoniáu nesi entós, el Diavolo Rosso, Giovanni Gerbi. Francia, amás de Petit-Breton taba representáu por Gustave Garrigou y Trousselier. Gerbi, que tamién corría con Bianchi, fugar en solitariu en Novi Ligure y coronó el Pasu del Turchino con 3 minutos al so favor, ente que Petit-Bretón, tres una pinchada quedaba daqué restrasado del grupu qu'escorría al italianu. Na riviera y en cercaníes de Savona, Garrigou dio-y caza dempués de lo que, Gerbi nun collaboró col francés, a sabiendes de que Petit-Bretón averar a dambos. Los trés xunir en Capo Berta y a partir d'ellí los homes de Bianchi intentaron desfacer de Garrigou ensin ésitu. Na llegada en Sanremo impúnxose Petit-Breton, superando a Gerbi y daqué más retrasáu llegó Garrigou, anque'l xuráu dio'l segundu llugar al francés por una maniobra deslleal de Gerbi.[28][29]

 
Petit-Breton estampa la so firma en París y gana el Tour 1907.

Na 5ª edición del Tour de Francia nun partía como favoritu, yá que dende la Milán-Sanremo nun tuviera bones actuaciones sacante en Parir-Hesdin onde acabó 2° detrás d'Émile Georget.[30] Se inscibió nuevamente na categoría machines poinçonnées y tamién participó'l so hermanu Anselme Mazen, quién abandonó depués de la sesta xornada lastrado poles cayíes. Hasta la sesta etapa caltener na 4ª posición de la clasificación, por detrás de Y. Georget, Cadolle y Trousselier. Georget venía siendo'l gran dominador de la carrera, ganando la etapes a Metz, Belfort y Grenoble. Na séptima xornada sobre 345 km ente Niza y Nimes foi 2° detrás de Georget. Dambos escaparon al entamu, na cota de l'Estérel y llegaron con casi 40 minutos de ventaya. Una cayida de Cadolle obligó-y a abandonar y Petit-Breton xubió al tercer llugar de la clasificación. Na 9ª etapa ente Toulouse y Bayonne, Petit-Breton llogró la primer victoria nel Tour, depués de faer 200 km quilómetros en solitariu y llegar con 23 minutos de diferencia col segundu. Esto valió-y pa pasar al 2° llugar de la clasificación que yera apoderada por Georget con 17 puntos y Petit-Breton con 37.

Tres la etapa amosóse confiáu de cara a lo que faltaba, declarando al periodista de L'Auto, Alphonse Steinés: «¿Crees qu'esti sía'l mio Tour? Hasta agora sufrí de les rodíes, nun voi bien pero toi meyor. Espero que col cuidu recupéreme y gane nes etapes futures! Toi seguro de la mio máquina, tamién toi satisfechu colos mios neumáticos, pero yá conoces la traición de la carretera. El perfil de la etapa de güei y les condiciones climátiques favoreciéronme, pero toi seguro de repitir victoria en condiciones menos favorables. ¡vas ver llueu!».[31]

Una serie d'incidentes mientres esa 9ª etapa terminó nuna penalización a Emile Georget, al que se-y aplicaron más de 40 puntos, siendo movíu al tercer llugar y l'abandonu de tol equipu Alcyon pal cual corría Trousselier. Tres ésto Petit Bretón pasu a a encabezar la xeneral con comodidá. Depués ganó la etapa a Nantes, foi 2° en Brest y Caen y 3° en París, ganando'l Tour por 19 puntos sobre Garrigou y 27 sobre Georget.[32]

El trunfu foi catalogáu como de gran méritu y destacáu por realizalo nuna machine poinçonnée, yá que mientres Georget, Garrigou, Passerieu etc., camudaben de bicicleta ante una pinchada, él tenía de reparar l'avería.[33] O camudaben de piñón nos grandes ascensos a Ballon d'Alsace, L'Esterel, Bayard o Porte, mientres él debía usen un únicu desenvolvimientu. Dos díes depués de terminar, narraba pa L'Auto que'l Tour de Francia yera la meyor carrera y la mas formosa, pero terriblemente llarga y qu'esixía un esfuerciu enorme, más desque empezaren a cruciar los Alpes. Amosábase arguyosu de que'l so nome xunir a los de Garin, Cornet, Trousselier y Pottier y declaraba que al añu siguiente fadría tolo posible pa retener la victoria.[34]

Pal mes de payares volvió a Italia pa participar de la 3ᵉʳ edición del Giro de Lombardía. Llogró la tercer posición, anque finalmente foi descalificáu por nun roblar nel control de Como.[35]

1908: Un añu redondu

editar
Vuelta a Bélxica y París-Bruxeles
editar

L'añu nun empezar de la meyor forma, nun participando de la Milán-Sanremo y con abandonos en Parir-Roubaix y Burdeos-París. Ente 28 de mayu y el 7 de xunu, xunto con dellos integrantes del equipu Peugeot (Garrigou, Georget, Brocco, Paulmier) corrió la 1ᵉʳ edición de la Vuelta a Bélxica. Ganó 4 de les 6 etapes, la 1ª en Amberes, la 4ª en Namur, la 5ª en Verviers y la postrera en Bruxeles, llogrando la victoria final con 12 puntos, siguíu de Garrigou con 18 y el belxicanu Eugéne Platteau con 21.[36]

Una selmana dempués, el 14 de xunu tomaba la salida na París-Bruxeles. Les escuadres Peugeot y Alcyon presentaron tol so poderíu p'apostar la prueba de 410 km de percorríu. Amás de Petit-Breton taben Garrigou, Trousselier, Aucouturier, Passerieu, Cornet, Maitron, Ringeval, Pottier, Lorgeou, Faber, mas los belgues Van Houwaert y Masselis. La carrera empezó a la media nueche en Villiers-sur-Marne y al llegar al control fixu de Reims, a los 150 quilómetros, Petit-Bretón atopar ente los 16 corredores en cabeza de carrera. Al cruciar la frontera belga a los 286 km yeren 8 ciclistes al mandu de la carrera, que s'amenorgaron a 4 cuando llevaben 380 km y solo faltaben 30. Ellos yeren Van Houwaert, Petit-Bretón, Garrigou y Trousselier. Un ataque de Petit-Breton descolgó a Trousselier y depués unu del belga Van Houwaert a Garrigou. Los 2 corredores llegaron al velódromu de Karreveld onde casi 15000 persones esperaben pa ver les 2 vueltes que teníen de dar antes de la definición de la prueba. Van Houwaert entró primero con dellos metros de ventaya sobre Petit-Breton, pero'l francés recomponer na última vuelta y llogró devasalo sobre la linea de meta, imponiéndose por una rueda tres mas de 15 hores de competencia.[37]

Ampliu dominiu nel Tour
editar
 
Petit-Breton depués de llegar al Parque de los Príncipes y ganar el Tour 1908.

El trunfu del añu anterior y les últimes actuaciones en Bélxica, catalogar como'l principal favoritu a ganar el Tour de 1908. Nun segundu pasu asitiar a Louis Trousselier, Cyrille Van Hauwaert y Émile Georget, completando los aspirantes con Garrigou, Passerieu, Brocco, Dortignacq, André Pottier, Lignon ente otros.

Pa esi añu, calteníase'l sistema de puntos pa la xeneral, pero camudó la reglamentación, sumiendo la categoría vitesse (aquellos que podíen camudar de bicicleta) y toos taríen en machine poinçonnée, esto ye que nengún podía camudar de bicicleta, teniendo de reparar en casu de frayatu. Esto beneficiaba a Petit-Breton quien depués de ganar 2 años siguíos nesa categoría yera consideráu un escelente mecánicu capaz de reparar la bicicleta muncho más rápido que los demás. Pa ello, Petit-Breton faía un trabayu minuciosu practicando na so casa, tomando'l tiempu que retrasaba en reparar averíes y depués tratando de baxar esi tiempu cada vez más.[38]

La primer etapa partió dende la Plaza de la Concordia en París, camín de Roubaix y foi ganada en forma solitaria por Passerieu. Cinco minutos dempués llegó Petit-Bretón en 2° llugar, superando nel embalaxe a Ernest Faber y al italianu Luigi Ganna. Los sos principales rivales llegaron abondo retrasaos, Van Hauwaert 19°, Georget 34° y Trousselier víctima d'una cayida, 47°. La 2ª etapa, Roubaix-Metz, invirtióse l'orde ganando Petit-Breton sobre Passerieu por una rueda, colo cual quedaben los 2 empataos con 3 puntos. Van Hauwaert volvía llegar retrasáu (14°) mientres Georget abandonaba aquexáu d'una neuralxa y Trousselier yera descalificáu por haber camudáu'l cuadru de la so bicicleta. La 3ᵉʳ etapa Metz-Belfort, volvió ocupar el 2° llugar, siendo batíu nel embalaxe por François Faber, pero sacándo-y a Passerieu una hora, quien llegó bien retrasáu nel puestu 30. Ellí pasó a comandar la clasificación con 5 puntos y una diferencia apreciable, una y bones el 2°, Luigi Ganna, tenía 20 puntos y Garrigou 24.

A partir d'ellí foi ampliando les ventayes, ganando 4 etapes más (7ª en Nimes, 9ª en Bayonne, 11ª en Nantes y la 14ª en París), siendo 2° una vegada (8ª en Toulouse) y terceru 4 vegaes (4ª en Lyon, 5ª en Grenoble, 12ª en Brest y 13ª en Caen). Solo na 10ª etapa con final en Burdeos nun entró ente los primeres, acabando 10° depués de sufrir una pinchada a falta de 20 quilómetros.[39] Na última etapa llegó al parque de los príncipes xunto a François Faber, batiéndolo nel sprint pa ganar el so segundu Tour, totalizando 36 puntos, quedando en 2ª posición Faber con 68 y 3° Passerieu con 75.

Amás de la clasificación xeneral, ganó'l Premiu Labor-Hutchinson, un premiu especial que s'apostó mientres la carrera, que daba puntos a los 3 primeros que pasaren pol visu de 4 ascensiones (Ballon d'Alsace, Col de Porte, Cote de Laffrey y L'Estérel). Foi 2° en Ballon y la Col de Porte y ganó en L'Estérel, quedándose con esa clasificación con 20 puntos, siguíu de Garrigou con 13 y Faber con 12.[40]

Retiru y establecimientu en Périgueux

editar
 
Lucien Petit-Breton na oficina del so negociu en Périgueux (1909)

El mesmu día que ganó'l Tour y con namái 25 años d'edá, anunció'l so retiru del ciclismu. Consideraba que corriera lo suficiente y que yera bon momentu de poner puntu final coles victories en París-Bruxeles, Vuelta a Bélxica y Tour de Francia. Amás pensaba establecese como comerciante, dedicándose de llenu al negociu. De la mesma anunciaba qu'a los pocos díes sería publicáu'l so llibru Comment je cours sur route -col prólogu escritu por Desgrange- y que creía que François Faber sería'l so socesor.[41]

Gracies a la so cercana rellación con Peugeot, deseyaba abrir una sucursal en Nantes, pero la empresa propúnxo-y la sucursal de Cognac o La Rochelle. Axuntándose col representante de la sucursal de Cognac, propúnxolu que conociera la de Périgueux. El 15 de setiembre de 1908 llegó a la ciudá y quedando conforme col local escribió-y a la que sería la so futura esposa, Marie-Madeleine Macheteau, que taba decidíu a establecese ellí. Un mes dempués n'ochobre, aniciar en Périgueux y abrió el Garage Petit-Breton, un negociu de venta de automóbiles y bicicletes Peugeot.

En xineru de 1909 empezó a escribir pa la revista La Vie au Grand Air. Amás de narrar parte de la so carrera deportiva, analizó tou lo que tenía que ver col ciclismu d'esa dómina, dende los sos rivales, hasta les carreres en pista y les de ruta. Como yera'l tipu d'entrenamientu, los descansos, les comíes, etc. L'últimu númberu col analís de Petit-Bretón foi publicáu en marzu de 1909 y ellí dexaba entever que magar se retirara, entá dexaba la puerta abierta a un posible regresu.[42]

1909-1914: Un regresu llaráu de dificultaes

editar
 
Velódromu de Buffalo, 1909. Petit-Breton en rematando los 100 km onde acabó 2°.

Ensin competir, Petit-Bretón llueu empezó a aburrise de la vida asitiada en Périgueux y dexando a la so esposa y al so hermanu Paul a cargu del negociu, nun tardó en volver a les carreres. Pero esa segunda parte de la so carrera deportiva nun sería nada fácil. Ente cayíes y problemes mecánicos nun pudo rematar nenguna de les grandes carreres per etapes qu'apostó mientres los siguientes años.

En mayu de 1909 taba na salida del primer Giro d'Italia, corriendo pal equipu Stucchi-Dunlop, xunto a los franceses Trousselier, André Pottier y Maurice Decaup y l'italianu Mario Gaioni, pero tuvo d'abandonar cuando na primer etapa sufrió una cayida que-y afectó un brazu seriamente, polo cual viose torgáu de llargar la 2ª etapa.[43] El 28 de xunu ganó la Buffalo Cup, carrera de 12 hores nel velódromu de Buffalo onde percorrió 470 km, superando a Léon Georget por 1,5 km. El 5 setiembre tuvo nos 100 quilómetros, tamién en Búffalo onde remató 2°, a menos d'una vuelta del ganador, Léon Georget. Dos selmanes dempués participó del Bol d'Or, pero abandonó na sesta hora de competencia, depués de tener una cayida y problemes físicos.[44]

El 3 d'abril de 1910 tuvo na Milán-Sanremo, abandonando la prueba. El 8 de mayu, foi 3° nel Campeonatu de Francia de Ciclismu en Ruta, llegando a 7 minutos d'Emile Georget y Maurice Brocco. Diez díes dempués empezó a apostar el Giro 1910 col equipu Legnano y cuando yera 2° na clasificación xeneral tuvo d'abandonar na 4ª etapa depués de romper la cadena y tener que caminar 14 km hasta llegar al control de L'Aquila.[45] Los últimos díes de xunu (26 y 27) apostó nuevamente la Buffalo Cup, rematando en 2° llugar, detrás d'Alphonse Charpiot.[46] Nel Tour de Francia de 1910 una serie de pinchaes apostrar na xeneral, inclusive al rematar la 4ª etapa entró nuna crisis de llárimes aforfugáu pola mala suerte[47] y terminó abandonando por frayatu de la bicicleta na 7ª xornada ente Niza y Nimes.

La mala suerte siguió en 1911. Abandonó na Milán-Sanremo y París-Roubaix. Corrió'l Giro d'Italia, abandonando na penúltima etapa tres una cayida y frayatu de la so bicicleta cuando yera 6° na xeneral. Esi añu foi la meyor actuación nel Giro, ganando la 5ª etapa ente Mondovi y Turín (xornada que se xubió a Sestriere), y teniendo dos segundu puestu (8ª y 9ª). Amás, foi líder per un día mientres la 10ª etapa. Nel Tour 1911 corriendo por La Française, nin siquier pudo rematar la 1ᵉʳ etapa cuando faltando 90 km, la imprudencia d'un espectador que se-y travesó nel camín, terminó con Petit-Breton nun hospital.

 
Tour de Francia 1913, la vuelta d'honor.

El 24 de marzu de 1912, allugóse 3° na París-Tours y una selmana dempués, tuvo na Milán-Sanremo, rematando 14°. El 7 d'abril corrió la París-Roubaix, pero abandonó a los 100 km por una afección nos güeyos. El 28 d'abril, corrió parir-Menin, rematando nuevamente 3°, detrás de Masselis y Vandaele. A finales de mayu corrió los 592 km de la Burdeos-París. Colaba al frente liderando la carrera cuando a falta de 60 km tomó xampán en Dourdan. Una mala decisión que lo llevó a sentise mal y foi devasáu por Emile Georget quién ganó la carrera, llegando Petit-Bretón en 2° llugar a 8 minutos.[48] El 9 de xunu tuvo na París-Bruxeles y depués d'una bona carrera, cuando llegaba nel grupu líder pa definir la carrera, una cayida a 500 metros de la llegada, nun lo dexó rematala. Nel Tour de Francia, yá venía maltrecho pola cayida na París-Bruxeles y tuvo una cayida na primer etapa y 2 más na segunda, retirándose nesa xornada.

Mientres l'iviernu volvió a los velódromos, participando del 20 al 25 d'avientu de 1912 nos Seis díes de Bruxeles, xunto a Léon Comés llogrando'l 2° llugar. Del 13 al 19 de xineru de 1913, corrió los Seis díes de París faciendo pareya con Léon Georget y finalizazndo na 5ª posición.[49] El Tour de Francia 1913 foi'l meyor que realizó dempués de la torna. Atopar n'escelente forma y tuvo de lluchar contra delles coaliciones. Fuera 2° en cuatro etapes, trés d'elles consecutives (2ª, 11ª., 12ª. y 13ª). Atopábase tamién segundu na clasificación xeneral por detrás de Philippe Thys cuando na décimocuarta y penúltima xornada, sufrió una cayida nel pavés de Curgies y terminó abandonando pocu más palantre, en Valenciennes.[50] El públicu recibir nel Parc des Princes con una gran ovación, valorando la gran llucha que tuviera na carretera colos sos rivales y los direutores del velódromu convidar a dar una vuelta d'honor, que realizó a pesar de les firíes.[51]

L'últimu Giro d'Italia que corrió, foi'l de 1914. Mientres la inhóspita primer xornada, con agua y nieve (cuando xubieron a Sestriere), sufrió 3 pinchaes amás d'una cayida y al tener les manes mancar y conxeláu pol fríu, decidió abandonar.[52]

Nel Tour de Francia 1914, enfermu mientres la 7ª etapa perdió mas de 4 hores y abandonó na 9ª al nun recuperase.

La guerra y fallecimientu

editar
 
El soldáu de 2ª clase, Lucien Mazen

El 28 de xunetu de 1914, dos díes depués de rematáu'l Tour de Francia, españó la Primer Guerra mundial y el 3 d'agostu'l soldáu de 2ª clase Lucien Georges Mazen foi llamáu al exércitu, afeutáu al 20° escuadrón de Train (seición de l'armada francesa que s'encarga de la loxística de l'armada de tierra, según el tresporte d'equipo municiones y tropes).[53] La meyora alemana a finales d'agostu, tres les victories nes batalles de Lorena y Charleroi, obligó al exércitu francés a unviar refuerzos urxentes. Pa llevar les reserves, se requisaron lo taxis de París y Lucien foi unu de los encargaos de conducir los automóviles llevando tropes al mandu de batalla. Depués pasó a ser el chofer d'Abel Ferry, sub secretariu d'estáu p'asuntos esteriores, colo cual tuvo nel frente de cutiu, pa más tarde ser afeutáu al corréu postal na rexón parisina. Mentanto, la so esposa y los sos fíos dexaben Périgueux y volvíen a París, pa morar en Boulogne-Sur-Siene.[54]

Mientres marzu de 1917, volvió escribir pa La Vie au Grand Air, espresando que nun creía que la guerra pudiera perxudicar al ciclismu. Al contrariu, pensaba que les dures condiciones poles que pasaben, fadría que los homes fueren mas axataos física y sicológicamente y llevar a enfrentar les grandes carreres meyor preparaos. Al empar, preguntábase cuando volveríen los ascensos al Galibier, al Tourmalet, o la torna a los velódromos, mientres recordaba a otros ciclistes yá cayíos en batalla como François Faber, Émile Engel, Léon Hourlier, Émile Friol o Léon Comés.[55]

Nueve meses dempués, nun día de folganza dada polos sos superiores, Lucien atopar cola so esposa Marie Madeleine nel pequeñu pueblu de Piney a 20 quilómetros de Troyes, al cual nunca llegó. Cuando conducía l'automóvil, un caballu que tiraba d'un carru asustóse y embistió el vehículu de Lucien produciéndo-y mancaes que causaron la so muerte en forma casi instantánea.[56]

Los sos restos xunto colos de la so familia, fuelguen nun pequeñu campusantu de Pénestin.[57]

Vida privada

editar

Amás del ciclismu yera aficionáu a los automóviles y a una incipiente aviación que daba los sos primeros pasos. Casóse con Marie-Madeleine Macheteau el 24 de payares de 1908 en Vallet y tuvo 3 fíos,[5] Lucie (1909), Yvonne (1912) y Yves (1916). Yves tamién compitió y convirtióse en direutor deportivu de ciclismu, dirixendo al equipu Ouest nel Tour de Francia 1948. El so hermanu Anselme, igualmente ciclista, tamién finó mientres la guerra 2 años y mediu primero que él, el 8 de xunu de 1915 na batalla de Quennevières.[58]

Cuando vivió en Périgueux, 7 de marzu de 1911, foi fundador d'un club ciclista, el Cyclo-Club Périgourdin.[59] Antes d'aniciase ellí, vivía nun departamentu en Boulogne sur Seine (anguaño Boulogne-Billancourt). Darréu mercó una casa en Pénestin (Morbihan) sobre la sablera de Poudrantais,[60]

Desque dexó Arxentina en 1902, nun volvió ver a la so madre hasta 1913, cuando Desirée Moyón retornó. Realcontrar mientres el Tour de Francia d'esi añu, a la fin d'etapa que remató en Aix-en-Provence.[61]

Palmarés

editar

Ruta

editar

1906

1907

1908

1910

1911

Pista

editar

1904

1905

1909

  • Buffalo Cup

Resultaos en Grandes Vueltes

editar

Mientres la so carrera deportiva consiguió los siguientes puestos nes Grandes Vueltes:

Carrera 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914
Giro d'Italia X X X X X X X Ab. Ab. Ab. - - Ab.
Tour de Francia X - - 5ᵘ 4ᵘ 1ᵘ 1ᵘ - Ab. Ab. Ab. Ab. Ab.
Vuelta a España X X X X X X X X X X X X X

Referencies

editar
  1. ↑ 1,0 1,1 «Mémoire des hommes» (francés). Consultáu'l 25 payares 2021.
  2. ↑ 2,0 2,1 Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
  3. ↑ Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
  4. ↑ «Comment je cours sur la route» (francés). leslibraires. Consultáu'l 6 de xunetu de 2018.
  5. ↑ 5,0 5,1 «MAZEN DIT PETIT BRETON Lucien Georges» (francés). MémorialGenWeb. Consultáu'l 6 de xunetu de 2018.
  6. ↑ «Lucien Petit Breton» (francés). Pédale Chantenaysienne. Consultáu'l 6 de xunetu de 2018.
  7. ↑ Lucien Petit-Breton (9 de xineru de 1909). «Sur Route et sur Piste» (francés). La Vie au Grand Air páx. 35. Gallica Bibliothèque Numérique. Consultáu'l 6 de xunetu de 2018.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Lucien Petit-Breton (9 de xineru de 1909). «Sur Route et sur Piste» (francés). La Vie au Grand Air páx. 36. Gallica Bibliothèque Numérique. Consultáu'l 6 de xunetu de 2018.
  9. ↑ 9,0 9,1 Lucien Petit-Breton (16 de xineru de 1909). «Sur Route et sur Piste» (francés). La Vie au Grand Air páx. 51. Gallica Bibliothèque Numérique. Consultáu'l 6 de xunetu de 2018.
  10. ↑ «Cyclisme-Principaux Résultats» (francés). La Vie au Grand Air páx. 222. Gallica Bibliothèque Numérique (5 d'abril de 1902). Consultáu'l 30 de xunu de 2018.
  11. ↑ «La course du Bol d'Or» (francés). Le Temps. Gallica Bibliothèque Numérique (15 de xunetu de 1902). Consultáu'l 30 de xunu de 2018.
  12. ↑ «La course de huit jours» (francés). La Lanterne páx. 2. Gallica Bibliothèque Numérique (29 de setiembre de 1903). Consultáu'l 30 de xunu de 2018.
  13. ↑ «Paris-Roubaix 1904: Victoire D'Aucouturier» (francés). L'Auto páx. 1. Gallica Bibliothèque Numérique (4 d'abril de 1904). Consultáu'l 3 de xunetu de 2018.
  14. ↑ «Paris-Roubaix sur piste» (francés). L'Auto páx. 3. Gallica Bibliothèque Numérique (16 de mayu de 1904). Consultáu'l 3 de xunetu de 2018.
  15. ↑ «Bordeaux-Paris 1904: Georget premier» (francés). L'Auto páx. 1. Gallica Bibliothèque Numérique (30 de mayu de 1904). Consultáu'l 3 de xunetu de 2018.
  16. ↑ «Les Six Heures de Buffalo» (francés). La Vie au Grand Air páx. 477. Gallica Bibliothèque Numérique (16 de xunu de 1904). Consultáu'l 3 de xunetu de 2018.
  17. ↑ David Guénel. «Lucien Petit-Breton: «Comment j'ai remporté -y Bol d'Or 1904»» (francés). Velo-Club.Net. Consultáu'l 1 de xunetu de 2018.
  18. ↑ «-y Bol d'Or au Vélodrome Buffalo» (francés). Le Journal. Gallica Bibliothèque Numérique (15 de xunetu de 1904). Consultáu'l 30 de xunu de 2018.
  19. ↑ «Sur Route et sur Piste» (francés). La Vie au Grand Air páx. 66-67. Gallica Bibliothèque Numérique (23 de xineru de 1909). Consultáu'l 30 de xunu de 2018.
  20. ↑ «La Prémiere étape: Victoire de Trousselier» (francés). L'Auto páx. 3. Gallica Bibliothèque Numérique (10 de xunetu de 1905). Consultáu'l 1 de xunetu de 2018.
  21. ↑ «Sur Route et sur Piste» (francés). La Vie au Grand Air páx. 83. Gallica Bibliothèque Numérique (30 de xineru de 1909). Consultáu'l 1 de xunetu de 2018.
  22. ↑ «1905 » 3rd Tour de France» (inglés). ProCyclingStats. Consultáu'l 1 de xunetu de 2018.
  23. ↑ «Petit-Breton Récormand du mond» (francés). La Vie au Grand Air páx. 724. Gallica Bibliothèque Numérique (1 de setiembre de1905). Consultáu'l 1 de xunetu de 2018.
  24. ↑ 24,0 24,1 «L´heure sans entraineurs-Petit-Breton couvre 41 kil. 110 metres» (francés). L'Auto páx. 1. Gallica Bibliothèque Numérique (25 d'agostu de 1905). Consultáu'l 1 de xunetu de 2018.
  25. ↑ «Tour de France 1906» (inglés). ProCyclingStats. Consultáu'l 5 de xunetu de 2018.
  26. ↑ «Paris-Tours: Victoire du grand favori Petit-Breton» (francés). L'Auto páx. 3. Gallica Bibliothèque Numérique (1 d'ochobre de 1906). Consultáu'l 6 de xunetu de 2018.
  27. ↑ «Milan-San-Rémo: Une victoire française» (francés). L'Auto páx. 5. Gallica Bibliothèque Numérique (17 d'abril de 1907). Consultáu'l 7 de xunetu de 2018.
  28. ↑ «prima-volta-y-nel-segno-di-petit-breton/ Milano-Sanremo 1907, la prima volta y'nel segno di Petit-Breton» (italianu). SportHistoria. Consultáu'l 6 de xunetu de 2018.
  29. ↑ «Aprés Milan-San-Rémo: Garrigou classé second» (francés). L'Auto páx. 5. Gallica Bibliothèque Numérique (17 d'abril de 1907). Consultáu'l 7 de xunetu de 2018.
  30. ↑ «Paris-Hesdin: Emile Georget triomphe» (francés). L'Auto páx. 3. Gallica Bibliothèque Numérique (24 de xunu de 1907). Consultáu'l 8 de xunetu de 2018.
  31. ↑ «L'interview du vanquieur» (francés). L'Auto páx. 3. Gallica Bibliothèque Numérique (25 de xunetu de 1907). Consultáu'l 8 de xunetu de 2018.
  32. ↑ «Tour de France 1907» (inglés). Cycling Fever. Consultáu'l 8 de xunetu de 2018.
  33. ↑ «-y Tour de France» (francés). La Vie au Grand Air páx. 98. Gallica Bibliothèque Numérique (10 d'ochobre de 1907). Consultáu'l 9 de xunetu de 2018.
  34. ↑ «Mon Tour de France (Raconté par Petit-Breton)» (francés). L'Auto páx. 3. Gallica Bibliothèque Numérique (6 d'agostu de 1907). Consultáu'l 9 de xunetu de 2018.
  35. ↑ «Échos du Tour de Lombardie» (francés). L'Auto páx. 5. Gallica Bibliothèque Numérique (10 de payares de 1907). Consultáu'l 11 de xunetu de 2018.
  36. ↑ «-y Tour de Bélgique: Victoire définitive per Petit-Breton» (francés). L'Auto páx. 3. Gallica Bibliothèque Numérique (8 de xunu de 1908). Consultáu'l 11 de xunetu de 2018.
  37. ↑ «Paris-Bruxelles: Seconde victoire française» (francés). L'Auto páx. 1. Gallica Bibliothèque Numérique (15 de xunu de 1908). Consultáu'l 13 de xunetu de 2018.
  38. ↑ Lucien Petit-Breton (6 de marzu de 1909). «Sur Route et sur Piste» (francés). La Vie au Grand Air páx. 164. Gallica Bibliothèque Numérique. Consultáu'l 14 de xunetu de 2018.
  39. ↑ Henri Desgrange (1 d'agostu de 1908). «En suivant la course» (francés). L'Auto páx. 2. Gallica Bibliothèque Numérique. Consultáu'l 22 de xunetu de 2018.
  40. ↑ «-y classement général du Prix Labor-Hutchinson» (francés). L'Auto páx. 3. Gallica Bibliothèque Numérique (26 de xunetu de 1908). Consultáu'l 22 de xunetu de 2018.
  41. ↑ «Autour du Tour» (francés). L'Auto páx. 5. Gallica Bibliothèque Numérique (10 d'agostu de 1908). Consultáu'l 22 de xunetu de 2018.
  42. ↑ Lucien Petit-Breton (13 de marzu de 1909). «Sur Route et sur Piste» (francés). La Vie au Grand Air páx. 175. Gallica Bibliothèque Numérique. Consultáu'l 31 de xunetu de 2018.
  43. ↑ «-y Tour d'Italie» (francés). L'Auto páx. 5. Gallica Bibliothèque Numérique (17 de mayu de 1909). Consultáu'l 2 d'agostu de 2018.
  44. ↑ «-y Bol D'Or» (francés). L'Auto páx. 1. Gallica Bibliothèque Numérique (19 de setiembre de 1909). Consultáu'l 10 d'agostu de 2018.
  45. ↑ «-y Tour d'Italie» (francés). L'Auto páx. 4. Gallica Bibliothèque Numérique (25 de mayu de , de los Seis díes de Bruxeles, 1910). Consultáu'l 6 d'agostu de 2018.
  46. ↑ «Au VElodrome Buffalo: La "Buffalo-Cup"» (francés). L'Auto páx. 3. Gallica Bibliothèque Numérique (28 de xunu de 1910). Consultáu'l 19 d'agostu de 2018.
  47. ↑ «Petit-Breton pleure» (francés). L'Auto páx. 3. Gallica Bibliothèque Numérique (10 de xunetu de 1910). Consultáu'l 6 d'agostu de 2018.
  48. ↑ «Bourdeaux-Paris: La victoire revient au meilleur homme» (francés). L'Auto páx. 3-5. Gallica Bibliothèque Numérique (28 de xunetu de 1912). Consultáu'l 8 d'agostu de 2018.
  49. ↑ «Les six jours de Paris» (francés). L'Auto páx. 1. Gallica Bibliothèque Numérique (20 de xineru de 1913). Consultáu'l 9 d'agostu de 2018.
  50. ↑ «La chute de Petit-Breton» (francés). L'Auto páx. 1. Gallica Bibliothèque Numérique (26 de xunetu de 1913). Consultáu'l 7 d'agostu de 2018.
  51. ↑ «-y vainquer moral: Petit-Breton» (francés). La Vie au Grand Air páx. 642-643. Gallica Bibliothèque Numérique (2 d'agostu de 1913). Consultáu'l 11 d'agostu de 2018.
  52. ↑ «-y Tour de Italie» (francés). L'Auto páx. 5. Gallica Bibliothèque Numérique (25 de mayu de 1914). Consultáu'l 6 d'agostu de 2018.
  53. ↑ «[http://tableaudhonneur.free.fr/20eETEM.pdf Historique du 20y Escadron du Train des Équipages Militaires]» (francés) páx. 67. tableaudhonneur.free. Consultáu'l 12 d'agostu de 2018.
  54. ↑ «-YOS DERNIERES ANNEES DE PETIT-BRETON» (francés). La Dordogne Cycliste. Archiváu dende l'orixinal, el 2018-08-12. Consultáu'l 11 d'agostu de 2018.
  55. ↑ Lucien Petit-Breton (15 de marzu de 1917). «Quelle est l'influence de la guerre sur formar?» (francés). La Vie au Grand Air páx. 20. Gallica Bibliothèque Numérique. Consultáu'l 12 d'agostu de 2018.
  56. ↑ «Petit-Breton, ce géant» (francés). -y Télégramme (6 d'agostu de 2014). Consultáu'l 19 d'agostu de 2018.
  57. ↑ «Cimetières de France et d'aulliers» (francés). landrucimetieres.fr. Consultáu'l 19 d'agostu de 2018.
  58. ↑ «El Tour de Francia y la Gran Guerra». vavel.com. Consultáu'l 31 de xunetu de 2018.
  59. ↑ «-Y CYCLISME A PERIGUEUX AVEC PETIT-BRETON» (francés). La Dordofne Cycliste. Consultáu'l 11 d'agostu de 2018.
  60. ↑ «Tour de France. Ils n'oublient pas Petit Breton» (francés). -y Télégramme. Archiváu dende l'orixinal, el 2021-08-31. Consultáu'l 31 de xunetu de 2018.
  61. ↑ «8è étape Perpignan/Aix-en-Provence» (francés). La Vie au Grand Air páx. 633. Gallica Bibliothèque Numérique (2 d'agostu de 1913). Consultáu'l 11 d'agostu de 2018.

Fuentes

editar


Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Lucien_Petit-Breton&oldid=4290119»